Week 2

Question 1

Schemagerichte therapie

Answer 1

Een therapievorm om chronische karakterologische aspecten en stoornissen te behandelen. Oude onaangepaste schema’s worden aangepakt door middel van cognitieve, affectieve, gedragsgerichte en interpersoonlijke strategieën. Al deze interventies hebben als doel om op adequate manieren in basisbehoeften te voorzien.

Question 2

Oud onaangepast (maladaptief) schema

Answer 2

Breed schema of patroon, bestaande uit herinneringen, emoties, cognities en lichamelijke gewaarwordingen met betrekking tot jezelf en relaties met anderen dat is ontstaan tijdens de kindertijd of adolescentie en in belangrijke mate disfunctioneel is.

Question 3

Wat zijn de 5 emotionele basisbehoeften?

Answer 3

1. Hechting
2. Autonomie
3. Uitdrukking
4. Spel
5. Grenzen

Schema’s ontwikkelen zich door onvoldoende bevrediging van basisbehoeften.

Question 4

Welke 4 soorten ervaringen kunnen zorgen voor het ontstaan van schema’s?

Answer 4

1. onaangename frustratie = het kind maakt iets ‘goeds’ te weinig mee
2. traumatisering/slachtoffering
3. grenzeloosheid = het kind krijgt te veel van iets ‘goeds’
4. selectieve internalisering/identificatie = het kind internaliseert en identificeert zich met de gedachten, gevoelens, ervaringen en gedrag van de ouders op een selectieve manier

Question 5

Welke 3 copingsstijlen zijn er en wat houden ze in?

Answer 5

1. Overcompensatie = het verzetten tegen een schema door te denken, voelen, handelen en met anderen om te gaan alsof het tegendeel waar is.
2. Vermijding = het vermijden van situaties die een schema kan activeren gepaard met gedrag dat het denken aan of voelen van het schema blokkeert.
3. Overgave = het accepteren van/overgeven aan een schema gepaard met gedrag dat het schema bevestigd.

Question 6

Coping-reactie

Answer 6

Specifieke gedragsvormen of strategieën waarmee coping-stijlen tot uitdrukking worden gebracht.

Question 7

Wat houdt domein 1: onverbondenheid en afwijzing in?

Answer 7

De verwachting dat aan de eigen behoeftes niet op een voorspelbare manier zal worden voldaan. Deze mensen zijn vaak het meest beschadigd en zijn niet in staat tot een vaste, bevredigende hechting met anderen.

Question 8

Verlating/instabiliteit

Answer 8

Belangrijke anderen zullen niet in staat zijn emotionele ondersteuning, verbondenheid, kracht of praktische bescherming te blijven geven omdat ze instabiel en onvoorspelbaar of onbetrouwbaar zijn. GO = instabiel/onvoorspelbaar

Question 9

Wantrouwen/misbruik

Answer 9

Belangrijke anderen zullen je pijn doen, misbruiken, vernederen, bedriegen, manipuleren of gebruik van je maken. GO = vertoont misbruik

Question 10

Emotioneel tekort

Answer 10

Anderen zullen onvoldoende tegemoetkomen aan je verlangen naar een normale mate van emotionele door een gebrek aan a) koestering, b) empathie en/of c) bescherming. GO = kil

Question 11

Tekortschieten/schaamte

Answer 11

Het gevoel dat je tekortschiet, slecht, ongewenst, minderwaardig of zwak bent en voor anderen niet de moete waard bent om van te houden als je wordt ‘ontmaskerd’. GO = afwijzend

Question 12

Sociaal isolement/vervreemding

Answer 12

Het gevoel dat je geïsoleerd bent van de rest van de wereld, anders bent dan andere mensen en/of geen deel uitmaakt van een groep of gemeenschap. GO = geïsoleerd van de buitenwereld

Question 13

Wat houdt domein 2: verzwakte autonomie of functioneren in?

Answer 13

Verwachtingen over zichzelf en de omgeving die het subjectief ervaren vermogen verstoren om zich af te scheiden, te overleven, onafhankelijk te functioneren of goed te presteren.

Question 14

Afhankelijk/incompetentie

Answer 14

Niet in staat zijn om dagelijkse verantwoordelijkheden op competente wijze na te komen zonder aanzienlijke hulp van anderen. GO = kluwen

Question 15

Kluwen

Answer 15

Een ongezonde onderlinge afhankelijkheid tussen belangrijke anderen (vaak ouders), ten koste van volledige individualisatie of normale sociale ontwikkeling.

