week 8 Flashcards
1
Q
Wat is nierfunctie?
A
GFR (glomerulaire filtratie)
2
Q
Hoeveel van de cardiac output krijgen je nieren en hoeveel liter filtraat maken ze?
A
Je nieren krijgen ongeveer een kwart van je cardiac output.
Nieren maken in totaal 180L filtraat –> 178L moet gereabsorbeerd worden
3
Q
Wat is excretie?
A
netto resultaat van uitscheiding
4
Q
Wat gebeurt er met giftige stoffen en wat is secretie?
A
Giftige stoffen die niet in je bloed kunnen zitten klampen zich vast aan eiwitten in je bloed (dus niet als vrije stoffen aanwezig) –> moet je wel uitscheiden
Soms worden die stoffen van de eiwitten afgehaald en met actief transport in de urine gebracht = secretie
5
Q
Waar overlijden nierpatiënten meestal aan?
A
Nierpatiënten overlijden meestal niet aan hun nieren, maar vaak aan de problemen daaromheen.
6
Q
Wat is creatinine en hoe verlaat het je lichaam?
A
Creatinine is een endogene stof die wordt gemaakt bij het bewegen van je spieren.
Productie van creatinine is gebaseerd op je spiermassa.
Creatinine verlaat het lichaam alleen via glomerulaire filtratie.
7
Q
Hoeveel creatinine heb je in je bloed als je nieren het goed doen? En hoeveel als ze het slecht doen?
A
Doen je nieren het goed? Weinig creatinine in bloed
Doen je nieren het slecht? Veel creatinine in bloed –> creatinine ophopen
8
Q
Klaring creatinine = ?
A
GFR
9
Q
Heeft de hoeveelheid creatinine een lineair verband met de nierfunctie?
A
Binnen het normale gebied van creatinine kan een stijging al een halvering van je nierfunctie geven –> dus geen lineair verband
10
Q
Wat is proteinurie?
A
eiwitten in je urine (nieren verminderde functie)
11
Q
Waar wordt de bloeddruk in belangrijke mate door geregeld?
A
door de nieren
12
Q
Wat voor ziekte is hypertensie eigenlijk?
A
Hypertensie waarvan we niet weten hoe het komt is vaak een nierziekte.
We eten veel zout (natrium) –> kan leiden tot hypertensie –> hypertensie dus een nierziekte van hoe je nieren met natrium omgaan
13
Q
Waar kan teveel zout in het lichaam toe leiden?
A
Teveel zout in lichaam –> extracellulair volume neemt toe –> ophoping van zout en water –> in bv enkels –> oedeem
14
Q
Wat zijn de symptomen van nierinsufficiëntie?
A
Normale nierfunctie (GFR) is 100-120 mL/min
We vertalen dit vaak naar de patiënt als ‘100%’
Klachten beginnen vaak pas rond de 30 mL/min
→ Oedeem
→ Dyspnoe
→ Vermoeidheid
→ Misselijkheid
Deze klachten kunnen ook bij andere ziektes voorkomen –> lastig voor patiënt om te weten of hij nierinsufficiënt is
15
Q
Wat zijn de beperkingen van hemodialyse voor de patiënt?
A
· 3 maal 4-5 uur per week dialyse
· 3 maal per week 2x wachten op de taxi
· Vochtbeperking 500 - 750 ml per dag
· Eiwit beperking, Na+, K+ en Fosf. Beperking
· Bloeddruk verlagende medicatie
· Fosfaat binders, Vitamine B-C-D, bloedverdunners, Erythropoetine
16
Q
De problemen bij nierpatienten betreffen niet alleen de nierfunctie, welke betreffen het nog meer?
A
Na de transplantatie is “niet alles over”
Er is een grotere kans op infecties
Er is een grotere kans op tumoren
Er is een grotere kans op kwaadaardige aandoeningen
17
Q
Wat zijn de functies van de nier?
A
· Uitscheiden van water –> gereguleerd door ADH
· Uitscheiden van ‘gifstoffen’ –> GFR en secretie
· Stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen –> door EPO
· Regulatie zuurbase balans (samen met longen) –> uitscheiding H+ / reabsorptie en productie bicarbonaat
→ Nieren kunnen elke disbalans in de zuurbase balans corrigeren –> hebben daar wel tijd voor nodig
· Regulatie Na / K uitscheiding –> gereguleerd door RAAS
· Rol in de botstofwisseling (en Ca / Fos balans) –> Vit D
18
Q
Zijn de uitscheiding van water en Na afhankelijk of onafhankelijk van elkaar?
