سيناپس ها، ناقل هاي عصبي و نوروپتيدها Flashcards
سيناپس:
به … سيناپس گفته مي شود. در محل سيناپس پيام عصبي از نورون به سلول بعدي كه مي تواند سلول عصبي يا غيرعصبي باشد انتقال مي يابد. به سلولي كه پيام عصبي را بسمت سيناپس مي آورد سلول … و سلولي كه پيام عصبي را در محل سيناپس دريافت مي كند، سلول … گفته مي شود. سيناپس ها را از لحاظ عملكرد مي توان به دو نوع سيناپس هاي … و … تقسيم بندي كرد. تقريبا تمامي انواع سيناپس هاي عصبي موجود در بدن انسان از … هستند. در اين نوع سيناپس ها بين سلول پيش سيناپسي و پس سيناپسي فاصله اي وجود دارد كه به آن … گفته مي شود.
محل ارتباط يك سلول عصبي با يك سلول ديگر
پيش سيناپسي پس سيناپسي شيميايي الكتريكي شيميايي فضاي سيناپسي
نحوه انتقال پيام عصبي در سيناپس هاي شيميايي:
انتقال پيام عصبي در سيناپس شيميايي بواسطه يك ماده شيميايي كه به آن … گفته مي شود، انجام مي گيرد. اين ميانجي عصبي از انتهاي نورون پيش سيناپسي كه … نانيده مي شود آزاد شده و بعد از طي فضاي سيناپسي بر روي غشاي سلولهاي پس سيناپسي اثر كرده و باعث … مي گردد.
پيك عصبي يا انتقال دهنده عصبي يا نوروترنسيمتر
پايانه آكسوني
تحريك يا مهار سلول پس سيناپسي
نحوه انتقال پيام عصبي در سيناپس هاي شيميايي(٢):
براي انتقال پيام عصبي حوادث زير بترتيب در پايانه آكسوني (انتهاي آكسون) رخ مي دهد:
١- پيام عصبي (…) به پايانه آكسوني نورون … مي رسد.
٢- … در پايانه آكسوني باز شده و به دليل ورود … ، غلظت آن در پايانه آكسوني افزايش مي يابد.
٣- در اثر افزايش …، كيسه هاي كوچكي كه محتوي … مي باشند با غشاي پايانه آكسوني جوش خورده و محتويات خود را به فضاي سيناپسي آزاد مي نمايند.
پتانسيل عمل كانالهاي كلسيمي كلسيم كلسيم نوروترانسيمتر
نحوه انتقال پيام عصبي در سيناپس هاي شيميايي(٣):
تحريكي يا مهاري بودن سيناپس علاوه بر … به … بستگي دارد. اگر اتصال نوروترنسيمتر به گيرنده باعث باز شدن … گردد، در اين حالت … ايجاد مي گردد و وقتي پتانسيل پس سيناپسي تحريكي به آستانه تحريك رسيد، در سلول پس سيناپسي … شكل گرفته و هدايت مي گردد. بالعكس اگر اتصال نوروترنسيمتر به گيرنده باعث باز شدن كانالهاي … گردد، در اين حالت بدليل خروج اين يون مثبت يا ورود يون منفي كلر پتانسيل غشا منفي تر از حد استراحت مي گردد كه به اين هيپرپولاريزاسيون يا قطبي تر شدن سلول پس سيناپسي اصطلاحا … گفته مي شود. در اين حالت چون فاصله پتانسيل غشاء با آستانه تحريك بيش از حالت استراحت مي گردد، تحريك سلول پس سيناپسي سخت تر از حالت عادي مي گردد و سلول پس سيناپسي مهار مي گردد.
نوع ترنسيمتر آزاد شده نوع گيرنده موجود درفضاي پس سيناپسي كانالهاي سديمي پتانسيل پس سيناپسي تحريكي (EPSP) پتانسيل عمل پتاسيمي يا كلري پتانسيل پس سيناپسي مهاري (IPSP)
نحوه انتقال پیام عصبی در سیناپس های الکتریکی:
در سیناپس های الکتریکی … در … به همدیگر جوش خورده اند. با توجه به اینکه این غشاء دارای … بسیاری می باشد و … را از خود عبور می دهدو همانگونه که … در داخل یک سلول عصبی انتقال می یابد به همان روش می تواند در محل سیناپس الکتریکی از یک سلول به سلول بعدی منتقل شود.
