Wejściówka 1 Flashcards
Po co pobieramy krew na posiew
Krew do badań serologicznych pobiera się w zależności od celu i sposobu badania:
-przed wystąpieniem objawów (ustalenie czy doszło do zakażenia)
-w fazie wczesnych objawów i w fazie rekonwalescencji (określenie czynnika chorobotwórczego i monitorowanie przebiegu leczenia)
◦ po uodpornieniu czynnym sztucznym lub naturalnym (stwierdzenie stanu uodpornienia)
◦ długi czas po zakażeniu (rozpoznanie zakażenia przewlekłego)
Zasady pobierania krwi na posiew + Choroby
◦ moment pobrania - standard to 30 minut przed szczytem gorączki
◦ dobrze odkażona skóra, wkłucie dożylne (nie przez cewnik lub wenflon)
◦ odpowiednia objętość krwi
◦ kilka próbek zależnie od stanu klinicznego (2-3 próbki), wskazane minimum 2 zestawy z osobnego wkłucia z różnych anatomicznie miejsc
◦ szybki i odpowiedni transport - odpowiednie podłoża, temperatura, czas
◦ w przypadku ostrych chorób gorączkowych zagrażających życiu (zapalenie opon mózgowych,
zapalenie płuc) dwukrotnie próbki krwi z dwóch odrębnych wkłuć bezpośrednio po sobie
◦ w gorączkach nieznanego pochodzenia dwukrotnie próbki krwi w odstępach 60 minut,
pobranie często należy powtórzyć po 24 i 48 godzinach
◦ w podejrzeniu zapalenia wsierdzia (bakteriemia ciągła) minimum dwie lub trzy próbki z
osobnych wkłuć w ciągu doby, a następnie leczenie
Zasady pobierania moczu na posiew
Mocz oddajemy conajmniej 4h od ostatniej mikcji a najlepiej po nocy
Przemyć cewkę moczową wodą z mydłem
Mocz oddać do suchego jałowego pojemnika ze środkowego strumienia.
Ogólne zasady pobierania materiałów do badań mikrobiologicznych
Próbkę pobrać przed zastosowaniem antybiotyku lub przed przyjęciem kolejnej dawki.
Jeżeli pacjent zażywa leki utrudniające wykrycie pasożytów to próbkę należy pobrać po tygodniu lub w dłuższym odstępie w zależności od przyjmowanych leków
Próbka powinna być pobrana z miejsca, w którym toczy się proces chorobowy i zgodnie z zasadami aseptyki
- czas i ilość próbek musi być właściwa dla rodzaju schorzenia, w ilości zapewniającej wykonanie
pełnego badania - przed pobraniem materiału należy sprawdzić jakość podłoży
- pojemnik należy otwierać bezpośrednio przed pobraniem
materiału, aby nie uległ
zanieczyszczeniu. - materiał należy umieszczać w jałowych, zamkniętych naczyniach lub płynnych podłożach
transportowo-wzrostowych. - materiał należy odpowiednio opisać i umieścić skierowanie
Co to są podłoża wybiórcze (selektywne i różnicujące) + przykłady
podłoże Chapmana (agar z mannitolem) - selektywne dla Staphylococcus, różnicujące dla
Staphylococcus aureus. Gronkowce mogą rozwijać się w wysokim stężeniu soli (7,5% NaCl), a
tylko S. aureus może fermentować mannitol, tworząc żółta otoczkę wokół kolonii na agarze.
agar MacConkeya - selektywny agar dla bakterii Gram-ujemnych i różnicujący dla bakterii
fermentujących laktozę - produkują kwas, wytrącający sole żółciowe i powodujący zmianę
czerwieni obojętnej na kolor różowy
podłoże Lowensteina-Jensena - selektywne dla prątków (Mycobacterium) dodatek zieleni
malahitowej hamuje wzrost bakterii Gram-dodatnich.
- podłoże SS (agar XLD) - selektywny agar używany do wykrywania Salmonella i Shigella w
kulturach jelitowych. Bakterie fermentujące laktozę, ksylozę lub sacharozę tworzą żółte kolonie.
Shigella nie fermentuje i tworzy czerwone kolonie, natomiast Salmonella czarne.
