გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა

Question 1

რითი განსხვავდება გშა ფობიკური აშლილობებისგან?

Answer 1

სიმპტომები პერსისტენტულია და მათი გამოვლენა არ არის ასოცირებული რაიმე კონკრეტულ ვითარებასთან

Question 2

გშა დამახასიათებელი ნიშან-თვისებები:

Answer 2

• წუხილი და ცუდი წინათგრძნობა - ყოვლისმომცველი, ძნელი გასაკონტროლებელი
• ფსიქოლოგიური აგზნება - გაღიზიანებადობა, სუსტი კონცენტრაცია, ხმაურისადმი სენსიტიურობა
• ვეგეტატიური ჰიპერაქტივობა - სომატური სიმპტომები
• კუნთების დაძაბულობა
• ჰიპერვენტილაცია
• ძილის დარღვევები- ჩაძინებასთან დაკავშირებული
• სხვ. დაღლილობა, დეპრესიული, ობსესიური სიმპტომები, დეპერსონალიზაცია

Question 3

როგორ ვლინდება ფსიქოლოგიური აგზნება გშას დროს?

Answer 3

შეიძლება გამოიხატებოდეს
გაღიზიანებადობაში, სუსტ კონცენტრაციასა
და ხმაურის მიმართ სენსიტიურობაში. ზოგიერთი პაციენტი
მეხსიერების გაუარესებას უჩივის, რაც სინამდვილეში
ყურადღების სუსტი კონცენტრაციით არის განპირობებული.
თუ მეხსიერების გაუარესებას რეალურად
აქვს ადგილი, აუცილებელია მისი გამომწვევი მიზეზების
(შფოთვისგან განსხვავებული მიზეზების) გულდასმით
გამოკვლევა.

Question 4

როგორ ვლინდება ვეგეტატიური აგზნება გშას დროს?

Answer 4

ყველაზე უფრო
ხშირი სომატური სიმპტომებია ოფლიანობა, გულის
ცემის აჩქარება, პირის სიმშრალე, ეპიგასტრული დისკომფორტი
და თავბრუსხვევა.

Question 5

როგორ შეიძლება განიცდებოდეს კუნთების დაძაბულობა გშას დროს?

Answer 5

შეიძლება განიცდებოდეს,
როგორც მოუსვენრობა, კანკალი, მოდუნების
უუნარობა და, ასევე, მხრების, ზურგისა და თავის
ტკივილი (ჩვეულებრივ ბილატერალურ და ფრონტალურ
ან ოსიპიტალურ ნაწილში).

Question 6

რა შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპერვენტილაციამ გშას დროს?

Answer 6

შეიძლება გამოიწვიოს
თავბრუსხვევა, კიდურებში ჩხვლეტის შეგრძნება და (რაც
არ უნდა პარადოქსული იყოს) სუნთქვის გაძნელების ანუ
ქოშინის შეგრძნება.

Question 7

როგორია ძილის დარღვევები გშას დროს?

Answer 7

მოიცავს ჩაძინებას-
თან დაკავშირებულ პრობლემებს და პერსისტენტულ
შემაწუხებელ ფიქრებს. ძილს ხშირად წყვეტილი, არაჯანსაღი
ხასიათი აქვს და უსიამოვნო სიზმრები სდევს თან.
ზოგიერთ პაციენტებს აწუხებს ღამის შიშები, რომელთა
დროსაც მათ უეცრად, ძლიერი შფოთვის შეგრძნებით
ეღვიძებათ. დილით ადრე გაღვიძება არ არის დამახასიათებელი
გენერალიზებული შფოთვითი აშილობისათვის
და უფრო დეპრესიულ აშლილობაზე მიუთითებს

Question 8

გშას გარეგნული ნიშნები(კლინიკური სურათი):

Answer 8

გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობის დროს ადამიანს სახე დაძაბული აქვს, შუბლი შეჭმუხნული და მთლიანად პოზაც დაძაბულია. ადამიანი მოუსვენრად გრძნობს თავს და შეიძლება კანკალებდეს. დამახასიათებელია კანის სიფერმკრთალე და ოფლიანობა (განსაკუთრებით ხელების,ფეხებისა და იღლიების). ცრემლიანობა, რომელიც თავდაპირველად შეიძლება დეპრესიას მივაწეროთ, ზოგადად ცუდი წინათგრძნობის გამომხატველია.

Question 9

მინიმუმ რამდენი ხანი უნდა გრძელდებოდეს პაციენტის სიმპტომები, რათა დაისვას გშას დიაგნოზი დსმს და აისიდის მიხედვით?

Answer 9

6 თვე

Question 10

რომელ აშლილობებთანაა კომორბიდული გშა?