A
onafhankelijk
19
Q
Waar wordt de filtratiedruk van de glomerulus door bepaald?
A
door de regulatie van bloedvaten om de glomerulus heen
20
Q
Wat voor arteriën heb je in de glomerulus en waar zorgen ze voor?
A
In de glomerulus heb je een afferente arterie en dan weer een arterie die ervan weggaat (efferente arterie) –> hebben mogelijkheden om te contraheren
Verhouding contractie voor en na glomerulus bepaalt filtratiedruk
21
Q
Hoe regelen de longen de pH? En de nieren?
A
Longen regelen pH door pCO2 en nieren regelen pH door bicarbonaat reabsorptie te beïnvloeden
22
Q
Wat is acidemie?
A
eindresultaat alle zuur-base stoornissen –> pH die uiteindelijk in het bloed ontstaat
23
Q
Noem de kenmerken van osmoregulatie
A
Osmoregulatie –> regulatie van water
· Na concentratie
· Mmol/L
· Osmolaliteit
24
Q
Noem de kenmerken van volume regulatie
A
Volume regulatie –> regulatie van natrium
· Na hoeveelheid
· Mmol
· Bloeddruk
25
Bij welke nier zie je lobulatie?
Bij de kindernier zie je lobulatie. Bij volwassenen heeft maar 7% dit nog --> geen functionele verschillen
26
Wat vindt er plaats in de glomeruli?
Glomeruli zijn de vaatjes waar de perfusie plaatsvindt
27
Wat gebeurt er in de calyxes?
Calyxes eerste plek waar urine wordt opgevangen
28
Wat zijn de functies van de nieren (2e college)?
· Filtratie en secretie van afvalstoffen uit het vloed
· Regulatie van water en zout huishouding
→ Bloeddruk
→ Zuur-base balans
· Hormoon productie
→ Renine
→ Erythropoetine
→ Activatie vitamine D3
29
Wat is de mircoscopische anatomie van de nefron (waar bestaat die uit)?
· Glomerulus
→ Filtratie
· Proximale tubulus
· Lis van Henle
· Distale tubulus
· Verzamelbuis
30
Wat zijn podocyten?
Podocyten zijn epitheliale cellen --> zitten met voetjes aan buitenzijde
31
Wat doet het mesangium?
Mesangium(cellen) houdt alles van een glomerulus bij elkaar --> zorgt dat het niet uit elkaar valt --> zorgt ook voor contractie
32
Wat doet de afferente arteriool en wat doet de efferente arteriool?
Afferente arteriool voert aan, efferente arteriool voert af
33
Noem de kenmerken van het mesangium
· Fundament van de glomerulus
· Reguleert hydrostatische druk door contractie
· Fagocytosis van moleculen in de GBM (glomerulaire basaalmembraan)
· Immuun regulatie van cytokines
34
Hoe zijn podocyten met elkaar verbonden?
Podocyten zijn met 'vingertjes' met elkaar verbonden
--> zorgen ervoor dat er eiwitten binnenblijven
35
Noem de kenmerken van de glomerulaire filtratie
· Endotheel - gefenestreerd
· Glomerulaire basaalmembraan
→ Bestaat voornamelijk uit:
→ Collageen IV
→ Laminine
→ proteoglycanen
· Podocyt voetjes - slit diafragma --> er zit een klein filtertje tussen
36
Hoe worden podocyt voetjes ook wel genoemd?
perikels
37
Noem de kemerken van de glomerulaire basaalmembraan
· Collageen IV en laminine
→ Fysieke barriere
→ Alleen moleculen <10nm of >70kDa passeren
· Proteoglycanen
→ Zorgen voor een negatieve lading van het GBM
→ Negatief geladen ionen passeren moeilijk
38
Wat zijn de functies van de proximale tubulus?
· Re-absorptie
→ 60% H2O en ionen
→ Glucose, mineralen, aminozuren, vitaminen en eiwitten (<70kDa)
· Secretie van organische ionen
→ Choline en creatinine
· Metabolisme vitamine D
39
Waar zorgen de mircovili in de proximale tubulus voor?
oppervlaktevergroting
40
Wat zit er heel veel in de proximale tubulus?
In de proximale tubulus zitten heel veel mitochondrien --> proximale tubulus zal hierdoor als eerste doodgaan (veel energie nodig)
41
Waar zorgt de lis van Henle voor?
Resorptie van H2O en NaCl
42
Wat zijn de functies van de distale tubulus?
