Week 1 Flashcards
Wat zijn etiologische factoren van een mammacarcinoom?
omgeving en erfelijkheid (BRCA 1/2)
hoe wordt een mammacarcinoom gediagnosticeerd?
triple diagnostiek:
1. systematisch en effectief voelen (palperen)
2. mammografie (röntgenfoto)
3. naaldbiopsie van de knobbel
wat zijn aangrijpingspunten voor een systematische behandeling bij een mammacarcinoom?
- diverse receptoren
- (anti) hormonale therapie (HR)
- HER-2: monoclonale antilichamen/ADC
- Niet-doelgerichte chemo, CDK 4 remming
door wie wordt het onderzoek met mensen in Nederland gereguleerd?
- wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO)
- ethische kern: dubbele toestemming vanuit toetsingscommisie: centrale commissie mensgebonden onderzoek (CCMO) en 15 medisch ethische toetsingscommissies (METC)
wat zijn de ethische criteria van de WMO?
- nieuwe inzichting
- subsidiariteit
- juiste methodologie
- werving
- proportionaliteit
wat doe je voor behandeling van kanker?
- beeldvorming
- pathologische bevestiging bij verdenking: punctie, moleculaire diepte in
- bloedonderzoek
waardoor komen de symptomen van leukemie?
- verdringing normale bloedaanmaak
- toename witte bloedcellen
- extramedullaire lokalisatie
- toxische stoffen
wat zijn de gevolgen van leukemie?
- anemie: moeheid, dyspnoe, pijn op borst, bleekheid
- trombopenie: bloedingsneiging, LO petechiën
- neutropenie: infecties, koorts
- hyperleukocytose
- hepatosplenomegalie: palpabele lever/milt
-extramedullaire lokalisatie: gezwollen tandvlees, vergrote klieren, visusklachten, vergrote lever/milt
wat is het aanvullend onderzoek voor leukemie?
- bloed, beenmerk, lymfeklieren/milt/lever
hoe gaat de integrale diagnostiek van bloed en beenmerg?
- cytomorfologie: aantal hematopoëtische cellen
- immunologie: samenstelling in beenmerg
- moleculaire diagnostie: genniveau
- cytogenetica: afwijking chromosomen
- biobanking
wat zijn de eigenschappen van acute leukemie?
- klachten zijn snel progressief
- veelal onrijpe cellen (blasten) in leukocytendifferentiatie
- verminderde bloedcelvorming door verdringing –> anemie, trombocytopenie, leukocytopenie
–> pancytopenie vermindering van het aantal van alle typen bloedcellen
wat zijn kenmerken van acute myeloiïde leukemie?
- myeloïde voorlopercel
- expressie van MPO (myeloperoxidase)
- auerse staven
- bij volwassenen vaker
wat zijn kenmerken van acute lymfatische leukemie?
- lymfoïde voorlopercel
- sterke expressie van TdT
- hoog risico op uitzaaiing richting czs
- bij kinderen vaker
waar vind bloedcelvorming plaats?
milt, lymfeklieren, thymus
wat zijn klinische toepassingen van stamceltransplantatie?
- beenmergherstel na bestraling of chemo (allogeen)
- beenmergherstel bij solide tumoren met zware chemo (autoloog)
- experimenteel: autoimmuunziekten (reset systeem) (autoloog)
- experimenteel: gentherapie (repareren stamcel defecten) bij immuundeficienties (autoloog)
wat is chemo attractie?
kleine hormonen worden herkend door membraanreceptoren op de cellen, cellen worden aangetrokken door signalen uit de niche
wat doen hematopoetische groeifactoren en welke vormen heb je?
differentiaite naar verschillende bloedcel typen.
- EPO voor erytrocyten, G-CSF voor leukocyten, trombopoietine (TPO) voor trombocyten
wat is het myloproliferatief syndroom?
er is een mutatie in een signaalmolecuul, waardoor er overmatige activatie is van de productie van granulocyten
wat voor cellen heb je bij myeloide leukemie?
leukemiecellen hebben kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erytroïde of megakaryoblastaire cellen
bv: acute of chronische myeloide leukemie, acute promyelocyten leukemie
wat voor cellen heb je bij lymfatische leukemie?
leukemiecellen hebben kenmerken van lymfoide cellen
-bv: acute of chronische lymfoblastaire leukemie, plasmacel-leukemie
wat is de stamcel hypothese?
die stelt dat leukemie ontstaat door genetische defecten in boedvormende stamcellen, door straling, mutagene stoffen, erfelijke factoren
hoe vindt de diagnostiek van leukemie plaatst?
morfologie, cytogenetica, immunofenotypering, moleculaire diagnostiek
wat gebeurt er bij cytogenetica diagnostiek
kijken naar afwijkingen in de chromosomen
wat is het doel van moleculaire diagnostiek?
het detecteren van gendefecten en een residuele ziekte na behandeling. bv AML met een mutatie in receptor voor groeifactor FLT3 hebben slechtere prognose
wat is Next Generation Sequencing?
groot deel DNA wordt onderzocht, voor afwijkingen die ontstaan beloop of behandeling beinvloeden
hoe ontstaat leukemie?
door een driver mutatie van een stamcel. ook subclonale (cluster) mutaties, meer mutaties buiten de driver. na behandeling kunnen recidief (relapse) mutaties ontstaan
wat is epidemiologie?
de wetenschap die de frequentie (voorkomen) en verspreiding van ziekte onder de bevolking bestudeerd.
wat doet een cohortstudie?
berekenen van de relative risk (RR)
wat doet een patient-controle studie?
berekenen van de odds ratio (OR)
wat zijn de 6 hallmarks van kanker?
blijven delen
remming ontwijken
celdood weerstaan
oneindige celdeling
vorming van nieuwe bloedvaten (angiogenese)
invasie en metastase
wat is de stroma en waaruit bestaat het?
de directe omgeving anast de tumor, bestaat uit ondersteunend, niet-neoplastisch bindweefsel, bloedvaten en ontstekingscellen. verzorgt de tumor. stimuleert angiogenese door aanbod groeifactoren
hoe vindt de angionese plaats?
door angiogene groeifactoren, bij overhand –> angiogene switch door tumor
voorbeeld factor = HIF1alfa
normaal zorg van Von Hippel Lindau dat bindt waardoor HIF wordt afgebroken
voorbeeld - vasculaire endotheliale groeifactoren (VEGF)
hoe vindt invasie en metastase plaats?
migratie door celmembraan –> extracellulaire matrix –> intravasatie (in bloedvat) –> transport bloedbaan –> extravasatie en metastatic deposit –> kolonisatie en uitgroei
wat houdt het 2e deel van de hallmarks in?
- genoom instabiliteit en mutaties
- tumor bevorderende ontsteking
- deregulatie van energievoorziening
- ontsnapping aan het immuunsysteem
