Week 12: Hypofysetumoren en botstofwisseling Flashcards
Uit welke 3 hoofdgroepen bestaat bot? En hoeveel % van totaal maken deze groepen uit?
Botmatrix 90%
Bloedvaten 8%
Cellen 2%
Waar bestaat de botmatrix? En hoeveel van het totale bot maken deze uit?
Mineraal 60% EC eiwitmatrix (collageen I en andere eiwitten) 30%
Uit welke stamcellen worden osteoblasten gevormd?
Mesenchymale stamcel
Uit welke stamcellen worden osteoclasten gevormd?
Hematopoetische stamcel
Uit welke stamcellen worden osteocyten gevormd?
Mesenchymale stamcel
Welke vorm hebben geactiveerde osteoblasten?
Kubusvormig
Hoeveel van totale botcellen zijn ongeveer osteoblasten?
4-6%
Hoeveel % van totale botcellen zijn osteocyten?
90-95%
Welke 3 functies hebben osteocyten?
Sensor van mechanische belasting
Regulatie botopbouw
Regulatie fosfaathomeostase
Door middel van welke stof kunnen osteocyten de fosfaathuishouding beïnvloeden?
FGF23
Wat is histologisch kenmerkend voor osteoclasten?
Meerdere kernen
Hoe werkt botresorptie door osteoclasten?
Een afgesloten component wordt blootgesteld aan een sterk zuur (HCl) en enzymen die zorgen voor het oplossen van de botmatrix
Welke 3 stoffen hebben een effect op de regulatie van osteoclastvorming en wat is hun functie?
RANK: receptor op osteoclastvoorlopercellen
RANKL: afgegeven door osteocyten, ligand voor RANK
OPG: decoy receptor, door osteoblasten geproduceerd
Wat gebeurt er met osteoclasten en adipocyten bij veroudering?
Minder osteoclasten
Meer adipocyten
Hoeveel % van de botmassa bestaat uit trabeculair bot?
20%
Waar in het bot bevindt het trabeculair bot zich?
Uiteinden
Wat is de ombouw van trabeculair bot?
Hoog, 20-30%/jaar
Wat zijn de 2 functies van trabeculair bot?
Sterkte en elasticiteit
Mineraal metabolisme
Wat voor soort bot bepaalt de vorm?
Corticaal bot
Hoeveel % van de botmassa bestaat uit corticaal bot?
80%
Wat is de ombouw van corticaal bot?
2-3%/jaar
Wat zijn de 3 functies van corticaal bot?
Biomechanische sterkte
Aanhechtingsplek pezen en spieren
Bescherming beenmerg en stamcellen
Wat is het osteon?
Lagen van bot met centraal kanaal voor bloedvaten
Wat is een andere naam voor osteon?
Haverse systemen
Wat is het periosteum?
Vlies aan de buitenkant van het bot
Uit welke lagen bestaat het periost?
Bw en collageen
Cellen
Wat zijn de 3 functies van het periost?
Zenuwvezels
Diktegroei bot
Verbinding spieren
Wat is het endosteum?
Vlies aan de binnenkant van het botweefsel, mergholte, haverse kanalen en trabeculair bot
Uit hoeveel lagen bestaat het endosteum?
1
Wat is de functie van het endosteum?
Rol in groei en ontwikkeling bot
Wanneer begint de botvorming?
6-8e week embryonale ontwikkeling
Welke 2 vormen van botvorming zijn er?
Endochondrale
Intramembraneus
Hoe werkt endochondrale botvorming?
MSC veranderen in chondrocyten en die geven vervolgens kraakbeenmatrix af, wat verkalkt tot bot
Waar zitten de primaire en secundaire ossificatie centra?
Primair in diafyse
Secundair in epifyse
Welke botten worden gevormd door intramembraneuze vorming?
Schedel en sleutelbeen
Hoe werkt intramembraneuze botvorming?
Osteoblasten worden osteocyten en die geven botmatrix af
Hoe werkt diametergroei van botten?
Afbraak van binnen en groei van buiten
Hoeveel % van het skelet ondervindt remodelling/jaar?
5-10%
Wat is BMU?
Bone remodelling unit, bestaat uit osteoclast en osteoblast in hetzelfde gebied
Wat is het effect van sclerostine?
Verlaagde osteoblasten
Wat is osteoporose?
