ZO.4 - Embryogenese van het zenuwstelsel Flashcards
Hoeveel dagen na conceptie begint de sluiting van de neurale buis?
22 dagen na conceptie
Wanneer is de neurale buis gesloten?
dag 28 (eind week 4)
Wat is enencephalie?
een sluitingsdefect van de neurale buis aan craniale zijde
Wat is myelo- of rachischisis?
sluitingsdefect van de neurale buis aan de achterzijde
Wat zijn de belangrijkste derivaten van neurale lijstcellen?
• Het perifere zenuwstelsel
o Dorsale ganglia met de somatosensorische afferente zenuwcellen
o Het sympathische en parasympathische zenuwstelsel
o De zenuwcellen van de darmen
o De steuncellen van de perifere zenuwen
• Pigmentcellen in de huid
• Het bijniermerg
Onder invloed van welke signalen vindt inductie van de neurale plaat plaats?
BMP, Wnt en FGF-8
Onder invloed van welke signalen vindt specificatie van de neurale plaat grens plaats?
Mxs-1 en Pax3/7
Onder invloed van welke signalen van specificatie van neurale lijst cellen plaats?
Foxd-3, Sox-10 en Ets-1
Wat zijn de 10 fundamentele ontwikkelingsprocessen die betorkken zjin bij de vorming van het zenuwstelsel?
- Inductie
a. Primaire inductie van het zenuwstelsel door het notochord
b. Secundaire inductie gedreven door zenuwweefsel zelf - Proliferatie
a. Ten eerste als een reactie van neuro-ectodermale celen op primaire inductie
b. Later om het benodigde aantal cellen te vormen voor alle aspecten van morfogenese van het zenuwstelsel - Patroon formatie: cellen reageren op genetische en omgevingssignalen voor het vormen van fundamentele subdivisies van het zenuwstelsel
- Determinatie: bepalen van de eigenschap van specifieke cellen van neuronen of glia cellen
- Intercellulaire communicatie en de adhesie van gelijke cellen
- Cel migratie
- Cellulaire differentiatie van neuronen en glia cellen
- Synapsvorming tussen cellen
- Stabilisatie of eliminatie van specifieke interneuronale verbindingen, soms geassocieer met massieve episodes van celdood van niet-verbonden neuronen
- Progressieve ontwikkeling van geïntegreerde patronen van neuronale functie, wat resultaat in gecoördineerde reflexen
Wat is de functie van primaire inductie?
vorming van een verdikte ectodermale neurale plaat boven het notochord
Wat is de functie van BMP-4, geproduceerde door gastrulerend ectoderm?
remmen van het dorsale ectoderm van het vormen van zenuwweefsels
Wat is de functie van noggin en chordin?
Blokkeren van de inhiberende invloed van overliggend ectoderm, waardoor het dorsale ectoderm zenuwweefsel kan vormen
Welke signalen produceert het notochord kort na neuronale inductie en wat is hiervan het resultaat?
- expressie van Otx-2 in voorbrein-middenbrein gebied
- expressie van Gbx-2 in de achterhersenen
Hierdoor vormt de isthmische organisator op de expressiegrens tussen deze twee transcriptiefactoren
Welke signaalmoleculen diffunderen vanaf de isthmische organisator?
FGF-8 en Wnt-1
Deze dienen voor het vormen van het patroon van de middenhersenen en achterhersenen
Onder invloed van welke genen (o.a.) ondergaan de achterhersenen een grote regelmatige segmentatie tot rhombomeren?
Hox-genen
Waar ontstaat de cephalic flexure?
op niveau van het mesencephalon
Waar ontstaat de cervicale flexure?
op de scheiding tussen de achterhersenen en het ruggenmerg
Welke structuren ontstaan uit het metencephalon?
pons en cerebellum
Waarvan is de vorming van het pons en cerebellum afhankelijk
inductische activiteit van de isthmische organisator
Waar is de pons uit afkomstig en waarvoor dient het?
- afkomstig uit de basale plaat
- dient als brug die de tracti van zenuwvezels bevat die van de hogere hersencentra naar het ruggenmerg gaan, en omgekeerd
- de pons bevat drie centra van afferente en efferente nuclei
Waar is het cerebellum van afkomstig en waarvoor dient het?
- afkomstig uit de alar plaat
- dient voor balans, regulering algemene coördinatie en audio en visuele reflexen
Wat is de functie van de Edinger-Westphal nucleus?
innervatie van een van de pupilreflexspieren
Wat wordt gevormd uit de basale plaat van het mesencephalon?
het neuron-rijke gebied ‘tegmentum’, wat de locatie is van de somato-motrische nuclei van CN III en IV (innerveren extrinsieke oogspieren)
Wat wordt gevormd uit de alar plaat van het mesencephalon en wat zijn de functies?
- het sensorische deel van de middenhersenen: tectum
- functies van visie en horen
Wat is de cerebrale penduncles?
een prominente ventrolaterale massa van witte stof waarin veel dalende vezels liggen op weg vanaf de cerebrale hemisferen naar het ruggenmerg
Waaruit ontstaat de thalamus?
prominente zwellingen op de laterale wanden van de derde ventrikel
Wat is de functie van de thalamus?
- tussenstation voor vele sensorische informatie
Wat is de massa intermedia?
fusie in het midden van de derde ventrikel die ontstaat door het verdikken van thalamuszwellingen
Welke functies hebben de nuclei in de epithalamus?
- kauwfuncties
- slikfuncties
Waaruit ontstaat de epifyse?
een klein diverticulum gevormd uit de diencephalische dakplaat
Wat scheidt de thalamus van de hypothalamus?
de sulcus hypothalamicus
Wat is de functie van de hypothalamus?