غشای دو سلول محل سیناپس منافذ یون های مختلف پتانسیل عمل
مقایسه سیناپس های شیمیایی و الکتریکی:
در سیناپس های شیمیایی (1) وجود دارد ولی در سیناپس های شیمیایی (1)
وجود ندارد
انتقال پیام در سیناپس های الکتریکی … است ولی در سیناپس های شیمیایی … است. البته باید توجه داشت که در در سیناپس های اکسون به اکسون انتقال پیام می تواند دوطرفه باشد.
در … خستگی سیناپسی رخ می دهد ولی در … خستگی سیناپسی بروز نمی نماید. هرگاه سلولهای عصبی … تحریک شوند بدلیل اینکه نوروترنسیمترها بطور مداوم آزاد می گردند و فرصت بازسازی برای آنها وجود ندارد بعد از مدتی پایانه آکسونی تهی از نوروترنسیمتر می گردد در این حالت حتی اگر پیام عصبی به پایانه اکسونی برسد از سلول پیش سیناپسی به سلول پس سیناپسی منتقل نمی گرددکه به این حالت خستگی سیناپسی گفته می شود.
در سیناپس های شیمیایی … وجود دارد ولی در سیناپس های الکتریکی وجود ندارد. علت این است که پیام عصبی در سیناپس الکتریکی مستقیما به … منتقل می گردد ولی در سیناپس شیمیایی برای انتقال پیام باید مراحل مختلفی مانند …. طی فضای سیناپسی و … رخ دهد تا پیام عصبی انتقال یابد. مجموعه این مراحل زمانی در حد هزارم ثانیه طول می کشد که به آن … گفته می شود.
(1) فضای سیناپسی دوطرفه یکطرفه سیناپس های شیمیایی سیناپس های الکتریکی با فرکانس بالا و بطور مداوم تاخیر سیناپسی سلول پس سیناپسی آزاد شدن نوروترنسیمتر اتصال به گیرنده های پس سیناپسی تاخیر سیناپسی
انواع سیناپس های شیمیایی از نظر ساختار:
سیناپس های شیمیایی را از نظر ساختار می توان به سه نوع … تقسیم بندی نمود. به عبارت ساده تر پیام عصبی می تواند از … به یکی از سه بخش … انتقال یابد.
فراوان ترین سیناپس های شیمیایی از نوع … هستند که در آن پیام عصبی از انتهای یک نورون به ابتدای نورون بعدی انتقال می یابد. باید توجه داشت که در سیناپس های اکسون به اکسون انتقال پیام عصبی می تواند بصورت … صورت گیرد.
آکسون به آکسون- آکسون به دندریت و آکسون به جسم سلولی پایانه اکسونی نورون پیش سیناپسی دندریت، جسم سلولی یا آکسون آکسون به دندریت دوطرفه
مفهوم آگونیست و آنتاگونیست:
آگونیستها و آنتاگونیستها ساختاری مشابه یک … دارندو می توانند به گیرنده نوروترنسیمتر متصل شوند.
آگونیست بعد از اتصال به گیرنده، ….
برعکس آنتاگونیست بعد از اتصال به گیرنده ….
برخی از آگونیستها و آنتاگونیستها فقط جنبه عملکردی دارند و بدون اتصال به گیرنده نوروترنسیمتر باعث تقویت و تضعیف عملکرد نوروترنسیمتر می گردند.
بنابراین می توان گفت داروها یا موادی که عملکرد یک نوروترنسیمتر را تقویت می نمایند … آن نوروترنسیمتر و داروهایی که عملکرد یک نوروترنسیمتر را تضعیف می نمایند … آن نوروترنسیمتر نامیده می شوند.
نوروترنسیمتر
عملکرد نوروترنسیمتر را تقلید کرده و تقویت می نمایند
جلوی عملکرد نوروترنسیمتر را گرفته و باعث تضعیف عملکرد نوروترنسیمتر می گردند
آگونیست
آنتاگونیست
مهمترین انتقال دهنده های عصبی:
مهمترین نوروترنسیمترهای عصبی عبارتند از ….
… و … فقط تحریکی و … و…. فقط مهاری می باشند، بقیه نوروترنسیمترها هم تحریکی و هم مهاری می باشند.