Verlaagde botmineraal dichtheid (BMD)
Verminderde trabekels
Wat is sclerostease?
Verlaagde sclerostine expressie
Wat is een andere naam voor sclerostease?
Van Buchem syndroom
Wat is de wet van wolf?
Bot past externe en interne vorm aan op mechanische belasting?
Hoe werkt de wet van wolf?
Mechanische belasting zorgt voor een verlaagde sclerostine
Hoe verandert het corticale bot tijdens veroudering?
Vergrootte diameter, dunnere cortex
Hoeveel % van het Ca bevindt zich in het skelet en hoeveel erbuiten?
99% skelet
1% EC
Hoeveel % van het fosfaat bevindt zich in het skelet en hoeveel erbuiten?
85% skelet
15% EC
Wat is zijn 3 effecten van PTH op de nier?
Terugresorptie van Ca in de distale tubulus, waardoor de renale Ca-drempel verhoogd wordt
Renale P-drempel wordt verlaagd
1alfa-hydrolase wordt verhoogd
In welke vormen kan Ca vervoerd worden in de circulatie? Hoeveel % is dat?
50% geïoniseerd
40% eiwit gebonden
10% gecomplexeerd
Welke vorm van Ca in de circulatie wordt gemeten tijdens een bloedtest?
Een combinatie van alle3
Wat is het effect van verhoogd albumine op het totaal Ca in de circulatie?
Verhoogde resorptie Ca uit het bot, waardoor het totaal Ca omhoog gaat
Wat is de functie van PTH op de bothuishouding?
Mobilisatie Ca en P uit skelet via stimulatie osteoclasten
Hoe gaat de activatie van vitamine D?
Eerst geactiveerd in de lever, daarna in de nier door PTH
Wat is het effect van calcitonine?
Verlaagde botresorptie
Wat is het effect van calcitonine op Ca huishouding?
Geen
Hoe zorgt PTH voor een verlaagde P-drempel in de nier?
PTH remt NaPi in de nier, waardoor P wordt uitgescheiden
Welke 2 effecten heeft FGF23 op de fosfaathuishouding?
Verlaagde NaPi, waardoor P wordt uitgescheiden
Verlaagde vitamine D, waardoor er minder P geabsorbeerd wordt
Door welke 2 oorzaken kan FGF23 verhoogd zijn?
X-linked mutatie
Tumor
Wat is de functie van 1alfa-hydrolase?
25(OH)D omzetten naar 1,25(OH)D
Met welke test begin je bij een hypocalciaemie?
PTH
Welke test vraag je aan bij een hypocalciaemie met een hoog PTH?
25(OH)D
Welke test vraag je aan bij een hypocalciaemie met een hoog PTH en normaal 25(OH)D
1,25(OH)D
Welke test vraag je aan bij een hypercalciaemie?
PTH
Welke test vraag je aan bij een hypercalciaemie met een laag PTH?
25(OH)D
Welke test vraag je aan bij een hypercalciaemie met een laag PTH en een laag of normaal 25(OH)D?
1,25(OH)D
Wat is osteopeen?
Weinig bot
Noem 8 risicofactoren voor osteoporose
Postmenopauzale vrouwen
Oudere mannen (70+)
Vrouwen en mannen met fractuur in voorgeschiedenis
CS gebruik >3 maanden
Verlaagd gewicht (<60kg)
Positieve familieanamnese voor osteoporose
Verlaagde mobiliteit en zittende levensstijl
Neiging tot frequent vallen
Wat is belangrijk om naar te kijken bij osteoporose?
Wervelfracturen
Welke 3 graderingen heb je bij wervelfracturen?
Graad 1: 20-25% inzakking
Graad 2: 25-40% inzakking
Graad 3: >40% inzakking
Bij welke graderingen wervelfracturen moet men gaan behandelen?
Bij graad 2 en 3
Wat is de gouden standaard voor diagnose osteoporose?
DEXA-scan
Hoe wordt de metacarpaalindex gemeten?
Cortex dikte beide kanten/complete diameter
Wat is osteomalacie?
Verlaagde CaP in het bot
Wat zijn looser’s zone?
Zwarte lijntjes die lijken op breuken
Wat is Kahler?
Plaatselijk verminderde botdichtheid
Hoe wordt een meting van de botdichtheid ook wel genoemd?
Botdensitometrie
Welke 4 soorten botsenditometrie heb je?
DEXA
CT
MRI
Echo