week 8 Flashcards
Wat is nierfunctie?
GFR (glomerulaire filtratie)
Hoeveel van de cardiac output krijgen je nieren en hoeveel liter filtraat maken ze?
Je nieren krijgen ongeveer een kwart van je cardiac output.
Nieren maken in totaal 180L filtraat –> 178L moet gereabsorbeerd worden
Wat is excretie?
netto resultaat van uitscheiding
Wat gebeurt er met giftige stoffen en wat is secretie?
Giftige stoffen die niet in je bloed kunnen zitten klampen zich vast aan eiwitten in je bloed (dus niet als vrije stoffen aanwezig) –> moet je wel uitscheiden
Soms worden die stoffen van de eiwitten afgehaald en met actief transport in de urine gebracht = secretie
Waar overlijden nierpatiënten meestal aan?
Nierpatiënten overlijden meestal niet aan hun nieren, maar vaak aan de problemen daaromheen.
Wat is creatinine en hoe verlaat het je lichaam?
Creatinine is een endogene stof die wordt gemaakt bij het bewegen van je spieren.
Productie van creatinine is gebaseerd op je spiermassa.
Creatinine verlaat het lichaam alleen via glomerulaire filtratie.
Hoeveel creatinine heb je in je bloed als je nieren het goed doen? En hoeveel als ze het slecht doen?
Doen je nieren het goed? Weinig creatinine in bloed
Doen je nieren het slecht? Veel creatinine in bloed –> creatinine ophopen
Klaring creatinine = ?
GFR
Heeft de hoeveelheid creatinine een lineair verband met de nierfunctie?
Binnen het normale gebied van creatinine kan een stijging al een halvering van je nierfunctie geven –> dus geen lineair verband
Wat is proteinurie?
eiwitten in je urine (nieren verminderde functie)
Waar wordt de bloeddruk in belangrijke mate door geregeld?
door de nieren
Wat voor ziekte is hypertensie eigenlijk?
Hypertensie waarvan we niet weten hoe het komt is vaak een nierziekte.
We eten veel zout (natrium) –> kan leiden tot hypertensie –> hypertensie dus een nierziekte van hoe je nieren met natrium omgaan
Waar kan teveel zout in het lichaam toe leiden?
Teveel zout in lichaam –> extracellulair volume neemt toe –> ophoping van zout en water –> in bv enkels –> oedeem
Wat zijn de symptomen van nierinsufficiëntie?
Normale nierfunctie (GFR) is 100-120 mL/min
We vertalen dit vaak naar de patiënt als ‘100%’
Klachten beginnen vaak pas rond de 30 mL/min
→ Oedeem
→ Dyspnoe
→ Vermoeidheid
→ Misselijkheid
Deze klachten kunnen ook bij andere ziektes voorkomen –> lastig voor patiënt om te weten of hij nierinsufficiënt is
Wat zijn de beperkingen van hemodialyse voor de patiënt?
· 3 maal 4-5 uur per week dialyse
· 3 maal per week 2x wachten op de taxi
· Vochtbeperking 500 - 750 ml per dag
· Eiwit beperking, Na+, K+ en Fosf. Beperking
· Bloeddruk verlagende medicatie
· Fosfaat binders, Vitamine B-C-D, bloedverdunners, Erythropoetine
De problemen bij nierpatienten betreffen niet alleen de nierfunctie, welke betreffen het nog meer?
Na de transplantatie is “niet alles over”
Er is een grotere kans op infecties
Er is een grotere kans op tumoren
Er is een grotere kans op kwaadaardige aandoeningen
Wat zijn de functies van de nier?
· Uitscheiden van water –> gereguleerd door ADH
· Uitscheiden van ‘gifstoffen’ –> GFR en secretie
· Stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen –> door EPO
· Regulatie zuurbase balans (samen met longen) –> uitscheiding H+ / reabsorptie en productie bicarbonaat
→ Nieren kunnen elke disbalans in de zuurbase balans corrigeren –> hebben daar wel tijd voor nodig
· Regulatie Na / K uitscheiding –> gereguleerd door RAAS
· Rol in de botstofwisseling (en Ca / Fos balans) –> Vit D
Zijn de uitscheiding van water en Na afhankelijk of onafhankelijk van elkaar?
onafhankelijk
Waar wordt de filtratiedruk van de glomerulus door bepaald?
door de regulatie van bloedvaten om de glomerulus heen
Wat voor arteriën heb je in de glomerulus en waar zorgen ze voor?