· Re-absorptie van NaCl
· Secretie van H+ en NH4+
· Regulatie zout-water balans
43
Waar lijken distale tubuli op en waarin verschillen ze van de proximale tubuli?
Distale tubuli lijken op kralenketting.
Er zijn minder distale tubuli dan proximale tubuli.
44
Wat zijn de functies van de verzamelbuis?
· Re-absorptie H2O en NaCl
· Secretie H+, absorptie HCO3-
45
Wat is er goed te zien bij de verzamelbuis?
Bij de verzamelbuis zijn de celmembranen heel goed te zien --> zijn heel strak, want je wil dat alles in de verzamelbuis blijft
46
Noem de kenmerken van het juxta-glomerulaire apparaat (JGA)
· Regulatie water-zout balans
· Bestaat uit:
→ Macula densa (distale tubulus) --> meten alles wat er voorbijkomt en geven dat door aan JGA
→ Arteriole
→ Juxtaglomerulaire cellen
· Regulatie glomerulaire filtratie druk
· Productie hormoon renine
· Regulatie renale doorstroming en glomerulaire filtratie
47
Waar bevinden de glomeruli zich?
Glomeruli zitten in het corticale gedeelte (lichtere gedeelte)
48
Wat zijn de lagen van de ureter?
Binnenste laag ureter bestaat uit uroteel cellen, daarna een muscularis laag en daarna de adventitia.
49
Waar bestaat de urine blaas uit?
· Bekleed met urotheel
· Lamina propria
· Muscularis detrusor (m. propria)
· Peri-vesicaal vetweefsel
50
Wat doen paraplucellen?
Paraplu cellen beschermen rest urotheel tegen alles wat in de urine zit --> bovenste laag urotheel
51
Waar zorgt de muscularis detrusor voor?
Muscularis detrusor zorgt voor samentrekken blaas --> hele dikke laag
52
Wat kan er ook in de laminaat propria zitten?
In de lamina propria kunnen ook muscularis mucosae zitten --> kleine spiervezeltjes (functie onbekend)
53
Wat is de gradiënt in de glomerulus?
Verschil tussen druk in capillair en druk in ruimte van Bowman is de gradiënt. Dus de druk naar buiten gericht is de druk in het capillair - de druk in de ruimte van Bowman.
54
Wat is de colloïd osmotische druk?
osmotische druk die gemaakt wordt door colloiden (vooral eiwitten)
Colloid osmotische druk is netto drukverschil tussen de eiwitconcentratie binnen en buiten.
55
Hoe ontstaat de colloïde osmotische druk?
Hoe meer je filtreert, hoe hoger het aantal resterende eiwitten --> colloid osmotische druk naar binnen gericht ---> wil water terugzuigen (eiwitten worden niet gefiltreerd, tegengehouden)
56
Naar welke kant zijn de verschillende drukken gericht in de capillair?
Colloid osmotische druk in capillair is naar binnen gericht, hydrostatische druk in capillair is naar buiten gericht.
57
Hoe gaat de filtratie/druk in een 'gewone' capillair?
In eerste deel capillair heb je filtratie.
Eerst hoge netto druk naar buiten gericht (hoge hydrostatische druk, nog lage colloid osmotische druk).
Aan het einde van de capillair neemt de hydrostatische druk af en neemt de colloid osmotische druk toe --> netto reabsorptie
58
Hoe gaat de filtratie/druk in een glomerulaire capillair?
Drukverval over glomerulaire capillair is heel gering (want arteriool naar arteriool).
Hydrostatische druk in capillairen glomerulus veel hoger dan elders.
Er is altijd filtratie in de glomerulaire capillair --> altijd grotere hydrostatische druk dan colloid osmotische druk
59
Waar is het RAAS systeem voor als het gaat om de GFR?
RAAS is ervoor om te zorgen dat GFR op peil blijft.
60
Wat gebeurt er als de vasoconstrictie toeneemt in de afferente arteriool?
Als de vasoconstrictie toeneemt in de afferente arteriool dan neemt de druk af --> flow neemt af --> GFR neemt af
61
Wat gebeurt er als de vasoconstrictie toeneemt in de efferente arteriool?
Als de vasoconstrictie toeneemt in de efferente arteriool dan neemt de druk toe --> GFR neemt toe
Bij teveel vasoconstrictie in de efferente arteriool neemt de GFR af
62
Wat is de filtratie slit?