3-etapy badania mikrobiologicznego
- posiew i hodowla drobnoustrojów (większość 18-24h)
* 2. izolacja i identyfikacja przy użyciu testów manualnych, półautomatycznych lub
automatycznych
* 3. oznaczanie wrażliwości drobnoustrojów na leki (met. Dyfuzyjno krążkowa) – przydział do
kategorii: wrażliwy, średnio wrażliwy, oporny
Różnica w budowie ściany komórkowej bakterii gram „+” i „-” (było też pytanie o opisanie
typów)
Bakterie Gram-dodatnie mają grubą warstwę peptydoglikanu zawierającą kwasy tejchojowe i
lipotejchojowe.
* Bakterie Gram-ujemne mają cienką warstwę peptydoglikanu oraz błonę zewnętrzną zawierającą
lipopolisacharyd, fosfolipidy oraz białka.
Co to badanie Gram
W metodzie Grama zawiesinę bakteryjną utrwala się z użyciem temperatury i suszy na szkiełku
podstawowym, a następnie barwi fioletem krystalicznym i utrwala jodem (płynem Lugola).
Niezwiązany barwnik usuwany jest z użyciem odbarwiającego związku acetonowego. Następnie
dodawany jest drugi barwnik - czerwona safranina, którą barwią się pozostałe komórki.
* Gram-dodatnie barwią się na fioletowo
* Gram-ujemne barwią się na czerwono – safraniną, bo mają cienką warstwę peptydoglikanu i
nie absorbują fioletu
3-przykłady wykorzystania preparatu bezpośredniego
- diagnostyka parazytologiczna
- diagnostyka mykologiczna
- wstępna identyfikacja drobnoustroju (np. z krwi/PMR- określenie bakterie G+/G-, morfologia)
Metody identyfikacji bakterii do gatunku
klasyfikacja metaboliczna
◦ tlenowe/beztlenowe
◦ wymagające specyficznych składników pokarmowych – podłoża selekcyjne
* użycie przeciwciał wiążących – serotypowanie
* wykrywanie swoistych i charakterystycznych sekwencji DNA – hybrydyzacja i PCR
Na czym polega diagnostyka zakażeń
◦ izolacja i identyfikacja czynnika etiologicznego
◦ oznaczenie lekowrażliwości
◦ ustalenie optymalnego leczenia celowanego
◦ kontrola skuteczności leczenia
◦ minimalizacja efektów toksycznych leczenia
◦ minimalizacja prawdopodobieństwa powstania szczepów lekoopornych
Jakie to metody niehodowlane
- hodowlane to klasyczne:
◦ bakterioskopia pośrednia, hodowla - niehodowlane
◦ wykrywanie antygenów bakteryjnych (serologiczne)
◦ wykrywanie kwasów nukleinowych bakterii – molekularne
PMR – u kogo i w jakim celu pobieramy + kto i jak pobiera
pobierany jest przez lekarza poprzez nakłucie lędźwiowe (L4/L5)
* do dwóch probówek – pierwsza do biochemii, druga do badania mikrobiologicznego
* nie wolno przechowywać ani transportować w temperaturze <30oC (zalecane 37)
Co powinno zawierać skierowanie
imię nazwisko, wiek, zawód
* rozpoznanie kliniczne
* rodzaj i miejsce z którego została pobrana próbka
* data i godzina pobrania
* informacje o przyjmowanych lekach
* imię nazwisko lekarza
Definicja aseptyki
metoda mająca na celu utrzymanie wszystkich mikroorganizmów poza polem pracy lub
obserwacji
Definicja antyseptyki
metoda niszczenia drobnoustrojów z wykorzystaniem najczęściej chemicznych środków o
działaniu antydrobnoustrojowym, ograniczona do użycia w obrębie skóry, błon śluzowych
Definicja sterylizacja + etapy
- fizyczny lub chemiczny proces prowadzący do całkowitego zniszczenia lub usunięcia
wszystkich form życia mikroorganicznego wraz z ich formami przetrwalnikowymi - etapy:
◦ dezynfekcja wstępna
◦ mycie i mechaniczne oczyszczanie (zautomatyzowane i ręczne) lub dodatkowa
dezynfekcja
◦ płukanie i osuszanie
◦ pakowanie sterylizowanych przedmiotów (gwarancja jałowości po sterylizacji
właściwej)
◦ umieszczanie pakietów (wsadów) w sterylizatorze
◦ sterylizacja właściwa wraz z kontrolami
