Wolański

Question 1

homeoreza

Answer 1

równowaga rozwojowa organizmu wobec ciągłych zmian środowiska zewnętrznego, proces ciągłych regulacji równowagi (równowagę zachowują również systemy ekologiczne – wówczas mowa o homeostazie ekosystemów)

Question 2

strategia przeżycia

Answer 2

niekończący się proces utrzymywania się w stanie równowagi ze środowiskiem, w czym zasadniczą sprawą jest równowaga energetyczna i wymiana informacji.
rozgrywa się na poziomie osobniczym i populacyjnym.

Question 3

związku organizmu ze środowiskiem

Answer 3

• Informacyjno-energetyczne: odbiór bodźców fizycznych i chemicznych za pomocą zmysłów, receptorów skórnych, receptorów wewnętrznych i układ nerwowy + reakcje na owe bodźce
• Eneregtyczno-materialne: zaspokajanie zapotrzebowania na tlen, wodę i składniki odżywcze, wydalanie CO2 i produktów przemiany materii

Question 4

reguły ekologiczne

Answer 4

każdy gatunek w swojej ewolucji dostosował się do pewnego specyficznego środowiska i zakresu jego wahań; zakres tolerancji do przeżycia organizmu jest szerszy niż zakres konieczny do rozmnażania; zakres ten zmienia się wraz z wiekiem, istnieją reż różnice osobnicze

Question 5

Reguła Liebiga-Shelforda

Answer 5

zarówno niedobór, jak i nadmiar czynnika koniecznego do życia może stanowić ograniczenie funkcjonowania organizmu (wartości progowe, optimum nie zawsze znajduje się pośrodku tego podziału)

Question 6

Reguła Liebiga-Thienemanna

Answer 6

warunki, które w danym środowisku znajdują się w ilościach najbliższych wielkości progowych, stanowią czynnik ograniczający występowanie organizmów

Question 7

mechanizmu utrzymywania równowagi organizmu ze środowiskiem

Answer 7

1) Defensywne – działania broniące organizm przed zmianami w przypadku zadziałania konkretnych bodźców (np. system immunologiczny)
2) Reaktywne – przystosowawcze zmiany organizmu
3) Aktywne – działania wyprzedzające, zabezpieczające organizm przed urazem

Question 8

behawior

Answer 8

wrodzone zachowania, które występują także u zwierząt; z jednej strony polega on na nieświadomym naśladownictwie dorosłych, z drugiej – związany jest z ekspresją genów

Question 9

ekosensytywność

Answer 9

wrażliwość na bodźce środowiskowe i stresogenne, modyfikowana w drodze tolerancji nabywanej przez organizm; ma znaczenie obronne i zachowawcze
1) Fizjologiczna – neurohormonalna
2) Psychiczna – emocjonalna i intelektualna

Question 10

adaptabilność

Answer 10

zdolność przystosowawcza organizmu do nowych warunków środowiska i trybu życia; różnice międzyosobnicze zależą od genotypu, instynktów, doświadczeń i aspiracji człowieka

Question 11

ekspresywność genów

Answer 11

przekłada się na odmienną podatność poszczególnych cech na bodźce środowiskowe; podatność danej cechy na bodźce zewnętrzne zależy od proporcji jej rozwoju w okresie po urodzeniu w stosunku do wielkości uzyskanej w chwili urodzenia; im większa proporcja rozwoju danej cechy po urodzeniu (w kontakcie ze środowiskiem) tym większa jej podatność na bodźce zewnętrzne

Question 12

ekspresywność pozytywna

Answer 12

związana z większą reaktywnością danych cech w czasie rozwoju postnatalnego na bodźce środowiskowe (większy wymiar u rodzin egzogamicznych)

Question 13

zróżnicowanie reaktywności

Answer 13

• dymorfizm płciowy - kobiety bardziej ekosensytywne, mężczyźni adaptabilni; u kobiet nie występuje zjawisko zahamowania wzrostu wskutek niedożywienia (u chłopców tak) – kobiety biologicznie płcią silniejszą
• heterozygotyczność - bardziej podatni na zmiany są osobnicy heterozygotyczni niż homozygotyczni
• okres ontogenezy i tempo rozwoju - wrażliwość organizmu na bodźce środowiska jest z zasady większa w tych okresach rozwoju, w których szybsze jest tempo rozwoju cech, na które dany bodziec działa; większa wrażliwość w okresie między odłączeniem dziecka od piersi matki a 2-3 rokiem życia, w fazie wczesnej i średniej pokwitania i w okresie starości
• skutki odmiennej reaktywności - u tego samego osobnika wrażliwość może być odmienna w różnej fazie biorytmów okołodobowych, okołomiesięcznych i sezonowych (związane z aktywnością neurohormonalną i kształtowaniem się odporności)

Question 14

strategie przystosowania do środowiska - istota zmian adaptacyjnych do środowiska

Answer 14

zwiększenie szansy przeżycia

Question 15

strategia zasadnicza

Answer 15

oszczędność energii; o przeżyciu stanowi wypadkowa zysków i kosztów energetycznych

Question 16

strategie biologiczne

Answer 16

Genetycznie uwarunkowane procesy metaboliczne wzrastania i różnicowania strukturalnego oraz dojrzewania funkcjonalnego są stale modyfikowane przez czynniki środowiskowe co najmniej na następujących poziomach: syntezy enzymów, wymiany informacji genetycznej, oddziaływań hormonalno-tkankowych itp.

Question 17

strategie biokulturowe

Answer 17

Lokalne populacje życjące w danych systemach ekologicznych przez tysiące pokoleń są do nich przystosowane genetycznie, wyselekcjonowane przez panujące warunki na drodze doboru naturalnego.
* Świadome unikanie zbyt licznego potomstwa
* Oszczędna gospodarka energetyczna organizmu w okresach niedoborów żywności
* Prymitywne zachowania narzędziowe (podnoszenie skuteczności)

Question 18

rewolucja neolityczna

Answer 18

udomowienie oraz hodowanie roślin i zwierząt, nowe techniki produkcji

Question 19

rodzaje rewolucji

Answer 19

• kulturowa - naturalizm
• neolityczna - ekspansywizm
• przemysłowa - mechanicyzm
• naukowa - systemizm

Question 20

strategie kulturowe

Answer 20

np. planowanie rodziny, świadome przerwy intergenetyczne, zabiegi antykoncepcyjne

Question 21

3 składowe kultury

Answer 21

ideologia, organizacja społeczna, technologia

Question 22

rodzaje zmian przystosowawczych

Answer 22

• nadprzystosowanie -nadmiernie silny bodziec i duża wrażliwość organizmu lub nadmierna adaptabilność; zanik rezerw organizmu
• nieprzystosowanie - uszkodzenia morfofunkcjonalne organizmu
• odziedziczalność - procent zmienności fenotypowej wyjaśnianej przez działanie genów; symbol H2