Question 16

Kwetsbaarheid voor ziekte en gevaar

Answer 16

Angst dat er elk moment een ramp kan gebeuren die je niet kan voorkomen. GO = kluwen

Question 17

Kluwen/onderontwikkeld zelf

Answer 17

Idee dat minstens 1 van de personen in het kluwen niet gelukkig kan zijn of kan overleven zonder de voortdurende steun van de ander; gaat vaak samen met een gevoel van leegte of vastlopen niet weten welke kant je op moet of zelfs twijfelen aan je bestaan.

Question 18

Mislukken

Answer 18

Idee dat je in verhouding tot leeftijdsgenoten mislukt bent, onvermijdelijk zult mislukken of absoluut onvoldoende presteert. GO = kluwen

Question 19

Wat houdt domein 3: verzwakte grenzen in?

Answer 19

Te weinig grenzen, verantwoordelijkheid naar anderen of doelgerichtheid op lange termijn, wat leidt tot moeite met respecteren van rechten van anderen, samenwerken met anderen, bindende afspraken maken of realistisch persoonlijke doelen stellen en bereiken

Question 20

Veeleisendheid/grootsheid

Answer 20

Dat je superieur bent aan anderen, aanspraak kan maken op speciale rechten en privileges of niet gebonden bent aan regels van wederkerigheid in normale sociale interacties. GO = permissiviteit, toegeeflijkheid

Question 21

Onvoldoende zelfcontrole/-discipline

Answer 21

Voortdurend problemen met zelfcontrole en frustratietolerantie en die onvoldoende willen uitoefenen om persoonlijke doelen te bereiken of overmatige uiting van emoties en impulsen te beteugelen; in mildere vorm een overdreven nadruk op het vermijden van ongemak. GO = permissiviteit, toegeeflijkheid

Question 22

Wat houdt domein 4: gerichtheid op anderen in?

Answer 22

Overmatige gerichtheid op de verlangens, gevoelens en reacties van anderen ten koste van eigen behoeften; verdringing en niet bewust worden van eigen woede een natuurlijke neigingen.

Question 23

Onderwerping

Answer 23

Eigen verlangens, meningen en gevoelens zijn niet geldig of waardevol voor anderen waardoor je je gedwongen voelt om controle aan anderen af te staan en te zwichten om woede, vergelding of verlating te voorkomen. GO = voorwaardelijke acceptatie, behoeften ouder boven kind

Question 24

Zelfopoffering

Answer 24

Overmatige aandacht voor het tegemoetkomen aan de behoeften van anderen ten koste van eigen behoeftebevrediging uit eigen beweging om te voorkomen dat je de ander pijn doet, om schuldgevoel te vermijden en om relaties met anderen in stand te houden. GO = voorwaardelijke acceptatie, behoeften ouder boven kind

Question 25

Goedkeuring/erkenning zoeken

Answer 25

Zelfrespect is primair afhankelijk van de reacties van anderen, waardoor overmatige nadruk ligt op het verwerven van goedkeuring, erkenning of aandacht van anderen of op aanpassen ten koste van het ontwikkelen van een veilig zelfgevoel. GO = voorwaardelijke acceptatie, behoeften ouder boven kind

Question 26

Wat houdt domein 5: overmatige waakzaamheid en inhibitie in?

Answer 26

Overmatige nadruk op het onderdrukken van spontane gevoelens, impulsen en keuzen of op het volgen van starre regels en verwachtingen over functioneren en ethisch gedrag, vaak ten koste van geluk, expressie, ontspanning, relaties of gezondheid.

