Week 4 Flashcards
Wat is de Salter Harris classificatie?
Indeling groeischijf letsel
I: dwarse breuk door groeischijf
II: breuk door groeischijf en metafyse
Let op: na 7-10dg geen repositie meer
III: breuk door groeischijf en epifyse
IV: breuk door groeischijf, epifyse en metafyse
Behandeling: repositie en operatie
V: compressiefractuur groeischijf, niet op foto zichtbaar, herkennen aan scheefgroei
Hoe werkt remodeling van fracturen bij kinderen?
- vierde demensie en langste en laatste fase fractuurgenezing
- Periost: wet van Wolff
- wet van Hueter-Volkmann= deel groeischijf waar minder druk op komt groeit sneller
- Factoren van invloed op remodeling: rest-groeipotentieel, mate dislocatie, richting dislocatie(in bewegingsrichting beter), afstand tot groeischrijf, stabiliteit, tijd sds ongeval
Wat maakt fracturen bij kinderen anders dan volwassenen?
- botten elastischer
- periost dikker, steviger en acteiver
- groeischijven
- groei
- snellere consolidatie
- ander onderliggend lijden: aneurysmatiche/solitaire botcyste, niet ossificerend fibroom, triplane fractuur bij sluitende groeischijf
Wat is het kniegewricht?
- femur
- patella
- tibia
Scharnier-rol gewricht: flexie, extensie en kleine rotatie
Welke banden heeft het kniegewricht?
- mediaal collateraal ligament
- lateraal collateraal ligament
- voorste kruisband(ACL): van mediaal op laterale femurcondyl naar mediaal anterior op tibia -> spant aan bij extensie
- achterste kruisband(PCL): van lateraal op mediale femurcondyl naar posterior lateraal op tibia -> spant aan bij flexie
Wat zijn de menisci?
- bindweefsel dat door belasting omgezet in vezelig kraakbeen
- Functie: congruentievergroting en druk opvangen
- Mediale meniscus: vergroeit met kapsel → kwetsbaarder
- Laterale meniscus: groter, los van kapsel → beweeglijker
- Ligament loopt naar achterzijde mediale femurcondyl → als been strekken meniscus weggetrokken
Wat is de fossa poplitea?
Knieholte, gevuld met vet
Bevat van oppervlakkig naar diep: n tibialis, vene en arterie poplitea
Begrenzing:
- proximaal: m semimembranosus en m biceps femoris
- distaal: m gastrocnemicus caput laterale en mediale
Welke spieren bevinden zich ventraal in het onderbeen?
- M tibialis anterior: van lateraal op tibia naar hallux → dorsaalflexie
- M extensor digitorum longus: van condylus lateralis naar dig 2-5 → extensie dig 2-5, dorsaalflexie, pronatie
- M. Extensor hallucis longus: van mediaal op fibula naar distale phalanx hallus -> dorsiflexie, extensie hallux
Welke spieren bevinden zich lateraal in het onderbeen?
Mm. peronei -> plantairflexie en pronatie
- M fibularis longus: van caput fibulae naar basis metatarsale 1(loopt onder voet door)
- M fibularis brevis: van onderste helft fibula naar basis metatarsale 5
Welke spieren bevinden zich oppervlakkig dorsaal in het onderbeen?
Naar tuber calcanei → flexie knie, plantairflexie, supinatie
- M triceps surae
- M gastrocnemicus caput mediale en laterale: van mediale/laterale condylus femur, biarticulair
- M soleus
- M plantaris: van condylus lateralis femur
Welke spieren bevinden zich diep dorsaal in het onderbeen?
Functie: plantairflexie en supinatie
- M tibialis posterior: van membrana interossea naar os naviculare, cuneifromia I-III en metatarsale II-IV
- M flexor digitorum longus: van fascies posterior tibia naar distale falanx dig 2-5
- M flexor hallucis longus: van fibula naar eindkootje hallux
Chiasma crurale: FDL en tibialis posterior
Chiasma plantare: FDL en FHL
Welke neurovasculaire structuren bevatten de loges in het onderbeen?
