Week 7 Flashcards
1
Q
Wat is het doel v/d behandeling bij diabetes? Welke waardes wil je?
A
- Normaliseren bloedsuikerspiegel → behandelen symptomen
- Voorkomen chronische complicaties
- Geen hyper/hypo’s
- Normaal leven
- HbA1C <53/7%
- Postprandiaal bloedglucose <10
- Nuchter bloedsuiker 4,4-7,2
2
Q
Welke mogelijkheden zijn er voor de behandeling van DM?
A
- dieet: geen vers, weinig snelle suikers
- voldoende lichamelijke activiteit: verhoogd insulinegevoeligheid, betere lange termijn uitkomst
- tabletten
- injecties: insuline of GLP1-agonisten
3
Q
Wat voor orale medicatie is er bij DM?
A
- Eerste lijn: metformine remt gluconeogenese en glucagon in lever → meer insulinegevoeligheid, gewichtsverlies
- Sulphonylureum derivaten(meglinitide): stimuleren endogene insuline secretie b-cel
- Gewichtstoename, hypoglycaemie
- DPP-4(dipeptidyl peptidase) remmers: remmen afbraak GLP-1
- SGLT2-remmers: remt resorptie glucose in PCT → glucosurie
4
Q
Hoe werkt het inspuiten van insuline?
A
- In subcutaan vet, locatie: buik > been
- Absorptie recombinant humane insuline vertraagd: vormt hexameren → 5-8h werkend
- Opnamesnelheid oiv veel factoren(locatie, temp) → grote intra- en interindividuele variatie werking
- Insuline analogen
- Nabootsen fysiologisch secretie profiel: gedurende dag constant, na maaltijd piek
- Basale injectie: glucose uit lever controleren, opname perifere weefsels als nuchter
- Bolus= 3x kortwerkend insuline voor maaltijd → voorkomt schommeling
- lagere concentratie in poortader dan bij gezonde persoon
5
Q
Hoe werkt de behandeling van DM-I?
A
- Diabetes dieet + bewegingsadvies
- Insuline
- MTI(meal time dose) is 50% tot insuline, 50% basaal
- Titreren
6
Q
Hoe werkt de behandeling van DM-II?
A
- Gecombineerd levenstijladvies
- medicatie: metformine
- HbA1C verhoogd: sulfonylureum derivaat, andere medicatie
- Atherosclerose, hart- of nierfalen: GLP1 remmer, SGLT1/2 remmer
- Progressief → uiteindelijk toch insuline
7
Q
Wat is het verschil tussen DM type I en II?
A
Type 1
- <30-35jr
- Absoluut insuline deficiëntie
- Ketoacidose
- Compleet insulineafh: sterfte
- Mager
- Autoimmuun: b-cel vernietigd
- Plots symptomen
Type 2
- >30-35jr
- Relatieve insuline deficiëntie
- Geen ketoacidose: later wel
- Niet insulineafh: controle hyperglycaemie
- Overgewicht
- Insulineresistentie en relatieve deficientie
- Vaak asymptomatisch
8
Q
Welke symptomen horen bij DM?
A
- Glucosurie
- Polyurie: osmotische diurese
- Polydipsie
- Polyphagie
- Gewichtsverlies
- Slapte, moeheid
- Type 1: plots symptomen
- Type 2: geen of subtiel
- Vaak ten onrechte andere oorzaak toegeschreven
- Niet altijd typische symptomen, 1/3 onbekend
9
Q
Hoe werkt diagnostiek bij DM?
A
- Nuchter bloedsuiker >7,0
- Willekeurig bloedsuiker >11,1
- Symptomen: 1 waarde, asymptomatisch 2
- 1 mmol/L = 18mg/dl
- HbA1C >48/6,5%
- Kans diabetische retinopathie neemt sterk toe
10
Q
Hoe werkt een OGTT?
A
- alleen grensgevallen/zwangerschapsdiabetes
- 75gr glucose: nuchter en na 120min bloedglucose
- Normaal: nuchter <7, 2h <7,8
- Impaired glucose tolerance: 2h 7,8-11,0
- Verhoogde kans DM2 en HVZ, geen microvasculaire complicaties
- Nuchter glucose 6,1-6,9: impaired fasting glucose(IFG)
- DM: nuchter >7,0, 2H >11,0
- Matige overlap obv nuchter glucose en 2h OGTT
11
Q
Wat is HbA1C?
