zintuigen Flashcards
zintuigen
gespecialiseerde cellen die omstandigheden binnen of buiten het lichaam registreren
gebied dat info levert aan zintuigcel
receptorveld
aankomende info bij het CZS
gewaarwording
afname in gevoeligheid bij een receptor of langs een sensorische baan bij een voortdurende prikkeling
adaptatie
voorbeelden algemene zintuigen (6)
*T°
*pijn
*aanraking
*druk
*trilling
*proprioceptie
voorbeelden speciale zintuigen (5) + wat maakt hun speciaal
*reukzin - olfactie
*smaak - gustatie
*gezichtsvermogen - zien
*evenwicht
*gehoor
liggen in gespecialiseerde organen
pijnzintuigen -> ander woord + plaats
nociceptoren:
*huid
*gewrichtskapsel
*periost
*rond bloedvaten
soorten pijn (3) + wat
*gerefereerde pijn:
-> waarneming pijn in lichaamsdeel dat niet werkelijk wordt geprikkeld
*snelle, stekende pijn
-> via gemyeliniseerde axonen naar CZS en primaire sensorische schors
*trage, brandende, schrijnende pijn:
-> gegeneraliseerde pijn via ongemyeliniseerde axonen
temperatuurzintuigen -> andere naam + plaats
thermoreceptoren
*huid
*skeletspieren
*lever
*hypothalamus
aanraking-, druk- en houdingzintuigen algemene term + uitleg
mechanoreceptoren:
reageren op fysieke vervorming van hun celmembraan: uitrekken, samendrukken en draaiingen
mechanoreceptoren, soorten (3) + uitleg
*tastreceptoren:
-> voelen fijne aanraking, druk of tintelingen die zeer gedetailleerde info over prikkel
-> voelen grove aanrakingen die slecht te lokaliseren info geven over prikkel
*baroreceptoren:
-> verandering in druk waarnemen
-> in wanden bloedvaten, spijsverteringsorganen, blaas en longen
-> noodzakelijk voor autonome regulatie
*proprioceptoren:
-> registreren positie gewrichten, de spanning in spieren en pezen
-> lichaamshouding gaan bepalen
tastreceptoren soorten (5)
*Haarwortelplexus
*Tactiele schijfjes - Merkel
*Tastlichaampjes - Meissner
*Lichaampjes van Pacini
*Lichaampjes van Ruffini
baroreceptoren, belangrijke metingen
*arteriële BD
*uitzetting longen
*Coördinatie spijsvertering
*Vulling blaas
chemische waarneming -> ander woord + wat + vb chemische stoffen
chemoreceptoren:
reageren op chemicaliën opgelost en lichaamsvloeistoffen + registreren chemische samenstelling bloed en weefsel
CO2
O2
H-ionen
reukorgaan: ander woord + waaruit bestaat het (2)
olfactorische orgaan:
*reukepitheel
*klieren van bowman
reukepitheel: waaruit bestaat het (3)
*reukcellen -> neuronen gevoelig voor geurstoffen
*ondersteunende cellen
*basale cellen -> stamcellen
klieren van bowman: hoofdfunctie (1) + functie (2)
*produceren slijm:
-> verhindert te hoge C geurstoffen
-> reukepitheel stofvrij maken en verontreinigen
olfactorische banen: hoe gaat geleiding (4 stappen)
axonen reukepitheel
–> zeefplaat van zeefbeen heen
–> bulbus olfactorius
–>
*olfactorische hersenschors
*hypothalamus
*limbisch systeem
smaakzin: receptoren + plaats (4)
smaakknopjes
in papillen:
* op tong
* in keelholte
* in strottenhoofd
smaakknopje: opbouw (2) + uitleg
*smaakcellen:
-> microvilli zijn smaakharen die uit smaakcellen steken via smaakporie
-> proeven zout, zoet, zuur, bitter, umami en water
*ondersteunende cellen
accessoire structuren oog (4)
*palpebrae - oogleden en klieren
*conjunctiva - opp. epitheel oog
*traanapparaat
*extrinsieke oogspieren