week 9

Question 1

Wat zijn essentiële aminozuren?

Answer 1

aminozuren die we niet of onvoldoende zelf kunnen maken (bv leucine)

Question 2

Wanneer is de biologische waarde van een eiwit hoog?

Answer 2

Biologische waarde van eiwit is hoog als het een voedingseiwit is waarin alle essentiële aminozuren aanwezig zijn in de onderlinge verhouding nodig is voor de mens (ei, melk, vlees)

Question 3

Welke vetzuren kunnen we niet zelf maken?

Answer 3

N-3 en n-6 kunnen we niet zelf maken en moeten we via de voeding binnenkrijgen

Question 4

Welk type vetzuur is het meest schadelijk?

Answer 4

Trans-vetzuur is het meest schadelijk.
–> onverzadigd maar niet echt –> gedraagt zich als verzadigd vetzuur

Question 5

Wat zijn de kenmerken van voedingsvezel?

Answer 5

• Plantenmateriaal dat niet kan worden verteerd in de darm door humane enzymen
  
  • Vooral aanwezig in celwanden van zaden, wortels, bladgroente en fruit
  • Fermenteerbare en niet-fermenteerbare vezels

Question 6

Wat zijn de functies van voedingsvezels?

Answer 6

• Vetraagd vertering voedsel –> verlengt verzadigingsgevoel (fermenteerbaar en niet-fermenteerbaar)
  
  • Binding water en wateropgeloste voedingsstoffen –> verlaagt glycemische index (fermenteerbaar)
  • Binding galzure zouten –> verlaagt LDL cholesterol (fermenteerbaar)
  • Activering darmperistaltiek –> bevordert stoelgang (niet-fermenteerbaar)
  • Buffering darm pH en bevordering darmflora –> verlaagt risico colorectaal kanker (fermenteerbaar)

Question 7

Wat is de gebruikelijke indeling van vitamines?

Answer 7

• Vetoplosbaar: A, D, E en K
  
  • Wateroplosbaar: B1, B2, B3, B5, B6, biotine, foliumzuur, B12 en C

Question 8

Waar zijn vitamine B’s essentieel voor?

Answer 8

Viramine B’s als bouwsteen voor co-enzymen essentieel in intermediare stofwisseling

Question 9

Wat zijn kenmerken van vitamines?

Answer 9

Vitamines: niet te weinig en niet te veel
* Vitamine deficiënties kunnen ontstaan bij malabsorpties, interferentie met farmaca/alcohol; bij ouderen
* Specifieke behoefte bij bepaalde doelgroepen (pasgeborenen, zwangeren)
* Lichaamsvoorraden verschillen sterk (bv B12 en A pas uitgeput na jaren, folaat en thiamine al binnen een maand)
* Overmatige ‘intake’ kan ook ziekte veroorzaken (bv vit A intoxicatie)
* Sommige vitamines blijken ook therapeutische toepassing te hebben (bv B3 bij tegengaan van progressie atherosclerose)

Question 10

Wat zijn de symptomen van vitamine B deficiëntie?

Answer 10

• Dermatitis
  
  • Glossitis (tongontsteking)
  • Cheilitis (ontstekingen aan de mondhoeken)
  • Vermoeidheid
  • Diarree
  • Perifere neuropathie
  • Depressiviteit
  • Verminderde spier coordinatie
  • Verwardheid

Question 11

Wat zijn de kenmerken van Beriberi?

Answer 11

Vitamine B1 deficiëntie

Beriberi –> eenzijdige (witte)rijstvoeding
* Spierzwakte
* Ataxie
* Perifere neuropathie
* Oogspierverlamming
* Nystagmus
* Geheugenproblemen

Question 12

Wat zijn de kenmerken van Wernicke-Korsakoff?

Answer 12

Vitamine B1 deficiëntie

Wernicke-Korsakoff –> alcoholisme
* Oogspierverlamming
* Disoriëntatie
* Extreem geheugenproblemen
* Coma/dood

Question 13

Wat zijn 2 typische klinische syndromen van chronische thiamine deficiëntie die kunnen ontstaan die elkaar overlopen?

Answer 13

• Zgn natte beriberi
  → Vergoot hart
  → Tachycardie
  → Decompensatio cordis
  → Oedeem
  → Ascites
  → Lactaatacidose
  · Zgn droge beriberi
  → Polyneuritis
  → Motorische en sensorische dysfunctie van de extremiteiten
  → Verlies van oogcoördinatie

Question 14

Welke metabole ‘pathways’ zijn afhankelijk van TPP+?

Answer 14

· Pyruvaatdehydrogenase –> aerobe glycolyse
· Alfa-ketoglutaraatdehydrogenase –> citroenzuurcyclus
· Vertakt alfa-ketozuurdehydrogenase –> aminozuurafbraak
· Transketolase –> pentose-fosfaat shunt
· Acetylcholine synthese

Question 15

Welke metabole reacties/paden zijn afhankelijk van vitamine B6?

Answer 15

· Transaminases –> gluconeogenese, ureumcyclus
· Phosphorylase –> glycogenolyse

Question 16

Wat zijn de kenmerken van biotine en carboxyleringsreacties?

Answer 16

· Pyruvaatcarboxylase –> gluconeogenese
· Acetyl-CoA carboxylase –> vetzuursynthese, vetzuuroxidatie
· Propionyl-CoA carboxylase –> gluconeogenese
Dus carboxyleringen zijn afhankelijk van biotine

Question 17

Hoe kan anemie ontstaan?

Answer 17

Vermoeid, verward, lortademig
· Tekort vitamine B12 of foliumzuur
· Tekort vitamine E
· Tekort ijzer

Question 18

Wat zijn de symptomen van vitamine C deficiëntie?

