ZGO II kolokvijum Flashcards
Klasifikacija korica na osnovu broja sastavnih materijala:
- broj presvlačnoh mat
- vrste materijala
- ukupan broj sastavinh elemenata korica
valjda
Nabrojati načine spajanja specijalnih brošura (minimum 4):
plastičnim i metalnim šinama za stezanje,
* plastičnim češljem,
* metalnom ili plastičnom spiralom,
* metalnom duplom spiralom,
* raznim mehanizmima,
* raznim pojedinačnim prstenima, itd.
Priprema tabaka, kao prva faza izrade tvrdog poveza, podrazumeva sledeće operacije
tabaka:
Priprema tabaka podrazumeva i određene operacije rada, a to su:
a) prijem tabaka i ulazna kontrola,
b) poravnavanje i sečenje,
c) savijanje i presovanje,
d) nalepljivanje predlista i ilustracija.
Šta je karakteristična pojava kod spiralnog poveza, opisati pojavu i skicirati otvoreni
knjižni blok:
Karakteristična pojava kod spiralnog poveza pomeranje listova prilikom
otvaranja, tj. listovi knjižnog bloka ne stoje na istoj visini prilikom
korišćenja, već su za jednu dužinu koraka spirale pomereni prema dole ili
gore (povez sa strane), odnosno na levo ili desno (povez u glavi).
Duple metalne spirale se označavaju pre svega po koraku „zuba“. Danas su najčešće u
upotrebi:
Danas su najčešće u upotrebi koraci:
4:1 sa dužinom koraka od 6.35 mm - za knjižne blokove debljine 3 - 4.5 mm.
Pravougaone rupe imaju dimenzije 3.6 mm x 3.2 mm, dok okrugle prečnik
3.6 mm.
3:1 sa dužinom koraka od 8.47 mm - za knjižne blokove debljine 6 - 12 mm.
Pravougaone rupe imaju dimenzije 4 mm x 4 mm, dok okrugle prečnik 4.5
mm.
2:1 sa dužinom koraka od 12.7 mm - za knjižne blokove debljine 13 - 28 mm.
Pravougaone rupe imaju dimenzije 6 mm x 6 mm, dok okrugle prečnik 6.4
mm.
Postoje različite vrste industrijskog predlista. Najbitnije su:
Nalepni, prošivni i prošivni kao deo tabaka
Korice se ukračavaju nekim konvencionalnim tehnikama štampe:
Visoka, ofset i sito štampa
Način spajanja gotovih knjiga u tvrdom povezu u naslagu može biti:
povežnjak prema povežnjaku i prednja strana na povežnjaku
Za presovanje gotovih knjiga u tvrdom povezu se koriste:
Za presovanje se koriste različite prese:
* za pojedinačne knjige i male tiraže upotrebljavaju se ručne prese,
* za srednje tiraže hidrauličke prese,
* za velike tiraže upotrebljavaju se automatske prese.
Opisati operacije utiskivanja bez folija na korice knjiga sa posebnim osvrtom na dobijeni
rezultat:
Utiskivanje bez folijaje najstariji postupak ukrašavanja korica, kod kojeg se
zagrevanjem metalne forme utiskuje na korice, pri čemu je utisnuta
površina glatka, iste debljine i jednostrano deformisana.
Nabrojati podelu samokotrljajućih sistema prema broju lista, i dati opis stvaranja kopije
kod njih:
a) sistem sa jednim listom, kod kojeg kopija nastaje u kombinaciji
karboniranog papira i običnog papira,
b) sistem sa dva lista, kod kojeg kopija nastaje samo pri kontaktu sloja
koja predaje kopiju sa slojem koji prima kopiju
U zavisnosti od konstrukcije i veličine mašina za šivenje žicom, standardni kalemi su
težine:
2 do 5 kg
Operacija lepljenja se primenjuje pri izradi mnogih grafičkih proizvoda (nabrojati
minimum 5):
knjige, brošure, vizitke, plakati, kutije, ambalaže…
Disperziona lepila su hladna lepila, tj. primenjuju se na temperaturi:
Od 18 do 25 C
Glavne prednosti termolepila? (min3)
1.brzo susenje (stvaranje cvrstog spoja),
2.velika cvrstoca slepljivanja,
3.dimenziona stabilnost I,
4.upotreba na proizvodnim linijama bez medjuodlaganja proizvoda,sto omogucava visoke brzine proizvodnje.
