week 6 Flashcards
benoem de fasen van geneesmiddelen
fase I:
- veiligheid van (nieuwe) geneesmiddel
- stapsgewijs op zoek naar beste dosering voor vervolgonderzoek
fase II:
- doorgaans single-arm studie met eindpunt op effectiviteit (geen randomisatie)
fase III:
- gerandomiseerd onderzoek in vergelijking met huidige standaardbehandeling
- eindpunt: overall survivals (OS) progression free survival (PFS)
Wat zijn de betekenissen van de volgende begrippen?
- farmacokinetiek
- farmacodynamiek
farmacokinetiek: wat het lichaam doet met het medicijn
farmaodynamie: wat het medicijn doet met het lichaam
hoe wordt chemotherapie gedoseerd?
aan de hand van vierkante meter lichaamsoppervlak
Het metabolisme bestaat uit twee fases.
eentje doormiddel van CYP450 en eentje door UGT, welke eindproducten passen daar bij?
moederstof –>Cyp450 –> Oxidatie / reductie
moederstof/metaboliet –> UGT –> Conjugatie
Wat gebeurt er als de stof capecitabine wordt ingenomen en het enzym DPD is niet werkzaam?
normaal inactiveert DPD voor 80% de stof maar nu werkt dat dus niet dus wordt het een actief metaboliet –> zorgt voor cytotoxiciteit, wat goed is om de tumor te bestrijden maar er vind ook veel toxiciteit plaats wat niet goed is voor het lichaam.
Ditzelfde geld voor UGT1Aq bij irinotecan (dan zal dus iets met de dosering gedaan moeten worden)
Wat is de actieve vorm van tamoxifen (wordt gebruikt voor de behandeling van borstkanker)?
endoxifen, door het gebruik van paroxetine (anti-depressievum) is wordt er minder tamoxifen omgezet in het actief endoxifen waardoor die endoxifenspiegel verlaagd blijft.
Grapefruit geeft een bepaalde werking op het CYP3A4 enzym in de lever/darm. wat is hiervan het gevolg?
hogere concentraties van geneesmiddelen in het bloed; grotere kans op bijwerkingen. (medicatie wordt niet gemetaboliseerd hierdoor)
Wat gebeurt er bij het gebruik van sint Jans kruid en het gebruik van imatinib (middel dat wordt gebruikt om de groeifactor voor cellen uit te schakelen met verschillende soorten kanker)
combinatie van deze twee zorgt voor een minder goede werking van imatinib (concentratie wordt lager)
Welke stoffen hebben een volledig ander metabolisme dan andere systemische therapieën?
monoclonale antilichamen
conform endogeen IgG
dus geen CYP450 etc.
Sinds wanneer is het beeld van kanker veranderd?
20e eeuw (kanker steeds zichtbaarder)
niet alleen geneeskunde en wetenschap maar beeld van ziekte ook gevormd door cultuur en maatschappij
Zet de volgende behandeling op volgorde van oudst naar nieuwste manier van behandelen.
- radiotherapie
- chrirugie
- imunotherpaie & precision medicine
- chemotherapie
- chirurgie (bv. mastectomie) late 19e eeuw
- radiotherapie (vanaf vroege 20e eeuw)
- chemotherapie (medio 20e eeuw)
- imunotherapie en precision medicine (eind 20e eeuw/ begin 21e eeuw)
Wat houd de doorbraak van de jaren 60 in als we spreken over de behandeling van kanker
filosofische doorbraak
- eerste orde kinetiek: geneesmiddelen elimineren bepaald percentage kankercellen –> bij remissie juist dosering verhogen
Wat is de invloed niet-medische factoren geweest t.a.v. radicale mastectomie
- aanzienlijke nationale verschillen
- vele onzekerheden –> psychologische aspect
- feministische en patiënten beweging
Wat wordt bedoeld met de Breslow dikte?
dat is de dikte waarmee het melanoom in de huid groeit
Welke twee therapieen geven we bij melanomen?
- immuun therapie
- targeted therapy
BRAF mutaties kunnen in 50% van de gevallen zorgen voor melanomen–> BRAF remmers (kan alleen als er een BRAF V600 mutatie in de melanoomcellen zit.)
Na een tijdje werd gezien dat de pathway voor de deling van de melanoom weer aan ging. Wat hebben ze gedaan om dit te voorkomen?
Door een dubbele pathway blokkade uit te voeren. Dit deden ze door MEK 1/2 uit te schakelen.
Wat is het principe van imunotherapie?
Doormiddel van T-cellen worden de kankercellen opgeruimd. Normaal gesproken laat de T-cel de kankercel met rust maar door de activatie van checkpoints activeer je die remmende werking waardoor de T-cel de tumorcel wel herkend.
Wat zijn de bijwerkingen immunotherapie?
auto-immuunbijwerkingen, alles wat eindigt op itis.