--> het in elkaar grijpen van 2 eiwitten van de podocyt --> eiwit nefrine --> zorgen voor een heel fijnmazig filter
--> soort zeef
63
Noem de kenmerken van de ladingsbarrière
Ladingsbarrière
→ Distels gevormd door proteoglycanen die heel sterk negatief geladen zijn
→ Negatieve lading op allerlei plekken in basaalmembraan, met name in fenestre delen
→ Negatieve lading kan er niet langs --> kan niet urine bereiken
64
Wat is de klaring?
klaring = GFR --> op deze manier GFR berekenen
--> de hoeveelheid plasma die in een gegeven tijd volledig wordt ontdaan van een bepaalde stof
--> wordt gegeven in ml/min
65
Wanneer is de klaring van een stof gelijk aan de GFR?
Als een stof alleen wordt gefiltreerd (dus niet scecerneerd of gereabsorbeerd) is de klaring gelijk aan de GFR
66
Welke stof gebruiken we in de praktijk voor de klaring?
In de praktijk gebruiken we hier creatinine voor.
Als je het helemaal goed wil doen gebruiken we inuline (die wordt sws alleen gefiltreerd).
67
Noem de kenmerken van creatinine
· Een lichaamseigen stof
· Afbraakproduct van spieren
· In een constante hoeveelheid geproduceerd
· De plasma concentratie wordt in de praktijk vaak gebruikt als maat voor de nierfunctie
67
Wanneer is de plasma creatinine concentratie constant?
Uitscheiding creatinine van een mens is altijd constant, zolang de spiermassa constant is.
Zolang de persoon in 'steady state' is --> plasma creatinine concentratie constant over een bepaalde tijd
--> plast evenveel creatinine uit als dat er geproduceerd wordt --> 10 mmol/24 uur (zelfs bij slechte nierfunctie)
68
Wat is het nadeel van creatinine?
Creatinine wordt niet helemaal alleen gefiltreerd, kent ook wat tubulaire secretie --> niet helemaal perfect dus
69
Hoe is het bloed verdeeld in de nieren?
Bloed verdeelt zich niet gelijkmatig over de nieren, in cortex bevinden zich glomeruli --> veel bloed nodig
In merg moet veel concentreren gebeuren --> weinig bloed naartoe want anders wordt dat allemaal (concentratie) weer weggespoeld
70
Waar komt je GFR door tot stand?
regulatie bloedflow
71
Wat is de PAH klaring?
PAH klaring = RPF (ml/min)
--> wordt gefiltreerd en kent ook 100% secretie
--> concentratie veneuze bloed is 0
--> geeft renale plasmaflow
72
Noem de kenmerken van de macula densa
--> zenuwcentrum RAAS systeem --> bij lage bloeddruk gaat GFR omhoog
· Laatste stuk van dik ascending deel lis van Henle
· Cellen ruiken de hele dag hoeveel natriumchloride daar aan komt --> geven signalen
· Minder natriumchloride? --> geeft signaal naar productie renine (door prostaglandines getriggered) --> aldosteron --> natrium reabsorptie --> angiotensine 2 --> natrium reabsorptie en hogere bloeddruk en efferente vasoconstrictie
73
Wat is de tubuloglomerulaire feedback?
te veel NaCl macula densa? Via systemen afferente vasoconstrictie --> natriumfiltratie neemt af --> NaCl naar beneden
74
Wat gebeurt er als je GFR toeneemt?
Als je GFR toeneemt --> meer filtratie in glomerulus --> colloid osmotische druk neemt toe --> druk in tubulus lager --> druk capillairen lager --> meer reabsorptie proximale tubulus
75
Welke vormen van regulatie voor de GFR zijn er? En wat zijn de kenmerken?
Autoregulatie
--> myogene reflex afferente constrictie / dilatatie
RAAS
→ Sympaticus baroreflex
→ Laag Na aanbod macula densa --> renine --> angiotensine 2 --> efferente vasoconstrictie --> Pgc omhoog --> GFR (relatief) omhoog
TGF
→ Hoge GFR
→ Hoog aanbod Na macula densa --> afferente vasoconstrictie --> GFR omlaag
76
Wat is 1 van de kenmerken van nierstenen op een echografie?
slagschaduw
77
Wat is hydronefrose?
nier kan urine niet goed kwijt en blaast zichzelf op --> kwijtraken schors
pylum verwijd
78
Wat hoor je normaal niet goed te zien op een echo?
ureter
79
Noem de kenmerken van VCG (Voiding Cystogram)
VCG = kijken naar of contrast vanuit blaas terugloopt naar ureter
· Onderzoek met röntgen --> ioniserende straling, maar maar 2 plaatjes nodig dus weinig straling
· Katheter
· Contrast --> ureter, nier, blaas --> kind laten plassen
· Snel, goedkoop, minimaal invasief
· Vooral bij kinderen
Nadelen VCG
· Indicatie: Vesico uretrale reflux
· Nadelen: röntgenstralen en inbrengen blaaskatheter
80
Wat zijn de indicaties en contra-indicaties van echografie?
