Zebina Flashcards
Zebina po lacinie
dentinum
Cechy zebiny(6)
- glowna masa korony i korzenia zęba
- W obrębie korony pokryta przez szkliwo, zaś w korzeniu przez cement
- tkanka żywa
- Ma żółtawobladą barwę
- Wykazuje pewien stopień elastyczności i sprężystości
- Wykazuje twardość mniejszą niż szkliwo, ale większą niż kość i cement
Powstanie zebiny:(5)
- Wywodzi się z brodawki zębowej.
- Jest wytwarzana przez ODONTOBLASTY
- Produkcja zębiny rozpoczyna się w 3-4 miesiącu życia płodowego.
- Produkcja zębiny trwa przez całe ‘życie’ zęba.
- Mineralizacja prezębiny następuje zwykle w ciągu jednej doby.
Sklad substancji nieorganicznych zebiny:(4)
- Głównie fosforan wapnia w postaci DWUHYDROKSYAPATYTÓW (kryształy są mniejsze niż w szkliwie)
- Fosforan magnezu
- Węglan wapnia
- Elementy śladowe
Sklad substancji organicznych zebiny:(5)
- Dominuje KOLAGEN TYPU I (92%)
- Białka niekolagenowe - fosfoproteiny
- Kwas cytrynowy
- Proteoglikany
- Lipidy
Budowa zebiny:(3)
Wyróżniamy:
Kanaliki zębinowe
Zębinę międzykanalikową
Zębinę okołokanalikową
Zmiany w zebinie zachodzace z wiekiem:(4)
- Stwardnienie
- Przebarwienie na kolor ciemnożółty, a nawet brunatny
- Staje się szklista- widoczna przezroczystość
- dochodzi do odkładania próchnicy wtórnej, zmniejszenie światła komory do 50%.
Zebiniaki co to jest(3)
- Powstają na skutek nieprawidłowego rozwoju zębiny wtórnej
- Występują w obrębie zębiny prawidłowej uwypuklając jej wewnętrzną powierzchnię ku miazdze lub mogą leżeć luźno w samej miazdze.
- Zębiniaki występują dość rzadko, ale mogą mieć duże znaczenie kliniczne, utrudniając leczenie endodontyczne.
Kanaliki zebinowe(4)
- Kanaliki na przebiegu mają kształt litery ‘S’.
- Biegną od miazgi w kierunku szkliwa i cementu korzeniowego, oddając liczne odgałęzienia, które łączą się ze soba
- Taki układ kanalików sprzyja równomiernemu rozprowadzaniu soków tkankowych dostarczanych przez miazgę.
Budowa i wielkość kanalika zebowego zależy od:(3)
- Wieku zęba
- Procesów zużycia zęba (np. starcia)
- Procesów patologicznych toczących się w tkankach zęba (np. próchnica)
Zebina miedzykanalikowa(4)
- Wypełnia przestrzeń między kanalikami
- Zbudowana jest z włókien kolagenowych tworzących sieć, w oczkach której znajdują się hydroksyapatyty
- Ilość zębiny międzykanalikowej zmniejsza się w pobliżu miazgi
- Im bliżej warstw powierzchownych zębiny (bliżej szkliwa), tym jest więcej w niej zębiny międzykanalikowej.
Zebina okolokanalikowa(5)
- Bezpośrednio otacza kanaliki
- Stanowi najsilniej zmineralizowaną część zębiny
- Szerokość zębiny okołokanalikowej rośnie w kierunku obwodu zębiny
- Nadmierne odkładanie zębiny okołokanalikowej może doprowadzić do zamknięcia światła kanalików
- Zębina okołokanalikowa nie występuje w prezębinie
Rodzaje zebiny(9)
Prezebina Plaszczowa Pierwotna Wtorna Wtorna fizjologiczna Zebina trzeciorzedowa naprawcza i reakcyjna Interglobularna Przezroczysta Sklerotyczna
Prezebina
Warstwa zębiny położona najbardziej wewnętrznie (najbliżej miazgi) jako warstwa niezmineralizowanej nowo powstającej zębiny odkładającej się przez całe życie
Zebina Plaszczowa
Jest to pierwsza odłożona warstwa zębiny podczas rozwoju zęba.
