Week 8 Flashcards
Hoeveel procent van de diabetesgevallen is type 1?
10%
Wat is type 1 diabetes?
Pancreas maakt geen insuline (absolute insuline deficientie)
Wat is type 2 diabetes?
Relatieve insuline deficientie door insuline resistentie: cellen werken niet goed op insuline. Het vermogen van de pancreas om insuline te maken neemt af in de tijd
Wat is de pathogenese van DM1?
Insuline tekort ontstaat door een auto-immuun reactie waarbij T-cellen en antistoffen de b-cellen van de pancreas afbreken
Wat waren de gevolgen van insuline voor de diabetes behandeling?
Het veranderde diabetes van een acute fatale ziekte naar een chronisch ziekte met allerlei lange termijn complicaties
Wat is de karakteristieke presentatie van DM1?
-Begin meestal voor 30-35
-Absolute insuline deficientie
-Risico op ketoacidose
-Levenslang insuline gebruiken om ketoacidose en dood te voorkomen
Wat is de pathogenese van DM2?
Hyperglycaemie omdat de aanwezige insuline niet in staat is de spiegel te normaliseren, door te weinig productie (achteruitgang b-cel pancreas) en resistentie.
Wanneer beginnen de symptomen bij DM2?
Bloedsuikerspiegel wordt pas hoger als de insuline secretie daalt, op tijdstip 0 pas voldoen aan criteria diabetes diagnose
Wat zijn de typische karakteristieken van DM2?
-Begin meestal na 30-35
-85-90% overgewicht
-Niet gevoelig voor ketoacidose bij presentatie
-Niet geheel afhankelijk van insuline
Wat zijn typische symptomen van diabetes?
- Glucosurie: nier is niet meer in staat alle glucose uit de voorurine te reabsorberen
- Polyurie: osmotische diurese door glucose
- Polydipsie: vochtverlies tegengaan
- Polyphagie: bij glucose uitplassen verlies je energie
- Sterke gewichtsverlies in korte tijd: verlies glucose in urine, afbraak van spier- en vetweefsel en vochtverlies met de urine
- Slapte, moeheid: verminderde ATP productie door verminderd glucose opname is door tekort insuline
Welke symptomen passen bij DM1?
Starten van ene op andere moment:
->Gewichtsverlies
->Moeheid
->Jeuk
->Polyurie
->Polydipsie
->Polyfagie
->Diabetische ketoacidose
(Emergency: misselijkheid, braken,
dehydratie kan leiden tot coma)
Welke symptomen passen bij DM2?
Vaak subtiele of geen symptomen in het begin:
->Toegenomen dorst
->Meer plassen
->Moeheid
->Wazig zien
->Toegenomen frequentie van (schimmel)infecties
Kan zich ook zonder subjectieve symptomen presenteren!
Hoe stel je de diagnose diabetes?
- Nuchter plasma glucose >7 mmol/L
- Willekeurige plasma glucose >11,1 mmol/L
->1 abnormale waarde is diagnostisch bij bestaan van typische symptomen, 2 bij asymptomatische personen - HbA1c >6,5%
Hoe reken je mmol/L om naar mg/dL
1 mmol/L glucose = 18 mg/dL
Wat ligt ten grondslag aan de cutoff voor een abnormale nuchtere plasma glucose?
De kans op diabetische retinopathie neemt va 7 mmol/L sterk toe
Wat is de rol van OGTT bij diagnose diabetes?
De orale glucose tolerantie test wordt alleen gebruikt bij grensgevallen
Of om de diagnose zwangerschapdiabetes te stellen
Hoe voer je een OGTT uit?
Bij volwassenen:
- Laat 75 gram glucose drank drinken
- Neem nuchter en 120 minuten na de glucosedrank bloed af
Hoe interpreteer je OGTT?
- Normaal: Nuchter <7.0 mmol/L
2u na glucose<7.8 mmol/L - Impaired glucose tolerance
Nuchter <7.0 mmol/L
2u na glucose 7.8-11.0 mmol/L - Diabetes mellitus
Nuchter >7.0 mmol/L
2u na glucose >11.0 mmol/L
Wat is impaired glucose tolerance (IGT) en hoe kan de diagnose gesteld worden?
-Diagnose alleen met OGTT
-Risicofactor voor DM2 en HVZ, geen verhoogde kans op microvasculaire complicaties
Wat is impaired fasting glucose (IFG)?
-Nuchtere glucose 6,1-6,9 mmol/L
-Praktisch voordeel (geen OGTT nodig)
-Verhoogd risico op DM2 en HVZ maar niet microvasculaire complicaties
Wat is het verschil tussen impaired glucsoe tolerance en impaired fasting glucose?
Er is slechts matige overlap tussen personen met een impaired fasting glucose en een impaired glucose tolerance (risico op type 2 diabetes en hart- en vaatziekten is ook niet geheel vergelijkbaar)
Wat is HbA1c. glyHb?