Rezultat flekso testa predstavlja broj previjanja lista unutar knjiznog bloka sve dok se list iz sloja lepila ne istrgne.
Ta vrednost za:
*Disperziona lepila iznosi
3000-5000prevoja
Poveznjak sakupeljenog,sasivenog I zalepljenog knjiznog bloka ima vecu debljinu.Obrazlozi zasto dolazi do
podebljanja (tj nabrojati podebljanja poveznjaka):
*Na podebljanje knjiznog bloka do kog dolazi u predelu poveznjaka utice:
-broj prevoja I broj tabaka u knjiznom bolu,
-kvalitet savijanih knjiznih tabaka,
-debljina I smer vlakana papira,
-vrsta I debljina konca za sivenje i
-vrsta veza kojim je siven knjizni blok (jednostavan,naizmenican I kombinovan)
Nabrojati osnovne faze izrade tvrdih korica:
1.krojenje materijala za korice,
2.sastavljanje korica,
3.ukrasavanje I okrugljivanje korica
Navesti karakteristike konoplje kao sirovine za izradu konca:
*Vlakna konolje su nalik lanenim vlaknima,ali su mnogo kruca I grublja.Duzina vlakana se krece od 100do450cm. Vlakna konoplje su
izuzetno otporna na kidanje I na trljanje ali kao I lanena vlakna,imaju veoma malu fleksibilnost.
Od kog materijala se izradjuje lednji ulozak tvrdih korica?
kartona
Koja je razlika izmedju brosura sa 2-4 zljeba na koricama I lay-flat brosura?
*2-4: Listovi/tabaci knjiznog bloka se spajaju pretezno besavnim povezom,knjizni blok se spaja sa koricama direktno u predelu
poveznajaka.
*Lay-flat : knjizni blok nije direktno slepljen sa kartonskim koricama u predelu poveznjaka.To omogucuje otvaranje do 180stepeni I
ravan polozaj listova knjiznih blokova u otvorenom stanju.Knjizni blok je pojacan platnenom trakom I spojen je sa koricama samo sa
zadnje strane preko tanke linije lepljenja.
Kako se dele prema poreklu prirodni vlaknasti materijali za izradu konca za sivenje I dati primer za svaki tip:
*Biljnog porekla na bazi celuloze: pamuk,lan,konoplja
*Zivotinjskog porekla na bazi proteina: prava svila,vuna
Nabrojati podelu poveza sa duplom metalnom spiralom prema tipu korica I knjiznim blokom:
1.Standardni povez
2.Standardni povez sa klapnom
3.Skriven povez u kartonskim koricama
4.Povez sa duplom spiralom I tvrdim koricama
5.Poluskriven povez
6.Povez duplom spiralom sa jednostrukom klapnom
Disperziona lepila su heterogenic sistemi koji sadrze:
*Cvrstu (bazni polimer) I tecnu komponentu sa udelom cvrste komponente od 40% do 80%,dodaju se i meksivaci (plastifikatori.)
Po broju listova u procesu kopiranja samokopirajuci sistemi se dele na sisteme sa listom I sa dva lista. Obrazloziti
nastanak kopije kod sistema sa dva lista:
*Kopija nastaja samo pri kontaktu sloja koji predaje kopije sa slojem koji prima kopiju.U jednom sloju je boja,a u drugom razvijac.
Operacija okrugljivanja podrazumeva promenu pravougaonog oblika poveznjaka u zaobljen oblik:
*Okrugljivanje se nikada ne vrsi kod sledecih poveza:
Umetnicke knjige I decije slikovnice.
U industrijskoj izradi tvrdog poveza,danas dominira podela tvrdih korica prema:MATERIJALU.Prema toj podeli
korice mogu biti:
*tvrde I felksibilne
Definicija oznacne trake I formula za izracunavanje njene duzine?
*Da bi se prilikom citanja knjige lakse oznacio prekid citanja,na knjizni blok u predelu glave poveznjaka lepi se oznacna traka.
Oznacna traka (markband)je traka koja je siroka 5mm,I ona je jednim krajem pricvrscena za gornju ivicu poveznjaka.
