week 8 Flashcards
Wat is diabetes?
ontregeling van de bloedglucose/ te hoge bloedglucose, de onderliggende mechanismen zijn verschillend waardoor we verschillende types hebben. je hebt heel veel types, meer dan alleen 1 en 2
Wat is prediabetes
- voorstadium van diabetes
- je bloedsuiker is net niet helemaal ontregeld maar wel hoger dan normaal
- waardes: nuchter glucose; 5.6-6.9 mmol/L en OGCTT: 7.8-11 en HbA1C; 39-48 mmol/L
Hoe wordt normaal je bloedsuiker gereguleerd?
- als je eet: je bloedsuiker gaat omhoog, pancreas maakt insuline aan, zorgt dat suiker wordt opgenomen in cellen en spieren, glycogenese in lever omhoog, bloedglucose omlaag
- als je niet eet: bloedsuiker gaat omlaag, pancreas maakt hormoon glucagon, glycogenolyse omhoog en gluconeogenese omhoog in lever, bloedsuiker gaat omhoog
Wat is de functie van de eilandjes van langerhans?
- zijn gespecialiseerde eilandjes van cellen die hormonen maken
- met o.a. de alfa en beta cel
Welke hormonen maken de alfa en beta cellen in de eilandjes van langerhans?
- alfa: glucagon
- beta: insuline, proinsuline, C-peptide, amyline
proinsuline zijn C-peptide, insuline samen dus je kan ook C-peptide meten in bloed en dan weet je ook de insuline. dus als iemand insuline bijspuit kan je dat daaraan zien want dan is er niet even veel `C-peptide
Hoe verloopt de algemene insuline secretie ?
- je hebt een beetje basaal insuline in je bloed
- dan krijg je de eerste fase na het eten en dan krijg je een hoge piek, dit is het insuline wat al klaar lag in de cel
- second fase: nieuw aangemaakt insuline wat ter plekke nog aangemaakt wordt
Wat zijn de effecten van insuline?
koolhydraat metabolisme
- transport van glucose over de membraan
- stimulatie van de glycolyse
- stimulatie van glycogeen synthese
- remming glycogenolyse en glyconeogenese
lipiden metabolisme
- stimuleert opbouw en opslag in vet
- remt afbraak van vet en vrijkomen van vetzuren
eiwit metabolisme
- stimuleert eiwitsynthese
- remt afbraak van eiwitten
Wat gaat er mis bij diabetes mellitus?
- type 1: pancreas maakt geen insuline (absolute insuline deficiëntie)
- type 2: relatieve insuline deficiëntie, insuline resistentie (cellen reageren niet goed genoeg op insuline)
- vermogen van de pancreas om insuline te maken neemt af in de tijd (met ouder worden)
Hoe verschijnt iemand met type 1 diabetes?
- jong, slank, ketonen (ketoacidose), direct insuline behoeftig, antistoffen +
Hoe verschijnt iemand met type 2 diabetes?
- ouder, overgewicht, geen directe insuline behoefte
Wat zijn de verschillen in type 1 en 2 diabetes?
- type 1: niet obese, HLA genen, auto-antilichamen, T-cellen, insuline behandeling
- Type 2: leeftijd, metabool syndroom, systemische inflammatie, C-peptide, veel buikvet
welke klachten krijg je bij diabetes?
- glucosurie (nierdrempel van nier is overschreden)
- polyurie (als gevolg van osmotische diurese)
- polydipsie (veel drinken)
- polyphagie (veel eten)
- gewichtsverlies
- slapte, moeheid
- jeuk
- infecties
Waarom gewichtsverlies bij diabetes?
- gevolg van excretie calorieën met urine
- gevolg afbraak spier- en vetweefsel
- gevolg van vochtverlies met urine
waarom diabetische ketoacidose bij T1 diabetes?
- omdat er geen insuline is, kan glucose niet de cel in, dus geen energiebron, dus wordt hun vetweefsel afgebroken
- komen ketonen/zuren in de bloedbaan
- bloed wordt zuur
- dan heb je een diabetische ketoacidose en dat is een spoedgeval
- DAAROM NOOIT STOPPEN MET INSULINE OOK AL IS GLUCOSESPIEGEL LAAG, GROOTSTE FOUT
Hoe stel je de diagnose diabetes?
- HbA1C: > 6,5% (48 mmol/L) (=gemiddelde bloedsuiker die aan je rode bloedcel geplakt zit)
- nuchter plasma glucose > 7 mmol/L
- willekeurige plasma glucose> 11,1
Wat is HBA1c?
- het geglycosyleerd Hb, dit getal weerspiegelt het gemiddelde glucosegehalte in het bloed in de voorafgaande 6-8 weken (mits leeftijd bloedcel normaal is, niet na transfusie of hemolyse)
- hiermee kijken of de behandeling goed is
Waarom ben je minder streng bij Hba1c en glucosewaardes bij oudere en meer kwetsbare patiënten?
- het risico van lage bloedsuiker weegt niet op tegen de winst
- je kan dus een te lage bloedsuiker krijgen, mensen worden hier echt onwel van en kunnen flauwvallen
- stel ze breken bijv in heup zijn ze nog verder van huis
- daarnaast als mensen altijd al hoog hebben gezeten en dan ineens laag bloedsuiker terwijl lichaam erop is aangepast krijg je oversterfte
wat is verschil in behandeling van T1 en T2 diabetes?