Stanowi najbardziej zewnętrzną część zębiny.
Znajduje się przy połączeniu szkliwno-zębinowym
Zebina pierwotna
Tworzy się podczas rozwoju zęba aż do zakończenia rozwoju korzenia.
Spośród wszystkich rodzajów zębiny ma najbardziej regularna budowę.
Położona jest między zębiną płaszczową a prezębiną.
Zebina wtorna
Zębina wtórna, w przeciwieństwie do pierwotnej, ma mniej regularną budowę i jest w większym stopniu zmineralizowana.
Klinicznie cechuje ją barwa jasno- lub nawet ciemnobrązowa, a połyskliwość i twardość jest taka sama lub większa od zębiny pierwotnej.
Zębina wtórna tworzy się tak długo, jak długo jest zachowana żywotność miazgi. Można ją spotkać zarówno w zębach mlecznych, jak i stałych.
Zebina fizjologiczna
Odkłada się w warunkach fizjologicznych, bez udziału bodźców zewnętrznych po zakończeniu rozwoju zęba.
Strukturalnie przypomina zębinę pierwotną- stanowi kontynuację jej rozwoju
Zebina trzeciorzedowa(wtornopatologiczna) i bodzce(5)
- Zębina wtórna patologiczna nosi też nazwę zębiny obronnej.
- Powstaje pod wpływem szkodliwych bodźców, głównie pochodzenia zewnątrzustrojowego.
Do bodźców tych zaliczamy: - próchnicę szkliwa i zębiny, - ubytki niepróchnicowego pochodzenia, - starcia patologiczne zębów, - urazy zębów, głównie przewlekłe, - oraz drażniące działanie leków i materiałów wypełniających . Ze względu na różnice w strukturze, wyróżniamy dwa typy zębiny trzeciorzędowej: Zębinę reakcyjną Zębinę naprawczą (reparacyjną)
Zebina reakcyjna
Rozwój jej jest indukowany przez proces próchnicowy i inne procesy patologiczne tkanek twardych zęba
Jest tworzona przez odontoblasty
Zebina naprawcza(reperacyjna)
Tworzy się wówczas, gdy na miazgę działają leki i materiały wypełniające, stosowane w przykryciu bezpośrednim lub pośrednim miazgi.
- ma strukture bezkanalikowa
- tworza ja komorki odontoblastopodobne
Zebina interglobularna
Sole mineralne w zębinie odkładają się w postaci kuleczek (tzw. kalkosferydów). Zlanie się ich zapewnia jednolite uwapnienie tkanki. Przy niecałkowitym zlaniu się kalkosferydów powstają nieuwapnione pola.
Takie pola noszą nazwę zębiny interglobularnej.
Jest ona bardziej podatna na proces próchnicowy.
Zebina przezroczysta
Powstaje wraz z fizjologicznym procesem starzenia.
Dotyczy głównie zębiny korzeniowej
Następuje całkowite zamknięcie światła kanalików przez okołokanalikową zębinę w wyniku działania odontoblastów
Zebina sklerotyczna
Tworzy się w obrębie zębiny pierwotnej.
Wyglądem przypomina szkło
Nie ma struktury kanalikowej- kanaliki zostały wypełnione wysoko uwapnionym materiałem
Tworzenie jej nie jest związane z wiekiem
Występuje w rejonach lokalnego działania czynników zewnętrznych związanych z próchnicą i jej leczeniem, abrazja lub atrycją.
Powstanie jej jest odczynem obronnym indukowanym przez zmianę próchnicowa przebiegającą zarówno bez, jak i z ubytkiem szkliwa.
Liczba kanalikow zebinowych:
Liczba kanalików największa jest w pobliżu miazgi, gdzie zajmują 80% objętości zębiny
- okolicy szkliwno-zębinowej kanaliki zajmują jedynie
4% objętości zębiny
Budowa i wielkość kanalika zależy od:
Wieku zęba
Procesów zużycia zęba (np. starcia)
Procesów patologicznych toczących się w tkankach zęba
Zebina prochnicowa
Jest efektem demineralizacji i proteolitycznego rozpadu zębiny w procesie próchnicowym.
Zawiera bakterie.