*Duzina oznacne trake se odredjuje prema dimenzijama knjiznog bloka prema sledecoj formuli:
D = (a + b) + c
D ‐ dužina označne trake,
a - dijagonala knj bloka
b - 50mm (20mm dužina za lepljenje u gornjem predelu plus 30mm dužina za rukovanje u donjem predelu)
c - tiraž + dodatak
Najrasprostranjeniji sistem za masinsko nanosenje lepila je sistem sa dva valjka sa uzduznim kretanjem knjiznog
bloka. Obrazloziti kako se moze izvrsiti fino doziranje lepila u ovom sistemu?
*Obezbedjuje znatno vecu sigurnost za nanosenje lepila I finije doziranje debljine sloja u odnosu na sistem sa jednim valjkom.
*Nanosenje (doziranje)lepila moze biti:
1.razlicitim podesavanjem rastojanja valjka od poveznjaka,
2.podesavanjem noza za skidanje lepila sa valjaka za nanosenje lepila na poveznjak i
3.podesavanje noza za skidanje viska lepila sa poveznjaka knjiznog bloka pomocu suprotno rotirajuceg valjka (spinerom)
Specificnost proizvodnje brosura sa klapnama je izrade u dve faze.Obrazloziti koje su te dve faze:
*Nanosenje lepila na knjizni blok I rezanje sa prednje strane bloka,
*Spajanje knjiznog bloka sa koricama I rezanje gornje I donje strane.
Optimalna debljina termolepila iznosi:
- 0.5-0.7mm
Sistem za masinsko premazivanje poveznjaka se dele prema kretanju knjiznog bloka pri nanosenju lepila na:
*sisteme sa uzduznim kretanjem knjiznog bloka i poprecnim kretanjem knjiznog bloka.
Utiskivanje sa folijom je postupak kod kojeg se upotrebljava za otiskivanje i zagrejana metalna forma.Dubina
utiskivanja iznosi:
0.08-0.12mm
.Za pakovanje konvencionalnih grafickih proizvoda koristi se:
*kraft papir gramature 70-120g/m
2 i omotni papir gramature 80-150 g/m
2
Osnovna funkcija koju treba da izvrse igle za sivenje:
*Funkciju transportovanja konca od spolja ka unutrasnjosti kroz pripremljena mesta u tabaku.
Sta je prednost spajanja plastcnim cesljem u odnosu na ostale specijalne poveze(npr,metalna spirala)?
*Mogucnost stampanja na poveznjak.
Plasticni ceslji se oznacavaju pre svega po koraku zuba.Danas su najcesce u upotrebi koraci:
*od 12mm i od 14.28mm
Ponasanje lepila koja se najvise primenjuju u operacijama ZGO-e ukazuje na to da vezivanje lepila za podlogu je
posledica specificne i mehanicke adhezije.Objasniti pojavu mehanicke adhezije:
*Mehanicka adhezija je posledica prodiranja lepila u pore podloge koja se lepi.Veca kontaktna povrsina,dobro kvasenje podloge
obezbedjuje jacu vezu,dok izuzetno hrapava struktura podloge (reda velicine u mikrometrima)slabi ostvarenu lepljenu vezu.
Promena polozaja boda na pojedinim tabacima u odnosu na susedne tabake postoji jednostavan,naizmenican i
kombinovani vez
Vrste veza se odredjuju zasebno od:
1.vrste poveza
2.ucestalosti koriscenja knjige
3.predvidjenog perioda upotrebe knjige
4.kvalitet papira od kog je izradjen knjizni blok
Po nacinu povezivanja knjiznog bloka sa koricama,brosure su proizvodi ZGO:
*kod kojih knjiznji blok i korice su direktno spojeni u predelu poveznjaka.
3vrste brosure:
1.od jednog tabaka/loga,
2.od vise tabaka/logova,
3.specijalne brosure.