Echografie
· Indicaties --> kinderen, want slank
· Contra indicaties --> obese mensen (veel vet), maar kan wel
· Nadelen: hangt af van kennis en kunde van degene die echo maakt, onderzoekstijd is iets langer dan bv CT
Contra-indicaties echografie
· Ultrasone geluid kan niet door alles heen
· Kan niet door lucht heen kijken en niet door bot heen kijken
· Obesitas
81
Hoeveel van de reabsorptie vindt plaats in de proximale tubulus?
meer dan de helft
82
Wat is de excretie?
filtratie - reabsorptie + secretie
83
Wat is secretie?
actief toevoegen van materiaal vanuit bloedbaan naar filtraat
84
Wat is transcellulair transport?
door de cellen heen, transport door 2 membranen, door apicale en basolaterale membraan van tubuluscellen --> selectiviteit bewerkstelligen
85
Wat is paracellulair transport?
tussen de cellen door, tussen de tight junctions transporteren
86
Waar dient het tweede capillaire netwerk, gewonden om proximale tubulus, voor?
Tweede capillaire netwerk is niet alleen voor afvoeren van alles wat gereabsorbeerd wordt vanuit proximale tubulus , maar ook om energievoorziening proximale tubuluscellen te garanderen, zuurstofrijk bloed.
87
Waar gaat de glucose reabsorptie mee samen?
met natrium reabsorptie
--> natriumgradiënt drijvende kracht
88
Hoe gaat de glucose reabsorptie in de proximale tubulus?
Aan apicale zijde heb je natrium glucose co-transporter --> als natrium naar binnen wilt dan gaat glucose selectief mee --> hogere concentratie glucose in cel --> via basolaterale kant kan glucose naar buiten via glucose transporter
89
Hoe wordt water getransporteerd in de proximale tubulus?
Zijn heel veel aquaporines in proximale tubulus --> H20 gaat osmotisch gedreven mee (zowel para als transcellulair)
90
Welke transporter bevindt zich in het S1 segment?
In S1 segment van proximale tubulus heb je SGLT2 (gekoppeld aan 1 natrium) --> 90% reabsorptie
91
Welke transporter bevindt zich in het S2 en S3 segment?
In S2 en S3 segment van proximale tubulus heb je SGLT1 (gekoppeld aan 2 natrium) --> 10% reabsorptie
92
Wat is belangrijkste voordeel van glucose reabsorptie via SGLT1 tov SGLT2?
Meer energie voor glucose transport tegen concentratiegradiënt --> glucose veel effectiever opnemen --> tegen steilere glucose gradient in --> laatste 10% kost veel energie
93
Welke verschillende pompen zijn er voor het transcellulair transport en wat zijn hun kenmerken?
1. Na-K pomp (Na+, K+, ATPase)
· Primair actief
· Electrogeen
· Basolateraal
2. Na-glucose symporter (SGLT)
· Secundair actief
· Electrogeen
· Apicaal
3. Glucose carrier (GLUT)
· Passief
· Basolateraal
94
Wat is de splay?
Splay = variatie, afwijking van transportmaximum
Splay (veroorzaakt door): variatie tussen individuele nefronen
- Single nefron GFR
- Stroomsnelheid tubulaire vloeistof
- Aantal transporteiwitten in een nefron
95
Welke nefron bepaalt feitelijk de nierdrempel?
Nefron met hoogste GFR, hoogste stroomsnelheid en laagste aantal transporteiwitten zal als eerste glucose doorlaten --> als eerste transportmaximum bereiken
96
Waardoor verliest een patiëntt met diabetes glucose via de urine?
Plasmaglucose concentratie zo hoog dat reabsorptiecapaciteit wordt overstegen
97
Welk transportmechanisme volgen aminozuren en fosfaat?
zelfde mechanisme als glucose
98
Hoe gaat de bicarbonaat reabsorptie ?
Natriumimport wordt gekoppeld aan export protonen.
Op apicale membraan zit koolzuuranhydrase wat zorgt voor omzetting bicarbonaat in CO2 --> gaat cel in --> weer koolzuuranydrase die ervoor zorgt dat er weer bicarbonaat ontstaat --> dan weer buiten cel
99
Hoeveel bicarbonaat wordt geresorbeerd in het S1 segment van de proximale tubulus?