- anterior loge: a/v tibialis anterior, n fibularis profudus
- lateraal loge: n fibularis superficialis
- diepe flexoren loge: a/v tibialis posterior, a/v fibularis, n tibialis -> moeilijkste te palperen
- oppervlakkige flexoren loge: -
Hoe werkt de innervatie van het onderbeen en de voet?
- N peroneus communis splitst in n n peroneus profundus en superficialis → extensoren en dorsaalflexie, pronatie
- N safenus: cutane zenuw been, uit N tibialis, oppervlakkig
- N tibialis loopt dorsaal → n plantaaris medialis en dorsalis → flexoren, plantairflexie, suppinatie
Welke botten bevinden zich in de voet?
- Achtervoet: calcaneus en talus
- Middenvoet: os naviculare, cuneiforme mediale/intermedius/laterale, cuboideum en metatarsale I-V
- Voorvoet: proximale, mediale en distale falangen(14x)
Welke gewrichten zijn er in de enkel? Welke bewegingen doen ze?
- Art talocruralis(bovenste spronggewricht): tussen talus en fibula/tibia → planatir/dorsaalflexie
- Onderste springgewricht
- Art subtalare(onderste spronggewricht): tussen taleus en calcaneus → varus/valgus stand
- Art midtarsale: bestaat uit art calcaneocuboidea en art talocalcaneonaviculare → pronatie en supinatie
Inversie= plantair flexie + supinatie + varus
Eversie= dorsaal flexie + pronatie + valgus
Welke banden bevinden zich in de enkel?
- mediaal: lig deltoideum, tibia vast aan calcaneous en tarsalia
- Lateraal(cijfers= volgorde scheuren bij inversietrauma): lig talofibulare anterior(1) en posterior(3), lig calcaneofibulare(2)
Welke spieren bevinden zich dorsaal in de voet?
- m extensor digitorum brevis: calcaneus naar aponeurosis dig II-IV
- M extensor hallucis brevis: van dorsaal op calcaneus naar proximale falanx hallux
Welke spieren bevinden zich plantair in de voet?
In lagen(van oppervlakkig naar diep)
- 1: aponeurosis plantaris
- 2: voetspieren v/d grote en kleine teen
- Let op: m adductor hallucis doet abductie en vice versa
- M abductor digiti minimi
- 3: m flexor digitorum brevis, m interosseus en lumbricales
Hoe werkt de circulatie in het onderbeen en de voet?
- a femoralis door hiatus adductorius, naar knieholte → a poplitea
- Onderzijde naar voren en splisting: a tibialis posterior(→ a peroneus) en anterior
- Onderzijde: plantairarterie
Wat is de tarsale tunnel? Hoe verschilt deze van de carpale tunnel?
- Verschil carpale tunnel: geen bloedvaten in carpale, 3 pezen
- Van mediaal naar lateraal: m tibialis posterior, m flexor digitorum longus, a tibialis posterior, v tibialis posterior, n tibialis, m flexor hallucis longus
- Mediale zijde achter mediale malleolus
Wat zijn de gewrichtslijnen van Lisfranc en Chopart?
- Lisfranc: tussen os cuneiforme en metatarsalia
- Chopart: tussen talus en os cuboideum/naviculare
Welke testen kun je doen bij ligamentletsels v/d knie?
- Lachman test: knie in 20 graden flexie, tibia naar anterior → ACL
- Collateraal stress test: valgus(dus knie in varus) voor MCL, varus voor LCL
- Achterste(PCL) en voorste(ACL) schuiflade test
- Posterior sag test → ACL
- Pivot shift -> instabiliteit bij ACL letsel
- Dial test → PCL/LCL letsel
Hoe werkt de behandeling van ligamentletsel v/d knie?
Keuze afhv soort trauma, soort letsel, belasting
- oefentherapie: sneller herstel maar kracht stijgt minder hard dan operatie, helft alsnog operatie
- reconstructie: stabiliteit herstellen, anatomie herstellen met normale insertie(veel variatie), tunnels geplaatst om pees te fixeren
Pees kan auto- of allogeen zijn en van knie, quadriceps, of hamstrings komen
Bij LCL iedereen reconstructie, bij ACL helft, PCL 20% en MCL bijna nooit
Risico osteoartrose knie stijgt sterk na knieletsel, niet voorkomen met reconstructie
Wat is een overbelastingsletsel?