In de glomerulus heb je een afferente arterie en dan weer een arterie die ervan weggaat (efferente arterie) –> hebben mogelijkheden om te contraheren
Verhouding contractie voor en na glomerulus bepaalt filtratiedruk
Hoe regelen de longen de pH? En de nieren?
Longen regelen pH door pCO2 en nieren regelen pH door bicarbonaat reabsorptie te beïnvloeden
Wat is acidemie?
eindresultaat alle zuur-base stoornissen –> pH die uiteindelijk in het bloed ontstaat
Noem de kenmerken van osmoregulatie
Osmoregulatie –> regulatie van water
· Na concentratie
· Mmol/L
· Osmolaliteit
Noem de kenmerken van volume regulatie
Volume regulatie –> regulatie van natrium
· Na hoeveelheid
· Mmol
· Bloeddruk
Bij welke nier zie je lobulatie?
Bij de kindernier zie je lobulatie. Bij volwassenen heeft maar 7% dit nog –> geen functionele verschillen
Wat vindt er plaats in de glomeruli?
Glomeruli zijn de vaatjes waar de perfusie plaatsvindt
Wat gebeurt er in de calyxes?
Calyxes eerste plek waar urine wordt opgevangen
Wat zijn de functies van de nieren (2e college)?
· Filtratie en secretie van afvalstoffen uit het vloed
· Regulatie van water en zout huishouding
→ Bloeddruk
→ Zuur-base balans
· Hormoon productie
→ Renine
→ Erythropoetine
→ Activatie vitamine D3
Wat is de mircoscopische anatomie van de nefron (waar bestaat die uit)?
· Glomerulus
→ Filtratie
· Proximale tubulus
· Lis van Henle
· Distale tubulus
· Verzamelbuis
Wat zijn podocyten?
Podocyten zijn epitheliale cellen –> zitten met voetjes aan buitenzijde
Wat doet het mesangium?
Mesangium(cellen) houdt alles van een glomerulus bij elkaar –> zorgt dat het niet uit elkaar valt –> zorgt ook voor contractie
Wat doet de afferente arteriool en wat doet de efferente arteriool?
Afferente arteriool voert aan, efferente arteriool voert af
Noem de kenmerken van het mesangium
· Fundament van de glomerulus
· Reguleert hydrostatische druk door contractie
· Fagocytosis van moleculen in de GBM (glomerulaire basaalmembraan)
· Immuun regulatie van cytokines
Hoe zijn podocyten met elkaar verbonden?
Podocyten zijn met ‘vingertjes’ met elkaar verbonden
–> zorgen ervoor dat er eiwitten binnenblijven
Noem de kenmerken van de glomerulaire filtratie
· Endotheel - gefenestreerd
· Glomerulaire basaalmembraan
→ Bestaat voornamelijk uit:
→ Collageen IV
→ Laminine
→ proteoglycanen
· Podocyt voetjes - slit diafragma –> er zit een klein filtertje tussen
Hoe worden podocyt voetjes ook wel genoemd?
perikels
Noem de kemerken van de glomerulaire basaalmembraan
· Collageen IV en laminine
→ Fysieke barriere
→ Alleen moleculen <10nm of >70kDa passeren
· Proteoglycanen
→ Zorgen voor een negatieve lading van het GBM
→ Negatief geladen ionen passeren moeilijk
Wat zijn de functies van de proximale tubulus?
· Re-absorptie
→ 60% H2O en ionen
→ Glucose, mineralen, aminozuren, vitaminen en eiwitten (<70kDa)
· Secretie van organische ionen
→ Choline en creatinine
· Metabolisme vitamine D
Waar zorgen de mircovili in de proximale tubulus voor?
oppervlaktevergroting
Wat zit er heel veel in de proximale tubulus?
In de proximale tubulus zitten heel veel mitochondrien –> proximale tubulus zal hierdoor als eerste doodgaan (veel energie nodig)
Waar zorgt de lis van Henle voor?
Resorptie van H2O en NaCl
Wat zijn de functies van de distale tubulus?
· Re-absorptie van NaCl
· Secretie van H+ en NH4+
· Regulatie zout-water balans
Waar lijken distale tubuli op en waarin verschillen ze van de proximale tubuli?
Distale tubuli lijken op kralenketting.
Er zijn minder distale tubuli dan proximale tubuli.
Wat zijn de functies van de verzamelbuis?