50% van alle bicarbonaat
100
Wat is solvent drag?
deze ionen worden meegezogen met osmotische waterdruk tussen cellen door, ze worden paracellulair meegezogen met waterflow door osmose gedreven --> tussen tight junctions door --> weer in interstitium en bloedbaan
101
Hoe wordt eiwit altijd gereabsorbeerd?
Eiwit wordt altijd gereabsorbeerd als aminozuren. Want na filtreren komt terug als aminozuur.
102
Op welke 2 manieren kunnen eiwitten afgebroken worden?
Deel eiwit afgebroken in filtraat zelf (door proteases afgegeven door proximale tubulus) en deel opgenomen door proximale tubulus cel en daar door lysosomen afgebroken.
103
Wat is proteïnurie?
verhoogde excretie eiwitten
104
Wat kunnen de oorzaken zijn van proteïnurie?
· Probleem met glomerulaire filter --> doorlaten veel meer eiwitten --> hoog-moleculaire eiwitten
· Proximale tubulus functioneert niet goed --> opnemen in cellen of afgeven proteases niet goed --> alleen eiwitten die wel filter hebben gepasseerd in urine (laag moleculair, niet heel veel)
· Overloop situatie --> net als glucose bij diabeten --> meer aanbod aan glucose dan reabsorptie capaciteit aankan --> glucose, in dit geval eiwitten in urine (laag moleculaire eiwitten en neit heel veel)
105
Wat zijn de kenmerken van de abnormale excretie van metabolieten?
· Verhoogde plasmaspiegels
· Verhoogd SN GFR (single nefron GFR)
· Genetische afwijkingen in transporteiwitten
· Fanconi's syndrome (aangeboren, verworven)
106
Wat houdt Fanconi's syndroom in?
--> als er van allerlei reabsorptieprocessen wat mis is --> allerlei stofjes in urine die er niet horen
Of iets mis met natrium kalium pomp, of iets mis met mitochondriën
107
Waarom binden organische verbindingen aan albumine?
dan niet gefiltreerd want albumine niet gefiltreerd
108
Welke 2 secretiepaden heb je en noem voorbeelden van beiden?
Secretiepad voor organische anionen (OA-)
Vb galzouten, prostaglandines, uraat, lis- en thiazide diuretica, penicilline
Secretiepad voor organische cationen (OC+)
Vb adrenaline, acetylcholine, serotonine, morfine, chlorpromazine, cimetidine
109
Noem de kenmerken van de secretie van organische verbindingen
· Laat proximaal (S3 segment)
· Beperkt aantal organische anion transporters (OAT's)
· Beperkt aantal organische cation transporters (OCT'S)
--> competitie tussen verschillende OA-s voor secretie
--> competitie tussen verschillende OC+s voor secretie
110
Waar kan je competitie tussen verschillende anionen en kationen voor gebruiken?
· Verhoging biologische werkzaamheid van geneesmiddelen
· Geneesmiddelentoxiciteit (te lang geneesmiddelen in bloedbaan)
· Maskeren van dopinggebruik
111
Waar is de secretie van organische verbindingen door gedreven?
door natrium gradient
112
Wat is polyurie?
veel plassen, meer dan 3L
113
Waar is glucose reabsorptie een functie van?
proximale tubulus
114
Wat is het effect van insuline?
Effect van insuline is ervoor zorgen dat glucose de cel in kan --> zonder insuline kan het niet de cel in
115
Welke 2 transporteiwitten reabsorberen glucose uit urine?
· SGLT1 --> met behulp van 2 natrium
· SGLT2 --> met behulp van 1 natrium
116
Wat doen SGLT2 remmers? En noem een voorbeeld
remmen glucosereabsorptie in proximale tubulus --> veel suiker in urine --> glucosurie --> energetisch negatief raken en afvallen, en disproportionele verbetering uitkomsten zowel renaal als cardiovasculair
Dapagliflozine is een SGLT2 remmer
117
Welke2 filtratiebarrières zijn er?
· Negatieve lading in glycocalyx --> zorgen dat albumine (negatief geladen) niet in urine komt
· Filtratieslit podocyten --> selectiviteit --> geen IGG in urine (groot eiwit)
118
Welke 2 stoffen kunnen allebei door een aquaporine?
CO2 en H2O
119
Hoe noem je het transport van de opgeloste stoffen die meegaan?
convectie
120
Hoe zijn de cellen van de lis van Henle?