Question 27

Negativisme/pessimisme

Answer 27

Alles loopt uiteindelijk totaal verkeerd af of zal ineenstorten; alles doordringende gerichtheid op de negatieve aspecten van het leven terwijl je de positieve of optimistische aspecten bagatelliseert of daaraan voorbijziet; buitensporige vrees om fouten te maken. GO = Streng, perfectionisme, gericht op presteren

Question 28

Emotionele inhibitie

Answer 28

Overmatige inhibitie van spontaan handelen, gevoelens of communicatie, om afkeuring door anderen, gevoelens van schaamte of het verlies van controle over impulsen te voorkomen; gebieden van inhibitie: a) woede en agressie, b) positieve impulsen, c) uiten van kwetsbaarheid, gevoelens en behoeften of d) nadruk op rationaliteit. GO = Streng, perfectionisme, gericht op presteren

Question 29

Strenge normen/overkritisch zijn

Answer 29

Ernaar moeten streven om aan zeer hoge geïnternaliseerde normen te voldoen om kritiek te voorkomen, waardoor er aanzienlijke afbreuk wordt gedaan aan genieten, ontspanning, gezondheid, zelfrespect, relaties of het gevoel iets bereikt te hebben; meestal uitgedrukt in de vorm van: a) perfectionisme, b) starre regels of c) preoccupatie met tijd en efficiëntie. GO = Streng, perfectionisme, gericht op presteren

Question 30

Bestraffendheid

Answer 30

Mensen moeten streng bestraft worden voor hun fouten, leidend tot de neiging om boos, intolerant, bestraffend en ongeduldig te zijn tegenover mensen (en jezelf) die niet beantwoorden aan je verwachtingen of normen. GO = Streng, perfectionisme, gericht op presteren

Question 31

Hechtingstheorie

Answer 31

Het idee dat de mens een hechtingsinstinct heeft dat streeft naar het vestigen van een stabiele relatie met hechtingsfiguur. Hechting vormt de basis voor relaties in het later leven.

Question 32

Veilige hechting

Answer 32

Ik: adequaat
Ander: veilig, adequaat, responsief

Question 33

Angstige hechting (hyperactivatie)

Answer 33

Ik: defect, heb de ander nodig
Ander: ambivalent

Question 34

Vermijdende hechting (hypoactivatie)

Answer 34

Ik: ik moet zonder de ander kunnen
Ander: niet adequaat of responsief

Question 35

Angstig-vermijdende hechting (hyper-& hypoactivatie)

Answer 35

Ik: defect, ik heb de ander nodig maar ik moet ook zonder kunnen
Ander: niet adequaat of responsief

Question 36

Beperkte reparenting

Answer 36

Een techniek binnen schemagerichte therapie waarin de therapeut in zekere zin de veilige basis vormt die de patiënt nooit heeft gehad, binnen de gepaste grenzen van de therapeutische relatie.

Question 37

Assimilatie

Answer 37

Het opnemen van nieuwe informatie in bestaande cognitieve structuren

Question 38

Accommodatie

Answer 38

Het veranderen van bestaande cognitieve structuren zodat ze beter bij nieuwe informatie passen

Question 39

Wat zijn de 6 centrale hoofddoelen van schematherapie?

Answer 39

1. Vaststellen van disfunctionele levenspatronen
2. Vaststellen en oproepen oude onaangepaste schema’s
3. Inzicht krijgen in de oorsprong van schema’s in kindertijd en adolescentie
4. Het vaststellen van coping-stijlen en -reacties
5. Beoordeling van het temperament
6. Conceptualisering van de casus: samenvoegen van alles hierboven

Question 40

Schemagerichte casusconceptualisering

Answer 40

Een integratief kader dat zelfdestructieve levenspatronen, vroege ontwikkelingsprocessen, copingstijlen en schema’s omvat. Bevat:
- relevante schema’s
- huidige problemen
- activerende stimuli
- temperamentfactoren
- onstaansredenen
- kernherinneringen
- cognitieve vervormingen
- coping-gedrag
-schema-modi
- therapeutische relatie

Question 42

1: VWETS

Answer 42

V = verlating/instabiliteit
W = wantrouwen/misbruik
E = emotioneel tekort
T = tekortschieten/schaamte
S = sociaal isolement/vervreemding

Question 43

2: KKAM

Answer 43

K = kwetsbaarheid voor ziekte en gevaar
K = kluwen/onderontwikkeld zelf
A = afhankelijkheid/incompetentie
M = mislukken

Question 44

3: VO

Answer 44

V = veeleisendheid/grootsheid
O = onvoldoende discipline/zelfcontrole

Question 45

4: GOZ

Answer 45

G = goedkeuring/erkenning zoeken
O = onderwerping
Z = zelfopoffering

Question 46

5: BOEN

Answer 46

B = bestraffendheid
O = overkritisch zijn
E = emotionele inhibitie
N = negativisme/pessimisme