3 Flashcards
Raad van State
Het voornaamste adviesorgaan van de regering en daarnaast ook rechterlijk college in bestuursrechtelijke geschillen.
> Zijn positie in de Grondwet is verankerd
Koning is de voorzitter (formeel voorzitterschap, werkelijke leiding door vicepresident)
Opvolger van de koning krijgt vanaf 18e zitting
Bestaat verder uit een vicepresident en ten hoogste tien leden > worden bij koninklijk besluit voor het leven benoemd (koninklijke besluiten door regering gemaakt)
Twee afdelingen: Afdeling advisering (met vicepresident) en Afdeling bestuursrechtspraak > leden mogen ook in beide afdelingen zitten
Staatsraden kunnen worden benoemd, sinds zij geen lid van de Raad van State zijn, maar van een afdeling (naast 10 leden kent Raad van State 80 staatsraden)
5 bevoegdheden van de Raad van State
- Advies in zaken van wetgeving:
Alle wetsvoorstellen en alle ontwerpen van algemene maatregelen van bestuur en voorstellen tot goedkeuring van verdragen worden ter overweging aangeboden aan de Afdeling advisering van de Raad van State - Advies in bestuursgeschillen:
Adviserende taak van de Raad van State in de gevallen dat de wet geschillen van bestuur ter beslissing opdraagt aan de Kroon (beslissing bij koninklijk besluit) - Rechtspraak in bestuursgeschillen:
Op grond van de Algemene wet bestuursrecht is tegen overheidsbesluiten beroep bij de bestuursrechter, zijnde in eerste aanleg de rechtbank, mogelijk, waarna in principe hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State kan worden ingesteld - Uitoefening van het koninklijk gezag:
In gevallen waarin het koninklijk gezag zou moeten worden uitgeoefend door een regent, terwijl een regent ontbreekt, oefent de Raad van State het koninklijk gezag uit - Advies over vernietigingsbesluiten:
Als de regering gebruik wil maken van een wettelijk bevoegdheid tot vernietiging van een besluit van een lager bestuursorgaan, moet eerst het advies van de Afdeling advisering worden gevraagd Overige adviestaken
> De regering kan de Afdeling advisering horen in alle gevallen waarin de regering het dienstig oordeelt en kan deze afdeling ook op eigen initiatief adviezen aan de regering geven. Bovendien kunnen minister en elk der kamers van de Staten-Generaal vragen om voorlichting van wetgeving en bestuur.
Wat zijn de twee belangrijkste taken van de Raad van State?
- Advisering
> Bij de voorbereiding van adviezen en ontwerpbesluiten beraadslaagt de Afdeling advisering met dichte deuren. Degene die in de vergadering een afwijkende mening kenbaar heeft gemaakt, kan een afzonderlijk advies uitbrengen (minderheidsadviezen zijn zeldzaam). - Rechtspraak
> Rechtspraak wordt uitgeoefend maar het is niet de eis dat alle leden van de Afdeling jurist zijn. Wel moet de meerderheid van de leden een meervoudige of grote Kamer jurist zijn en mag een niet-jurist geen zitting hebben in een enkelvoudige Kamer.
Algemene Rekenkamer
- Orgaan dat financiële controle uitoefent, meer ten dienste van het parlement dan van de regering.
- Onderzoek van de ontvangsten en uitgaven van het Rijk.
- Comptabiliteitswet 2016: schrijft de taken van de Algemene Rekenkamer voor.
Lacune in het stelsel
als een orgaan een ongecontroleerde bevoegdheid heeft
Verschil strafrechtelijk legaliteitsbeginsel en staatsrechtelijk legaliteitsbeginsel
- Strafrechtelijk legaliteitsbeginsel > art. 16 Gw, art. 1 Sr. > alleen van toepassing op het strafrecht
- Staatsrechtelijk legaliteitsbeginsel > staat niet in de wet. Het is een ongeschreven regel. Gaat ook over belastingrecht, bestuursrecht etc. Het staatsrechtelijk legaliteitsbeginsel is ook wat minder streng dan het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel. Al het overheidsoptreden moet gebaseerd zijn op de wet. Deze wet mag ook achteraf gemaakt worden (niet bij strafrecht). Een wet werkt met terugwerkende kracht.
