Week 3 Flashcards
H4, H5, H6, H16
wat is screenen?
als het in kaart brengen van de risicopopulaties voor een bepaalde
aandoening of uitkomst. Hierdoor neemt de kans op betere uitkomsten van behandeling toe
welke 6 screeningsinstrumenten zijn er om ouderen met een verhoogd risico in kaart te brengen?
Identification of Seniors at Risk (ISAR) > ziekenhuispatiënten (ISAR-Hospitalized
Patients), huisartsenpraktijk (ISAR-Primary Care)
- Hospital Admission Risk Profile (HARP)
Instrumenten om kwetsbare ouderen op te sporen zijn:
- Groningen Frailty Indicator
- Tilburg Frailty Indicator
- Easycare-TOS
wat is het CGA?
comprehensive geriatric assessment, dit kan onderverdeeld worden in het screenend gedeelte en het diagnostische gedeelte.
welke 4 domeinen worden onderscheiden bij CGA?
-Somatisch: de ziekten, medicatie, incontinentie, pijn, decubitus en vallen
- Psychisch: dementie, delier, depressie, afhankelijkheid van alcohol
- Sociaal: sociaal netwerk, eenzaamheid, mantelzorg, coping
- Functioneel: ADL, slapen, horen, zien
voor CGA kunnen de volgende instrumenten gebruikt worden? (ziekenhuis, huisarts, verpleeghuis)
Ziekenhuis:
- DEFENCE-zorgmodel
- Easycare
- InterRAI
Huisartsenpraktijk en wijk
- GOUD
- TraZAG
- Easycare
- FIT
- Om U
Verpleeghuissetting
- InterRAI
waar kijken ze naar bij diagnostisch geriastrisch assesment?
restcapaciteit en naar mogelijkheden voor
zelfmanagement, persoonlijkheidskenmerken, sociale functiekenmerken, cognitieve
functiekenmerken, de levensloop en het gebruik van hulpmiddelen. Het doel van het
diagnostisch geriatrisch assessment is de etiologie van het probleem duidelijker te krijgen en de
samenhang tussen verschillende functiekenmerken in kaart te brengen.
wat wordt beschreven in het zorgbehandelplan?
In het zorgbehandelplan wordt beschreven wat
de oudere en/of de mantelzorger zelf doet, wat de verpleegkundige doet, wat de arts doet en
welke andere hulpverleners worden ingeschakeld.
complexe interventie?
Het systematisch opsporen en begeleiden van kwetsbare ouderen,Dat wil zeggen dat in het gehele proces allerlei interventies worden
ingezet, die als gemeenschappelijk doel hebben de kwaliteit van leven te vergroten,
kwetsbaarheid te verminderen of functieverlies tegen te gaan
transitional care?
waarbij de overgang van ziekenhuis naar huis wordt verbeterd, is
effectief in het verminderen van sterfte en heropname.
wat is de Gompertz-Makeham law of mortality?
Voor de doorsneemens verdubbelt het risico van sterven elke 8 jaar
welke 2 theorieen zijn er om de complexe processen in de cel te verklaren?
Kans: sommige theorieën beschrijven veroudering als een gevolg van externe
gebeurtenissen, zoals een opeenstapeling van willekeurige negatieve factoren die
cellen en lichaamssystemen mettertijd beschadigen.
- Noodlot: andere theorieën zien het verouderingsproces als een resultaat van een
interne noodzaak, een soort ingebouwd genetisch programma dat afgespeeld wordt
tot aftakeling optreedt en uiteindelijk sterfte
welke 2 kans theorieen zijn er?
- wear- and -tear (slijtage) theorie= De wear-and-tear-theorieën zien het verouderingsproces als een resultaat van kans. Ze zien dat
het menselijk lichaam constant slijt en zich herstelt. De theorieën zijn een goede verklaring voor
sommige ziektebeelden die we veel zien bij het verouderingsproces.
Een moderne wear-and-tear-theorie is de somatic mutation theory of ageing. Deze beschrijft
dat alle cellen beschadigd raken door straling en als gevolg hiervan muteren of genetische
veranderingen doormaken.
Een andere wear-and-tear-theorie is de accumulative waste theory of ageing. Deze beschrijft
hoe afvalproducten en andere schadelijke stoffen zich ophopen in cellen. Dat gaat uiteindelijk
het metabolisme in de cel belemmeren, wat tot cel sterfte leidt. - free-radicals-theorie= Vrije radicalen zijn onstabiele organische moleculen die als een bijproduct vrijkomen bij
zuurstofmetabolisme in de cellen. Ze zijn erg reactief en giftig en ze vormen biologisch
afwijkende moleculen wanneer ze in contact komen met andere celstructuren. Schade door vrije radicalen is geassocieerd met veel syndromen die leeftijdsgerelateerd zijn, zoals
alzheimerdementie, Parkinson en hartziekten. Volgens deze theorie wordt de schade door vrije
radicalen zichtbaar als symptomen van veroudering. Belangrijk hierbij is het gegeven dat ons
lichaam zelf antioxidanten produceert als bescherming tegen vrije radicalen.
welke 3 noodlot theorien zijn er?
