Σχεδιασμός Flashcards
Υποδοχείς
αποτελουν πρωτεινες που δεσμεύουν μικρα μόρια πχ ένζυμα
βρίσκονται στην κυτταρική μεμβράνη ή στον πυρήνα των κυττάρων
προσδέτες
χημικές ενώσεις οι οποιες αλληλεπιδρούν και προσδένονται σε υποδοχείς
πχ φάρμακα έχουν ρόλο προσδέτη
περιοχή πρόσδεσης
περιοχή της πρωτεινης στην οποία προσδένεται ο προσδέτης
Η αλληλεπίδραση του προσδέτη προκαλεί μόνο διέγερση του υποδοχέα στον οποιο προσδένεται
Σωστό ή λάθος
Λάθος
Η αλληλεπίδραση του προσδέτη προκαλεί είτε διέγερση είτε αναστολή του υποδοχέα που αυτό θα προκαλέσει μια σειρά από κυτταρικά γεγονότα (απόκριση)
ενδογενείς προσδέτες
μόρια πο παράγονται στον οργανισμό και μπορούν να προσδένονται σε υποδοχείς προκαλώντας έτσι κυτταρικές αποκρίσεις
παράδειγμα: νευροδιαβιβαστές
εξωγενείς προσδέτες
μόρια τα οποία δεν παράγονται συνήθως στον οργανισμό (συνθετικα) και αλλά μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τον υποδοχέα
πχ. φάρμακα ή δηλητήρια
η ινσουλίνη είναι ένας εξωγενής προσδέτης
Σωστό ή λάθος
Λαθος
η ινσουλίνη η οποία παράγει ο ίδιος ο οργανισμός είναι ενδογενής προσδέτης. Όμως η ινσουλίνη μπορεί να θεωρηθεί και εξωγενής προσδέτης γιατί χορηγείται ως φάρμακο στους διαβητικούς
υπεροικογένειες υποδοχέων
-διαυλοι ιόντων
-υποδοχεις συζευγμενοι με G πρωτεινη
-υποδοχείς συζευγμενοι με κινάση τυροσίνη
-πυρηνικοι υποδοχείς
είδη προσδέτων (4)
-αγωνιστές
-μερικοί αγωνιστές
-αντίστροφοι αγωνιστές
-ανταγωνιστές
αγωνιστές
προκαλοούν πλήρη απόκριση του υποδοχέα
(100% αποτελεσματικότητα)
Το EC50 δείχνει πόσο δραστικό είναι ένα φάρκακο (ισχύς), φάρμακο με μειωμένη EC50 είναι πιο δραστικό.
μερικοί αγωνιστές
δεν προκαλούν πλήρη απόκριση
Το EC50 έχει να κάνει με το μισό της μειωμενης μεγιστης απόκρισης
συνδέονται στην ιδια θέση με τους αγωνιστές και μπορούν να τους ανταγωνιστούν
αντίστροφοι αγωνιστές
αποτελεί φάρμακο που όταν προσδεθεί με τον ίδιο υποδοχέα με έναν αγωνιστή προκαλει φαρμακολογική απόκριση αντίθετη από αυτή του αγωνιστή.
Ανταγωνιστές
συνδέονται στον υποδοχέα χωρίς να προκαλούν απόκριση
χωρίζονται σε:
ανταγωνιστικούς και μη ανταγωνιστικούς ανταγωνιστές
ανταγωνιστικοί ανταγωνιστές
συνδέονται στην ίδια θέση με τον αγωνιστή
μειώνουν την απόκριση του υποδοχέα στους αγωνιστες=> αυξάνεται το EC50 χωρίς όμως να επηρεάζεται η συνολική απόκριση
μειώνουν την ισχύ του αγωνιστή
μη ανταγωνιστικοί ανταγωνιστές
συνδέονται σε αλλοστερική θέση με τον υποδοχέα, δηλαδή σε διαφορετική θέση απαυτή του αγωνιστή
δεν επηρεάζουν το EC50 του αγωνιστή, αλλά την μέγιστη απόκριση (Emax), την μειώνουν (μειώνεται η αποτελεσματικότητα)
Ανταγωνιστές ως φάρμακο
το είδος του ανταγωνιστή που θα αναπτυχθεί σαν φάρμακο εξαρτάται από τις ανάγκες του προγράμματος ανακάλυψης φαρμάκων.
Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι ανταγωνιστικοί ανταγωνιστές και είναι πιο εύκολο να αναπτυχθούν, αφού μοιάζουν δομικά με τον αγωνιστη. Έτσι ο αγωνιστής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός ένωση για τον σχεδιασμό φαρμάκων που δρουν ως ανταγωνιστές.
Θεωρία του Clark
Θεωρία κατάληψης των υποδοχέων
Η απόκριση του συστήματος σε ένα φάρμακο είναι ανάλογη του αριθμού των υποδοχέων που δεσμεύουν το φάρμακο και η μέγιστη απόκριση επιτυγχάνεται όταν δεσμεύονται ολοι οι υποδοχείς του συστήματος.
πχ 20% σύνδεση συνεπάγεται με 20% απόκριση
Αδυναμίες της θεωρίας του Clark
1) Η δέσμευση δεν συνεπάγεται πάντα με απόκριση
2) Δεν μπορει να εξηγήσει του εφεδρικούς υποδοχείς
πχ δεν απαιτείται να δεσμευτούν όλοι οι υποδοχείς για να υπάρχει μέγιστη απόκριση
3) Δεν μπορεί να εξηγήσεις το φαινόμενο της απευαισθητοποιήσης
Θεωρία παραμονής χρόνου
Νεότερη θεωρία που προσπαθεί να καλύψει τις αδυναμίες της θεωρίας του Clark
Ο μεγαλύτερος χρόνος παραμονής του προσδέτη στον υποδοχέα ισοδυναμεί με μεγαλύτερη δράση
μεγαλυτερό τ -> πιο δραστικοι προσδέτες
Παράγοντες που επηρεάζουν την απορρόφηση των φαρμάκων (την ικανότητα των ενώσεων να διαπερνούν τους βιλογικούς φραγμούς)
-φυσικοχημικές ιδιότητες φαρμάκου (λιποδιαλυτότητα, pka)
-το ph στον τόπο απορρόφησης
-η οδος και η μορφή χορήγησης
-σύνδεση με τις πρωτεϊνες του πλάσματος
-τοπική ροή αίματος
Φυσικοχημικος χώρος φαρμακο-ομοιοτητας
είναι το στενό εύρος τιμών που παρουσιάζουν τα φάρμακα, όσον αφορά τις φυσικοχημικές ιδιότητες φαρμάκων, ειδικά αυτών που χορηγούνται per os