A
- geglycosyleerd Hb: glucose bind N-eindstandig aminozuur b-keten, als glucose concentratie lang hoog irreversibel
- Als ery levensduur 2-3mnd(120 dg)
- percentage ery waarvan Hb geglycosyleerd → gem bloedglucose laatste 6-8wk
- Normaal: 20-42 mmol/mol(4-6%)
- Vers 1% = 11 mmol/mol, 7% = 53
- Effect behandeling
- Nu ook diagnostiek: >48(6,5%), geen uitsluitsel
12
Q
Voor welke complicaties moet je testen bij DM-I en II?
A
- microvasculair: schade kleine vaten
- Retinopathie: funduscopie/fundusfoto
- Type 1: >5jr na onset, na 20jr meer
- Type 2: vaak asymptmatisch, soms al bij diagnose
- Nefropathie
- Microalbuminurie= blijvend verhoogd 30-300 → ontstaan beginnend
- Type 1: 5-15jr na ontstaan
- Type 2: microalbuminurie niet per se nefropathie → andere nierziekte, atherosclerose
- Neuropathie: voet bekijken elk jaar
- Retinopathie: funduscopie/fundusfoto
- Macrovasculair: atherosclerose cardiovasculair, cerebrovasculair of perifeer
- Ketoacidose ook bij type 2: uitzondering, bv ernstige infectie, MI
- Type 2: complicaties bij diagnose mogelijk al aanwezig
13
Q
Hoe worden incretinen afgegeven?
A
- Afgegeven door darmen bij eten → versterken insuline reactie
- L-cel: ileum en proximaal colon → GLP-1
- K-cel: duodenum → GIP
- In capillair dipeptyl petidase(DPP4): snelle afbraak, korte t1/2
14
Q
Hoe werken GLP-1(analogen) en DDP4 remmers?
A
- GLP1: stimuleert insuline secretie, remt glucagon afgifte, maagleging vertraagd, verminderd eetlust → betere inuslinegevoeligheid, b-cel in stand
- Na maaltijd minder GLP1 bij DM2, effect loopt in tijd terug
- Behandeling: effect blijft, verbeterd insulinegevoeligheid, gewichtsverlies
- Veel bijwerking: braken, misselijk, diarree, minder eetlust → vooral begin
- DPP4 remmers: oraal, minder snelle inactivatie
- Geen risico hypoglycemie → betere compliantie
15
Q
Hoe werkt bariatrische chirurgie bij DM?
A
- Roux and Y bypass: blijvend effect gewicht
- Ghreline omlaag, GLP1, PYY, en insuline omhoog
- Minder eetlust en meer verzadiging
- Betere insulinegevoeligheid en minder calorieinname → complicaties voorkomen, DM genezen
16
Q
Wat is een hypoglycemie? Wat veroorzaakt het en welke symptomen horen erbij?
A
Een te laag bloedsuiker, vaak bij DM, vaak pt niet aanspreekbaar.
Oorzaken
- fout voedselinname, insuline spuiten
- exercises induced hypoglycemie
- alcoholgebruik: remt gluconeogenese
- b-blokkers: remt adrenaline -> geen awareness
Afgifte glucagon, als verder omlaag meer symptomen, cognitieve dysfunctie en coma.
Symptomen
- autonoom(adrenaline): zweten, trillen, hartklopping, angst, honger
- neurogylcopenisch: verwardheid, concentratieproblemen
- slap, duizelig, hoofdpijn, parasthesie(tinteling)
17
Q
Hoe werkt de behandeling van een hypoglycemie?
A
- Aanspreekbaar: 10-25 g glucose/os(suikerklontje, dextropur)
- Bewusteloos: 50ml 50% glucose oplossing(25g) iv / 1 mg glucagon injectie(als <45min + geen leverproblemen)
- Let op: pt vaak aan naald bij, maak handen vast zodat als schrikken hand niet wegtrekken
18
Q
Wat is C-peptide? Hoe kan dit bij de diagnostiek van hypoglycemie gebruikt worden?
A
- Proinsuline: insuline + C-peptide(1:1) in v. portae
- Nauwelijks leverklaring: maat endogene insulineprod
- Exogeen insuline(spuiten): insuline hoog, C-peptide laag
- Endogeen(sulfonylureum derivaat): hoog c-peptide en insuline
19
Q
Wat is een diabetische ketoacidose?
A
Bij DM(vooral 1) ketonprod omdat te weinig insuline.
Symptomen: braken/misselijk, tachycardie, uitdroging, verminder bewustzijn, hyperventilatie
Diagnose: klinisch beeld + hyperglycemie, ketonurie/-aemie, acidose + laag HCO3-
Triggers: infectie, MI, zwangerschap, insuline onvoeldoende/stop
Behandeling: insuline, vocht en elektrolyten geven; oorzaak behandelen
20
Q
Wat is de pathofysiologie van chronische complicaties bij DM?