- master regulatiecentrum van vele basis homeostatische functies
Benoem de 4 regio’s van de hypothalamus en diens functie?
- pre-optic regio: controleert thermoregulatie, elektrolytische balans en reproductie
- anterior regio: reguleert circadiaanse ritmes, voeding en andere homeostatische functies
- tuberale regio: reguleert energiebalans, agressie en stress respons
- mamillaire regio: reguleert opwinding en stress respons, en ruimtelijke en episodische geheugen
Waaruit ontstaat de neurohypofyse?
een ventrale groei van onder de vloer van de hypothalamus, die bekend staat als proc. infundibularis.
Deze versmelt later met de middenlijn van het somodeum om de twee componenten van de hypofyse te vormen
Wat zijn optic cups?
belangrijke uitsteeksels van de secundaire procencephale wand gedurende vroege embryogenese
Wat is het falx cerebri?
en dunne laag bindweefsel (onderdeel van de dura mater) die de hemisferen scheidt
Wat is het corpus striatum?
komma-vormig deel van de telencephalische blaasjes
Wat ontstaat uit het corpus striatum en wat is de functie?
lentiform nucleus en caudate nucleus, onderdeel van basale ganglia
- betrokken bij onbewuste controle van de spiervezels en complexe lichaamsbewegingen
Beschrijf de algemene ontstaansbeschrijving van de delen van het telencephalon?
- Generatie en migratie (in een specifieke richting) van neuronale precursors
- Vorming van verschillende lagen van de cerebrale cortex of vorming van aggregaten van neuronen in interne structuren van het telencephalon of diencephalon.
- Als de neuronale cellichamen goed gepositioneerd zijn, begint de groei van de axonen of dendrieten. Deze groei is nauw geregeld naar specifieke targets, zoals de pyramidecellen van de cerebrale cortex.
Wat is de lamina terminalis?
component van het vroege telencephalon die de mediale-rostrale wnad vormt
Welke set connecties door de lamina terminalis verbinden de twee hemisferen?
- anteriore commisure
- hippocampale commisure (fornix)
- corpus callosum
Wat is het rhombencephalon en hoe komt het aan zijn naam? Het bestaat uit duidelijk herkenbare segmenten. Hoe worden deze segmenten genoemd?
Het rhombencephalon is het caudale deel van de hersenen waaruit het metencephalon en myelencephalon ontstaat (Het 4de ventrikel is vanaf dorsaal gezien ruitvormig. (ruit=rhombus) (e.g. zie Carlson fig. 11.2 en 11.31). De segmenten worden rhombomeren genoemd. De rhombomeren vertonen verschillen in de expressie van specifieke eiwitten: de verschillende delen brengen verschillende transcriptiefactoren, zoals de Hox-eiwitten, tot expressie. Hierdoor ‘weten’ de cellen in welk segment ze zich bevinden en wat voor zenuwcellen en craniale zenuwen ze moeten ontwikkelen. (zie fig. 11.12 en 11.13 in Carlson
Wat is de functie van Wnt-8?
Een gradiënt van Wnt-8 verdeelt de neurale buis effectief in voorbrein/middenbrei en achterbrein/ruggenmerg segmenten
De expressie van welke transcriptiefactoren is essentieel voor het organiseren van de middenhersenen en het cerebellum?
Pax-2, Pax-5 en engrailed
geproduceerd door isthmic organizer
Wat is de anterior neural ridge?
een site van SHH en FGF-8 signaalactiviteit die belangrijk is in het organiseren en formeren van het telencephalon, delen van het diencephalon, het olfactorische gebied en de hypofyse
Wat is de zona limitans?
een signaalcentrum waar vooral SHH-secreterende groepen cellen de grens tussen de toekomstige dorsale en ventrale thalamus organiseren
Wat zijn Wnt-eiwitten?
Dit zijn hormoonachtige eiwitten; Wnt1 wordt net als FGF8 gemaakt door cellen op de overgang van het mesencephalon en rhombencephalon. Embryo’s zonder Wnt1 hebben geen mesencephalon en metencephalon
Wat is interkinetische nucleaire migratie?
extensieve veranderingen van posities binnen het cytoplasma
Hoe heet het basale membraan dat de neurale buis omringt?
externe limiterende membraan
Waar vindt DNA synthese in de vroege neurale buis vooral plaats?
nuclei dichtbij de externe membraan
Wat is het resultaat als het klievingsvlak parallel is aan de apicale oppervlakte van de neurale buis?
dan migreert de dochtercel het dichtste bij de neurale buis langzaam weg en blijft het een proliferende progenitor cel die in staat is tot mitose
de andere dochtercel gaat verder naar de volgende fase in de neurale linie
Wat is het resultaat als het klievingsvlak loodrecht is op de apicale oppervlakte van de neurale buis?
de dochtercellen migreren langzaam terug naar de buitenkant van de neurale buis, waar ze een nieuwe ronde van DNA-synthese ondergaan
Wat zijn de bodemplaat en dakplaat?
tijdelijke structuren in de neurale buis waarin onder andere hoge concentraties signaalmoleculen worden gemaakt.
Vormen de enige verbindingen tussen links en rechts
Regelen welke zenuwuitlopers naar de andere kant mogen projecteren en welke niet
Waardoor wordt dorsalisatie van het ruggenmerg gestuurd?
BMPs
Waardoor wordt de identiteit van zenuwcellen bepaald?
de combinatie van gradiënten van signaalmoleculen die zorgen voor het aan en uitzetten van specifieke transcriptiefactoren