Αιτιακες Αποδοσεις Flashcards
Αιτιακές αποδόσεις
Η εξήγηση της συμπεριφοράς των άλλων και του εαυτού μας + η απόδοση αιτιότητας στις συμπεριφορές αυτές που δείχνει πώς σκεφτόμαστε και αιτιολογούμε συμπεριφορές.
Θεωρία αιτιακής απόδοσης
Heider, 1958:
2 Βασικές ανάγκες:
1. Να σχηματίσουμε μια συνεκτική άποψη για τον κόσμο
2. Να αποκτήσουμε έλεγχο πάνω στο περιβάλλον μας και να προβλέψουμε το μέλλον
< ποσοτικές έρευνες
ΠΕΙΡΑΜΑ Heider & Simmel, 1944:
Περιγραφή κινήσεων γεωγραφικών σχημάτων: σαν περιγραφή ανθρωπίνων προθέσεων
Έδρα αιτιότητας
Είδη αιτιακής απόδοσης
Αίτια
- Εξωτερικά (Φυσικό + κοινωνικό περιβάλλον) = εξωτερικές αιτιακές αποδόσεις: παρατηρητές άλλων
Εσωτερικά (Κίνητρα + νοητικές ικανότητες) = εσωτερικές αιτιακές αποδόσεις: συμμετέχοντες – αυτουργοί - Σταθερά – ασταθή: Σταθερότητα = βαθμός που οι αιτίες είναι σχετικά σταθερές και μόνιμες / προσωρινές και κυμαινόμενες
! Σταθερά = βαρύνουσας σημασίας - Ελεγξιμότητα = βαθμός στον οποίο οι αιτίες μπορούν να επηρεαστούν από τους άλλους / είναι συμπτωματικές
Θεωρία επαγωγικής αντιστοίχισης
Jones & Davis, 1965:
Δράση ατόμου = σταθερό χαρακτηριστικό προσωπικότητάς του ?
Όταν καταλήγουμε σε μία επαγωγική αντιστοίχιση (εσωτερική προδιαθεσιακή αιτιακή απόδοση):
Επεξεργαζόμαστε 3 βασικά είδη πληροφοριών:
1. Κοινωνική επιθυμητότητα: Παρατηρούμενη συμπεριφορά: συνεπής / αντίθετη με νόρμες => Συμπεριφορά κοινωνικά επιθυμητή = συμβαδίζει με ομαδική νόρμα, όχι άλλες πληροφορίες για την προσωπικότητα ≠ έκφραση στοιχείων προσωπικότητας
2. Ελεύθερη επιλογή < χαρακτηριστικό προσωπικότητας / προϋπάρχουσας στάσης ≠ εξαναγκασμός, απειλή, παροχή δελεαστικών κινήτρων
3. Μη κοινές επιδράσεις: μεγαλύτερη πιθανότητα εσωτερικής, προδιαθεσιακής απόδοσης, όταν συμπεριφορά -> αποτέλεσμα = 1 επίδραση (μη κοινή): η συμπεριφορά έχει μη κοινές επιδράσεις με τις υπόλοιπες συμπεριφορές.
Θεμελιώδες σφάλμα αιτιακή απόδοσης
Jones & Harris, 1967:
Δοκίμια φοιτητών: υπέθεσαν ότι το είχαν διαλέξει οι ίδιοι παρόλο που γνώριζαν ότι ήταν ανάθεση του καθηγητή (❌Σαφής εξωτερική αιτία❌ —> έκαναν πάλι εσωτερική απόδοση)
Φαινόμενο Αυτουργού – Παρατηρητή
Jones & Nisbett, 1972:
Συμπεριφορά άλλων < εσωτερικά αιτία
Δική μας συμπεριφορά < εξωτερικά αιτία
Φαινόμενο Αυτουργού – Παρατηρητή: Storms
Storms, 1973:
- Προσοχή αυτουργών -> Όχι στον εαυτό αλλά στις συνθήκες: εξωτερική αιτιακή απόδοση: προσιτή
- Προσοχή παρατηρητών -> αυτουργοί + ερμηνεία εστιασμένη στο πρόσωπο που ενεργεί: εσωτερική, προδιαθεσιακή αιτιακή απόδοση
Ως αυτουργοί
😁: Εσωτερική απόδοση -> μεροληψία
☹️: Εξωτερική απόδοση (δεν πλήττουν το εγώ) -> άμυνα
Αυτοεξυπηρετικές μεροληψίες
1) Αυτο-ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΕΣ μεροληψίες: επιτυχίες < εσωτερικά αίτια -> ενίσχυση
2) Αυτο-ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΕΣ μεροληψίες: αποτυχίες < εξωτερικά αίτια -> προστασία
Κοινωνικές αναπαραστάσεις
Moscovici, 1961:
< Ποιοτική ανάλυση κοινωνικών ερμηνειών
Η κατανόηση της αιτιότητας μετασχηματίζεται και μεταδίδεται μέσω άτυπων συζητήσεων για να σχηματίσει έναν κοινό τόπο, μία πεποίθηση στην οποία συναινεί μία ομάδα ατόμων = κοινωνική αναπαράσταση (από επίσημες θεωρίες -> λαϊκή συνείδηση: ρευστή και δυναμική φύση: ποιοτικές μέθοδοι έρευνας)
Κύρια χαρακτηριστικά κοινωνικών αναπαραστάσεων
- Οικείες γνωστικά
- Ασκούν άμεση επιρροή στην συμπεριφορά
- Δυναμικές
- Ευμετάβλητες
- Παύουν να έχουν αφηρημένο χαρακτήρα, μόλις συνδεθούν με συγκεκριμένες καταστάσεις
Αιτιακές αποδόσεις: ασθένεια με επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής
Εξωγενείς αιτιακές αποδόσεις:
- Κατανόηση αιτιών
- Άσκηση ελέγχου στην ασθένεια
Αιτιακές αποδόσεις: Σοβαρές χρόνιες ασθένειες
- Αυτομομφή + ενοχοποίηση εαυτού (ενδογενείς)
- Ενδογενείς ΑΛΛΑ επίκτητες συμπεριφορές (μπορούν να αλλάξουν ≠ προσωπικότητα) -> 😊, αίσθηση ελέγχου σαν κατάσταση + αποδοτικότερη διαδικασία προσαρμογής
- Εξωτερικοί παράγοντες -> δυσκολία αντιμετώπισης απώλειας της υγείας τους + προσαρμογής στις συνθήκες ασθένειας