کاهش یا افزایش این نوروترنسیمترها اصلی ترین علت بیماریهای عصبی می باشند.
استیل کولین- سروتونین- نوراپی نفرین- اپی نفرین- دوپامین- گلوتامات- آسپارتات- گابا- گلیسین گلوتامات آسپارتات گابا گلیسین
مهمترین اختلالات ناشی از تغییرات نوروترنسیمترها در مغز:
کاهش … در مغز باعث بیماری آلزایمر می شود. در این بیماری پلاک های آمیلوییدی و کلافه های نورفیبریلی در … و … تشکیل می شوند.
آلزایمر یک نوع فراموشی پیش رونده وابسته به سن می باشد که زمینه ارثی دارد و ژن مستعدکننده این بیماری در روی کروموزوم شماره 21 قرار دارد.
کاهش … و … و … در مغز باعث افسردگی و افزایش این نوروترنسیمترها در مغز باعث مانیا می شود. این نوروترنسیمترهای درگیر در افسردگی بهمراه … در اضطراب نیز نقش دارند که البته اهمیت … بیشتر است.
…در پرخاشگری نیز نقش دارد، کاهش آن در … که مهمترین ساختار
دخیل… در پرخاشگری می باشد منجر به تشدید پرخاشگری می شود.
کاهش … در جسم سیاه که بخشی از عقده های قاعده ای مغز می باشد باعث بیماری پارکینسون و افزایش آن در مغز باعث بیماری اسکیزوفرنی می شور. در بیماران اسکیزوفرنی … مغز دو برابر افراد عادی می باشد.
کاهش … در پوتامن و هسته دمدار که بخشی از عقده های قاعده ای می باشد باعث بیماری کره هانتینگتون یا داءالرقص می شود که مانند پارکینسون یک اختلال حرکتی است که با حرکات اضافی در بدن همراه است.
استیل کولین لوب پیشانی و هیپوکامپ سروتونین- نوراپی نفرین- اپی نفرین گابا- گابا سروتونین آمیگدال (بادامه) دوپامین بطن های جانبی مغز گابا
استیل کولین:
استیل کولین اولین ناقل عصبی می باشد که شناسایی شده است کاهش استیل کولین در مغز باعث بروز بیماری آلزایمر می شود که تا حدودی زمینه وراثتی دارد و ژن مستعد کننده ایجاد بیماری روی … قرار دارد.
در بیماری آلزایمر که یک نوع فراموشی وابسته به سن پیش رونده است … بویژه در لوب گیجگاهی، آهیانه و هیپوکامپ ایجاد می شود. هیپوکامپ بخشی از … می باشد که نقش اصلی را در … برعهده دارد.
ساخت استیل کولین به روش آنزیمی در پایانه آکسونی توسط آنزیم استیل کولین ترانسفراز انجام می گیرد. بعد از آزاد شدن استیل کولین به فضای سیناپسی در عرض چند هزارم ثانیه استیل کولین به روش آنزیمی توسط آنزیم استیل کولین استراز تخریب می گردد. حاصل این تخریب آنزیمی، استات و کولین می باشد که … با صرف انرژی به پایانه آکسونی برگردانده می شود تا برای ساخت استیل کولین های جدید مورد استفاده قرار گیرد.
برای درمان آلزایمر می توان از داروهای …. استفاده نمود که سرعت حذف استیل کولین را کاهش می دهند.
چون … استراز باعث تقویت عملکرد استیل کولین می گردند می توان گفت نقش … دارند.
کروموزوم شماره 21 پلاک های آمیلوئیدی دستگاه لیمبیک مغز تثبیت حافظه کولین (به نورونهایی که استیل کولین آزاد می کنند نورونهای کولینرژیک گفته می شود) مهارکننده های استیل کولین استراز مهارکننده های استیل کولین استراز آگونیستی
مونوآمین ها
مونوآمین ها شامل کاته کول آمین ها و ایندول آمین ها بوده که چون هر دوی اینها دارای یک گروه آمینی در ساختار خود می باشند به این نام خوانده می شوند و هریک دارای موارد زیر هستند…
پیش ساز کاته کولامینها … می باشد و به روش آنزیمی از … ساخته می شوند. پیش ساز ایندولامینها نیز … می باشد و به روش آنزیمی از … ساخته می شوند.