- auto-immuuntheorie= Het immuunsysteem is het verdedigingsmechanisme van het lichaam tegen vreemde indringers,
zoals bacteriën. Bekend is dat het immuunsysteem achteruitgaat na de adolescentie. Deze
theorie beschrijft dat het immuunsysteem uiteindelijk defect raakt en niet langer onderscheid
kan maken tussen eigen cellen/weefsel en die van indringers. Het lichaam kan zichzelf dan gaan
aanvallen. - ageing-clock-theorie= De ageing-clock-theorie beschrijft dat het verouderen geprogrammeerd is in ons lichaam als een
klok die tikt vanaf het moment van conceptie. Een voorbeeld in mensen is de menstruatiecyclus
die bij de adolescentie begint en bij de menopauze eindigt. Een versie van de ageing-clocktheorie beschrijft de rol van het zenuwstelsel en endocriene systemen. Deze versie
verondersteld dat veroudering wordt getimed door een klier, mogelijk de hypothalamus, de
thymus of de hypofyse. Een dergelijke klier gedraagt zich als orkestleider of pacemaker die de
volgorde van fysieke verandering over de tijd reguleert. Bewijs voor dit idee komt van
observaties dat het hormoon dehydro-epiandrosteron (DHEA) in grotere aantallen in jongere
mensen voorkomt. Experimenterend onderzoek bij ratten heeft aangetoond dat DHEAsupplementen ze langer laat leven. Hormonen en endocriene systemen spelen beide een
belangrijke rol bij het verouderingsproces. Hormonen reguleren de groei, ontwikkeling en
reproductie van planten en dieren. - cellulaire theorie= Normale cellichamen kunnen een maximumaantal keren reproduceren en kunnen hun
functionele capaciteit behouden. De cellular theory of ageing beschrijft dat veroudering het
resultaat is van een progressieve verzwakking van de capaciteit van celdelingen, mogelijk door
uitputting van het genetisch materiaal. De limiet die een cel heeft, kan gerelateerd zijn aan de
maximale levensverwachting van een organisme.
Het maximumaantal delingen staat bekend als de limiet van Hayflick.
Normaal gesproken sterft een cel nadat de limiet van Hayflick is bereikt. Wanneer dit niet
gebeurt ontstaat oncontroleerbare celgroei of kanker. Niet alle cellen stoppen met delen door de
limiet van Hayflick (eicellen en spermacellen blijven delen), maar deze geeft inzicht in de
redenen waarom ouderen een hoger risico hebben op kanker en dat het immuunsysteem
verzwakt.
Chromosomen hebben kleine uiteinden. Deze structuren worden telomeren genoemd en ze
worden korter na elke celdeling. Telomeren stellen de biologische klok voor, die de unieke
leeftijd van een cel markeert wanneer deze zich deelt
uit welke 3 dingen bestaat het model van ontwikkeling? SOC
- selectie= refereert aan het adaptieve vermogen om te focussen op de zaken die belangrijk zijn
voor een persoon. Selectie wordt in termen beschreven van electieve selectie (sturende
processen die betrokken zijn bij selectie uit de vele mogelijkheden in ontwikkeltrajecten) en
verliesgerelateerde selectie (reactie op een verlies aan middelen, op wat men nog kan). Het
proces van selectie impliceert een continue daling in het aanbod van alternatieve opties.
Door het aantal activiteiten te verminderen tot het doeltreffende kunnen activiteiten net zo
plezierig zijn als voor vermindering ervan. Strategieën van selectie kunnen zowel reactief (als
reactie op een gebeurtenis) als proactief (selectie voordat een gebeurtenis is voorgevallen)
worden ingezet. - optimalisatie= verwijst naar strategieën waarmee de omgeving aangepast wordt om zo voor
iemand een gunstig of gewenst resultaat te creëren dat voldoet aan de voortdurende
veranderingen en uitdagingen. - compensatie= Ze beschrijven het gebruik van alternatieven om een doel te
behalen of om de prestatie op het gewenste niveau te behouden
wat is de assimilatie- en accomodatietheorie?
verklaart hoe ouderen succesvol zijn in het houden
van een positief zelfbeeld en positieve opvattingen over het leven. Deze theorie is gebaseerd op
dat mensen op latere leeftijd veel biologische, psychische en sociale uitdagingen en verliezen
ervaren die een grote invloed op hen hebben