- T1: altijd insuline
- T2: orale medicatie mogelijk
hoe mimeer je met insuline de normale spiegels bij iemand met diabetes?
- langwerkende insuline voor basale insuline
- mensen bij het eten een bolus, kortwerkende insuline inspuiten, voor de piek die je normaal na het eten hebt
Hoe kan je insuline toedienen bij diabetes patiënten verbeteren?
- met een pomp, zodat je beter kan doseren
- een sensor dragen om de bloedsuiker te meten, hier kan je een behandeling op aanpassen
- je hebt ook een pomp en sensor die samenwerken: werkt wel voor basale glucose maar rondom het eten moet je wel zelf nog input leveren
wat zijn de korte termijn gevolgen van diabetes?
hyperglykemische complicaties:
- hyperosmolaire ontregeling
- ketoacidose (bij type 1 D, hebben geen insuline dus vet breekt zich af en maakt zuur)
- hypoglykemie door behandeling zelf
Wat zijn de kenmerken van ketoacidose?
- hyperglykemie > 15 mmol/L
- ketonen in de urine
- acidose pH<7.3
ernst bepaald voor mate van acidose
Waar bestaat de voeding van personen met diabetes bij voorkeur uit?
- weinig suiker
- veel langzaam resorbeerbare koolhydraten
- veel voedingsvezels
- wenig vet
Wat zijn tabletten gebruikt bij diabetes T2?
- metformine (meest gegeven)
- SU derivaten (laat de pancreas meer insuline afgeven maar doet niks goeds op lange termijn en je komt er van aan)
- SGLT2: sodium-glucose co-transporter
Hoe werkt metformine?
- behandelt insuline resistentie
- gevoeliger voor je eigen insuline
- je kan ervan afvallen
- bijwerking: maag-darm klachten
- bij grote operaties stoppen omdat het lactaat acidose kan geven
Hoe werkt SGLT2- remmers?
- zit in nier
- als je deze remt dan plas je de suiker uit
- je verliest ook calorieën
- werkt ook als diureticum
- bewezen tegen hart en nierfalen
- misschien minder goed bij mensen met wonden (diabetische voet) omdat het de doorbloeding zou verslechteren
- mensen met ontstekingen vaak in urogenitaal gebied niet handig want uitgeplaste glucose goede voedingsbodem voor bacteriën
Wat voor middelen gebruik je voor injectie therapie bij diabetes?
- lantris (langewerkend, 24h)
- nofropiet (kortwerkend, 3-4h)
- GLP-1 agonisten
Hoe dien je insuline toe?
- subcutaan in het vet voor langzame opname
- hoe groter molecuul hoe langzamer de opname
- grotere moleculen insuline voor langwerkende
- plaats (buik snellere opname dan armen/benen), temperatuur maakt uit (koud, minder snelle opname) en hypoglykemie door bijv per ongeluk in spier spuiten dus dan eerder in doorbloeding en snelle daling bloedglucose
Waarom geef je liever geen super lang werkende insuline in het ziekenhuis?
- als iemand aan sonde voeding zit en de sonde sneuvelt, en je hebt wel langwerkende insuline dan zit je daarna met hypoglykemieen
- als iemand geopereerd moet worden, ook niet handig als er veel insuline in iemands systeem zit
Wat is het verschil in verwerking bij zelf aanmaken van insuline en het injecteren?
- als je het zelf aanmaakt komen er hele hoge concentraties in je lever aan, first pass effect
- injectie komt meteen in circulatie
wat zijn de streefwaarden van bloedsuiker?
A1C: < 53 mmol/mol
plasma glucose: 4.4-7.2 mmol/L
na de maaltijd plasma glucose: <10 mmol/L
Hoe veel insuline heeft een persoon nodig?
- tussen de 0.4 en 1 eenheid per kg
- als je Dt2 hebt dan kan het zijn dat je 300 eenheden pd nodig hebt
- bijv tijdens zwangerschap veel meer insuline nodig
Waarom zorgt insuline geven bij de DT2 patient voor een vicieuze cirkel?
- van insuline kom je aan
- van aankomen wordt je insulineresistenter
- behandeld alleen de suiker ermee en niet de ziekte
- niet fout, maar wel als laatste keus als het echt nodig is
hoe is het beloop van T2D?
- je suiker heeft bij gezonde mensen niet veel invloed
- dan gaat bij prediabetes eerst je postmeal suiker omhoog
- daarna ook je fasting suiker
- je insuline resistentie wordt erger
- eerst meer insuline secretie maar dat daalt daarna ook
- dus eerst meer insuline productie bij t2 diabetes
- dus op een gegeven moment kan je mensen niet meer van hun diabetes af laten komen maar eerste 10 jaar wel
- progressieve ziekte
wat zijn incretines?
- hormonen die tijdens de vertering worden aangemaakt door de darm
- sturen de insuline afgifte van de darm aan
- door incretines is er een sterkere insuline afgifte na orale glucose dan na intraveneus toegediende glucose
- ze stimuleren de beta cellen in de eilandjes van langerhands tot insuline afgifte
Wat zijn de twee belangrijkste incretines in mensen?
- GLP1 (hormoon dat zorgt voor meer insuline afgifte en hogere insuline gevoeligheid)
- GIP