کاته کول آمین ها: دوپامین- نوراپی نفرین- اپی نفرین
ایندول آمین ها: سروتونین- ملاتونین (هورمون تاریکی)
اسید آمینه تیروزین
تیروزین
اسید آمینه تریپتوفان
تریپتوفان
نحوه تخریب و حذف کاته کول آمین ها و و سروتونین از فضای سیناپسی:
کاته کولامینها و سروتونین بعد از آزاد شدن به فضای سیناپسی در عرض چند هزارم ثانیه به دو روش زیر از فضای سیناپسی حذف می گردند:
1- … : یکی از راههای حذف کاته کول آمین ها و سروتونین از فضای سیناپسی این است که بلافاصله بعد از اثر بر روی گیرنده های خود در … مجددا توسط …. جذب شده و از فضای سیناپسی خارج می گردند.
2- …. : یکی دیگر از روشهای حذف، تخریب آنها به روش آنزیمی می باشد. آنزیم درون سلولی … و آنزیم خارج سلولی … حذف کاته کولامینها را انجام می دهند. باید توجه داشت که … علاوه بر حذف کاته کولامینها باعث حذف …. نیز می گردد.
جذب مجدد به پایانه آکسونی غشا نورونهای پس سیناپسی پایانه آکسونی نورونهای پیش سیناپسی حذف به روش آنزیمی مونوآمین اکسیداز (MAO) کاته کول-او- متیل ترانسفراز (COMT) سروتونین
داروهای موثر بر افسردگی:
اصلی ترین مشکل افراد مبتلا به افسردگی کاهش … و … در فضای سیناپسی می باشد. داروهای ضد افسردگی باید بتوانند این دو را در فضای سیناپسی افزایش دهند. سه دسته داروی ضد افسردگی وجود دارد که عبارتند از:
1-… (مرسوم ترین)
2- …
3- ….
مانیا یا سرخوشی:
علت مانیا عکس افسردگی می باشد یعنی بالعکس افسردگی سطح … و …. در فضای سیناپسی افزایش می یابد. برای درمان مانیا از … نظیر …. استفاده می گردد.
سروتونین و نوراپی نفرین 1- مهار جذب مجدد سروتونین (SSRIها) 2- مهار جذب مجدد سروتونین و نوراپی نفرین 3-داروهای مهار کننده مونوآمین اکسیداز (MAO) سروتونین و نوراپی نفرین نمک های لیتیوم کربنات لیتیوم
دوپامین:
… دوپامین در… که بخشی از … می باشدباعث بروز پارکینسون می گردد. با توجه به اینکه مشکل بیماران پارکینسون … می باشد، برای درمان پارکینسون از … مانند … استفاده می شود.
بالعکس … دوپامین در مغز باعث بروز اسکیزوفرنی می گردد. با توجه به اینکه مشکل بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی … می باشد، برای درمان اسکیزوفرنی از … مانند … و … استفاده می نمایند.
دوپامین در نظام پاداش و تقویت رفتار نیز دخیل می باشد.بدون استثنا هر چیزی که باعث لذت ما می شود باعث افزایش رهایش دوپامین در مراکز پاداش مغز که بطور عمده در … واقع شده اند، می شود.اصلی ترین مسیر پاداش مسیر … می باشد. این مسیر از نورونهای دوپامینی ناحیه تگمنتوم (کلاهکی) شروع شده و به سمت لوب پیشانی مغز پیش می رود. این نورونها در مسیر خود از بخش جانبی هیپوتالاموس و بخش جانبی … عبور می نمایند. بخش جانبی … و هیپوتالاموس به دلیل داشتن … در نظام پاداش و تقویت رفتار نقش دارند.
کاهش جسم سیاه عقده های قاعده ای کاهش دوپامین آگونیست های دوپامین l- دوپا افزایش افزایش دوپامین آنتاگونیست های دوپامین هالوپریدول کلروپرومازین دستگاه لیمبیک آمیگدال (بادامه) آمیگدال (بادامه) نوروترنسیمتر (ناقل عصبی) دوپامین
نوراپی نفرین و اپی نفرین:
در دستگاه عصبی مرکزی نورونهای نورآدرنرژیک بیشتر در هسته لوکوس سرولئوس که در ساقه مغز واقع شده است قرار دارند. این هسته در خواب بویژه خواب REM (خواب با حرکات سریع چشم) نقش دارد و تا زماانی که فعال نشود فرد وارد خواب REM نمی گردد.
