Παγκρεας

Question 1

Πείτε βασικά ανατομικά στοιχεία για το πάγκρεας

Answer 1

Βρίσκεται οπισθοπεριτοναϊκά (πίσω και κάτω από τον στόμαχο)
 Δεν καλύπτεται από περιτόναιο
 Ανατομικά διακρίνεται: στην κεφαλή, στον αυχένα, στο σώμα και στην ουρά
 Μήκος: 10-15 cm
 Βάρος: ~80 gr

Question 2

Ποιους πόρους έχει το πάγκρεας;

Answer 2

 Πόρος του Wirsung ή μείζων εκφ. παγκρεατικός πόρος (pancreatic duct). Ενώνεται με το χοληδόχο πόρο και εκβάλλει στο 12δάκτυλο στο φύμα του Vater
 Πόρος του Santorini ή επικουρικός παγκρεατικός πόρος (accessory pancreatic duct). Με το ένα άκρο αναστομώνεται με τον μ.ε.π. και με το άλλο εκβάλλει στο 12δάκτυλο στο φύμα του Santorini

Question 3

Τι εκκρίνει κάθε είδος κυττάρου του πάγκρεας;

Answer 3

 Τα β- κύτταρα εκκρίνουν
ινσουλίνη
 Τα α- κύτταρα εκκρίνουν γλυκαγόνη
 Τα δ-κύτταρα εκκρίνουν σωματοστατίνη
 Τα f- κύτταρα εκκρίνουν παγκρεατικό πολυπεπτίδιο

Question 4

Τι γνωρίζετε για το παγκρεατικο υγρό και τι σύσταση έχει αυτό;

Answer 4

1-1,5λίτρα το 24ωρο από το πάγκρεας προς το δωδεκαδάκτυλο
Σύσταση:
 Παγκρεατικά ένζυμα από κύτταρα αδενοκυψελών
 Άχρουν, διαυγές, αλκαλικό υδατικό διάλυμα από επιθηλιακά κύτταρα των σωληναρίων και των πόρων του παγκρέατος
• Ηλεκτρολύτες (ανιόντα και κατιόντα)
• Ανιόντα: HCO3- (145 mEq/L)
• Κατιόντα: Na+, K+, Ca2+
• Αλκαλικό έκκριμα για την εξουδετέρωση του όξινου γαστρικού χυμού

Question 5

Ποια ένζυμα παράγει το πάγκρεας που είναι απαραίτητα για την πέψη;

Answer 5

 Πρωτεολυτικά ένζυμα
 Γλυκολυτικά ένζυμα
 Λιπολυτικά ένζυμα
 Νουκλεολυτικά ένζυ

Question 6

Ποια είναι η γενική σύσταση του παγκρεατικού υγρού;

Answer 6

Σύσταση:
 Παγκρεατικά ένζυμα από κύτταρα αδενοκυψελών
 Άχρουν, διαυγές, αλκαλικό υδατικό διάλυμα από επιθηλιακά κύτταρα των σωληναρίων και των πόρων του παγκρέατος
• Ηλεκτρολύτες (ανιόντα και κατιόντα)
• Ανιόντα: HCO3- (145 mEq/L)
• Κατιόντα: Na+, K+, Ca2+
• Αλκαλικό έκκριμα για την εξουδετέρωση του όξινου γαστρικού χυμού
Η παρουσία HCO3- βοηθά:
 Στη δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος για να δράσουν τα
ένζυμα
 Στην αποφυγή δημιουργίας δωδεκαδακτυλικών ελκών

Question 7

Τι γνωρίζετε για τα ένζυμα του παγκρέατος και τον τρόπο δράσης τους;

