week 6 Flashcards
Wat zijn 3 mogelijkheden om energieverbruik te meten?
- Zuurstofverbruik
- CO2 productie
- Warmte productie
Voor elke … kcal teveel/te weinig energie inname neemt lichaamsgewicht met 1 kg toe/af
Voor elke 7500 kcal teveel/te weinig energie inname neemt lichaamsgewicht met 1 kg toe/af
Waar halen we de meeste energie uit?
uit vetverbranding
Op welke manieren kun je energieverbruik meten?
- Directe calorimetrie –> warmteproductie
- Indirecte calorimetrie –> O2 verbruik
- Double labelled water method
Hoe gaat de double labelled water method?
Deuterium ipv H en ipv 16 O 18 O –> meten verhouding –> 2H2 uit water en deel 18 O in de vorm van CO2 afgeblazen –> verschil in snelheid waarmee deuterium uit de urine verdwijnt en snelheid waarme 18 O uit urine verdwijnt (sneller) zo kun je energieverbruik bepalen
Hoeveel procent van de energie gaat in basaalmetabolisme zitten? En hoeveel in de rest?
60-70% energie gaat in basaalmetabolisme zitten.
10% in adaptieve thermogenese en de rest in fysieke arbeid.
Wat is het basaalmetabolisme?
Basaal- of rustmetabolisme (BMR)
= energieverbruik nodig voor ‘body maintenance’ (in rust; 12 uur na maaltijd)
Waar dient het basaalmetabolisme oa voor?
- Hartfunctie, ademhaling en bloedcirculatie
- Voortgeleiding, zenuwimpulsen, hersenfunctie
- Reabsorptieprocessen in de nier
- Groei en weefselregeneratie
- Eiwit- en RNA synthese, iontransport, lichaamstemperatuur
Ziekte, ondervoeding, infectie, schildklierafwijkingen, koorts, ernstige verwondingen, stress gaan gepaard met verandering in BMR
Waar hangt het BMR vooral vanaf?
Basaalmetabolisme hangt vooral af van vetvrije massa, eiwit is belangrijkste component hiervan –> spiermassa
Dus BMR hangt voornamelijk af van je spiermassa
Wat zijn de 2 vormen van adaptieve thermogenese?
(aanpassing aan verandering in omgeving)
* Cold-induced –> warmte produceren als we in de kou terechtkomen
* Shivering thermogenese –> rillen, bibberen
→ Non-shivering thermogenese –> bruin vet, ontkoppelen mitochondriën
* Diet-induced (of thermal effect of food)
→ Deel van de metabool beschikbare energie gaat verloren door opname, transport, metabolisme (+ opslag)
→ Koolhydraat: 5-6% van de energie nodig voor verwerking
→ Eiwit: 20-30% ‘’
→ Vet: 3-4% ‘’
–> specifiek dynamische werking van koolhydraten, eiwitten en vet
Welke 2 typen fysieke activiteit zijn er?
· Bewuste fysieke activiteit –> bewust sporten
· Onbewuste fysieke activiteit –> tussen sporten door, bewegingsdrang
Hoeveel kg neemt je gewicht toe in je leven?
Van 25 –> 75 is er gemiddeld 10 kg gewichtstoename
Overschot van 0,16% zal leiden tot die 10 kg gewichtstoename op lange termijn
Het is heel moeilijk om aan te komen, maar ook om af te vallen.
Waarom zou je lichaamssamenstelling meten?
- Belangrijk om te kijken naar gezondheidsrisico’s
- Belangrijk voor advies geven
Is er een relatie tussen BMI en mortaliteit?
Er is een duidelijke relatie tussen BMI en mortaliteit (bij onder- en overgewicht hogere kans)
Hoe jonger je bent hoe meer er een relatie is tussen BMI en sterfte.
Is BMI een goede maat?
Atleten kunnen hoge BMI hebben, terwijl ze een laag vetpercentage hebben.
