კონსტიტუციის გადასინჯვა.

Question 1

რამდენ სახედ შეგვიძლია დავყოთ კონსტიტუციის შემმუშავაებელი ორგანოები?

Answer 1

რამდენიმე სახედ შეგვიძლია დავყოთ: დამფუძნებელი კრება, საკონსტიტუციო კომისია, სახელმწიფო ორგანო, გამონაკლისი შემთხვევები.

Question 2

რას აკეთებს დამფუძნებელი კრება ?

Answer 2

დამფუძნებელი კრების უმთავრესი დანიშნულებაა, კონსტიტუციის შემუშავება-მიღება. ამ პროცესის შემდგომ ის ან იშლება ან აგრძელებს საქმიანობს როგორც საკანონმდებლო ორგანო.

Question 3

რას აკეთებს საკონსტიტუციო კომისია ?

Answer 3

საკონსტიტუციო კომისია, სახელმწიფოს ერთ-ერთი უმაღლესი ორგანოს აქტით იქმნება დამოუკიდებელი ორგანოს სახით, სპეციალურად კონსტიტუციის პროექტის შემუშავების მიზნით. ძირითადი კანონის შემუშავების შემდგომ იგი წყვეტს უფლებამოსილების განხორციელებას.

Question 4

რას აკეთებს სახელმწიფო ორგანო ?

Answer 4

სახელმწიფო ორგანო, რომელიც თავის შემადგენლობაში ქმნის სპეციალურ კომისიას ან უკვე არსებულ სტრუქტურულ ერთეულს ავალებს კონსტიტუციის პროექტის შემუშავებას.

Question 5

რა გამონაკლისი შემთხვებები გვქონია კონსტიტუციის შემუშავების საკითხში ?

Answer 5

მაგალითად იაპონიის კაპიტულაციის შემდგომ იაპონიის კონსტიტუცია ამერიკული ჯარების შტაბში მომზადდა, რომელსაც ხელმძღვანელობდა იაპონიაში ამერიკის ძალების მთავარსარდალი დ. მაკ-არტური, ამიტომ იაპონიის კონსტიტუციას ლიტერეატურაში „მაკ-არტურის კონსტიტუციასაც“ უწოდებენ.

Question 6

ვის აქვს უფლება გამოთქვას კონსტიტუციის გადასინჯვის ინიციატივა ?

Answer 6

კონსტიტუციური პროექტის ინიციატორთა წრე გაცილებით უფრო შეზღუდულია, ვიდრე ჩვეულებრივი საკანონმდებლო ინიციატივის მქონე პირთა. როგორც წესი, უმეტეს ქვეყნებში ეს უფლება გააჩნია პარლამენტის პალატებს, დეპუტატთა გარკევეულ რაოდენობას, პრეზიდენტსა და მთავრობას.

Question 7

ზოგიერთ ქვეყანაში როგორ და ვის შეუძლია გამოთქვას კონსტიტუციის გადასინჯვის ინიციატივა ?

Answer 7

ზოგიერთ ქვეყანაში კონსტიტუცია შეიძლება გადაისინჯოს ამომრჩევლების - სახალხო საკანონმდებლო ინიციატივის საფუძველზე.

Question 8

რა კავშირშია ერთმანეთთან კონსტიტუციის მიღება და კონსტიტუციის გადასინჯვა ?

Answer 8

კონსტიტუციის მიღებისა და კონსტიტუციის გადასინჯვის წესი კონსტიტუციის რეგულირების სფეროს განეკუთვნება. ეს ორი წესი განსხვავებულ პროცედურებს ითვალისწინებს მაგალითად სომხეთსა და ბულგარეთში. ამიტომ ამ ქყვენებში ცალკე არის გამოყოფილი კონსტიტუციის მიღების პროცედურდა ის განსხვავებულია კონსტიტუციის გადასინჯვის წესისგან. თუმცა, ხშირად კონსტიტუციის მიღებისას სრული გადასინჯვის წესი გამოიყენება, თუ ძირითად კანონში სპეციალურად არ არის გაწერილი კონსტიტუციის მიღების წესი.

Question 9

რა უნდა განვასხვავოთ საპარლამენტო გზით მიღებული კონსიტუციებისგან ?

Answer 9

ჩვენ როგორც ვიცი საპარლამენტო გზა კონსტიტუციის მიღების არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული. ამის გათვალისწინებით საპარლამენტო გზით მიღებული კონსტიტუცია უნდა განვასხვავოთ დამფუძნებელი კრების მიერ მიღებული კონსტიტუციისგან. ეს ყველაფერი იქიდან გამომდინარე, რომ დამფუძნებელი კრება ძირითადად გარდამავალ პერიოდებში გხვდება.