% rode cellen waarvaan het Hb geglycosyleerd is
Weerspiegelt het gem glucosegehalte in het bloed in de voorafgaande 6-8 weken bij normale leeftijd rode bloedcel (120 dagen)
Hoe wordt HbA1C gevormd?
In het bloed bindt een glucosemolecuul (niet-enzymatisch) onomkeerbaar met het N-eindstandige aminozuur van de b-keten van Hb. Meer gevormd als de [glucose] in het bloed voor langere tijd stijgt
Wat betekenen de HbA1c waarden?
Normaal: 20-42 mmol/mol of 4-6%
Daling/stijging van 1% komt overeen met verandering van 11 mmol/mol
Waarvoor wordt HbA1c gebruikt?
-Effect behandeling diabetes te monitoren en beoordelen. Gemiddelde, geen weergave verloop glucose
-Diagnose diabetes bij >=48 mmol/mol, 6,5%, daaronder sluit diabetes niet uit
Wordt bij diagnostiek verschil gemaakt qua cut-off waarden van diabetes typen?
Bij zowel nuchtere glucose als HbA1c geen onderscheid gemaakt
Waardoor is er normaal geen glucose in de urine?
Normaal 180 g glucose/ dag teruggereabsorbeerd door SGLT1 en 2 in de PT
Waarom kun je de aanwezigheid van glucose in de urine niet gebruiken om de diagnose diabetes te stellen?
-Ook glucosurie bij nierinsufficientie
-Glucose verschijnt pas in de urine wanneer
de plasma glucose concentraties > 10.0–11.1 mmol/L, dus als er al lang diabetes bestaat
Welke type diabetes is sterker erfelijk bepaald?
DM2
Hoe ontstaat een diabetische ketoacidose?
Bij ernstige insuline deficientie neemt de lipolyse toe en daarmee het aanbod FFA naar de lever, die daar worden omgezet in ketonlichamen in de mitochondrieen. Ketoacidose bij grote hoeveelheid ketonlichamen in het bloed
Welke labarotoriumafwijkingen zijn typisch voor een diabetische ketoacidose?
Verhoogde spiegel ketonen in bloed en urine + lage pH in het bloed en een hyperglycemie
Waardoor worden de gevaren van een ketoacidose versterkt?
Door toegenomen proteolyse en verminderd glucose opname vanwege de absolute insule deficientie ontstaat er osmotische diurese waardoor er dehydratie ontstaat
Wat zijn chronische complicaties van diabetes?
Microvasculair:
-Retinopathie
Nefropathie
-Neuropathie
Macrovasculair:
-Atherosclerose cardio-, cerebro en perifeer vasculair
Wat is diabetische retinopathie?
Een microvasculaire complicatie van diabetes die een gevolg is van schade aan de kleine vaten van de retina
Wanneer moet bij DM1 onderzoek gedaan naar retinopathie?
Retinopathie meestal pas na 5 jaar dus na 5 jaar screenen. Background na 20 jaar bijna iedereen
Wat is de vroegste klinische manifestatie van diabetische nefropathie?
-Toegenomen albuminurie
-Normaal <20 mg/dag
-Microalbuminurie: langdurig tussen 30 en 300 mg/dag, teken van beginnende diabetische nefropathie
-Dipstick methode toont pas eiwitverlied bij>300-500 mg/dag
Hoe kan een diabetische nefropathie aangetoond worden?
-Macroalbuminurie/ proteinurie: >300 mg/dag
-Grote kans om zonder behandeling binnen 5-7 jaar aan de dialyse te moeten
Wanneer ontwikkelt diabetische nefropathie?
Meestal pas 5-15 jaar na het begin van de diabetes
Bij welke typen diabetes komt ketoacidose voor?
Zeer typisch voor DM1, maar kan bij uitzondering bij DM2 optreden (bv bij ernstige infecties, trauma of hartinfarct, zeldzaam! als 1e manifestatie van DM2)
Hoe door je onderzoek naar diabetische retinopathie?
Fundoscopie/ fundusfoto’s
Wanneer moet screening op diabetische retinopathie bij DM2 gedaan worden?
Bij stellen diagnose omdat er al (pre)proliferatieve retinopathie kan zijn zonder klachten
Is microalbuminurie specifiek voor DM2?
Nee, het kan ook optreden bij andere nierziekten en als gevolg van ernstige gegeneraliseerde vaatschade (atherosclerose)
Wat is de kans op complicaties bij stellen van diagnose diabetes?
DM1: geen
DM2: 20%
Wat zijn de behandelingsdoelen bij diabetes mellitus?
- Bloedsuikerspiegel normaliseren tot 4-8 mmol/L en daarmee symptomen behandelen
- Chronische complicaties voorkomen
- Voorkomen dat er een hypo of hyper ontstaat
- Zorgen dat iemand zo normaal mogelijk kan leven
Wat zijn de mogelijkheden om diabetes te behandelen?
- Dieet
- Voldoende lichamelijke activiteit
- Tabletten
- Injecties
Wat voor dieet moeten diabetes patienten volgen?