BMI kan ook normaal zijn, maar dan is er wel een hoog vetpercentage. (weinig spiermassa)
Pas op met nierfunctie obv creatinine bij weinig spiermassa!
Alternatieven
* Creatinine klaring berekenen met 24 uurs urine
* eGFR obv cystatine C
Dus BMI is niet altijd goede maat voor hoeveel vet en hoeveel spier iemand heeft.
BMI waarden wel hetzelfde voor mannen en vrouwen en niet leeftijd afhankelijk (althans laatste niet helemaal waar).
Waar kan te veel vet een hoger risico op geven?
- Cardiovasculaire ziektes
- Hypertensie
- Type 2 diabetes
- Kanker
Waar kan te weinig vet tot leiden?
Te weinig vet kan leiden tot voortplantings, circulatoire en immuun problemen/ziektes.
Waar is het vet opgeslagen in het lichaam?
- Subcutane depot (onder huid)
- Intermusculair vet (belangrijke rol bij metabolisme)
- Intramusculair vet (tussen spieren)
- Visceraal vet (rondom organen, ongezond als te veel)
Wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen mbt vetopslag?
Mannen krijgen meer visceraal vet, vrouwen vaker opslag rondom heupen en armen (subcutaan vet), veranderd bij vrouwen beetje na de overgang
Wat is het beste om te berekenen?
Lean body mass en vetpercentage berekenen is het beste
Wat is vetmassa?
al het lichaamsvet inclusief het essentiële vet
Wat is vetvrije massa?
alle andere componenten, skeletspier, organen, bindweefsels etc
Wat neemt toe en wat neemt af met de leeftijd?
Vetpercentage neemt toe en spiermassa neemt af met de leeftijd.
Wat hebben vrouwen meer nodig dan mannen?
Vrouwen hebben meer vet nodig dan mannen, vanwege baby’s krijgen, menstruatie etc.
Wat zijn manieren om lichaamssamenstelling te meten?
- Huidplooimeting (duurt lang)
- Ratio middelomtrek en heupen meten
- Bioelectrische impedantie meting
- Beeldvormende technieken bv dexa scan
Wat zijn de kenmerken van de huidplooimeting?
Omdat 70-90% van het vetweefsel subcutaan ligt, kan de dikte van de huidplooien gebruikt worden om de totale hoeveelheid vet in het lichaam te meten.
De metingen zijn gebaseerd op de veronderstelling dat het vet regelmatig verdeeld is over het lichaam en de dikte van huidplooien dus maat is voor de totale hoeveelheid lichaamsvet.
* Zeer betrouwbare meting
* 3, 4 of 7 plekken memten
* Correleert zeer goed met vetpercentage DEXA scans (gouden standaard)
* Operator afhankelijk
* Geen goede informatie over de hoeveelheid visceraal vet
Wat zijn de kenmerken van de heup-taille ratio (waist-hip ratio WHR)?
- Goede maat om te kijken hoeveel visceraal vet mensen hebben
- Bij vrouwen veel lager dan bij mannen
- Voorspelt beter dan welke andere anthropometrische parameter het gezondheidsrisico van een individu
- Dus de verdeling van het vet is belangrijker dan de hoeveelheid vet
Waar is de WHR mee gecorreleerd?
- De mate van insuline resistentie omhoog
- Bloeddruk omhoog
- HDL cholesterolspiegel in het bloed omlaag
- Incidentie diabetes mellitus omhoog
- Incidentie hart- en vaatziekten omhoog
- Overall mortaliteit omhoog
Wat zijn de ratio’s voor significant gezondheidsrisico van de WHR?
- Mannen > 0,95
- Vrouwen > 0,80
Wat gebeurt er als je veel visceraal vet hebt?
Gezond visceraal vet wordt doorbloed –> snel meer visceraal vet? –> vet hypertrofisch –> minder goed doorbloed, dus minder goed van zuurstof voorzien –> necrose vetcellen –> immuuncellen komen erin (macrofagen vooral) en vetcellen geven hormonen af waardoor eetlust verandert (hormoonbalans blijf verstoord, lastiger om af te vallen)
Wat zijn de kenmerken van de BIA?
