1. Teoria prawa a filozofia prawa Flashcards
Naukę można pojmować na dwa sposoby:
1) pragmatyczny
2) apragmatyczny
Pragmatyczny sposób pojmowania nauki:
nauka to wówczas pewien zespół czynności badawczych, które mają na celu doprowadzenie do sformułowania teorii czy też twierdzeń naukowych
Apragmatyczny sposób pojmowania nauki:
nauka to wówczas rezultat czynności badawczych, mających na celu doprowadzenie do sformułowania teorii naukowych
Z punktu widzenia metodologii, teoria naukowa to…
zbiór twierdzeń odpowiednio uporządkowanych/niesprzecznych, składający się ze zdań naczelnych, z których to zdań wynikają wszelkie inne zdania uznawane za zdania tego systemu naukowego.
Sposoby budowania teorii naukowej:
1) indukcjonizm
2) hipotetyzm (dedukcjonimz)
3) idealizacja
Budowa teorii naukowej - indukcjonizm:
- wychodzi się od pewnej hipotezy roboczej, następnie następuje empiryczne badanie zjawisk, aż wreszcie buduje się hipotezę główną, zasadniczą, fundamentalną;
- jest to najczęściej spotykane podejście w naukach empirycznych, społecznych;
Budowa teorii naukowej - hipotetyzm:
- najpierw formułujemy tezę naczelną, następnie falsyfikuje się ową tezę (obala, a w zasadzie próbuje obalić);
- dana teza jest tezą prawdziwą dopóty, dopóki się jej nie obali;
Budowa teorii naukowej - idealizacja:
- zbadanie wniosków o rzeczywistości na podstawie idealizacji – uproszczenia abstrahujące od pewnych czynników, które mogą zakłócać obraz rzeczywistości.
- Modele takie budowane są najczęściej w naukach ekonomicznych.
Czy teoria prawa jest teorią naukową?
nie jest, bo nie zbudowała jakiegoś zespołu twierdzeń o charakterze niesprzecznym.
Czym jest teoria prawa?
- teorią zjawisk prawnych;
- teoria prawa ujmowanego w różnych aspektach (prawo nie formuuje twierdzeń, które obejmowałoby wszystkie jego aspekty).
W ramach teorii zjawisk prawnych bada się zjawiska w aspekcie:
1) lingwistycznym - naturalne;
2) socjologicznym - badanie zależności między środowiskiem pozaprawnym a stanowieniem prawa;
3) realnym - w jaki sposób działa prawo;
4) aksjologicznym - jakie wratości prawo wyraża, chroni, służy.
Problematyka podejmowana przez nauki prawne:
1) dogmatycznoprawna -stawiają sobie pytania fundamentalne, jak treść obowiązującego prawa, podstawy obowiązywania tego prawa;
2) socjotechniczna - w jaki sposób, w jakim zakresie prawo oraz jego stanowienie i stosowanie wpływa, ukierunkowuje szeroko pojętą sferę społeczną, gospodarczą, polityczną;
3) teoretycznoprawna - formułuje się najbardziej ogólne twierdzenia o prawie, pojęcia ogólnoprawne;
4) metodlogiczna - dotyczą metodologii nauk prawnych, sposobów badania prawa;
5) historycznoprawna - zajmuje się prawem przeszłym, nieobowiązującym.
Filozofia prawa wg. Jerzego Wróblewskiego odpowiada na pytania…
1) co to jest prawo (ontologia prawna);
2) Jak poznać prawo (epistemologia prawa);
3) Jakie wartości wyraża prawo (aksjologia prawa)
Trzy stanowiska co do relacji jakie zachodzą między teorią a filozofią prawa:
(1) Teoria prawa jest samodzielną dyscypliną naukową bez podbudowy filozoficznej.
(2) Nie można wyróżnić teorii prawa od filozofii prawa – wszystko jest filozofią prawa.
(3) Każda teoria prawa zawsze jest podbudowana filozoficznie.
Czy istnieją jakieś zasady-prawo-dotyczące ludzkiego postępowania, które są niezależne co
do ich treści jak i podstaw od aktów ich ustanowienia przez jakąkolwiek władzę społeczną?
- dyskurs filozoficzny między iusnaturalistami a pozytiwistami:
a) iusnaturaliści - istnieją takie normy, której mają swoje źródła obowiązywania w czymś więcej niż zasadach ustanowionych przez
człowieka, ustanowionych przez jego wolę.
b) pozytywiści - przeciwne stanowisko.