Vrste rezova (bojenja) kod obrezivanja knjiznog bloka:
1.prirodni,
2.u boji,
3.metalni (zlatni/zlatorez,srebrni)
4.ostali (mermerni i prskani)
Prednosti disperzionih lepila(min4):
1.ellastican film,
2.otporan na starenje,
3.radna temperatura od 18-25C,
4.jaka veza,
5.pogodna za rucno i masinsko nanosenje
Ako je knjizni blok debljine od 6-8mm kolika treba da bude gramatura korica;
*220g
Prilikom spajanja knjiznog bloka sa tvrdim koricama treba paziti na:
1.da ivice korica budu ujednacene
2.i da nanos lepila bude ujednacen i tanak
Sta utice na probijanje zice kod poveza zicom?
1.debljine knjiznog bloka,
2.osobine materijala knjiznog bloka,
3.poprecnog preseka zice,
4.oblik odsecenog vrha zice tj krajeva spojnice,
5.radnih okolnosti.
Izrada knjiznog bloka pre povezivanja sa tvrdim koricama?
1.sakupljanje,
2.sivenje koncem,
3.presovanje,
4.premazivanje poveznjaka lepilom,
5.susenje
Obrada knjiznog bloka:
1.obrezivanje,
2.okrugljivannje i apresovanje,
3.izrada reza,
4.lepljenje oznacne i ukrasne trake,
5.stabilizacija poveznjaka.
Za sta sluze igle busaci?
*Nalaze se sa donje strane otvora masine,zadatak im je da na odredjenom mestu probuse svaki tabak sa unutrasnje ka spoljasnjoj
strani.Probusena mesta moraju biti adekvatna,kako bi u daljem proces sivenja,igli za sivenje i igli sa kukicom bio omogucen laksi
prolaz.
Nabrojati jedinice kod masine za besavni povez:
1.ulagajuci deo sa transportnim drzacem,
2.komandni monitor,
3.sigurnosne fotocelije,
4.jedinice za mehanicku obradu poveznjaka,
5.jedinica za nanosenje lepila,
6.jedinica za spajanje knjiznog bloka sa koricama,
7.ulagajuci sto za korice,
8.tasteri za aktiviranje masine,
9.izlagajuci deo , 10.prekidac masine, 11.poluga kruznog noza, 12.regulator temperature.
Naborjati 4osnovna zahteva za presvlacne materijale:
1.opsta otpornost (otpornost na kidanje,istezanje,trljanje itd)
2.izgled (autenticnost,boja oblici reljefa,postojanost na vlagu itd),
3.mogucnost prerade u operacijama zgo(sposobnosti lepljenja bez prodiranja lepila na suprotnu stranu,fleksibilnost,mala istegljivost itd)
Razlika izmedju knjige i brosure: (i napisati kako )
Razlikuju se po nacinu spajanja knjiznog bloka sa koricama.kod brosura se knjizni blok spaja sa koricama direktno u predelu
poveznjaka a kod knjiga preko predlista.
U fazi dovrsetka knjige izmedju ostalog spada:
1.spajanje knjiznog bloka sa koricama,
2.presovanje,
3.utiskivanje pregiba,
4.susenje,
5.dodaci-stavljanje omota,
6.zavrsna kontrola i
7.izlaganje i pakovanje.
Spajanje knjiznog bloka sa koricama:
*Postupak kojim se poveznjak knjiznog bloka i oba predlista slepljuju sa koricom.Jedna od zavrsnih operacija u izradi poveza knjige i od
nje uglavnom zavise izgled,cvrstina i period koriscenja knjige.Koristi se disperziono lepilo.
Utiskivanje prevoja:
*doprinosi laksem i urednijem otvaranju korica knjige,povecava cvrstocu spajanja knjiznog bloka i korice pri cemu ima i stetski znacaj.
Prma nacinu aktiviranje glave za sivenje masine za sivenje zicom se dele na?
*manuelne i automatske
Definicija besavnog poveza?
*proces povezivanja kod koje se pojedini listovi ili posebno obradjeni knjizni tabaci,posle sakupljanja,umesto sivenja,specijalnim
lepilima u poveznjaku slepljuju u homogeni knjizni blok.
Nabrojati najpoznatije teorije lepljenja (min3ili4)?
1.mehanicka (prodiranja lepila u pore podloge za lepljenje),
2.hemijska (stvaranje jonskih,kovalentnih i vodonicnih veza izmedju podloge za lepljenje i lepila),
3.adsorpciona (interakcija izmedju dipolova podloge za lepljenje i lepila putem Van der Valsovih sila privlacenja),
4.elektrostaticna teorija lepljenja (stvaranje korica principom zagrejalih valjaka)
5.difuzna
Kojim materijalima se oblaze zica za sivenje i zasto?