· Re-absorptie H2O en NaCl
· Secretie H+, absorptie HCO3-
Wat is er goed te zien bij de verzamelbuis?
Bij de verzamelbuis zijn de celmembranen heel goed te zien –> zijn heel strak, want je wil dat alles in de verzamelbuis blijft
Noem de kenmerken van het juxta-glomerulaire apparaat (JGA)
· Regulatie water-zout balans
· Bestaat uit:
→ Macula densa (distale tubulus) –> meten alles wat er voorbijkomt en geven dat door aan JGA
→ Arteriole
→ Juxtaglomerulaire cellen
· Regulatie glomerulaire filtratie druk
· Productie hormoon renine
· Regulatie renale doorstroming en glomerulaire filtratie
Waar bevinden de glomeruli zich?
Glomeruli zitten in het corticale gedeelte (lichtere gedeelte)
Wat zijn de lagen van de ureter?
Binnenste laag ureter bestaat uit uroteel cellen, daarna een muscularis laag en daarna de adventitia.
Waar bestaat de urine blaas uit?
· Bekleed met urotheel
· Lamina propria
· Muscularis detrusor (m. propria)
· Peri-vesicaal vetweefsel
Wat doen paraplucellen?
Paraplu cellen beschermen rest urotheel tegen alles wat in de urine zit –> bovenste laag urotheel
Waar zorgt de muscularis detrusor voor?
Muscularis detrusor zorgt voor samentrekken blaas –> hele dikke laag
Wat kan er ook in de laminaat propria zitten?
In de lamina propria kunnen ook muscularis mucosae zitten –> kleine spiervezeltjes (functie onbekend)
Wat is de gradiënt in de glomerulus?
Verschil tussen druk in capillair en druk in ruimte van Bowman is de gradiënt. Dus de druk naar buiten gericht is de druk in het capillair - de druk in de ruimte van Bowman.
Wat is de colloïd osmotische druk?
osmotische druk die gemaakt wordt door colloiden (vooral eiwitten)
Colloid osmotische druk is netto drukverschil tussen de eiwitconcentratie binnen en buiten.
Hoe ontstaat de colloïde osmotische druk?
Hoe meer je filtreert, hoe hoger het aantal resterende eiwitten –> colloid osmotische druk naar binnen gericht —> wil water terugzuigen (eiwitten worden niet gefiltreerd, tegengehouden)
Naar welke kant zijn de verschillende drukken gericht in de capillair?
Colloid osmotische druk in capillair is naar binnen gericht, hydrostatische druk in capillair is naar buiten gericht.
Hoe gaat de filtratie/druk in een ‘gewone’ capillair?
In eerste deel capillair heb je filtratie.
Eerst hoge netto druk naar buiten gericht (hoge hydrostatische druk, nog lage colloid osmotische druk).
Aan het einde van de capillair neemt de hydrostatische druk af en neemt de colloid osmotische druk toe –> netto reabsorptie
Hoe gaat de filtratie/druk in een glomerulaire capillair?
Drukverval over glomerulaire capillair is heel gering (want arteriool naar arteriool).
Hydrostatische druk in capillairen glomerulus veel hoger dan elders.
Er is altijd filtratie in de glomerulaire capillair –> altijd grotere hydrostatische druk dan colloid osmotische druk
Waar is het RAAS systeem voor als het gaat om de GFR?
RAAS is ervoor om te zorgen dat GFR op peil blijft.
Wat gebeurt er als de vasoconstrictie toeneemt in de afferente arteriool?
Als de vasoconstrictie toeneemt in de afferente arteriool dan neemt de druk af –> flow neemt af –> GFR neemt af
Wat gebeurt er als de vasoconstrictie toeneemt in de efferente arteriool?
Als de vasoconstrictie toeneemt in de efferente arteriool dan neemt de druk toe –> GFR neemt toe
Bij teveel vasoconstrictie in de efferente arteriool neemt de GFR af
Wat is de filtratie slit?
–> het in elkaar grijpen van 2 eiwitten van de podocyt –> eiwit nefrine –> zorgen voor een heel fijnmazig filter
–> soort zeef
Noem de kenmerken van de ladingsbarrière
Ladingsbarrière
→ Distels gevormd door proteoglycanen die heel sterk negatief geladen zijn
→ Negatieve lading op allerlei plekken in basaalmembraan, met name in fenestre delen
→ Negatieve lading kan er niet langs –> kan niet urine bereiken