Week 8 Flashcards
Wat zijn risicofactoren voor kindermishandeling?
Kind
- ongewenst kind
- prematuur
- handicap
- gedragsproblemen
- stief- of adoptiekind
Ouders
- zelf mishandeld
- psychiatrie, verslaving
- te weinig kennis opvoeding
- te hoge verwachting kind
Gezin
- relatieproblemen
- werkloosheid
- financiële problemen
- isolement
- groot gezin, alleenstaande ouder
Wat is kindermishandeling? Hoe vaak komt het voor?
- 3% alle kinderen
- meestal verwaarlozing(emotioneel»_space; fysiek), fysieke mishandeling en dan emotionele mishandeling
- ook getuige zijn van huiselijk geweld, seksueel misbruik en pediatric condition falsification
- kwart gemeld, onderraportage
- 50 kinderen dood per jaar door kindermishandeling
- in helft (bijna) dodelijke kindermishandeling eerder gemist
Wat zijn aanwijzingen voor kindermishandeling?
- Inconsistent verhaal
- Delay in medische hulp zoeken
- Verhaal klopt niet met letsel
- Broer/zus of kind zelf, huisdier krijgt schuld
- Opmerkelijk gedrag ouders: verwijtend, vijandig
- Interactie tussen ouders en kind afwijkend: afstandelijk
- Uitspraken kind: liefst apart spreken
- Herhaalde ‘ongelukjes’
- Medisch shoppen
Wat moet je doen bij een vermoeden van kindermishandeling?
- noteer alles zorgvuldig, incl discrepanties en zorgen
- LO: top tot teen controle, ook bij broer/zus
- skeletstatus: <2jr met onverklaarde fractuur, sterk vermoeden kindermishandeling broer/zus, na 2 wk hh
- op indicatie MRI cerebrum
- seksueel misbruik: SOA test, <7dg geleden overleg politie voor sporenonderzoek
Vervolg - bespreek zorgen met ouders
- melden is niet wettelijk verplicht, wel meldcode volgen
- overleg met collega, LEKM of Veilig Thuis
- vervolg: melding bij Veilig Thuis, opname, hulp
Welke fracturen zijn specifiek voor toegebracht letsel?
Erg: (dorsaal) rib, metafysair, scapula, sternum, proc spinosus
Matig: meerdere, verschillende genezingsstadia, epifyse, wervellichaam, vingers/tenen, complexe schedelfractuur
Niet: clavicula, lang pijpbeen, lineaire schedelfractuur
- accidentele fracturen komen meer op 6-12jr voor
- fracturen bij val <1m ongewoon
Welke blauwe plekken zijn verdacht voor toegebracht letsel?
TEN-4-FACESp: <4jr oud
- torso, ears, neck
- </4 mnd geen blauwe plekken
- frenulum, angle of jaw, cheeks, eyelids, subconjunctuvae
- patroon
Zonder goede verklaring
Wat is shaken baby syndrome?
- door schudden baby gaan vaten in hersenen kapot waardoor hersenbloeding -> reanimatie en coma
- gevolgen: sterfte, neurologische schade
- Melding Veilig Thuis, aangifte en onder toezichtstelling
- vaak retinabloedingen
- toegebracht hersenletsel: intracranieel, wijde schedelnaden, wijde en grillige fractuurlijnen en meerdere fracturen
Wat zijn signalen van kindermishandeling in kinderen onder de 4 jaar oud?
- ziek, hongerig, motorisch gestoord
- Gedrag: gedragsverandering(bv als ouders weg zijn), agressief of seksueel gedrag naar andere kinderen of dieren
- LO: overdreven aanhankelijk, verstijven, dissociëren, in paniek raken, weigeren
Wat zijn signalen van seksueel misbruik?
- uitspraken kind
- symptomen lokaal trauma of infectie(cave oraal)
- gedragsverandering:anorexie, encopresis, suicidaliteit, enuresis
- afwijkend seksueel gedrag of teveel kennis voor leeftijd
P afwijkend gedrag bij onderzoek genitale regio: geen gene, extreem afwerend of angstig
Wat is prematuriteit?