Teveel belasting in verhouding tot wat iemand gewend is(te weinig rust)
Behandeling: educatie, load management en opbouwende oefentherapie
Wat is een tendinopathie?
Normale pees: parallelle collageenvezels, homogene celdichtheid, gestrekte celkernen
Tendinopathie: ronde cellen, wisselende celdichtheid, collageenvezels in wisselende richting
Slechte prognose, opbouwende oefentherapie binnen pijngrezen
Wat is een acute hamstringblessure?
- professioneel voetbal, hoger recidiefkans als VG
- Preventie: Nordic hamstring oefeningen
- trias: aanspanpijn, rekpijn en pijn bij palpatie
- testen: flexie knie en extensie heup
Behandeling volledige ruptuur(5%) - weinig kracht kunnen leveren
- Conservatief: laag complicatierisico, minder kracht
- Operatie: meer kracht, hogere tevredenheid maar meer complicaties
- Ervaren functie en pijn vergelijkbaar
Wat is belangrijk bij gecompliceerd onderbeenletsel?
- keuze maken behouden of amputeren(gevoel in voetzool intact)
- gecontamineerd, niet per se geïnfecteerd
- doel: osteomyelitis voorkomen
- weke delen eerst genezen voordat bot kan genezen
- factoren van invloed: traumamechanisme, mate comminutie, weke delen letsel en dislocatie
Wat is abductie/adductie v/d voorvoet?
Lijn door hiel naar midden tussen tenen
Abductie: meer tenen naar lateraal, as tussen 1e en 2e teen
Adductie: meer tenen naar mediaal, as tussen 4e/5e teen
Wat is in toeing gait?
Met tenen naar binnen lopen, heup in endorotatie
- komt vaak voor bij kinderen
Oorzaken
- coxa anteverta
- endotorsio tibiae
- voorvoet adductus
Wat zijn enkelbandletsels?
- meestal inversieletsel v/d laterale ligamenten(laterale malleolus zit lager waardoor minder eversie)
- helft moet behandeld worden, 20% houdt instabiliteit
Tetsen - voorste schuiflade test: lig talofibulare anterior
- inversie stress test: lig calcaneofibulare
- eversie stress test: lig deltoideum
Behandeling: voorkomen zwelling, oefenen binnen pijngrens en zware belasting vermijden
Hoe werkt diagnostiek bij enkelfracturen? Wat zijn de Ottowa ankle rules?
Rontgenfoto: AP, lateraal en Mortise(15 graden endorotatie om enkelvork beoordelen)
Bij verdenking hoge fibulafractuur(Maisoneuve #) foto hele onderbeen, let ook op avulsiefractuur basis metatarsale V
Ottowa ankle rules:
- X-enkel als pijn rond malleoulus + drukpijn bij distale fibula of mediale malleolus of niet kunnen belasten
- X-voet als pijn in middenvoet + drukpijn bij basis metatarsale V of os naviculare of niet kunnen belasten
Wat is de Lauge-Hansen classificatie?
- Nauwkeuriger: traumamechanisme meegenomen
- Uitgangspositie voet(pronatie/supinatie) en richting inwerkende krachten(talus tov tibia: abductie, adductie of exorotatie) → bredeneren aan welke structuren schade
Wat is een klompvoet(pes equinovarus adductus), metarsus adductus en metatarsus primus varus?
- mediaal gerichte voet met enkelvoudige diepe plooien bij achillespees(CAVE)
- behandeling: Ponseti methode
- in helft bilateraal, 20% gerelateerd aan andere aandoeningen
Metatarsus adductus: adductie voorvoet, in 12% neonaten, 90% spontane correctie
Metatarsus primus varus: metarsus dig 5 te ver naar mediaal
Slangenvoet: achtervoet in valgus, voorvoet in adductie
Wat is een hakvoet?