Bioelectrical impedance analysis (BIA) –> in ziekenhuis vaak door diëtist
–> elektroden op voeten en handen –> sturen elektrische signalen
* Indirecte methode gebaseerd op de elektrische geleiding van een wisselstroom door het lichaam
* Weefsels met veel water en elektrolyten, zoals bloed en spieren, geleiden stroom goed. Vetmassa, lucht of bot daarentegen geleiden nauwelijks stroom (hebben hoge weerstand) –> schat op basis van die geleiding de hoeveelheid vet in
* Dus hoe groter de vetvrije massa des te beter een stroom door het lichaam kan stromen
* BIA is een snelle, non-invasieve, indirecte, eenvoudige methode om de body composition te meten
* BIA meet de vetvrije massa
* Uitgaande van twee compartiment model kan de vetmassa berekend worden wanneer de vetvrije massa van het lichaamsgewicht wordt afgetrokken
* Lichaamsgewicht - FFM = FM
* Probleem bij veranderen hoeveelheid lichaamswater:
→ Hydratie toestand zal de electrolyten concentraties en dus de grootte van de elektrische stroom beïnbloeden:
◊ Bij uitdroging neemt de geleiding toe (en vermindert de weerstand) en daardoor lijkt het vetpercentage lager dan het in werkelijkheid is
◊ Teveel lichaamswater vermindert de geleiding (en verhoogt de weerstand) en daardoor lijkt het vetpercentage hoger dan het is
Wat zijn de kenmerken van de DEXA?
DEXA = dual emission X-ray absorptiometry
–> directe meting van lichaamsvet, ook over verschillende lichaamsdelen
–> relatief duur
–> gouden standaard
–> non-invasief, wel enige straling, maar heel weinig
Hele lichaam bestraalt met straal van fotonen, dat gaat minder door vet dan door bot en spier. Ook gebruikt voor botmassa meten.
Het kan alleen niet binnen de buik zeggen wat subcutaan is en wat visceraal is.
Wat zijn de kenmerken van de CT en MRI?
CT en MRI kunnen wel laten zien wat subcutaan en visceraal is.
Wel erg duur en MRI klinisch beperkt (lang wachten)
De beoordeling ervan is ook lastig
Wel mooie methode om viscerale vet te meten als het goed mogelijk is
Wat zijn mannelijke of androïde vetcellen?
Bovenlichaams vetcellen zijn meer insuline resistent. Meer vrijlaten meer vetzuren in reactie op lipolytische stimuli
Wat is vrouwelijk of gynoide vet?
Onderlichaams vetcellen zijn meer insuline sensitief en meer resistent tegen lipolytische stimuli. Minder vrijmaking van vetzuren als reactie op lipolytische stimuli
Wat gebeurt er als er iets in de stofwisseling niet werkt?
- Een stapeling van (toxische) metabolieten (aan de voorkant)
- Tekorten van metabolieten (aan de achterkant)
–> beiden kunnen aanleiding geven tot symptomen
- Tekorten van metabolieten (aan de achterkant)
Wat is het metabool pad?
heel veel enzymstappen achter elkaar om tot een eindproduct te komen
Wat moet er gebeuren direct na een maaltijd en na een nacht vasten?
Direct na een maaltijd:
Glucose intake bij maaltijd (bv 100 g) zou bloedsuiker spiegel +- 20x verhogen –> dus na maaltijd glucose moet zo snel mogelijk uit bloedbaan
Na een nacht vasten:
130 mg glucose/min verlaat de circulatie
–> dus glucose moet zoveel mogelijk weer de bloedbaan in
Hoeveel glucose hebben we minimaal nodig per dag?
150-180 g glucose
Wat gebeurt er als we per dag meer koolhydraten eten (300 g)?
Koolhydraten in vet opslaan