A
- hoog bloedsuiker, exact mechanisme onbekend
- oxidatieve stress, stimulering pathways
- vooral organen niet insulinafh glucose opanme -> retina, zenuwen, nieren en endotheel
21
Q
Hoe onstaat diabetische retinopathie?
A
- belangrijkste oorzaak blindheid in westen
- Eerst non-proliferatief(background): microaneurysmata, exudaten en bloedingen
- Na 25jr bijna iedereen, 50% verder tot proliferatief
- Type 2: minder uitgesproken
- Na 25jr bijna iedereen, 50% verder tot proliferatief
- Proliferatief: nieuwe vaten(hypoxie) → blindheid
22
Q
Hoe ontstaat diabetische nefropathie?
A
- Nierbeschadiging
- Glomerulus beschadigd
- Ischemie agv hypertrofie a-/efferente arteriolen
- Opstijgende bacteriele infecties
- Vroeg opsporing: microalbuminurie, 15jr tot afname GFR en toename BD
- type 1: regelmatig controle → ACE-remmers
- Natuurlijk beloop type 2 overeenkomsten, vers d leeftijd diagnose, klein deel microalbuminurie bij diagnose, niet specifiek diabetische nierziekte(atherosclerose)
23
Q
Hoe ontstaat diabetische neuropathie?
A
- vasculaire hypothese: minder doorbloeding
- Metabole hypothese: hoog glucose beschadigt zenuw
- Type 1 binnen 2-3jr na ontstaan diabetes, bij type 2 al langer aanwezig
- typen
- Pijn
- Verminderd gevoel
- Geisoleerd
- Amytrophie= bovenbeenspieren → atrofie
- …
- Ulcera, charcot’s arthropathy(voet zakt door) → amputaties
- Voelen AP niet, orthostase
- Hypoglycemia unawereness, geen reactie
24
Q
Wat zijn risicofactoren voor complicaties bij DM?
A
- mannen
- Chroniciteit
- Hyperglycemie
- Microalbuminurie
- Roken
- HT
Type 2: leeftijd, hyperlipidemie
25
Wat is het effect van behandeling van DM op complicaties?
- vroeg goed reguleren bloedsuiker geeft snel verminderd risico microvasculaire complicaties(legacy effect/metabolic memory), ook andersom
- langer voordat minder macrovasculaire complicaties en matig effect maar relevant
- dus andere risicofactoren al vanaf begin behandelen
26
Wat is insulineresistentie?
=normale insuline kan glucosepsiegel niet voldoende laten dalen
- HESC: arbeidsintensief, gouden standaard-> insuline en glucose infuus → steady state
- DM: lagere opname glucose in cel bij zelfde insuline
- OGTT: ook IGT
- geen DM → pancreas maakt voldoende insuline
- omgekeerd evenredig verband fasting glucose en insuline gevoeligheid
27
Hoe ontstaat insuline resistentie?
- Pre-receptor: antilichaam t insuline
- Receptor: verlaagd aantal/affiniteit
- Postreceptor: abnormale signaaltransductie, vaakst
- Glucose transporter: minder GLUT4
- Glucose metabolisme: receptor signalering uit balans → ander effect in vers weefsels(welk enzym meeste)
Factoren
- Meer met ouder: minder spiermassa, minder bewegen
- Obesitas: minder insulinegevoelig
- Viscerale vetmassa: onafh BMI, hoe meer des te minder insuline gevoelig
- Hyperinsulinemie: downregulatie
28
Wat is het metabool syndroom?
3/5 kenmerken
- verhoogde buikomvang
- Verhoogde TG
- Verlaagde HDL-C
- Verhoogde BD
- Nuchter bloedglucose >5,6
Insuline resistentie veroorzaakt cluster factoren, waardoor verhoogd risico DM2, HVZ(ook als geen DM) en bep soorten kanker
Mechanisme onbekend
29
Hoe werkt de behandeling van metabool syndroom?
- Onderliggende oorzaak behandelen
- CV risicofactoren behandelen(als lifestyle niet helpt)
- Medicatie: metformine, SGLT1 remmers en GLP1 analogen → geen hard bewijs
- Verschuiving criteria DM: nuchter bloedsuiker >5,6?
30
Wat gebeurt er met het gewicht bij alcoholmisbruik?
- Matig gebruik: gewichtstoename → meer calorieën, meteen verband
- Chronische gebruik: gewichtsverlies
- Alcohol remt eetlust
- Loze calorieën: geen synthese
- schade → minder efficientie vertering
31
Hoe word alcohol in de lever afgebroken?