In principe niet anders dan wat voor iedereen gezond is:
* Weinig suiker (maar niet suikervrij)
* Veel langzaam resorbeerbare koolhydraten
(lage GI)
* Veel voedingsvezels
* Weinig vet (speciaal weinig verzadigd vet)
Wat is de aanbevolen samenstelling van het dieet voor mensen met diabetes?
- Eiwit 1 g/kg ideaal lichaamsgewicht
- Vet < 35% van totale energy intake
- Verzadigd en trans-onverzadigd vet <10%
- Koolhydraten 40-60% van totale energy intake
- Sucrose <10%
- Alcohol Niet verboden, cave calorieen
- Zout < 6gram/dag
Wanneer moet dieet voor de behandeling van diabetes gebruikt worden?
Alle patienten met (pre) diabetes zouden advies
over hun dieet en leefstijl moeten krijgen.
*Controle gewicht
*Stoppen met roken
*Regelmatig lichaamsbeweging
Kan DM2 uitstellen of voorkomen en vermindert het cardiovascular risico
*Goede controle van de BD is belangrijk
*De meeste patienten zullen ook baat bij een cholesterol-remmer hebben
Hoe draagt lichamelijke activiteit bij aan de behandeling van diabetes?
- Regelmatige lichamelijke beweging verhoogt insuline gevoeligheid en reduceert de progressie van DM2 met 30-60%
- De laagste lange-termijn morbiditeit vind je bij personen met diabetes met de beste cardiorespiratoire
fitheid
Welke tabletten kunnen bi de behandeling van diabetes gebruikt worden?
-Metformine: remt gluconeogenese, gewichtsverlies
-Sulfonylureas: stimuleren insuline secretie bij DM2
-DPP-4 remmers: remt DPP-4 enzym dat GLP-1 afbreekt
-SGLT2 remmers: glucosurie
Welke injectie therapieen worden bij diabetes gebruikt?
- Insuline injecties
- GLP-1 analogen
Hoe wordt een insuline injectie toegediend?
In het subcutane vet. De absorptie daaruit is vertraagd omdat humane insuline in een opls hexameren vormt, die eerst uiteen moeten vallen in di- en monomeren voordat ze in het bloed worden opgenomen
Welke factoren zijn van invloed op de opname snelheid van insuline?
- Buikhuid>arm>bovenbeen
- Warme temperatuur sneller opgenomen door betere doorbloeding huid
- Bij altijd op dezelfde plek spuiten ontstaan er beschadigingen waardoor lipohypertrofie ontstaat, insuline opname wordt onbetrouwbaar
- Te diep spuiten (in spier) geeft zeer snelle opname
Daardoor kan de opname snelheid van dag tot dag tot 25% varieren.
Hoe kan zuiver insuline verkregen worden?
-Via recombinant humaan insuline (via bacterien)
-a- en b-keten
-Werkzaam na 30 min, piek na 2 uur en 5-8 uur werkzaam
Welke insuline worden gebruikt?
Kort- en lang-werkende insuline analogen
Snelheid van uiteenvallen in monomeren bepaalt hoe snel het wordt opgenomen
Hoe betrouwbaar is de werking van insuline preparaten?
Grote intra- en inter-individuele variatie in werking
Hoe vaak worden insuline injecties toegediend?
-Lang-werkende insuline 1x om basale insuline na te bootsen
-Kort-werkend om de pieken te veroorzaken: 3x voor maaltijd bolus insuline om piek op te vangen
Waarom wordt de basale injectie gegeven?
- Om de glucose productie uit de lever te controleren
- Om voldoende glucose opname naar de perifere weefsels te garanderen gedurende de nacht en tussen maaltijden
Waarom worden de bolus insuline injecties gegeven?
Om de glucose schommelingen direct na een maaltijd te controleren
Wat is het verschil tussen de insuline van diabetes patienten en de normale fysiologische situatie?
Als je insuline zelf in de pancreas maakt eerst via v. portae naar lever waarbij de eerste passage al 20-80% geklaard wordt. Bij spuiten eerst in systemische bloedbaan en relatief lage concentraties in v. porta
Wat zijn de behandelingsdoelen voor glucose bij diabetes?
- HbA1c <7%/ <53 mmol/mol
- Voor maaltijd glucoe 4,4-7,2 mmol/L
- Na maaltijd glucose <10 mmol/L
Welke behandeling wordt bij DM1 gegeven?
-Altijd dieet + lichamelijke beweging
-Altijd insuline. 50% basaal en 50% voor maaltijden (MTI)
Welke behandeling wordt bij DM2 gegeven?
-Altijd dieet en voldoende beweging (gecombineerd leefstijladvies)
-Medicatie toevoegen als dat onvoldoende helpt. Eerst metformine, evt medicatie toevoegen
-Insuline als pancreas te ver achteruit is gegaan, starten met lang-werkend
Wat zijn de indicaties voor extra medicatie bij DM2?
HbAic >7:
-HVZ/nierfalen: SGLT remmer of GLP1 agonist in vroeg stadium