Geboorte <37wk zwangerschapsduur
<28wk: extreem prematuur
Wat is kindersterfte en neontale sterfte?
= sterfte <5jr
- grootste deel is neonatale sterfte(<4wk pp)
- oorzaken: prematuriteit, SGA, asfyxie, aangeboren afwijkingen, infecties
Wat is bronchopulmonale dysplasie?
- incidentie: 40% prematuren <28wk
- verstoorde longontwikkeling door schade beademing
- zuurstofbehoefte na 28dg pp
- histologie: minder alveoli, onrijp longparenchym, alveoli vergroot en simpel
- later risico COPD
Wat is respiratory distress syndrome?
- tekort surfectant waardoor alveoli dichtklappen
- incidentie: 60% bij 28wk, neemt af met zwangerschapsduur
- risicofactoren: sectio, diabetes, jongens, meerling
- behandeling: inhalatie surfectant, prenataal corticosteroiden
- histopathologie: eosinofiele hyaliene membranen in alveoli
Wat zijn compensatiemechanismen voor een verstoorde zuurstofvoorziening in de placenta?
- versnelde rijping vlokken
- niet-fysiologische erythroblastosis
Wat is necrotiserende enterocolitis?
- darmontsteking in prematuren met pneumatosis intestinalis, necrose en ulceratie
- kan perforatie met peritonitis en sepsis geven
- klinisch: eerst goed, op dag 5 niet willen eten, bolle buik, desaturatie, hypothermie en soms tachycardie
- buikoverzichtsfoto
- 10-25% mortaliteit
- behandeling: conservatief, resectie
- preventie: moedermelk
Wat zijn gevolgen van prematuriteit?
- RDS
- BPD
- NEC
- ROP(retinopathie)
- hersenbloedingen
Wat is wiegendood/SIDS?
- Onverklaard overlijden na grondig onderzoek
- bij 10% toch verklaring(= SUDI -> metabool, aanlegstoornis, infectie), vaak aspecifieke veranderingen
- tussen 1 maand en 1 jaar
Risicofactoren - omgevingsfactoren: buikslapen, co-sleeing, hyperthermie, zacht oppervlak
- ouders: jonge moeder, roken/drugs, zorgonttrekking, lage SES, kinderen dicht op elkaar geboren
- kind: (ex)prematuur, man, meerling, SIDS bij broer/zus, eerdere respiratoire infectie, hersenstam afwijking
Hoe verschilt de absorptie bij neonaten?
- hogere zuurgraad maag: minder opname zwakke organische zuren, meer van zuurlabiel
- vertraagde maag en darmpassage: minder opname, bij ouder kind snellere maagontlediging dus meer
- lagere CYP450 activiteit: hogere concentraties
- weinig effluxtransporters: hogere concentraties
- vertraagd first-pass effect(geen bij rectaal)
Hoe verschilt de distributie bij kinderen?
Lichaamssamenstelling: eerste 6mnd meer water dan volwassene -> hoger verdelingsvolume voor wateroplosbare geneesmiddelen(gentamincine, b-lactam AB) -> hogere dosering voor zelfde spiegels
Hoe verschilt het metabolisme bij kinderen?
- ontogenie: CYP450 enzymen in fase I(mn CYP3A belangrijk) activiteit nemen toe met specifiek patroon, vooral in eerste maanden
- genetische polymorfismen CYP enzymen: snel of langzaam omzetten
- ziekte: vertraagd metabolisme
- co-medicatie
Hoe verschilt de uitscheiding bij kinderen?
- neonaat: snelle ontwikkeling nierfunctie, op 1 jaar oud klaring als volwassene
- tubulaire nierfunctie loopt achter
- geneesmiddelen mn renale klaring lager doseren bij kind <1jr
Hoe werkt farmacokinetiek bij kinderen?
- veelal onbekend
- specifieke bijwerkingen: bv tandverkleuring bij tetracyclines
Hoe werkt de toedieningsvorm bij kinderen?