- uveitis
- pneumonitis
- artritis
- dermatitis
- thyreoiditis
- hepatitis
- myocarditis
Wat is de behandeling voor de bijwerkingen van immunotherapie?
prednison
uitzondering: hormoonbijwerkingen
Hoe ziet de microscopische structuur eruit van een HPV virus?
- 55nm
- icosaedrische mantel
- L1 en L2 capside eiwitten
- circulair DNA
- is afhankelijk van een gastheercel voor zijn replicatie.
Hoe ziet de genomische structuur eruit?
drie gebieden
1. LCR (long control region)
- startpunt van DNA replicatie
- transcriptie controlerende elementen van enhancer en promoter
- vroeg gebeid
- transcriptie van vroege genen E1, E2, E4, E5, E6, E7 - laat gebied
- transcriptie van late genen (L1 en L2)
Hoe vind een HPV infectie plaats?
er moet een wondje (port d’antre) zijn om zich te kunnen verspreiden in het lichaam.
- viruspartikels bindt aan specifieke moleculen op het oppervlak van de cel
- viruspartikel dringt de cel binnen door endocytosis
- afbreken van virale mantel door celproteasen
- viraal DNA gaat naar de celkern, transcriptie van virale genen begint.
Wat is de functie van E6, E7 en E5?
- onderdrukking van apoptose (E6/P53)
- onderdrukking van celcyclus controle (E7)
- stimuleren van de epidermale groeifactor-receptor (EGFR)(E5)
Wat is de kritische stap bij een HPV infectie?
partiële integratie van viraal DNA in het genoom van de gastheercel. –> genomische instabiliteit –> progressie tot kanker
Wat gebeurt er als je E2 kwijtraakt?
E2 zorgt voor de onderdrukking van E6 en E7. Als je dat dus mist zal de proliferatie gewoon doorgaan.
Welk begrip past bij welke betekenis
1. oncogeen virus
2. oncolytisch virus
oncogeen virus: veroorzaakt kanker
oncolytisch virus: doodt kanker cellen
Wat doet een oncolytisch virus?
veroorzaakt een acute infectie: lichaam ruimt het zelf op
geen vaccin of anti-virale therapie nodig
NIET:
- een virus dat zich inbouwt in het genoom van gastheer
- een virus dat muteert naar ‘gevaarlijke mutanten’
Wat zijn voorbeelden van natuurlijk voorkomend of genetisch gemodificeerd
- adenovirussen
- paramyxovirussen: Newcastle Diseasse virus, mazelen
- reovirus
- vesicular stomatis virus
- influenza virus
- vaccinia virus
Dus geen ebola, geen HIV, geen hepatitis
Waarom horen Ebola, HIV en hepatitis niet tot oncolitische virussen?
- omdat deze zich in het genoom incorporeren
- te pathogeen voor de mens
Wat zijn de eisen die gesteld worden voor oncolytische virussen?
- veilig voor patiënt: niet ziekte verwekkend
- veilig voor omgeving van patiënt: mens en dier
effectief:
- veroorzaakt oncolyse van tumorcellen
- induceert verhoogd anti-tumor immuun response van de host
belangrijk voor tentamen!
Wat is het Newcastle disease virus?
wordt gebruikt als oncolytisch virus voor alvleesklierkanker en veroorzaakt tevens het ‘pseudovogelpest’ in vogels.
benoem 3 voordelen voor het gebruik van NDV (Newcastle disease virus) en 2 nadelen voor
voordeel van NDV:
- animaal virus: veroorzaakt geen ziekte in mensen, dus veilig voor patiënt.
- eenvoudig genetisch modificeerbaar
- effectiviteit bewezen in verschillende klinische trials (met vaccin stammen)
nadeel van NDV:
- tot nu toe een te lage effectiviteit, deze moet verhoogd worden
- virus is potentieel niet veilig voor omgeving
belangrijk voor tentamen!
Hoe zouden we de oncologische effectiviteit kunnen verhogen voor bijvoorbeeld het NDV?
door virulentie te verhogen (de mate van ziekmakend vermogen)
Wat is de regelgeving omtrent euthanasie met betrekking tot leeftijd. Wanneer is iemand wilsbekwaam?
12-16 jaar, zowel toestemming van ouder als kind
16-17 toestemming van patiënt maar je bent wel verplicht de voogd in te lichten.
Met welke eis wordt de arts onthouden van juridische vervolging bij het plegen van euthenasie?
zorgvuldigheidscriteria, wanneer de arts zich hier aan houd is het geoorloogd euthanasie bij iemand uit te voeren. De toetsingscommissie gaat hierover
Wat houd een wilsverklaring precies in?
- naam
- datum
- handtekening
- interne vrijwilligheid (wilsbekwaam)
- externe vrijwilligheid (niet onder druk van andere zijn opgesteld)
- > 16 jaar
- wat maakt lijden ondragelijk en uitzichtloos