*Bakrom,cinkom ili redje kalajom,Zbog nedostatka celika u pogledu oksidacije u prozornim materijalima,kao sto je papir,karton ili
lepenka.
.Karakteristike CB i CF samokopirajucih papira?
*CF (coated front)papir oslojen samo sa gornje strane,nalazi se na kraju seta.sluzi za preuzimanje informacije.
*CB (coated back) papiri-oslojeni samo sa donje strane,predstavlja prvi list u setu i sluzi samo za predaju informacije.
*CFB je kombinacija ova dva,stoji u sredini u setu i sluzi za preuzimanje i za predaju informacije.
Prosecne cvrstoce poveza kod pull testova se vrsi na osnovu normativa za: (zaokruziti)
*Odgovor je vrste lepila
Apresovanje,skica i objasniti sta je:
*Povijanje nekoliko prvih i poslednjih tabaka tako da poveznjak knjiznog bloka dobija pecurkasti izgled.
Obicno se vrsi pod uglom od 90stepeni ili 45 zavisno od poveza.
Oblici poveznjaka koji postoje?
1.ravan poveznjak kodeksa,
2.blago okrugljen i apresovan poveznjak (ugao apresovanja nije prelazio 45stepeni)
3.okrugljen i apresovan poveznjak (ugao apresovanja strogo 90stepeni
.Termolepila-da se zaokruze temperature:
*Termolepila se upotreblhavaju na temperaturi od 160-180C.
Podela tvrdih korica:
1.korice sa jednodelnim presvlacnim materijalom i
2.korice sa dvodelnim presvlacnim materijalom.
Ravne zice i okrugle zice
1.za okrugle zice od 0.6-0.9 kN/mm2,oznacavaju se arapskim brojevima od 16-31
2.za ravne zice od 0.7-0.9kN/mm2,oznacavaju se rimskim od 0 doIX
Utiskivanje (tehnike):
*Utiskivanjem ,obradjuju se povrsine materijala za presvlacenje na knjiznim koricama uz odgovarajuci pritisak i temperaturu.
*Postupci utiskivanja:utiskivanje sa i bez folije, i reljefno utiskivanje
Utiskivanje sa folijom?
*Utiskivanje folijom je postupak kod kojeg se upotrebljava folija za otiskivanje i zagrejana metalna forma.Pod pritiskom vrsi se
odvajanje sloja boje sa nosaca folije koji ostaje na utisnutoj povrsini korica.Ovaj postupak utiskivanja je najcesci u procesu ukrasavanja
korica i u vecini slucajeva primenjuje se za naslove.
Samokopirajuci papir (podela) :
1.Broj lista u procesu kopiranja:
a)sistem sa jednim listom,od kojeg kopija nastaje u kombinaciji karboniranog papira i obicnog papira i,
b)sistem sa dva lista,kod kojeg kopija nastaje samo pri kontaktu sloja koja predaje kopiju sa slojem koji prima kopiju.
2.principa kopiranja:
a)sa mehanickim principom kopiranja i
b)sa hemijskim principom kopiranja.
Od kojih materijala se izradjuju tvrde korice?
*kartona,lepenke i presvlacnog materijala.
Kod brosure sa 2 zljeba knjizni blok se najcesce formira:
*besavnim postupkom.
Nabrojati najcesce vrste sivenja prema materijalu sa kojima se ova operacija obavlja:
rucno sivenje koncem (za manje tiraze) i masinsko (za vece tiraze)
*tehnike rucnog sivenja:na vezice i pantljike
*tehnike masinskog sivenja: kroz prevoj celog knjiznog bloka,pored prevoja celog knjiznog bloka i sivenje pojedinacnih tabaka kroz
prevoj
Tipicne kartonske korice brosura se dobijaju obradom formiranjem zljeba (utiskivanjem):
*na 2-4linije u predelu poveznjaka brosure
Za povezivanje lepilom se koriste 3 osnovna lepila u mnogim modifikacijama:
*disperziona,termolepila i poliuretanska lepila.
