اختلالات ارتباطی Flashcards
تعریف تکلم:
تکلم یا گفتار یا سخن گفتن، شکلی از زبان است که درآن با استفاده از نشانه های کلامی یا علایم قراردادی (1) فرد به دیگری منتقل می شود. تکلم شامل (2)، فرآیندهای تنفسی، (3)، طنین و تولید صداست. این علایم از طریق اندام های گفتاری، یعنی لب ها ، زبان، نرم کام، سخت کام، داندان ها، حفره بینی، حلق، حنجره و تارهای صوتی انجام می شود.
تعریف زبان:
اصطلاح زبان معمولا به تمام اشکال و انواع (4) اطلاق می گردد که برای بازگو نمودن افکار و احساسات گوناگون از طریق مختلف مانند نوشتن ، گفتن ، خواندن، بکارگیری دستور قواعد زبان ، تغییرات قیافه ، اداها، هنر و … به کار می رود.
تکلم بخش ویژه از زبان است.
1- مقاصد و عواطف
2- نمادین سازی
3- آواسازی
4- ارتباطات انسانی
اکثر روانشناسان برای رشد گفتار پنج مرحله قائلند: مرحله اول یا مرحله (1) مرحله دوم یا مرحله (2) مرحله سوم یا مرحله (3) مرحله چهارم یا مرحله (4) مرحله پنجم یا مرحله (5)
1- فریاد کودک 2- هجائی و سیلابی 3- تقلید 4- درک معنی و مفهوم 5- گفتار
مرحله اول یا مرحله فریاد کودک:
از بدو تولد که این فریادها در ماه های اولی شکل گرفته و به صورت (1) آهنگ دار و برای هدف های مختلف به کار می رود.
مرحله دوم یا مرحله هجائی و سیلابی:
از سه یا چهار ماهگی شروع شده و تا نه ماهنگی ادامه دارد و به صورت آهنگ های هجائی ساده و زیر و بم صدا که حتی در کودک ناشنوا نیز دیده می شود جلب توجه می کند. این مرحله را (2) نیز می گویند.و در همه افراد دیده می شود و آهنگ هجا بوسیله حرکات لب ها و تارهای صوتی انجام می شود.
مرحله سوم یا مرحله تقلید:
که در آن کودک هر چه می شنود بدون اینکه به معنی و مفهوم آن پی ببرد آن را تکرار می کند. این مرحله از نه ماهگی تا یکسالگی یا بیشتر ادامه داشته و تقلید و تکرار کلمات و جملات شنیده شده مانند بازتاب های شرطی روی کودک اثر می گذارد و کودک یاد می گیرد که کلمات را چه موقع به کار ببرد تا مورد تشویق قرار گیرد. شنوایی کودک و فراوانی استفاده از واژه ها و گفتگو با والدین در پیشرفت گفتار کودک بسیار موثر است.
مرحله تقلید که اولین زبان کودک است زبان (3) است.
نکته: چون در کودکان قشر مغز رشدی ندارد و سیستم لیمبیک فعال تر از کورتکس مغزی است.
مرحله چهارم یا مرحله درک معنی و مفهوم :
از یک تا یک سال و نیم طول می کشد و کودک به درک معنای کلمات می پردازد. در این دوره کودک قابل فهم و درک صحبت می کند که ممکن است از لحاظ دستوری نواقصی داشته باشد. در این مرحله کودک ابتدا جملات کوچک و سپس جملات کاملتری بیان می کند.
مرحله پنجم یا مرحله گفتار:
که دوره بعد از یک سال و نیم شروع می شود و کودک ضمن رعایت نکات دستوری در به کار بردن ضمایر دقیق تر می شود و از اشیاء تصاویر ذهنی صحیحی برقرار می کند و کم کم زبان کامل شده و ادامه می یابد.
مرحله ششم یا مرحله زبان اجتماعی :
(بعضی از محققان مرحله ششمی هم به مراحل پنجگانه اضافه می کنند)
از پنج سالگی به بعد شروع می شود یعنی از موقعی که کودک به مدرسه می رود و با دیگران صحبت می کند و به سئوالات دیگران پاسخ می دهد.
1- گریه
2- زبان خود به خود
3- لیمبیک
نظر بلوم (Bloom) راجع به زبان :
بلوم عقیده دارد که (1) کودک و (2) در سالهای اولیه زندگی مسأله اساسی و لازم برای یادگیری و گفتار بعدی وی است. صحبت با کودک، خواندن کتاب برای او، نشستن و گوش دادن به رادیو و تماشای برنامه های تلوزیونی و هم صحبت شدن با اول نقش مهمی در تقویت و گسترش مهارت های گویایی بازی می کند.
1- محیط زندگی
2- ارتباط کلامی با والدین
نظر چامسکی درباره زبان کودک:
کودکان آن دسته از اصولی را که میان همه زبان ها مشترک و تغییر ناپذیرند فرا نمی گیرند، بلکه آنها بخشی از (1) کودک هستند. کودک باید آن گروه از پارامترها را بیاموزد که در زبان های مختلف (2) هستند.
ویژگی های گفتار طبیعی:
گفتار طبیعی باید آشکار، قابل فهم، خوشایند و مطابق قواعد دستوری باشد در غیر این صورت با (3) مواجه هستیم.
1- استعدادهای وراثتی
2- متفاوت
3- اختلالات گفتاری
سه مرحله فیزیولوژیک گفتار و بیان صدا:
1- (1): کودک صداها را از گوش بشنود و بوسیله مغز احساس کند.
2- (2): صداهای شنیده شده توسط گوش بوسیله مغز شکل گرفته، تعبیر و تفسیر شده و معنی و مفهوم آن درک شود.