◦ transport wysterylizowanych pakietów celem właściwego ich przechowywania
◦ czas przechowywania zgodny z zaleceniem producenta
◦ wyjmowanie narzędzi z opakowań z zachowaniem aseptyki
◦ kontrola stanu technicznego sterylizatora
◦ regularne mycie i dezynfekcja sterylizatora
Co to sanityzacja
inaczej sprzątanie – zabieg higieniczny polegający na usuwaniu zanieczyszczeń wraz z
drobnoustrojami
Co to filtracja
metoda sterylizacji wykorzystywana do przygotowywania płynnych postaci leków lub
podłoży hodowlanych
Co to dekontaminacja
proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez mycie (sanityzacja),
dezynfekcję i sterylizację
Aktywność drobnoustrojowa alkoholi, chlorowodorku oktenidyny, chlorheksydyny,
aldehydy
Tabelka w skrypcie mikołaja do nauczenia
Dekontaminacja aparatów endoskopowych polega na
czyszczenie mechaniczne
* dezynfekcja wysokiego stopnia
* sterylizacja - ilość przeprowadzonych sterylizacji może wpływać na żywotność endoskopu
* przechowywanie
Od czego zależy wybór metody dezynfekcji
jest zabiegiem prowadzącym do zniszczenia lub usunięcia wegetatywnych form
drobnoustrojów, przeważnie nie niszczy zarodników i jest procesem nie zapewniającym
wyjałowienia środowiska
* skuteczność preparatów dezynfekcyjnych zależy od:
◦ czasu działania
◦ stężenia preparatu
◦ temperatury
◦ pH
◦ twardości wody
◦ ilości drobnoustrojów
* wybór metody zależy od:
◦ ryzyka zakażenia sprzętem, narzędziami, powierzchniami, pacjenta i personelu
◦ właściwości sprzętu, narzędzi, powierzchni do środków dezynfekcyjnych
◦ właściwości środków dezynfekcyjnych
sterylizacja parowa
przeprowadzana za pomocą nasyconej pary wodnej pod
ciśnieniem w urządzeniach zwanych autoklawami, wykorzystywana do bielizny
operacyjnej, materiałów opatrunkowych, narzędzi chirurgicznych, wyrobów gumowych,
płynów
sterylizacja suchym, gorącym powietrzem
wykorzystuje się powietrze o
temperaturze 160-200°C działające 30-150 minut (przestarzała, tylko do szkła
laboratoryjnego)
sterylizacja gazowa:
sterylizacja tlenkiem etylenu - przeprowadzana w specjalnych aparatach w temp. 50-
60°C
* wymaga degazacji materiału
* do sterylizacji materiału wrażliwych na wysoką temperature (guma, endoskopy)
* toksyczna, wypierana przez sterylizacje plazmową
▪ sterylizacja parami formaldehydu - wykorzystuje się tutaj temp. 60°C
* wykorzystywana do sterylizacji łóżek lub tworzyw sztucznych
sterylizacja radiacyjna
wykorzystuje promieniowanie gamma, do sterylizacji sprzętu
jednorazowego, gotowych podłoży i pojemników do przesyłania materiałów do badań
mikrobiologicznych, przeszczepów biostatycznych
sterylizacja plazmowa
wykorzystuje nadtlenek wodoru w warunkach wysokiej
próżni, doprowadzony do postaci pary, a następnie do zjonizowania, do endoskopów,
implantów i tworzyw sztucznych
Chemiczne i biologiczne metody kontroli w autoklawie
W kontroli sterylności można użyć:
◦ wskaźników fizycznych – przyrządy pomiarowe będące na wyposażeniu sterylizatora
◦ wskaźników chemicznych – paski lub rurki wskaźnikowe z substancjami
zmieniającymi barwę, wyróżnia się wskaźniki jedno i wieloparametrowe oraz
integrujące i emulujące
◦ wskaźników biologicznych – zarodniki Geobacillus stearothermophilus lub Bacillus
atrophaeus (wynik po 7 dniach). Można zastosować także test fiolkowy (wynik po 48h)
lub szybkie testy (odczyt po 3h)
. Co zawiera raport ze sterylizacji
- numer sterylizatora oraz cyklu
- program sterylizacyjny oraz rezultat
- parametry procesu sterylizacji (temperatura, ciśnienie, czas wyjaławiania)
- wyniki kontroli indykatorów
- osobę odpowiedzialną za proces
- datę sterylizacji