Za najveci deo knjiga koristi se lepenka debljine:
1-2.2mm
2.3-4.2mm
4.3-5.2mm
Najkarakteristicniji proizvodi industrije knjigovezacke obrade su:
*knjige i brosure.
Sta se ispituje pull testom i kakav je metod ispitivanja?
Pull test je statička metoda objektivne procene kvaliteta čvrstoće poveza knj. bloka i predstavlja najpoznatiju metodu ispitivanja bešavnog poveza. Ispituje se izvačenjem jednog lista iz poveza, gde usled pojačavanja sile, list odvoji od bloka. (Kontam da ovo ne ide jer je izbacila kontrolu kvaliteta)
Koji su prelazni oblici knjige?
*diptih,kodeks,leporelo,knjiga od palminih listova.
Koji su nedostatci povezivanja zicom
*Oksidacija zice,povrede i estetski izgled.
Cvrst spoj kod lepljenja nastaje
*Tako sto se lepi traka iz falca.
Obrada poveznjaka?
*lepljenje,presovanje,perforacija,kasiranje
Termokonac se sastoji od:
*pamuka i polipropilena.
Preko cega je slepljen blok sa kartonom?
*preko predlista
Da li su lepila rastvoriva u vodi posle susenja?
ne
.Gde se koristi sivenje na 1 i 2 osmice?
*koristi se samo za izradu izuzetno vredne knjige i za antikvitete.
Definicija sivenja?
*Sivenje je potupak u knjigovezackoj obradi kojim se spajaju pojedini knjizni blokovi,tabaci,logovi ili listovi materijalom za sivenje.
Igle na masini za sivenje probuse knjizni tabak a zatim se u taj otvor uvede konac koji je u razmacima od 12-13mm,izlazi van povrsine
tabaka i oblikuje petlju kroz koju se provlaci konac i zateze petlju.
Ceo postupak se nastavlja cik cak hodom na sledecim tabacima.
Sta mora da poseduje,koje karakteristike lepilo da bi bio cvrst,kvalitetan povez?
adheziju i koheziju.
Nedostatak sivenja koncem?
*Nedostatak je sto se sa jednim radnim taktom povezuje samo jedan tabak i zahteva operaciju premazivanja lepilom,tj sivenje koncem
nije samostalna operacija,Ne moze se vrsiti integracija u visokoautomatizovane linije jer bi ova faza predstavljala usko grlo.
Po kvalitetu korice se dele na:
*tvrde i fleksibilne.
.Koju debljinu moraju da imaju knjige koje se ne okrugljuju?
*od1-1.5cm
Poliuretanska lepila se koriste:
*samo u specijalnim masinama,narocitu primenu nalaze kod lepljenja premaznih papira.Po osobinama se nalaze izmedju disperzionih i
termolepila.
Termolepila su pogodna za:
*samo za masinsku upotrebu.
Klasifikacija korica knjige se vrsi na osnovi:
*Broja sastavnih materijala i vrste materijala.
Zasto se presuje knjiga?
*kako bi izbegli trajnu deformaciju na pojedinim delovima tvrdih poveza.
oprimalno vreme presovanja je od 4-16h.
*Presovanje knjige u tvrdom povezu se vrsi preko cele povrsine
Za presovanje se koriste razlicite prese:
*Za pojedinacne knjige i male tiraze-rucne prese
*za srednje tiraze-hidraulicne prese
*za velike tiraze- automatske prese
Za potpunu obradu kod poveznjaka kod preloma i montaze koliko treba predvideti?
*3-5mm kod poveznjaka
Kod kojih proizvoda se koristi sivenje zicom pored prevoja i kakav efekat se javlja prilikom otvaranja?
*sivenje pored prevoja se najcesce primenjuje za povezivanje blokova debljih brosura.
*kod sivenja zicom pored prevoja prilikom otvaranja knjiznog bloka listovi se ne mogu otvoriti potpuno do 180C,vec se javlja efekat
klamera.
Podela masina za sivenje zicom prema broju glava:
1.na masine sa jednom i
2.na masine sa vise sivacih glava
Mašine za bešavni povez mogu biti
kružne linijske i ovalne
Tehnike šivenja žicom
- kroz prevoj
- pored prevoja
- u izradi ambalaža
