შფოთვით-ფობიკური აშლილობები Flashcards
რა მსგავსება და განსხვავებაა გშას და ფობიკური აშლილობებს შორის?
შფოთვით-ფობიკურ აშლილობას, ძირითადათ, იგივე
სიმპტომები გააჩნია, რაც გენერალიზებულ შფოთვით
აშლილობას, მაგრამ ეს სიმპტომები მხოლოდ გარკვეულ ვითარებაში იჩენს თავს.
ფობიკური აშლილობის 2 თვისება:
- ადამიანი თავს არიდებს ვითარებებს, რომლებიც შფოთვის პროვოცირებას იწვევს და
- განიცდის ანტიციპატორულ შფოთვას, როდესაც არსებობს ასეთ ვითარებაში აღმოჩენის პერსპექტივა.
შფოთვის გამომწვევი ვითარებები შეიძლება დაჯგუფდეს:
- სიტუაციებად (მაგ., ხალხმრავალი ადგილები),
- `ობიექტებად~ (ცოცხალი არსებები; მაგ., ობობები) და
- ბუნებრივ მოვლენებად (მაგ., ჭექა-ქუხილი).
რა და რა სახის ფობიკურ სინდრომს განასხვავებენ ერთმანეთისგან?(დსმშიც და აისიდიშიც)
- სპეციფიკური ფობია,
- სოციალური ფობია
- აგორაფობია.
სპეციფიკური ფობიისას ადამიანს არაადექვატური შფოთვა უჩნდება…
კონკრეტულ, გარკვეულ ობიექტების დანახვისას
როგორი შფოთვაა კიდევ გავრცელებული ფობიკური აშლილობისას?
ანტიციპატორული
დსმის მიხედვით სპეციფიკური ფობიის 4 ტიპია:
- ცხოველებთან
- ბუნებრივ მოვლენებთან
- სისხლთან, ინექციასთან და ფიზიკურ დაზიანებასთან
- სიტუაციებთან და სხვა მაპროვოცირებელ ფაქტორებთან. ამ ჯგუფს მიეკუთვნება სტომატოლოგიური და სამედიცინო სიტუაციების შიში და, აგრეთვე, გაგუდვის შიში.
სხვა ფობიკური აშლილობებისგან გასხვავებით როგორი ვეგეტატური რეაქცია ახასიათებს სისხლისა და ფიზიკური დაზიანების ფობიას?
პირველად ტაქიკარდიას მოსდევს ისეთი ვაზოვაგალური რეაქციები, როგორიცაა ბრადიკარდია, გაფითრება, თავბრუსხვევა, გულისრევის შეგრძნება და ზოგჯერ გულის წასვლა. ვაზოვაგალური სინკოპე
რა ტიპისაა ფობია, როდესაც ადამიანს გადაყლაპვის დროს ეშინია გაგუდვის?
გაგუდვის ფობია
რისი მეშვეობით ხდება გაგუდვის მკურნალობა?
დესენსიტიზაცია
რა ეწოდება ფობიას, როდესაც ადამიანს აწუხებს შემაშფოთებელი აზრები იმის თაობაზე, რომ შეიძლება ავთვისებიანი სიმსივნე, ვენერიული დაავადება ან რაიმე სხვა სჭირდეს?
ავადმყოფობია ფობია
ბოდვითი იდეებისგან გასხნავევბით ავადმყოფობის ფობიის მქონე პაციანტები…
აცნობიერებენ, რომ მათი აზრები ირაციონალურია
ოკასგან განსხვავებით ავადმყოფობის ფობიის მქონე ადამიანები…
არ უწევენ წინააღმდეგობას ასეთ აზრებს
თუ პაციენტი დარწმუნებულია, რომ მას რაიმე დაავადება აქვს, ასეთი მდგომარეობა კლასიფიცირდება, როგორც…
იპოქონდრია
სქესის მიხედვით სპეციფიკური ფობიის გავრცელების სიხშირე(დსმ3)
მამაკაცები 4%
ქალები 13%
ერთი წლის მანძილზე ფობიების გავრცელების საერთო მაჩვენებელია:
4,4%
რომელის სპეციფიკური ფობიების დებიუტის ასაკი?