4 stappen voorbereiding van een wetsvoorstel
- Minister (met commissie) geven het wetsvoorstel vorm (redigeren)
- De minister kan, als het onderwerp bij verscheidene groepen verschillende reacties oproept of als regeling van het onderwerp samenspel van verscheidene deskundigen vereist, een commissie benoemen. - Het wetsvoorstel wordt ingediend bij de ministerraad
- Wanneer de ministerraad akkoord is wordt het wetsvoorstel bij de Afdeling advisering van de Raad van State ter overweging aanhangig gemaakt door de Koning op voordracht van de betrokken minister, of door de betrokken minister krachtens koninklijke machtiging
- Bij haar advies over een wetsvoorstel gebruikt de Afdeling advisering een beoordelingskader:- Ze verricht een bereidsanalyse
- Ze doet een constitutionele en juridische analyse, nagaan of het wetsvoorstel past in het bestaande rechtssysteem
- Ze doet een uitvoeringsanalyse, onder meer nagaan of de aanpak van het probleem in het wetsvoorstel juridisch goed geregeld is
- Ze verricht een analyse van de gevolgen van het voorstel voor de rechtspraktijk
- Nadat het wetsvoorstel naar aanleiding van dit advies is omgewerkt of bijgewerkt, zendt de minister het aan de Koning met het verzoek het voorstel te willen zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Welke 2 dingen kan een minister doen als hij bezwaar heeft tegen een voorgesteld amendement?
- Het laten bij ontraden en, bij aanneming van het amendement, berusten in de aangebrachte wijziging
- Verklaren dat het amendement onaanvaardbaar is
Ontoelaatbaarverklaring
een amendement is ontoelaatbaar, indien het een strekking heeft, tegengesteld aan die van het wetsvoorstel, of indien er tussen de inhoud van het amendement en die van het voorstel geen rechtstreeks verband bestaat.
Novelle
een wetsvoorstel tot wijziging van een wet die nog niet bestaat
Referendum
een volksstemming over een door de overheid te nemen of genomen besluit
> Middel om de kans te verkleinen dat de kloof tussen kiezers en gekozenen te groot wordt; voorbeeld van directe democratie
Verschil delegatie en attributie
Delegatie:
Een orgaan draagt een eigen bevoegdheid over aan een ander orgaan
Attributie:
Het creëren van een nieuwe bevoegdheid die aan een orgaan als eigen bevoegdheid wordt toegekend
> Het orgaan dat de bevoegdheid gedelegeerd of geattribueerd heeft gekregen, oefent de bevoegdheid op eigen gezag en onder eigen verantwoordelijkheid uit.
Mandaat
De gemandateerde treedt op in naam en onder verantwoordelijkheid van degene die de taak gemandateerd heeft (mandaatgever)
verschil amvb (algemeen maatregel van bestuur) en klein koninklijk besluit
Als de Raad van State erover wordt gehoord is het een amvb, als zij niet betrokken zijn is het een klein kb
- Een amvb wordt bij koninklijk besluit vastgelegd. Maar een koninklijk besluit wordt alleen als amvb aangemerkt, indien het op een bepaalde wijze tot stand is gekomen.
- Voor een ambt is een basis in de Grondwet te vinden, terwijl dit voor een ‘klein’ koninklijk besluit niet het geval is. Op grond van het legaliteitsbeginsel kunnen ‘kleine’ koninklijke besluiten daarom zonder grondslag in de wet geen wetgeving in materiële zin bevatten. Bij een amvb is dit wel mogelijk.
Verschil tussen ministeriële regeling en ministeriële beschikking
Ministeriële regeling: een door minister vastgestelde, voor herhaalde toepassing vatbare regeling
Ministeriële beschikking: beslissing in een individueel geval