- Overmatige dorsaalflexie door intra-uteriene malpositie
- Ook zonder actieve behandeling goede prognose
Wat is een congenitale verticale talus?
- Verticale talus met vegrote voetzool
- Moet operatief behandeld worden
- In helft andere congenitale afwijkingen
Wat is een (soepele) platvoet(pedes planovalgi)?
- geen pathologische gevolgen
- geen behandeling nodig
- pijn op mediale voetrand: denk aan os tibiale externum
- soeple platvoet is meestal pijnloos, geen functiebeperking
Wat is een tarsale coalitie?
Samenvloeiing tarsale botten, calcaneo-naviculare coalitie komt meest voor(kan ook talocalacaneaal)
Klinische presentatie
- Rigide platvoet: geen varuskanteling in achtervoet als op tenen staan of onbelast
- Minder beweegelijkheid
- Pijn
- Niet op laterale voet rand kunnen lopen
Wat is een holvoet(pes cavus)?
- mediale flexoren trekken sterk aan voet dan extensoren
- nooit congenitaal, pas na 5-6jr
- neurologisch onderzoeken: in 70% relatie neurologische afwijkingen
- therapie: weke delen release, chirurgische correctie
Welke teenafwijkingen zijn er?
- hallux valgus: kan familiair, strakke schoenen, chirurgische correctie
- krulteen: verkorte flexorpees, pas als klachen pees doornemen
Wat zijn de kerntaken van een sportarts?
- blessureconsulten
- sportmedisch onderzoek
- teambegeleiding
Welke stand van benen is fysiologisch bij kinderen?
- Tot 1jr genua vara(15 graden)
- 2-7jr: genua valga
- persiterende genua vars: rachitis
- genua valga: coxa anteverta
Wat is het compartimentsyndroom?
- oorzaak: interne volumetoename(fractuur) of externe restrictie
- vroege herkenning: onverklaarbaar hevige pijn
- vaakst in onderarm- en been
- pathofysiologie: weefseldruk boven capillaire perfusiedruk waardoor ischemie
- tests: passieve rek geeft meer pijn, compartimenten voelen bij palpatie zeer gespannen en erg pijnlijk
- lab: CPK en myoglobines voor spiernecrose, Hb, ureum, creat, kalium
- behandeling: fasciotomie
Wat is het complex regionaal pijn syndroom(CRPS)?
- Complicatie na trauma/chirurgie
- Sok-/handschoenvormig aan een of meerdere extremiteiten
- Kliniek: continue pijn, sensibele stoornissen, kleur en temperatuurveranderingen, zwelling, transpiratie, asymmetrie, motorische en trophische stoornissen
- Klinische diagnose, per exclusionem, criteria
- Lokale inflammatie geeft verandering in CZS
- Geen bewijs voor therapie; fysio, tricyclische antidepressiva, anti-epileptica, transcutane elektrostimulatie, vaatverwijders en sympaticusblokkade, medicatie tegen spasmen
Wat is de ziekte van Osgood-Schlatter?
Osteochondrose apofyse v/d tuberositas tibiae door tractie
Wat is het verschil tussen primaire en secundaire botgenezing?
Primair: als sterke fixatie met compressie botten op elkaar, geen callusvorming, osteoblasten groeien van ene naar andere kant fractuur
Secundair: natuurlijk, hematoom -> callus -> bot
Wat is de AO-classificatie?
Nummer voor bot: 1=humerus, 2=onderarm, 3=femur, 4=onderbeen
Nummer voor segment
1= proximaal: A=extra-articulair, B=deel intra, C=intra-articulair
2= diafysair: A=simpel, B=wedge, C= complex
3= distaal: zoals proximaal
Letter voor vorm: A, B of C
Wat is de Gustillo-classficatie?
Gustillo classificatie: inschatten infectie en amputatie risico bij gecompliceerde fracturen
1: wond <1cm, van binnen naar buiten door bot
2: wond >1cm, van buiten naar binnen, matig weke delen letsel
3: open fractuur met uitgebreid weke delen letsel of traumatisch amputatie; a(periost intact)-c(arterieel vaatletsel)