Answer 10

• დეპრესია

- დსმს მიხედვით, სხვა შფოთვით აშლილობებთან: სოციალური ფობია(23), მარტივი ფობია(21), პანიკური აშლილობა(11)

Question 11

გშა - დიფერენციალური დიაგნოზი უნდა გატარდეს:

Answer 11

• დეპრესიულ აშლილობასთან
• შიზოფრენია
• დემენცია
• ფსიქოაქტიური ნივთიერებების მოხმარება
• სომატური დაავადებები: თირეოტოქსიკოზი, ფეოქრომოციტომა, ჰიპოგლიკემია
• მეორადი შფოთვა სომატური დაავადებების
  სიმპტომების მიმართ

Question 12

გშა დიფ. დიაგნოზი დეპრესიასთან:

Answer 12

დიაგნოზის დასმა ხდება იმის საფუძველზე,
თუ ამ ორი ტიპის სიმპტომიდან რომელია უფრო მძიმეა და რა თანმიმდევრობით იჩენს თავს.შფოთვის მქონე პაციენტებს ყოველთვის გამოვკითხავთ
დეპრესიული აშლილობის სიმპტომების შესახებ (დეპრესიული და სუიციდური აზრების ჩათვლით). ხშირად, დეპრესიული აშლილობის დროს, პაციენტის მდგომარეობა ყველაზე მძიმე დილითაა და თუ შფოთვა, ამ პერიოდში, უფრო ძლიერად არის გამოხატული, ეს, სავარაუდოდ, დეპრესიულ აშლილობაზე მიუთითებს.

Question 13

რომელი ტიპის დეპრესიულ აშლილობაში ერევათ ხშირად გშა?

Answer 13

აჟიტაციური ტიპის

Question 14

რამდენად ხშირია გშა?

Answer 14

შფოთვითი აშლილობის გავრცელების სიხშირე ერთი წლის მანძილზე, დაახლოებით, 3%-ს შეადგენს, ხოლო მთელი ცხოვრების მანძილზე _ 4-5%- ს.

Question 15

რომელი სქესის წარმომადგენლებთან გვხვდება გშა უფრო ხშირად?

Answer 15

ქალებთან

Question 16

რა იწვევს გშას?(ზოგადად)

Answer 16

გენერალიზებულ შფოთვით აშლილობას იწვევს სტრესორების ზემოქმედება ისეთ პიროვნებაზე, რომელსაც გენეტიკური ფაქტორებისა და ბავშვობისდროინდელი გარემოს ზეგავლენის შედეგად შესაბამისი პრედისპოზიცია აქვს ჩამოყალიბებული.

Question 17

დეპრესიისგან განსხვავებით როგორ სტრესულ მოვლენებს უკავშირდება გშა?

Answer 17

შფოთვით აშლილობასთან უფრო მეტად დაკავშირებულია საშიშროების შემცველი სტრესული მოვლენები, ხოლო დეპრესიას უფრო დანაკარგთან დაკავშირებული მოვლენები იწვევს.

Question 18

რა აჩვენეს გშას გენეტიკურმა კვლევებმა?

Answer 18

• გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა
  უფრო ხშირად გვხვდება ამ აშლილობის მქონე
  პრობანდების პირველი რიგის ნათესავებთან, ვიდრე საკონტროლო ჯგუფის წევრების პირველი რიგის ნათესავებთან
• შფოთვითი აშლილობის კონკორდანტობა უფრო მაღალია მონოზიგოტურ ტყუპებში დიზიგოტურთან შედარებით
• ოჯახური აგრეგაცია მნიშვნელოვანწილად აიხსნება გენეტიკური ფაქტორებით. ასევე, მნიშვნელოვანია ის გარემო ფაქტორები, რომლებიც ტყუპებისათვის არ არის საერთო. რაც შეეხება ოჯახურ გარემოს _ მისი როლი დაუდგენელია
• გარემოს ფაქტორები რაღაც სახით განსაზღვრავენ იმას, თუ როგორ გამოვლინდება თანდაყოლილი მოწყვლადობა

Question 19

ბრაუნის და ჰარისის კვლევა გშას და ადრეული გამოცდილების კავშირის შესახებ:

Answer 19

გამოკვლევა ჩატარდა 404 ქალზე, რომლებიც მუშათა
კლასს მიეკუთვნებოდნენ და დიდი ქალაქის შედარებით ღარიბ ნაწილში ცხოვრობდნენ. ადრეული უარყოფითი გამოცდილების შეფასება ხდებოდა მშობლების გულგრილი დამოკიდებულებისა და ფიზიკური ან სექსუალური ძალადობის
ფაქტების შესახებ პაციენტების მიერ მოწოდებული
ინფორმაციის საფუძველზე. ასეთი გამოცდილების მქონე ქალებში გაზრდილი იყო გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობის (ასევე, აგორაფობიისა და დეპრესიული აშლილობის, მაგრამ არა მარტივი ფობიების) სიხშირის მაჩვენებელი.

Question 20

ფსიქოანალიტიკური თეორიების მიხედვით შფოთვის აღმოცენების მიზეზებია:

Answer 20

წ გარე სამყარო (რეალისტური შფოთვა)
წ იდ-ის ინსტინქტები, სიყვარულის, სიბრაზისა და სექსის ინსტინქტების ჩათვლით (ნევროტული შფოთვა)
წ სუპერეგო (მორალური შფოთვა)

Question 21

ბოულბის აზრით რატომ ითრგუნება ეგო იოლად გშას დროს?