Cellen in lis van Henle zijn heel goed waterdicht --> kan of alleen water doorheen of alleen natrium doorheen
121
Wat is de zuur-base taak van de nier?
zorgen dat al het bicarbonaat dat gefiltreerd wordt gereabsorbeerd wordt --> niks kwijtraken
--> zuur-base stoornis als dit mis gaat en je bicarbonaat gaat uitplassen
122
Wat zijn de kenmerken van de lis van Henle?
Lis van Henle: 'de krachtpatser' --> TAL stuk --> actief transport
Lis van Henle is de drijvende kracht voor het maken van gradiënten van schors naar merg in de nier.
Dunne delen lis van Henle hebben alleen passief transport.
123
Waar zijn het dalende en stijgende deel van de lis van Henle voor doorlaatbaar?
Dalend deel lis van Henle --> alleen doorlaatbaar voor water
Stijgend deel lis van Henle --> alleen doorlaatbaar voor natrium
124
Wat voor transport is er in het eerste deel van de lis van Henle? En in het tweede deel?
Eerste deel passief transport, tweede deel actief transport.
125
Waar zorgt de lis van Henle voor?
Lis van Henle zorgt voor hoge concentratie natrium/osmolaliteit merg.
126
Waar is de macula mensa een onderdeel van?
Macula Densa is een onderdeel van de TAL, dus van de lis van Henle.
NKCC2 is de transporter (transporter TAL) die ook in de macula densa de sensor is van de natrium en chloride concentratie in de tubulus vloeistof.
127
Wat gebeurt er als de macula mensa een lage concentratie NaCl meet in het tubulus lumen?
laag --> PGE2 --> renine --> AT2 --> efferente vasoconstrictie
128
Wat gebeurt er als de macula densa een hoge concentratie NaCl meet in het tubulus lumen?
hoog --> adenosine --> afferente vasoconstrictie
129
Wat zijn de 2 functioneel verschillende delen van de verzamelbuis?
1. Corticale verzamelbuis (CCD)
→ Reabsorptie natrium
→ Secretie kalium
→ Gereguleerd door aldosteron
2. Intramedullaire verzamelbuis (IMCD) --> onderste deel
→ Reabsorptie water
→ Gereguleerd door ADH (minder plassen, reabsorbeerd meer water), zelfde als hormoon vasopressine (vasoconstrictie en hogere bloeddruk)
→ Secretie H+
130
Wat is het doel van de tubuloglomerulaire balans?
voorkomen dat er bij verhogen GFR, doordat er daarbij zoveel gefiltreerd wordt, de distale delen van het nefron overspoeld worden.
131
Waar zorgt de tubuloglomerulaire balans voor?
toename reabsorptie water en ionen in de proximale tubulus bij verhogen GFR.
Uiteraard geen toegenomen reabsorptie van afvalstoffen zoals creatinine.
Werkt via aanzuigende kracht peritubulaire capillairen door:
· Lagere hydrostatische druk
· Hogere colloid osmotische druk
132
Wat zijn de functies van de blaas?
· Urine opslaan
· Blaas ledigen (mictiefase)
133
Wat is de spier in de blaas?
musculus detrusor
134
Welke 2 fasen zijn er in de mictiecyclus?
· Vulfase (opslagfase)
· Ledigingsfase (mictiefase)
135
Wat gebeurt er als de blaas zich volledig vult?
Als de blaas zich volledig vult gaat de m. detrusor contraheren --> urethrale sphincter onder de blaas moet relaxeren --> zorgt ervoor dat uretra maximaal geopend is --> met relatief lage druk plassen
136
Wat voor soort spieren zijn de m. detrusor en de urethrae sphincter?
M. detrusor is een gladde spier, urethrale sphincter is een dwarsgestreepte spier.
137
Hoe is de m. detrusor geïnnerveerd?
parasympathisch
138
Hoe is de urethrale sphincter geïnnerveerd?
somatisch
139
Waar is het sympathische zenuwstelsel met name belangrijk voor bij de blaas?
Sympatische zenuwstelsel is met name belangrijk voor afferente signaalverwerking (via blaas naar boven naar hersenen)
140
Wat zijn de 3 belangrijke centra bij de innervatie van de blaas?
cortex, pons en sacraal mictie centrum
141
Hoe is de plexus pelvicus geïnnerveerd en waar is het verantwoordelijk voor?
Plexus pelvicus is parasympathisch geinnerveerd --> verantwoordelijk voor motorische innervatie m. detrusor
142
Wat innerveert de nervus pudendus?