Ethanol + NAD+ —alcohol dehydrogenase→ acetaldehyde + NADH + H+
Acetaldehyde + NAD+ —acetaldehyde dehydrogenase→ acetaat + NADH + H+
- Acetaat naar bloed, in spier d acetyl-CoA transferase afgebroken
- nulde-orde: 10g/h
32
Waarom verandert bij alcoholmisbruik ruw ER in SER? Hoe beïnvloed alcohol geneesmiddelenwerking?
- Bevat cytochroom P450 reductatses
- Oxideren z NAD+: NADP+ en O2
- Blootstelling toxische stof(oa alcohol): enzyminductie → extra capaciteit
- Invloed geneesmiddelenwerking bij alcohol
- Nuchter: versnelde afbraak → minder werking
- Alcohol: preferentiële afbraak alcohol ipv geneesmideel → stekere werking, overdosering
33
Hoe werken acetaldehyde dehydrogenase remmers?
- Disulfiram: aversietherapie
- Na consumptie alcohol(ook weinig): acetaldehyde hoopt op -> misselijk, hartkloppingen, rood worden
- Niet emotionele drinker: aritmie
34
Hoe veroorzaakt alcohol ketoacidose, hypoglycemie en leververvetting?
- NADH/NAD+ ratio verhoogd
- reacties lopen omgekeerd zodat NAD+
- Hypoglycemie: alcohol verminder veodselinname, leverglycogeen op maar gluconeogenese geremd
- Leververvetting: vetzuren niet verbrand, glycerol-3-fosfaat uit DHAP gevormd → TG synthese, stapeling
- Acidose: lactaat uit ery’s niet verwerkt en lactaat uit pyruvaat gemaakt
- ketoacidose: veel acetyl-CoA, citroenzuurcyclus niet actief
35
Wat voor tumoren v/d eilandjes v Langerhans zijn er?
- Differentiatie: bloedsuikerspiegel
- Insulinoma(a-cel): hypoglycmeie
- Glucagonoma(b-cel): hyperglycemie, mildere symptomen → andere hormonen compenseren
- Groter dan normaal eilandje, beningne en geen metastase → verwijderen: gevaarlijk op lange termijn
- Symptomen: dorst, polyurie
36
Wat is massive amyloid deposition?
- amyline word samen m insuline uitgescheiden, klontert buiten cel
- DM2: oorzaak(minder doorbloeding) of gevolg(hyperinsulinemie)
- b-cel gaat uiteindelijk kapot: insuline spuiten
37
Waarom duurt het bij destructie van eilandjes lang voordat er symptomen zijn?
Pancreas heeft grote overcapaciteit, 80% weg voordat insuline niet meer compenseren. Dit is pathologisch niet meer zichtbaar omdat ontstekingsproces al klaar.
38
Hoe zien de eilandjes van Langerhans eruit?
- veel meer acini dan eilandjes in pancreas
- goed doorbloed, van buiten naar binnen
- opslag in secretiegranula bij bloedvaten
- meer b-cellen(insuline) centraal, a-cellen(glucagon) perifeer
- heel weinig g-cellen(somatostatine)
39
Hoe werkt de glucose gemedieerde insulinesecretie? Hoe werkt sulfunylureum?
Opname glucose via GLUT2 → fosforylering mbv glucokinase → verbranding G6P in aerobe glycolyse → verhoging ATP/ADP verhouding → sluiting ATP-gevoelige K-kanalen → membraandepolarisatie → opening voltage-gevoelig Ca-kanaal → verhoging intracel Ca2+ → versmelting secretiegranula m plasmamembraan → inhoud vrij
Sluit ATP-gevoelige K-kanaal
40
Wat is het verschil tussen glucokinase en hexokinase? Waar komen deze voor?
Glucose + ATP → glucose-6-fosfaat + ADP
- Glucokinase: Km rond bloedsuikerspiegel → veel verandering activiteit bij kleine variatie -> lever, b-cel, lagere affiniteit glucose
- Hexokinase: Km=0,1 → alle andere cellen
- Geremd d G6P: als geen energie nodig geen glycolyse, G6P stapelt en hexokinase geremd → geen omzetting glucose, intracel glucose stijgt → geen opname
41
Hoe remt de afgifte van insuline de afgifte van glucagon?
B-cel geeft GABA af aan a-cel -> opening Cl-kanaal -> hyperpolarisatie.
Hierdoor is de bloedsuikerspiegel bij DM1 hoger dan bij DM2.