- standaarddosering vaak te hoog
- niet getest op jonge kinderen
- aandachtspunten: smaak, hulpstoffen en beschikbaarheid
- leeftijdsafh
- paracetamol, benzidiazepines: zetpil, ondanks onbetrouwbaar
- amoxicilline: drank, makkelijkste
- geen orale medicatie voor levensbedreigende aandoeningen bij neonaten
Wat is abnormale groei?
- +/- 2SD voor referentiepopulatie lengte en geslacht
- +/- 1,6SD(9cm) target height: obv ouders, 80% genetisch bepaald
- afbuiging of versnelling: >1SD hh gemeten
Wat zijn oorzaken van abormaal kleine lengtegroei?
Primair: vroege afbuiging
- zonder of milde dysmorfe kenmerken: monogenetisch(SHOX)
- dysformfe kenmerken of syndromaal: Turner, (epi)genetische afwijkingen(Prader-Willi)
Secundair: later afbuiging
- endocriene stoornis
- chronische ziekte: leukemie niet
- iatrogeen: CG, bestraling
- emotionele deprevatie
- malnutritie
Wat is het endocriene kruis? Bij welke stoornissen past dit?
Afnemende lengtegroei icm toenemnd geiwcht
- groeihormoon deficiëntie
- hypothyreoïdie
- ziekte/syndroom van Cushing
Hoe werkt diagnostiek bij een te korte lengte?
Anamnese: ontwikkeling, voeding, familie anamnese, groeicurves, geboorte metingen
LO: BMI, zithoogte en spanwijdte, lengte ouders, dysmorfe kenmerken, puberteitsstadium
AO
- X-hand: botleeftijd verlaagd bij secundair
- Lab: nierziekten, AF, bloedbeeld, coeliakie, schildklier, IGF-I
>10jr: BSE/CRP, calprotectine, leuko differentiatie
- op indicatie genetisch onderzoek: SNP array, NGS, karyogram
- GH stimulatie test op indicatie
Wat zijn oorzaken van abnormaal lange groei?
- meestal polygeen familaire grote lengte, daarna obesitas en constitutioneel snelle rijping
Primair - Klinefelter syndroom
- monogenetische afwijkingen: EDS, Marfan -> cave aorta aneurysma
Secundair - hormoonoverproductie: pubertas preacox, GH overproductie, hyperthyreoidie
Hoe werkt diagnostiek bij een te lange lengte?
Anamnese: familie anamnese, groeicurve, geboorte gewicht, lengte en schedelomtrek; visus of ontwikkelingsproblemen, puberteitskenmerken
LO: puberteitsstadium, BMI, ontwikkelingsniveau, dismorfie, Beighton score(hypermobiliteit),
AO:
- X-hand(eindlengte voorspellen)
- lab en genetisch onderzoek op indicatie
Welke circulatoire veranderingen treden na de geboorte op?
- ductus venosus tussen v umbilicalis en vena cava inferior dicht
- ductus ateriosus/Botalli tussen a pulmonalis en aorta oiv O2 dicht
- foramen ovale tussen atria dicht
- systemische vaatweerstand daalt door afklemmen navelstreng
Wat is transient tachypneu of the newborn(TTN)?
Ook wel wetlung
- geboren via sectio: niet fysiologisch proces bevalling
- vocht minder snel opgenomen in capillairen longen
- tachypneu, soms O2 behoefte
- herstelt meestal binnen 24h
- complicatie: pneumothorax
Wat is persistent pulmonary hypertension of the newborn?
- pulmonale vaatweerstand daalt onvoldoende
- RL shunt bij foramen ovale en ductus arteriosus
- oorzaak: perinatale asfyxie, longhypoplasie bij congentiale hernia diafragmatica, meconium aspiratie
- cyanose, repspiratoire insufficientie
Wat is een persisterende ductus arteriosus/Botalli?