Question 10

რას ნიშნავს ფართო წარმომადგენლობითი ორგანოს ფორმატი ?

Answer 10

ეს არის წარმომადგენლობითი გზით კონსტიტუციის მიღების კიდევ ერთი ფორმა. იმისთვის რომ მიიღონ კონსტიტუცია ქმნიან სპეციალურ ფართო წარმომადგენლობით ორგანოს.

Question 11

რას ნიშნავს სახალხო კონსტიტუციები ?

Answer 11

ეს ნიშნავს იმას რომ კონსტიტუციის მიღებისა და დამტკიცებს საბოლოო გადაწყვეტილება მიღებული იქნა რეფერენდუმის გზით - საარჩევნო კორპუსის მონაწილებით. სახალხო გზით მიღებულ კონსტიტუციას მხოლოდ მაშინ შეიძლება ჰქონდეს დადაებითი ეფექთი თუ მოსახლეობას კონსტიტუციის პროექტის შესახებ სრულ ინფორმაციას მიაწოდებენ და ამის შემდგომ ხმის მიცემის პროცეს დემოკრატიულად ჩაატარებენ. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება მივიღოთ სახალხო ფორმატით შენიღბული ხელისუფლების მიერ მოწონებული პროექტი.

Question 12

რამდენი ფორმა აქვს სახალხო გზით მიღებულ კონსტიტუციებს ?

Answer 12

2 ფორმა აქვს სახალხო გზით კონსტიტუციის მიღება და დამტკიცება.

Question 13

რა განსხვავებაა კონსტიტუციის მიღებასა და დამტკიცებას შორის ?

Answer 13

სახალხო გზით მიღების პროცესში სხვა ორგანო არ მონაწილეობს და შემუშავებული კონსტიტუციის პროექტი პირდაპირ ხალხს წარედგინება რეფერენდუმზე. დამტკიცების გზით კონსტიტუციას იღებს უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანო, ხოლო შემდგომ მის მიერ მიღებული რედაქცია მტკიცდება რეფერენდუმზე, წინააღმდეგ შემთხევაში იგი ვერ შევა ძალაში.

Question 14

რა არის კონსტიტუციის მიღების შერეული ფორმა ?

Answer 14

როდესაც გამოიყენება დამტკიცების და მიღების ფორმები გარკვეული დამატებითი გართულებული პროცედურებით.

Question 15

რას ნიშნავს კონსტიტუციის აღდგენა ?

Answer 15

როდესაც ქვეყანაში ბრუნდება ადრე არსებული დემოკრატიული პოლიტიკური რეჟიმი და სახელმწიფო ახალ კონსტიტუციას ამჯობინებს აღადგინოს ძველი დემოკრატიული კონსტიტუცია. თუმცა ეს არ გამორიცხავს მასში გარკვეული ცვლილებების შეტანას. ამ შემთხევაში მთავარი ფაქტორი ქვეყნის დემოკრატიული სამართლებრივი ტრადიციებისა და კულტურის ხასგასმაა.

Question 16

რას ნიშნავს ე.წ ნაჩუქარი კონსტიტუცია ?

Answer 16

კონსტიტუციის მიღების ერთ-ერთი ყველაზე ძველი ფორმა არის ე.წ ნაჩუქარი კონსტიტუცია. ამ შემთხვევაშ, როგორც წესი მონარქი უბოძებს თავის ქვეშევრდომთ შესასრულებლად სავალდებულო აქტს. ამ სახის ზოგიერთი აქტი ქარტიის სახელწოდებით იყო მიღებული.

Question 17

რა არის თანამეგობრობის მეთაურის მიერი ნაბოძები კონსტიტუციები ?

Answer 17

კონსტიტუციის მიღების ფორმა ამ ეტაპზე მხოლოდ ფორმალურ ხასიათს ატარებს, ვინაიდან მონარქი ფორმალურად ადასტურებს მასში შეტანილ ცვლილებებს და ეს ზეგავლენას არ ახდენს ქვეყნის დამოუკიდებლობასა და დემოკრატიულობის ხარისხზე.

Question 18

რა არის ე.წ ხელშეკრულებითი კონსტიტუცია ?

Answer 18

ამ ფორმის კონსტიტუციები საკმაოდ იშვიათად გხვდებობდა და წარმოადგენდა მონარქსა და პარლამენტს, როგორც ხალხის წარმომადგენლობით ორგანოს შორის გარკვეული კომპრომისის შედეგს.