Week 3 Flashcards
Waaruit bestaat bot?
- 60 procent mineraal: hydroxyapatiet
- Extracellulaire eiwitmatrix (ECM, osteoid), bestaat uit collageen type 1 en niet collagene eiwitten. 30 procent
- Bloedvaten 8 procent
- Cellen 2 procent
Wat zijn de functies van de osteocyt?
- Sensor van mechanische belasting
- Reguleert botombouw
- Reguleert fosfaat homeostase
Hoe breekt een osteoclast bot af?
- Maakt een afgesloten resorptie compartiment
- Protonpompen zorgen voor verzuring door HCl
- Afbraak bot eiwitmatrix door enzym cathepsine K
Hoe werkt RANK?
RANK op pre-osteoclast, binding van RANKL aan RANK waardoor werking van osteoclast en botafbraak. Eventueel remming van RANK door OPG wat doet alsof het RANK is zodat het RANKL weg kan vangen en activatie tegen kan gaan waardoor osteoblasten aan de gang kunnen blijven terwijl osteoclasten bezig gehouden worden.
Wat is trabeculair bot?
Bevindt zich vooral aan uiteinde van bot, buigzaam en sponsachtig, efficiënte verdeling van belastingskrachten. Mineraal metabolisme (bij deficiëntie)
Wat is corticaal bot?
Dichte buitenkant van compact bot, bepaalt de vorm van het bot, verzorgt sterkte , aanhechtingsplaats pezen en spieren, bescherming van beenmerg.
Hoe komt corticaal bot aan bloed?
Via kanaal van Haver
Wat is periosteum?
- Buitenkant botweefsel
- Dubbellaags: buitenste laag is bindweefsel en collageen. Binnenste laag is cellen
- Voorzien van zenuwvezels, bloedvaten en lymfevaten
- Zorgen voor peesverbindingen
Wat is endosteum?
- Binnenkant van botweefsel, bekleedt de mergholte, binnenkant Haverse kanalen en trabeculair bot.
- Enkellaags: cellen en collageen
- Groei en ontwikkeling
Wat is endochondrale botvorming?
Omvormen van kraakbeen tot bot
Waar zit het primair ossificatie centrum?
Diafyse
Waar zit het secundair ossificatie centrum?
Epifyse
Wat is intramembraneuze botvorming?
Directe botvorming, niet eerst naar kraakbeen maar gewoon gelijk. Vooral bij schedel. Osteoblasten maken eiwitten die osteoid vormen, osteoid gemineraliseerd door calcium en dan bot.
Wat is het verschil tussen modelling en remodelling van het bot?
- Modelling is groei, botafbraak en botvorming gescheiden
- Remodelling is reparatie: botafbraak en botvorming op zelfde plek. Op een BMU
Wat is het verschil tussen RANKL en sclerostine?
- RANKL stimuleert osteoclast activiteit
- Sclerostine remt osteoblast activiteit
Wat is er bij sclerosteosis?
Geen sclerostinevorming, dus geen remming van osteoblast. Heel veel botaanmaak
Wat is de wet van Wolff?
Botvorming past zich aan op waar meer/minder stress is.
Hoe verandert de geometrie van corticaal bot tijdens veroudering?
Botvorming aan buitenzijde om verlies aan binnenzijde te compenseren, grotere diameter met zelfde sterkte
Wat zijn de effecten van PTH?
- Aanzetten resorptie osteoclasten waardoor hogere concentratie calcium en fosfaat
- Meer calcium reabsorptie en minder fosfaat reabsorptie in nier
- Omzetten niet actief vitD tot actief vitD door stimul;atie 1alfa-hydroxylase
Wat zijn de effecten van FGF23?
- Minder reabsorptie van fosfaat in de nier
- Minder opname van fosfaat in de darm
Wat doet Klotho?
Zonder klotho werkt FGF23 niet
In welke vormen is calcium aanwezig in de circulatie?
- Geioniseerd calcium (biologisch actief)
- Eiwit gebonden
- Gecomplexeerd calcium (citraat sulfaat etc)
Routine testen meten alle 3 samen, alleen geioniseerd calcium is actief.
Oudere huid maakt meer/minder gebruik van zonlicht dan jongere huid
Minder
Wat is het effect van calcitonine?
Remmen osteoclastaire botresorptie, maar geen duidelijke effecten calcium huishouding bij verwijdering schildklier
vitD stimuleert/remt productie FGF23
Stimuleert
Wat zijn de klachten van hypofosfatemie?
- Problemen met skelet
- Spierpijn en spierzwakte
- Vermoeidheid
- Dysfunctie van hart en hersenen
Wat is het verschil tussen primaire, secundaire en tertiaire hyperparathyreoidie?
- Primaire: toegenomen PTH-afgifte door probleem in bijschildklier
- Secundair: Toegenomen PTH-afgifte als gevolg van langdurige hypocalciemie
- Tertiair: Autonome PTH-overproductie in plaats van toegenomen PTH-afgifte in het kader van een secundaire hyperparathyroeidie
Wat zijn de oorzaken van verminderde botdichtheid?
- Osteoporose
- OSteomalacie
- Metastases
- Multipel myeloom
- Hyperparathyreoidie
Wat zijn de risicofactoren voor het ontwikkelen van osteoporose?
- Hogere leeftijd
- Na menopauze
- Oudere mensen met eerder fractuur
Wat is nou precies aan de hand bij osteoporose?
Meer botopname door osteoclasten dan aanmaak door osteoblasten
Waarom komt osteoporose eerder tot uiting bij botten waar meer trabeculair botweefsel voorkomt?
Trabeculair is meer fysiologisch bezig dus zal eerder verschil merken.
Hoe is de botdichtheid te meten?
- DXA scan en VFA
- MCI
- QCT
- Dual energy CT
- Echo
- MRI
Wat zijn Looser’s zones en voor welke ziekte zijn deze kenmerkend?
Plaatsen waar het bot zachter is geworden, minder gecalcificeerd. Osteomalacie