1C1 HC week4 Flashcards
colorectaal carcinoom
- kan overal in colon voorkomen, 70% aan linkerkant
- ontstaat uit een poliep
- symptomen: veranderd defecatie-patroon, bloedverlies (micro- en macroscopisch), buikpijn
- diagnostiek: colonoscopie met biopten
stadiëromg CRC
TNM
* T: lokale diepte: in mucosa(T1)/submucosa(T2)/spierlaag(T3)/omringende structuur(T4)
* N: lokale kliermeta’s
* M: metastasen op afstand
screeningstesten darmkanker
- Fecal Immonuchemische Test/FIT: gericht op globinemolecuul en detecteert alleen humaan hemoglobine. wordt om de 2 jaar herhaald
- Guaiac FOBT test: detecteert heemgroep in hemoglobine. test moet 3 dagen achter elkaar gedaan worden, sommige medicatie moet gestopt worden, dieetvoorschriften.
- colonoscopie
- CT-scan
bevolkingsonderzoek darmkanker
targetgroep: bevolking 55-75 jaar
IBD
- Colitis ulcerosa, ziekte van Crohn, IBD-unclassified
- incidentie neemt steeds verder toe
- jonge patiëntenpopulatie
- levenslange morbiditeit en impact op kwaliteit van leven
- verhoogd risico op coloncarcinoom bij colonbetrokkenheid
pathogenese IBD
omgevingsfactore, generische gevoeligheid/erfelijkheid, microbioom, verstoring in balans van het immuunsysteem
klachten IBD
buikpijn, bloederige diarree, anorexie, snel naar toilet moeten, obstipatie, rectaal bloedverlies, koorts, anemie, misselijkheid en overgeven
diagnostiek IBD
- bloed en ontlasting
- endoscopie met biopten
- MRI
- CT (specifieke gevallen)
Calprotectine
- calcium en zink bindend eiwit in cytoplasma van neutrofiele granulocyten en monocyten
- goede maat voor monitoring van patiënten met IBD, wordt in de DD gebruikt bij verdenking IBD
M. Crohn
transmurale inflammatie, van mond-kont
klinische verschijnselen M. Crohn
buikpijn, diarree (met/zonder bloedverlies), vermoeidheid, gewichtsverlies, fistelvorming, perianale ziekte en proximale ziekte, malabsorptie, extra-intestinale manifestaties
pathologie M. Crohn
- focale ulceraties
- transmurale inflammatie
- acute en chronische inflammatie
- granulomen
Colitis ulcerosa
alleen in colon
klinische verschijnselen colitis ulcerosa
diarree (vrijwel altijd met bloed en slijm), bloed en slijm (met of zonder ontlasting), toename defecatiedrang, algemene ziekteverschijnselen zoals koorts/anorexie/vermagering, pijnlijke darmkrampen vóór defecatie
pathologie colitis ulcerosa
diffuus mucosale inflammatie met crypt abcessen
colitis ulcerosa VS crohn
- colitis ulcerosa: colon, continu, oppervlakkig (mucosaal, submucosaal), geen fisteling, zelden perianaal abces, minder vaak extra-intestinale manifestaties
- crohn: van mond tot kont, discontinu (skip lesions), transmuraal, fisteling, perianaal abces, vaak extra-intestinale manifestaties (aften, artritis, uveitits, erythema nodosum, pyoderma gangrenosum)
behandeling IBD
- mesalazine in de vorm van 5-ASA preparaten: niet bij Crohn
- immunosuppresiva: thiopurines (voorafgaand aan therapie activiteit PTMP enzym bepalen) en methotrexaat (niet bij zwangerschap/kinderwens)
- corticosteroïden
- biologicals
- ciclosporin/tacrolimus
- tofacitinib: alleen bij colitis ulcerosa
osmotische diarree
voedingsstof kan niet worden afgebroken/opgenomen/over darmwand getransporteerd worden. Osmotische lading in het lumen van de darm, leidend tot diarree.
* feces osmol > plasma osmol
* osmotische gap >100
secretoire diarree
actief uitscheiden van grote hoeveelheden elektrolyten en vocht in het lumen van de darm met diarree als gevolg.
* feces osmol < plasma osmol
* osmotische gap <100
osmotische gap
290 - 2(feces Na + feces K)
voorwaarden voor ontwikkelen Coeliakie
- HLA-DQ2/DQ8
- eten van gluten
- hebben van tTG
diagnostiek Coeliakie
- alleen bloedonderzoek: HLA typering, antistoffen tegen tTG en anti-endomysium –> als positief en 10x verhoogd diagnose bevestigd
- anders: duodenumbiopten (voor eliminatie gluten)
klassieke GI-klachten Coeliakie
- presentatie na introductie van gluten
- chronische of recurrente diarree
- bolle buik
- slechte eetlust
- gewichtsverlies of afbuigende lengtegroei
- buikpijn, braken, obstipatie, humeurigheid
niet-GI-klachten Coeliakie
- dermatitis herpetiformis
- afwijkend tandglazuur
- botontkalking
- klein gestalte
- vertraagde puberteit, laat optreden menarche
- ijzergebreksanemie, hepatitis, artritis, epilepsie