Answer 7

 Το πάγκρεας εκκρίνει ανενεργά πρωτεολυτικά προένζυμα, τα οποία μεταπίπτουν σε ενεργά ένζυμα
 Η ενεργοποίηση λαμβάνει χώρα μέσα στο 12δάκτυλο (αποφυγή δράσεως των ενζύμων μέσα στο πάγκρεας – πρόκληση παγκρεατίτιδας)
 Κύρια δράση τους: η διάσπαση των πρωτεϊνών σε ολιγοπεπτίδια και αμινοξέα
 Θρυψινογόνο Θρυψίνη
 Χυμοθρυψινογόνο Χυμοθρυψίνη  Προελαστάση Ελαστάση
 Προκαρβοξυπεπτιδάση Α και Β Καρβοξυπεπτιδάση Α και Β

Question 8

Πως εξασφαλίζεται πως τα παγκρεατικά ένζυμα δεν θα ενεργοποιηθούν στο πάγκρεας;

Answer 8

Μέσω του αναστολέα θρυψίνης

Εάν τα πρωτεολυτικά ένζυμα ενεργοποιούνταν μέσα στο πάγκρεας τότε θα παρατηρούνταν αυτοπεψία του παγκρέατος
 Είναι καθοριστικής σημασίας καθώς παρακωλύει την ενεργοποίηση της θρυψίνης στις αδενοκυψέλες και τους εκφορητικούς πόρους του παγκρέατος
 Εξασφαλίζεται η παρουσία των προενζύμων μέχρι το 12δάκτυλο (επαλείφεται από παχύ στρώμα βλέννας και έτσι είναι ανθεκτικό στην πρωτεόλυση)

Question 9

Πότε μπορεί να προκληθεί βλάβη στο πάγκρεας από τα πρωτεολιτικα ένζυμα;

Answer 9

 Αν αποφραχθεί κάποιος εκφορητικός πόρος το παγκρεατικό υγρό λιμνάζει (π.χ. λίθος από τα χοληφόρα ή ενδοπορικός όγκος, όγκος παγκρέατος, καρκίνος παγκρέατος ή πίεση από λεμφαδένες)
 Υπερκάλυψη της επίδρασης του αναστολέα της θρυψίνης
 Άμεση ενεργοποίηση των πρωτεολυτικών ενζύμων και δράση πάνω στις κυτταρικές μεμβράνες των πόρων και των υπολοίπων κυττάρων του παγκρέατος
 Πέψη του παγκρέατος σε λίγες ώρες Οξεία παγκρεατίτιδα

Question 10

Τι δράση έχουν τα γλυκολιτικά ένζυμα

Answer 10

Παγκρεατική α-αμυλάση:
 Διασπά το άμυλο και το γλυκογόνο (εκτός από την κυτταρίνη) σε γλυκόζη, δισακχαρίτες (μαλτόζη) και λίγους πολυσακχαρίτες (α-δεξτρίνες)
 Μεγαλύτερη δραστικότητα σε σχέση με την α-αμυλάση του σιέλου
 Εκκρίνεται με την ενεργή της μορφή καθώς δεν επιδρά στις κυτταρικές μεμβράνες των πόρων (δεν υπάρχει κίνδυνος αυτοπεψίας)

Question 11

Τι δράση έχουν τα λιπολιτικα ένζυμα

Answer 11

 Παγκρεατική λιπάση (υδρολύει τα ουδέτερα λίπη - τριγλυκερίδια προς λιπαρά οξέα και μονογλυκερίδια)
 Εστεράση της χοληστερόλης (υδρόλυση των εστέρων της χοληστερόλης)
 Φωσφολιπάση Α2 (απόσπαση λιπαρών οξέων από φωσφολιπίδια)
 Εκκρίνονται με την ενεργή τους μορφή καθώς δεν επιδρούν στις κυτταρικές μεμβράνες των πόρων (δεν υπάρχει κίνδυνος αυτοπεψίας)

Question 12

Τι δράση έχουν τα νουκλεολιτικα ένζυμα

Answer 12

 Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
 Ριβονουκλεάση (διασπά το RNA)
 Δεοξυριβονουκλεάση (διασπά το DNA)
 Διασπούν σε νουκλεοτίδια τα νουκλεϊνικά οξέα, μέσω διάσπασης φωσφοδιεστερικών δεσμών

Question 13

Τι γνωρίζετε για την ακερυλχολίνη;

