1.1 Fformiwlâu A Hafaliadau

Question 1

Diffiniwch fformiwla cyfansoddyn

Answer 1

Set o symbolau a rhifau ble mae’r symbolau’n nodi pa elfennau sy’n bresennol ac mae’r rhifau’n rhoi cymhareb nifer atomau’r gwahanol elfennau yn y cyfansoddyn

Question 2

Yn nhermau gwefrau, diffiniwch gyfansoddyn ïonig

Answer 2

Mae cyfanswm nifer y gwefrau positif yn hafal i gyfanswm nifer y gwefrau negatif mewn un uned fformiwla ar gyfer y cyfansoddyn

Question 3

Sawl atom ocsigen sy’n bresennol mewn Ca(HCO3)2?

Answer 3

6

Question 4

Diffiniwch rif ocsidiad

Answer 4

Dull o fynegi sut mae elfennau’n cyfuno. Rhif ocsidiad elfen yw nifer yr electronau mae angen eu hychwanegu at yr elfen (neu eu tynnu oddi arni) i’w gwneud yn niwtral

Question 5

Beth yw rif ocsidiad Mg2+?

Answer 5

+2 (Mae angen adio +2 o electronau i’w gwneud yn niwtral)

Question 6

Pryd fydd y rhif ocsidiad yn sero?

Answer 6

Elfen sydd ddim mewn cyfansoddyn; ar ei phen ei hun

Question 7

Beth yw’r cyfanswm y rhifau ocsidiad mewn cyfansoddyn megis CO2?

Answer 7

Sero

Question 8

Beth yw’r rhif ocsidiad mewn ïon?

Answer 8

Mae’n hafal i wefr yr ïon e.e. NO3,-, mae’r rhif ocsidiad yn -1

Question 9

Pa elfennau sydd â rhif ocsidiad o;

1) +1
2) +2
3) -1

Answer 9

1) Elfennau grwp 1
2) Elfennau grwp 2
3) Elfennau grwp 7

Question 10

Beth yw’r rhif ocsidiad ocsigen mewn cyfansoddyn?

Answer 10

-2 ac eithrio â fflworin neu mewn perocsidau e.e. H2O2, rhif ocsidiad ocsigen yn -1

Question 11

Beth yw rhif ocsidiad hydrogen mewn cyfansoddyn?

Answer 11

+1 ac eithrio mewn hydridau metelau e.e. NaH, rhif ocsidiad hydrogen yn -1

Question 12

Beth fydd y rhif ocsidiad mewn rhywogaethau cemegol sydd ag atomau mwy nag un elfen?

Answer 12

Rydym yn rhoi’r rhif ocsidiad negatif i’r elfen fwyaf electronegatif e.e. Mewn CCl4, mae Cl yn fwy electronegatif na C, felly rhif ocsidiad pob atom Cl yn -1 (Rhif ocsidiad C felly bydd yn +4)

Question 13

Beth yw rhif ocsidiad;

1) Carbon mewn CH4
2) Ffosfforws mewn Na3PO4
3) Nitrogen mewn KNO2

Answer 13

1) -4
2) +5
3) +3

Question 14

Nodwch y molecylau deuatomig

Answer 14

Hydrogen, Ocsigen, Fflworin, Bromin, Iodin, Nitrogen, Clorin

Question 15

Wrth ychwanegu hydoddiant bariwm clorid at hydoddiant sodiwm sylffad, ffurfir gwaddod

1) Ysgrifennwch hafaliad ïonig llawn yr adwaith
2) Ysgrifennwch hafaliad ïonig normal yr adwaith. Eglurwch y gwahaniaeth rhyngddynt

Answer 15

1) Ba2+(d) + 2Cl-(d) + 2Na+(d) + SO4,2-(d) –> BaSO4(s) + 2Na+(d) + 2Cl-(d)

2) Ba2+(d) + SO4,2-(d) –> BaSO4 (s)
Nid yw’r ïonau Na+(d) a’r ïonau Cl-(d) yn newid yn ystod yr adwaith. Maent yn ïonau segur ac yn cael eu gadael allan

Question 16

Nodwch y symbolau cyflwr a’u hystyr

Answer 16

(s) Solid, (h) Hylif, (n) Nwy, (d) Dyfrllyd