Answer 21

ამ მარცხის გამომწვევი მიზეზებიდან განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი განშორება და დანაკარგია (Bოწლბყ, 1969). ნორმალურ ვითარებაში ბავშვები შფოთვის დაძლევას მოყვარულ მშობლებთან უსაფრთხო ურთიერთობების მეშვეობით ახერხებენ. თუ ბავშვი უსაფრთხო გარემოში არ იზრდება, ის, ზრდასრულ ასაკში, ადამიანებთან განშორებისას შფოთვისაკენ იქნება მიდრეკილი.

Question 22

რომელი კონფლიქტის გადაუჭრელობას მიიჩნევდა ფროიდი გშას გამომწვევ მიზეზად?

Answer 22

ოიდიპოსის კონფლიქტი - მამასთან მეტოქეობა - კასტრაციის შფოთვა

Question 23

განპირობების თეორიების მიხედვით გშა აღმოცენდება…

Answer 23

როდესაც პიროვნებას ახასიათებს თანდაყოლილი პრედისპოზიცია რეაქციისას ვეგეტატური ნერვული სისტემის ზედმეტად აქტივაციისადმი და როდესაც ხდება რეაქციის გენერალიზაცია. რეაქციის გენერალიზაციის საფუძველია წარსულში
ნეიტრალური ხასიათის სტიმულების შფოთვასთან
ასოცირება განპირობების მექანიზმის მეშვეობით.

Question 24

კოგნიტური თეორიების მიხედვით გშა აღმოცენდება:

Answer 24

გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა აღმოცენდება პრობლემებზე არასაგნობრივი
წუხილისა და პოტენციურად საშიშროების შემცველ ვითარებებზე ყურადღების ფოკუსირებისაკენ
მიდრეკილების საფუძველზე.

Question 25

რომელ პიროვნულ თვისებასთანაა დაკავშირებული გშა?

Answer 25

ნევროტიზმთან

Question 26

ძირითადად რომელი პიროვნული აშლილობის დროს იჩენს ხოლმე თავს გშა?

Answer 26

შფოთვით-აცილებადი(შფოთვითი კატეგორიის პიროვნული აშლილობების დროს)

Question 27

რომელი ნეირობიოლოგიური მექანიზმები მონაწილეობენ გშა-ს დროს?

Answer 27

ის ნეირობიოლოგიური მექანიზმები, რომლებიც ახორციელებენ ნორმალური შფოთვის მედიაციას:

• ამიგდალა
• ჰიპოთალამუსი: აკავშირებს შიშის შემცველ მოგონებებს რელევანტურ აწმყო კონტექსტთან.
• ნეიროტრანსმიტერები: ნორადრენერგული, სეროტონერგული, გამა-ამონოერბო მჟავის რეცეპტორები, ბენზოდიაზეპინები, კორტიკოტროპინის რელიზერი ჰორმონი

Question 28

გშას პროგნოზი:

Answer 28

ერთ-ერთი გამოკვლევის
მიხედვით, ასეთი პაციენტების 80%-ს შფოთვითი
აშლილობა სამი წლის შემდეგაც აღენიშნებოდათ. ძნელია იმის პროგნოზირება, თუ რა მოხდება
სამი წლის შემდეგ, თუმცა, შფოთვითი აშლილობის მქონე პაციენტების შესწავლამ აჩვენა, რომ ექვსი წლის განმავლობაში მათი ორი მესამედი განიკურნა ან მათი მდგომარეობა საგრძნობლად გაუმჯობესდა

Question 29

რომელი აშლილობის განვითარების რისკი იზრდება გშას დროს?

Answer 29

დიდი დეპრესიის

Question 30

გშა მკურნალობა:

Answer 30

• კონსულტაციები:
• რელაქსაციის ტრენინგები
• კბთ
• მედიკამენტური

Question 31

რა მედიკამენტები გამოიყენება გშას მკურნალობის დროს?

Answer 31

-ანქსიოლიზური პრეპარატები
- ბენზოდიაზეპინები: დიაზეპამი
- ბუსპირონი
-

Question 32

გშას დროს პლაცებოზე რეაგირების პროცენტული მაჩვენებელია:

Answer 32

40%

Question 33

გშა დიფ. დიაგნოზი:

Answer 33

• დეპრესია
• ფსიქოაქტიური ნივთიერებების ბოროტად გამოყენება
• სომატური მიზეზები: თირეოტოქსიკოზი

Question 34

გშას მართვის საფეხურები:

Answer 34

• დიაგნოზისა და კომორბიდობის შემოწმება
• ხელშემწყობი ფსიქოსოციალური ფაქტორების შეფასება
• გამოკვლევის შედეგების ახსნა და სავარაუდო მკურნალობის განმარტება
• ფსიქოლოგიური ან სოციალური დახმარების შეთავაზება
• მედიკამენტური მკურნალობა
• მკურნალობის გეგმის განხილვა