ბავშვობის ხანა:
- ცხოველიბის ფობია დაახლოებით 7 წლის ასაკში ვითარდება,
- სისხლის ფობია _ 9 წლის ასაკში, ხოლო სტომატოლოგიური მკურნალობის ფობია _ 12 წლის ასაკში
ზრდასრულობის ასაკის სპეციფიკური ფობიების უმეტესობა…
ბავშვობაში ძეძენილ ფობიებს წარმოადგენს
სპეციფიკური ფობიის გენეტიკური ფაქტორები:
- სპეციფიკური ფობიის მქონე ადამიანების პირველი რიგის ნათესავების 31%- ს სპეციფიკური ფობიები აღენიშნება.
- ზომიერი გენეტიკური მოწყვლადობა
კომბინირებულია ფობიასთან დაკავშირებულ სტრესულ მოვლენასთან
-გენეტიკური მოწყვლადობა შეიძლება გულისხმობდეს განსხვავებებს შიშის განპირობების სიძლიერეში, რომელთან დაკავშირებითაც მემკვიდრეობითობის ფაქტორი დაახლოებით 40%-ს განსაზღვრავს
ფობიკური აშლილობები და ფსიქოანალიტიკური თეორიები:
ფობიები დაკავშირებულია არა თვალსაჩინო გარე სტიმულთან, არამედ შფოთვის შინაგან წყაროსთან, რომელიც განდევნილია ცნობიერებიდან რეპრესიის გზით და მიბმულია გარე ობიექტზე ჩანაცვლების მეშვეობით.
სპეციფიკური ფობია განპირობების თეორია და კოგნიტური თეორია:
სპეციფიკური ფობიები ასოციაციური დასწავლის შედეგად აღმოცენდება. ზრდასრულ ცხოვრებაში ამ გზით ფობიების აღმოცენება იშვიათია
და, ძირითადად, ძლიერი სტრესული გამოცდილებით არის განპირობებული. ზოგიერთი სპეციფიკური ფობია შეიძლება სხვის რეაქციებზე დაკვირვების შედეგად იქნეს დასწავლილი.
კოგნიტური ფაქტორები ხელს უწყობს შიშის შენარჩუნებას, განსაკუთრებით, ფობიკური
სტიმულებისათვის სელექციურად ყურადღების მიქცევას და ასეთი სტიმულების შიშის შემცველ ანტიციპაციას.
რომელი ტერმინი აღნიშნავს გარკვეულ სტიმულებზე პერსისტენტული შიშის რეაქციების განვითარების თანდაყოლილ პრედისპოზიციას?
დასწავლისთვის მზაობა
სპეციფიკური ფობიის ცერებრული ლოკალიზაცია:
როდესაც სპეციფიკური ფობიის
მქონე ადამიანები ფობიის შესატყვისი სტიმულების
ზემოქმედებას განიცდიან, მათ ძლიერი შიშის რეაქცია
უჩნდებათ, რომელსაც თან სდევს ამიგდალას, ჰიპოკამპუსის უბნის და წინა სარტყლისებრი ქერქის აქტივაციის გაზრდა
სპეციფიკური ფობია დოფ. დიაგნოზი:
- დეპრესია
- ოკა
სპეციფიკური ფობია პროგნოზი:
კლინიკური გამოცდილების თანახმად, ბავშვობაში აღმოცენებული სპეციფიკური ფობიები მრავალი წლის მანძილზე ნარჩუნდება, ხოლო ზრდასრულ ასაკში სტრესული სიტუაციებით გამოწვეულ სპეციფიკურ ფობიებს უკეთესი პროგნოზი უკავშირდება.
სპეციფიკური ფობიის მკურნალობა:
- ბიჰევიორალური თერაპიის ექსპოზიციური ფორმა
- მედიკამენტური: მცირე დოზით ბენზოდიაზეპინები
აშლილობა, რომლის დროსაც პიროვნებას სოციალურს სიტუაციებში არაადექვატური შფოთვა ეუფლება…
სოციალური ფობია