Nervus pudendus innerveert grote deel bekkenbodem en ook penis --> in principe somatische zenuw, maar lopen ook parasympathische vezels doorheen
143
Waar is de nervus hypogastricus voor verantwoordelijk?
Nervus hypogastricus verantwoordelijk voor sensibiliteit of afferente signalen blaas.
144
Wat doen de mechanoreceptoren in de blaasspier?
In blaasspier zijn kleine mechanoreceptoren --> meten rek --> geven signalen af --> komen in ruggenmerg --> in pons --> in cortex (verwerking) --> signalen dalen weer af --> in pons --> sacrale mictie centrum --> n. pudendus geinnerveerd en plexus pelvucus --> n. pudendus geeft inhiberend signaal aan urethrale sphincter --> plexus pelvicus brengt m. detrusor tot contractie
145
Waar zorgt de cortex voor?
juiste timing plassen
146
Waar zorgt de PMC (pons) voor?
coördinatie urethrale sphincter en blaas
147
Waar zorgt de SMC voor?
(ter hoogte van S2-S3): versterking signalen en fijnafstelling n. pudendus en plexus pelvicus
148
Wat gebeurt er met je blaas bij een laesie op hersengebied?
Laesie op hersengebied --> cortex --> urgency & frequency --> heel vaal heel veel moeten plassen en incontinentie (m. detrusor onregelmatigg samentrekken) --> dus spastische blaas/m. detrusor overactiviteit/blaas overactiviteit
149
Wat gebeurt er met je blaas bij een laesie halverwege tussen SMC en cortex?
Detrusor sphincter disenergie (bij neurologisch lijden, noemen we het zo) --> urethrale sphincter gaat contraheren ipv relaxeren --> obstructie uretra --> blaasspier harder werken --> dikkere blaas --> minder rekbaar --> drukverhoging blaas --> nierstoornissen
dus spastische blaas en dyscoordinatie
Verwijding proximale uretra ook vanwege hele hoge druk door samentrekken urethrale sphincter --> kan aanduiding zijn voor dyscoordinatie
150
Wat gebeurt er met je blaas als alle drie de centra uitgeschakeld zijn?
Als alle 3 centra uitgeschakeld zijn dan hebben we grotendeels te maken met een slappe, grote blaas --> niet meer contraheren als capaciteit bereikt is --> plassen moeilijk --> vaak ook gezwollen onderbuiik
151
Wat zijn de risicofactoren van de neuronen blaasfunctiestoornissen?
· Overactieve blaas in combinatie met detrusor sphincter disenergie (overactieve sphincter uretra dichtknijpen) --> gevaarlijk voor de nieren
· Normale blaas in combinatie met detrusor sphincter disenergie --> gevaarlijk voor de nieren
· Overactieve blaas in combinatie met slappe sluitspier --> lage drukken in blaas --> uretra open continu --> urine verliezen
· Normale blaas in combinatie met slappe sluitspier
152
Hoe gaat het URODYNAMICA onderzoek?
blaasfunctie onderzoek
2 slangetjes in blaas en 1 in rectum --> druk in blaas meten terwijl die vult
Druk in rectum belangrijk want weerspiegeld de intra abdominale druk --> dan weet je of de drukverhoging in de blaas komt door een drukverhoging in het abdomen of door actieve contractie m. detrusor (mictiecontractie)
Drukverhoging in abdomen plant zich altijd voort in de blaas
153
Wat is de rekenkundige druk?
Rekenkundige druk is verschil tussen druk in blaas en druk in abdomen.
154
Bij welke eind vullingsdruk in de blaas is de nier in gevaar?
als die boven 35-40 cm water is
155
Welke receptoren bevinden zich in de detrusorspiercel?
Detrusorspiercel heeft acetylcholine receptoren (M2 en M3 met name aanwezig, M3 belangrijk voor contractie). --> leiden tot blaascontractie bij acetylcholine die bindt aan de receptor
156
Wat zijn de NANCs?
Al deze neurotransmitters hebben ook een klein effect op de plaats (NANC) --> meer betekenis in pathologische omstandigheden --> anti-cholinerge blokkade werkt bijna nooit helemaal
157
Welke anticholinergica zijn er?
· Oxybutynine
· Tolterodine
· Solifernacine
· Darifenacine
158
Wat zijn de bijwerkingen van de anticholinergica?
· Troebel zien --> komt niet vaak voor, wel vaak bij MS dus kan tot verwarring leiden
· Droge mond --> speekselklieren geremd en zweetklieren geremd --> lichaamswarmte niet kwijt
· Obstipatie --> leidt weer tot incontinentie