3- (3): آنچه بوسیله گوش شنیده و توسط مغز درک شده بوسیله دستگاه گویائی مانند حنجره و تارهای صوتی، لب ، زبان و دهان بیان شود.
1- دریافت صدا
2- شکل پذیری یا درک
3- مرحله بیانی
انجمن تلکم- زبان- شنوایی اختلال زبان را اینگونه تعریف کرده است:
اختلال در زبان عبارت است از (1) به صورت غیر عادی یا ناهنجار.
این اختلال ممکن است شامل یک یا چند نارسایی در زمینه های شناسایی واج ها، تک واژه ها، تشخیص معانی، ترکیب یا نحو شناسی و درک اجزای تشکل دهنده زبانی باشد.
اختلال واج شناسی:
ناتوانی در (2) مورد انتظار، متناسب با سن و زبان محلی. این اختلالات شامل (3) است.
1- دریافت، فهم و بیان کلمات گفتاری یا نوشتاری
2- تلفظ اصوات گفتاری
3- اشتباهات تولید آوایی (یعنی تولید گفتار)
طبقه بندی (1): 1- اختلال در تلفظ 2- اختلال در صدا 3- اختلال زبانی : آفازیا – تأخیر در رشد زبان 4- خاموشی انقباضی 5- تکلم کودکانه 6- لکنت زبان یا اختلال در روانی گفتار
1- اختلالات تکلمی
تفاوت اختلالات زبانی درکی و بیانی:
در اختلالات زبانی درکی با مشکلات (1) و ضعف در (2) و معنایی و همگون سازی همراه است. در اختلال زبان بیانی کودک در زمینه های غیر کلامی و مهارت های دریافتی عملکرد خوبی دارد و کودک دچار نقصی انتخابی در (3) است.
1- شنوایی
2- پردازش نمادهای دیداری
3- مهارت های زبانی
اختلال در (1):
کودکان دچار اختلال در (1) معمولا صداها را به یکدیگر تبدیل می کنند. مانند تبدیل صدای (س) به (ش) یا صداهایی را از کلمه حذف می نمایند مانند (ابو) به جای (ابرو) یا جابجایی یک صدا در کلمه مانند (امس) به جای (اسم) یا در ادای کلمات تغییر بوجود می آورند، مانند (آیا) به جای (اگر)
شیوع اختلال در تلفظ
- 70 الی 80 درصد مشکلات تکلمی موجود در مدرسه از این نوع است.
- شیوع آن در پسران پایه اول 7 درصد و در دختران همین پایه 5/4 درصد است.
- درصد شیوع اختلال تکلمی برای پسران سال آخر دبیرستان 5/0 درصد و دختران همین پایه 2/0 درصد برآورد شده است.
در چه شرایطی فرد را دچار اختلال تلفظی قلمداد می کنند.
هرگاه (2) مانند لب ها، فک ها، دندان ها و کام در فردی از نظم و ترتیب و عملکرد مناسبی برخوردار نباشد، وی را مبتلا به اختلال تلفظی قلمداد می کنند.
1- تلفظ
2- حرکات متقابل اندام های گفتاری
اختلال در صدا
اختلال (1) صدا از (2) آن تا (3) صحبت کردن را شامل می شود برای مثال مردی 50 ساله که صدایش مانند دختر 9 ساله است، اختلال در صدا دارد.
1- کیفی
2- گرفتگی
3- تو دماغی
تعریف آفازی (ناگویی):
آفازی منجر به مشکلاتی در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن می شود:
افراد مبتلا مشکلاتی در صحبت کردن و درک زبان گفتاری تجربه می کنند.
انواع آفازی (ناگویی):
1-
2-
1- حرکتی یا بیانی
2- حسی یا دریافتی
آفازی حرکتی یا بیانی:
در این صورت کودک سخن دیگران را به خوبی می شنود و معنی و مفهوم آن را درک می کند ولی چون قسمت دستگاه مرکزی (1) اختلال دارد لذا از بیان آنچه شنیده شده، عاجز است.
نکته: قسمت دستگاه مرکزی (1) که در پایین و عقب لوب فرونتال و جلوی شیار رولاندو قرار دارد و به آن (2) می گویند.
1- حرکتی مغز
2- ناحیه بروکا
اگر کودک نوشتن را قبل از ابتلا به (1) یاد گرفته باشد قادر است: آنچه نمی تواند بگوید را بنویسد.
علائم رفتاری آفازی حرکتی:
- افسردگی
- کج خلقی
- نافرمانی
- حالات هیجانی حتی شب اداری، مکیدن انگشت، جویدن ناخن
1- آفازی حرکتی
ویژگی گفتار در آفازی حرکتی:
گفتار آهسته، غیر سیال و با سختی انجام می گیرد و علیرغم دشواری در ادای کلمات، آنچه گفته می شود (1) است. این افراد برای بیان مقصود خود بیشتر از تک واژه هایی که معنی و مفهوم را برساند استفاده می کنند و درصدد یافتن کلمات صحیح هستند.
1- معنی دار
آفازی حسی یا دریافتی:
صدا شنیده می شود ولی کودک (1) رانمی فهمد زیرا ترکیب و درک معنی و مفهوم، اختلال دارد.
در این افراد سطح (2) بسیار پایین است.
1- معنی و مفهوم سخنان شنیده شده
2- فهم زبان شفاهی
ناگویی مادرزادی:
کودکان آفاز یک مادرزادی ، با شدیدترین نوع (1) مواجه اند. این کودکان معلولیت عاطفی نداشته و به عقب ماندگی ذهنی مبتلا نیستند و نارسایی قابل توجهی در دستگاههای حسی و حرکتی ندارند. در حدود 5 سالگی هنوز هیچ زبانی را یاد نگرفته اند.
1- تأخیر زبانی