Answer 13

Η ακετυλοχολίνη (ACh) απελευθερώνεται από τις νευρικές απολήξεις των παρασυμπαθητικών ινών του πνευμονογαστρικού και των ινών του ΕΝΣ

Μέσω πνευμονογαστρικού και ΕΝΣ
 Μουσκαρινικοί υποδοχείς
 Δρα ενισχυτικά στις εκκρίσεις

Question 14

Τι γνωρίζετε για την χολοκυστοκινινη;

Answer 14

Η χολοκυστοκινίνη (CCK) εκκρίνεται από το βλεννογόνο του 12δακτύλου και της νήστιδας (κύτταρα Ι) μόλις η τροφή εισέλθει στο λεπτό έντερο

 Εκκρίνεται σε παρουσία πρωτεϊνών, πεπτονών και αμινοξέων (π.χ. φαινυλαλανίνη, μεθειονίνη και τρυπτοφάνη), λιπαρών οξέων μακράς αλύσου και HCl (ήπια δράση)
 Προκαλεί μεγάλη έκκριση πεπτικών ενζύμων από αδενοκυψέλες (υπεύθυνη για 70-80% μεταγευματικής έκκρισης)
 Τροφική δράση στην εξωκρινή μοίρα του παγκρέατος

Question 15

Τι γνωρίζετε για την εκκριματινη;

Answer 15

Η εκκριματίνη εκκρίνεται από το βλεννογόνο του 12δακτύλου και της νήστιδας (κύτταρα S) όταν όξινη τροφή εισέλθει στο λεπτό έντερο

 Βρίσκεται υπό ανενεργό μορφή στο 12δάκτυλο και τη νήστιδα (προεκκριματίνη)
 Έκκριση και ενεργοποίησή της παρατηρείται σε pH<4,5 (είσοδος όξινου χυμού στο 12δάκτυλο)
 Προκαλεί έκκριση άφθονου παγκρεατικού υγρού με μεγάλα ποσά NaHCO3 και H2O
 Χημική αντίδραση (εξουδετέρωση όξινου γαστρικού χυλού): HCl+NaHCO3—> NaCl+H2 CO3
 Τροφική δράση στην εξωκρινή μοίρα του παγκρέατος

Question 16

Ποιες είναι οι φάσεις της παγκρεατικής έκκρισης

Answer 16

 Κεφαλική  Γαστρική  Εντερική

Question 17

Τι γνωρίζετε για την κεφαλική φάση του παγκρέατος;

Answer 17

 Διεγείρεται από τη θέα, την οσμή, τη γεύση και τα εξαρτημένα αντανακλαστικά
 Προκαλείται από την απελευθέρωση ακετυλοχολίνης στις απολήξεις του πνευμονογαστρικού νεύρου
 Έκκριση ενζύμων (20% της συνολικής έκκρισης μετά από γεύμα)
 Ελάχιστη ροή εκκρίματος λόγω μικρής έκκρισης νερού και ηλεκτρολυτών

Question 18

Τι γνωρίζετε για την γαστρική φάση του παγκρέατος;

Answer 18

 Διεγείρεται από τη διάταση του στομάχου
 Συνεχίζεται η νευρική διέγερση για την έκκριση ενζύμων
(5-10% των ενζύμων μετά από γεύμα)
 Διοχέτευση ελάχιστων ποσών προς το 12δάκτυλο

Question 19

Τι γνωρίζετε για την εντερική φάση του παγκρέατος;

Answer 19

 Διεγείρεται από την είσοδο του χυμού στο λεπτό έντερο
 Απελευθέρωση και ενεργοποίηση της εκκριματίνης (λόγω ύπαρξης HCl) και CCK (λόγω προϊόντων πέψης)
 Έκκριση μεγάλης ποσότητας υγρού με υψηλή συγκέντρωση διττανθρακικών ιόντων και συνεπώς και έκκριση άφθονου παγκρεατικού υγρού, εμπλουτισμένο με ένζυμα
 70-80% συνολικής παγκρεατικής έκκρισης