Answer 18

–> scheurbuik
· Huidbloedingen (benen)
· Neusbloeding
· Gezwollen, pijnlijk tandvlees
· Tanduitval

–> citrusfruit en groente (rauw)

Question 19

Wat zijn de functies van vitamine C?

Answer 19

· Vorming van hydroxy-lysine en -proline in procollageen
· Synthese carnitine, noradrenaline
· Antioxidant (hydrofiel)

Question 20

Wat zijn de kenmerken van vitamine E deficiënties?

Answer 20

· Deficiënties nog weinig bij mensen aangetoond
· Neurologische problemen (verminderde coördinatie, spierzwakte)
· Hemolytische anemie
· Verhoogd risico op hart- en vaatziekten

Question 21

Wat zijn de kenmerken van vitamine E?

Answer 21

· Antioxidant (lipofiel)
· Secundair aan vetmalabsorptie
· Bladgroente, vegetarische olie

Question 22

Wat is gezonde voeding?
Afhankelijk van…

Answer 22

• Gehele voedingspatroon en leefstijl
  
  • Levensfase
  • Gezondheidstoestand, ziekterisico

Question 23

Wat zijn de risicofactoren van obesitas op HVZ?

Answer 23

• Hoge bloeddruk
  
  • Hoge glucose
  • Hoog cholesterol

Question 24

Wat zijn de kenmerken van integratie van het metabolisme?

Answer 24

Energie huishouding in het lichaam vereist de gecoordineerde regulatie van
* Meerdere metabole paden
→ Van glucose, aminozuren en vetzuren
→ Verbruik en productie
* En tussen de verschillende organen/cellen in het lichaam

Glucose homeostase is overheersend
* Ten alle tijde voldoende voor hersenen en ery’s
* Andere organen moeten zich qua energiebron aanpassen

Question 25

Waarom is er geen vetzuuroxidatie in de hersenen?

Answer 25

Hersenweefsel bevat wel degelijk CPT1, maar het is de verkeerde vorm en zit op de verkeerde plek. Dus kan vetzuur mitochondrium niet in en kan er geen vetzuuroxidatie zijn in de hersenen.

Question 26

Waarom/waardoor kan vetzuur niet omgezet worden in glucose?

Answer 26

Vetzuur beta oxidatie afbreken tot acetyl-CoA –> gaat citroenzuurcyclus in, maar levert niet netto bij aan meer oxaalacetaat, dus geen glycose uit maken.
Acetaat is niet glucogeen –> kan je geen glucose uit maken.
PDH is niet omkeerbaar.

Question 27

Wat zijn de kenmerken van ketogenese?

Answer 27

Ketogenese heeft regulatie door vetzuuraanbod.
* Veel NADH, FADH2
* Veel ATP
* Oxaalacetaat naar glucose
–> onderdrukking TCA cyclus –> veel acetyl-CoA –> tekort aan vrij CoA
–> Acetyl CoA hoopt zich op in mitochondriën –> ketonlichamen maken

Question 28

Waarom maak je ketonlichamen niet uit glucose?

Answer 28

Puryvaat dehydrogenase wordt sterk gereguleerd
Vorming van acetyl-CoA uit pyruvaat wordt geremd:
* Door acetyl-CoA
* Door NADH
* Door laag insuline
Dus onvoldoende acetyl-CoA om ketonlichamen te vormen

PDH wordt allosterisch geremd door NADH en acetyl-CoA en gefosforyleerd (inactief) als veel NADH, ATP en acetyl-CoA, deze activeren namelijk PDH kinase waardoor PDH (E1) wordt gefosforyleerd en geïnactiveerd
–> tijdens vasten

Well-fed state
Insuline stimuleert het PDH fosfatase. PDH (E1) wordt gedefosforyleerd en geactiveerd.

Question 29

Waar worden ketonlichamen gebruikt in ‘early fasting’?

Answer 29

• Energiebron voor perifere weefsels
  
  • Niet verbruikt in hersencellen

Question 30

Waar worden ketonlichamen gebruikt in ‘late fasting’?

Answer 30

• Hersencellen gaan ketonlichamen oxideren
  
  • Tot 80% van de totale ATP synthese uit deze oxidatie
  • Hierdoor is minder behoefte aan gluconeogenese
  • Dit spaart (spier)eiwit

Question 31

Waarom blijft ook na langdurig vasten glucose nodig voor de hersenen?

Answer 31

• Glucose is nodig ter aanvulling van de citroenzuurcyclus intermediairen
  
  • Pyruvaat carboxylase levert extra oxaalacetaat voor de citroenzuurcyclus (maakt oxaalacetaat uit pyruvaat) –> garandeert dat czc kan blijven lopen
  • Hierdoor is er voldoende oxaalacetaat voor de vorming van citraat mbv acetyl-CoA
  • Acetyl-CoA is vereist voor activiteit van pyruvaat carboxylase

Question 32

Hoe draagt spierglycogeen toch bij aan de bloedsuikerspiegel?

Answer 32

Door de Cori cylus en door de glucose alanine cyclus
Spier glycogenolyse
* Wordt niet geactiveerd door glucagon
* Wordt wel geactiveetd bij contractie –> calcium
* Wordt wel geactiveerd door adrenaline

Question 33

Waarom leidt lactose niet tot vetvorming, en sucrose wel?

Answer 33

Sucrose vs lactose = fructose vs galactose

Galactose (dus lactose) gedraagt zich gewoon als glucose. Dus galactose wordt wel omgezet in glucose/glycogeen.

Fructose (dus sucrose) kan niet naar boven (want ook glucose is er, dus insuline dus PFK-1 geactiveerd, dus kan alleen naar beneden) –> gaat naar beneden glycolyse in –> groot deel fructose verbrand of worden vetzuren