= verbinding tussen a pulmonalis en aorta
- open oiv prostaglandines, dicht oiv O2
- sluit normaal enkele dagen na geboorte
- LR shunt, overvulling longvaten en steal uit systemische circulatie
- behandeling: prostaglandine synthese remmer(ibuprofen)
- bij bep aangeboren hartafwijkingen juist open houden: prostaglandines
Wat zijn congenitale infecties?
= infecties tijdens zwangerschap, transplacentair en intra-uterien
TORCHES: toxoplasmose, other(HIV, parvovirus B19), rubella, CMV, HSV, syfilis
Kenmerken: dysmaturiteit, microcefalie, hepatosplenomegalie, icterus, anemie/trombocytopenie
Wat is CMV?
- veelal asymptomatisch
- kliniek: iets te vroeg geboren, SGA, hepatosplenomgelaie, petechiën/purpura, icterus, neurologische afwijkingen
- Lab: trombocytopenie, geconjugeerd hyperbilirubinemie, transaminasen verhoogd
- diagnostiek: PCR in urine/speeksel, <21dg altijd congenitaal
- behandeling: ganciclovir bij choriorenitis en pneumonie
- symptomatische infecties hebben hoge morbiditeit(doof/slechthorendheid, laag IQ)
Wat is HSV?
- primo infectie heeft hogere transmissiekans en ernstiger beloop
- hogere virale load en geen antistoffen
- vormen: gedissemineerd(pneumonie en sepsis) heeft hoge mortalitteit, CNS(meningitis en encefalitis) of skin, eye and mounth(mild)
- huid hoeft niet aangedaan te zijn
- diagnostiek: PCR oropharynx
- behandeling: aciclovir
Wat is conjunctivitis neonatorum?
Soepogen door Chlamydia of Gonorroe
Ook ouders behandelen
Wat is GBS?
- early(week 1, 75%) en late onset: bij late onset meer meningitis(75% vs 25%) en ook verticale transmissie
- X-thorax: lijkt op RDS
- risicofactoren: PROM >24h, dreigende vroeggeboorte, UWI, eerdere GBS-klolonisatie of kind met sepsis, sepsis moeder
- diagnostiek bij risicofactoren en als positief(= gekoloniseerd) AB profylaxe; beschermt alleen tegen early-onset
Wat zijn tekenen en verwekkers van sepsis/meningitis bij neonaten?
- klinsch: kreunen, grauw(slechte perifere circulatie), temperatuurinstabiliteit, apneu, bradycardie, convulsies, weinig of niet actief
- Verwekkers: GBS, E coli, zelden Listeria → kolonisatie, bij passage baringskanaal overgedragen
Hoe zijn de luchtwegen van kinderen anders dan volwassenen?
- neusademhaling, grote tong
- kleinere diameter luchtwegen -> meer weerstand en sneller obstructie door zwelling
- bronchuswand heeft meer krakbeen, premature cilia en minder glad spierweefsel -> meer occlusie en minder sputum mobilisatie
- minder en onrijpe alveoli, kleinere luchtwegen -> minder oppervlak gaswisseling, meer risico atelectase
- ribben: meer kraakbeen, horizontaal -> verhoogde compliantie, afhv diafragma voor ademen
- diafragma: horizontaal, minder type I vezels -> sneller uitputting
Hoe verschilt de DD van respiratoire insufficiëntie met de leeftijd?
- Enkele uren oud: RDS(prematuur), wet lung syndrome
- Baby: virale bronchiolitis(RS)
- Aspiratie: zodra ze gaan bewegen
- 7 jaar: bacteriële pneumonie
Wat zijn de voordelen van moedermelk?
- minder GI infecties, middenoorontsteking en luchtweginfecties
- minder overgewicht en diabetes op oudere leeftijd
Wat zijn contra-indicaties voor borstvoeding?
- infectie: HIV met virale load, borstleasies(HSV, varicella, TBC), virale hemorrhagische koorts
- medicatie: psychofarmaca, antidepressiva, hoge dosis methadon
- overmatig alcohol gebruik, chemo, harddrugs