در بیرون از دستگاه عصبی مرکزی نوراپی نفرین و اپی نفرین از انتهای …. و بخش مرکزی غده فوق کلیه ترشح می گردند.
اعصاب سمپاتیک در زمانی که فرد در شرایط … قرار می گیرد فعال شده و باعث بسیج انرژی در بدن و افزایش … می گردد.
بخش مرکزی غده فوق کلیه از نظر منشا جنینی مشابه نورونهای پس گانکلیونی سمپاتیک می باشد و همزمان با فعال شدن عصب سمپاتیک فعال شده و مقدار زیادی … همراه با مقدار کمتری … به خون آزاد می نماید که باعث … می گردد.
نوراپی نفرین یک اثر … بر روی تمامی سلولهای دستگاه عصبی مرکزی دارد و باعث افزایش سطح … در فرد می شود.
اعصاب پس عقده ای سمپاتیک (پس گانکلیونی) جنگ و گریز سطح هشیاری اپی نفرین نوراپی نفرین تقویت عملکرد عصب سمپاتیک تحریکی عمومی هشیاری
سروتونین و ملاتونین:
سروتونین و ملاتونین که همراه با هم … خوانده می شوند به روش آنزیمی از … ساخته می شوند. ملاتونین هورمونی می باشد که توسط … که بخشی از … می باشد تولید می شود. این هورمون موسوم به … می باشد چرا که هنگامی که طول مدت شب افزایش می یابد، تولید آن بیشتر می گردد. ملاتونین در حیوانات باعث تولید مثل فصلی می گردد در انسان نیز احتمالا در … دخیل می باشد.
سروتونین مهمترین نوروترنسیمتر در زمینه افسردگی می باشد که …ان منجر به بروز افسردگی و …آن منجر به بروز مانیا می شود.
کاهش سروتونین در آمیگدال یا بادامه موجب بروز … می شود.
… مهمترین نوروترنسیمتر درگیر در نظام پاداش و … و … مهمترین نوروترنسیمترهای درگیر در نظام تنبیه می باشند
فعال شدن مراکز پاداش باعث احساس لذت و در نتیجه تقویت رفتار می گردد در حالیکه فعال شدن مراکز تنبیه باعث احساس تنبیه و توقف رفتار می شود.
ایندولامین غده پینه آل (غدد کاجی یا صنوبری) مغز میانی هورمون تاریکی افسردگیهای فصلی کاهش افزایش پرخاشگری دوپامین سروتونین و نوراپی نفرین
گلوتامات:
گلوتامات یک نوروترنسیمتر … می باشد که از … ساخته می شود. گلوتامات به مقدار زیاد در … مغز وجود دارد و نقش مهمی در فرایند تثبیت فرایند حافظه دارد. تثبیت حافظه فرایندی است که در طی آن حافظه کوتاه مدت به بلندمدت تبدیل می شود. چون فرایند تثبیت حافظه در … انجام می گیرد، می توان گفت که:
… مهمترین نوروترنسیمتر درگیر در حافظه … و مهمترین ساختار مغزی درگیر در حافظه می باشد.
مرکز یادگیریهای حرکتی و مهارتی مانند نقاشی کردن و دوچرخه سواری … می باشد.
برای شکل گیری حافظه درازمدت تغییر ساختاری باید رخ دهد که لازمه آن … می باشد.
گلوتامات بواسطه طولانی نمودن انتقال پیام دردر محل سیناپس که به آن … گفته می شود، باعث … می شود که در تثبیت حافظه نقش دارند.
این… بواسطه ایجاد تغییرات ساختاری در … منجر به تثبیت حافظه می شوند، شاید بتوان گفت مهمترین تغییر ساختاری رخ داده شکل گیری … می باشد که باعث تقویت سیناپسهای درگیر در تثبیت حافظه می شود.
… نیز به مانند گلوتامات … می باشد. مطالعات نشان می دهد که این دو در … در تنظیم ترشح هورمونها نقش دارند.
همیشه تحریکی اسید آمینه اسیدگلوتامیک هیپوکامپ هیپوکامپ گلوتامات هیپوکامپ مخچه تولید پروتئین پتانسیل پس سیناپسی کزازی تولید پروتئین هایی زوائد دندریتی آسپارت همیشه تحریکی هیپوتالاموس
