Week 3 Flashcards
waardoor wordt CML in 95% vd gevallen veroorzaakt?
een mutatie; translocatie in chromosoom 9 en 22
hoe wordt de diagnose van cml gedaan?
cytogenetisch onderzeok vd beenmergcellen en moleculair onderzoek voor het BCR-ABL fusiegen
welke soorten DNA-schade heb je?
waarneembaar met microscoop (50%): chromosoomafwijkingen
niet waarneembaar met microscoop: verschillende vormen v leukemie; puntmutaties, microdeleties, micro-inserties
wat is het philadelphia chromosoom?
een cytogenetische afwijking die terug komt bij elke CML patient; stukje van 22 verhuist naar 9 en andersom: 9;22 translocatie
welk nieuw fusiegen ontstaat door de translocatie van 9;22?
BCR-ABL: de intronen gaan eruit –> fusie-mRNA ontstaat, kan ATP binden –> actief, fosforyleert substraten
hoe wordt het BCR-ABL eiwit geblokkeerd?
imatinib; een tyrosine kinase inhibitor –> bindt aan de pocket waar atp zou binden –> inactief
wat gebeurt er wanneer de middelen voor de behandeling van CML niet meer werken?
er is overgang naar acceleratiefase en blastenfase –> overgang naar acute fase, stamceltransplantatie laatste optie
wat is het verschil tussen AML en CML?
AML is een heterogene ziekte; veel verschillende mutaties kunnen de ziekte veroorzaken, beloop verschilt per mutatie, bv door monosomie 7 minder goede reactie op behandeling
hoe worden BCR-ABL aangetoond?
moleculair biologische en immunologische technieken, karyotypering maakt onderscheid tussen slechte en goede prognoses
welke fases van de celcyclus zijn er?
G1, S, G2, M
wat gebeurt er in elke fase?
G1: celgroei
S: verdubbeling DNA, chromatide gekopieerd
G2: klaarmaken voor mitose
M: verdeling chromosomen over de 2 cellen
wat gebeurt er in de profase?
DNA condenseerd tot losse chromosomen zichtbaar worden
wat gebeurt er in de prometafase?
kernenvelop wordt afgebroken, chromosomen los in cytoplasma, vast aan tubuline draden
wat gebeurt er in de metafase?
chromosomen liggen geordend in cel, worden naar midden getrokken
wat gebeurt er in de anafase?
chromosomen worden naar 2 kanten vd cel getrokken, worden verdeeld over de dochtercellen
wat gebeurt er in de telofase?
rondom DNA nieuwe kern enveloppen aangelegd, gaan weer concentreren
wat gebeurt er in de cytokinese?
vorming van 2 cellen, kernen gescheiden –> cytoplasma deelt zich
wat is het kinetochoor?
de structuur van tubuline draden die vastzit aan centromeer en chromosomen
hoe spoor je chromosomale afwijkingen op?
aankleuren, fluerescentie in situ hybridisatie (fluor probe), chromosoom specifieke probes (FISH), verzameling probes, spectrale karyotypering (SKY) elk chromosoom eigen kleur (verhuizing te zien)
hoe ontstaan alle chromosomale afwijkingen?
dubbelstrengbreuk in het DNA
wat gebeurt er wanneer een cel met dubbestrengsbreuk in mitose gaat?
een stuk vd breuk heeft geen centromeer, blijft in het midden hangen –> micronucleoli vormt, kunnen opnieuw breken en in elkaar gezet worden –> meerdere transversies in 1 cel (chromothripsis)
wat zijn voorbeelden van numerieke afwijkingen in het chromosoom?
chromosoom verlies of duplicatie –> aneuploidie
wat gebeurt er bij een numerieke afwijking?
ontstaat bij metafase, als chromosoom niet vast zit bij de verdeling (anafase) –> chromosoompje te veel of te weinig in dochtercel (non-disjunctie)
hoe toon je numerieke afwijkingen aan?
karyogram
analyse van (CA)n repeats:
NGS: verlies van single nucleotide polumorphisms
hoe breng je genamplificatie in beeld?
in situ hypridisatie met c-myc probe of door R-bandering. te zien als homogeen gekleurde gebieden of ‘double minute’ chromosomen
hoe kan genamplificatie bijdragen aan kanker?
activeren van oncogenen”
- translocatie, verdubbeling van chromosmen, genamplificatie
inactiveren van tumorsuppressorgenen:
- deletie, verlies van chromosoom
wat voor signalen geven telomeren af wanneer ze te kort dreigen te worden?
M1 hayflick limit, daarna M2 crisis
hoe worden chromosomale afwijkingen gedetecteerd en geidentificeerd?
klassieke cytogenetica: bandering
moleculaire cytogenetica:
- fluorescente in situ hybridisatie (FISH)
- array (SNP)
moleculaire diagnostiek
- RQ-PCR, Q-PCR, sequencing
hoe werkt cytogenetisch onderzoek?
eerst kweken (beenmerg of bloed), groeifactoren teovoegen om leukemische cellen te triggeren, met colcemid celdeling stop (mitose blok), chromosomen bevroren –> hypotone oplossing toevoegen –> cellen kapot –> fixeren –> druppelen suspensie op glaasje –> bandering
waaruit bestaat en chromosoom?
een centromeer met boven een korte (P) arm en onder een lange (Q) arm
welke structurele afwijkingen zijn gebalanceerd?
geen verlies van materiaal:
-translocatie,
- inversie: deel is 180 graden gedraaid, kan paracentrisch (aanPQ arm), of pericentrisch (rond centromeer)
welke structurele afwijkingen zijn niet gebalanceerd?
chromosomaal materiaal verloren of extra:
- deletie: terminale (uiteinde) of interstitiele (midden)
- amplificatie
- niet gebalanceerde translocatie
- genmutatie (basepaarniveau)