Week 1 30 aug

Question 1

Waar differentiëren de bloedcellen zich?

Answer 1

In het beenmerg

Question 2

Wat is er microscopisch zichtbaar bij patiënten met acute leukemie?

Answer 2

Te zien is dat er veel ongedifferentieerde cellen zijn in het beenmerg. Dit komt door een mutatie waardoor de cellen zich teveel splitsen en niet goed differentiëren.

Question 3

Vanuit welke stamcel ontstaan alle cellen in het hematopoëtische cel?

Answer 3

Vanuit de Pluripotenten cellen. Deze splitsen zich in voorloper cellen (blasten, cellen die niet de mooie vormen hebben in de kern). Voorloper cellen horen niet in het bloed te zitten, wanneer dit wel het geval is, bestaat er een kans dat de patiënt leukemie heeft.

Question 4

Wat is het verschil tussen stamcellen en progenitor cellen?

Answer 4

Stamcellen delen zich niet veel, maar kunnen wel naar heel veel verschillende type cellen (hoog delingspotentieel) (pluripotent), progenitor cellen kunnen heel veel delen, maar kunnen naar een beperkt aantal type cellen (uripotent)

Question 5

Wat zijn de eigenschappen van bloedvormende stamcellen?

Answer 5

• Zelfvermeerdering
• Pluripotentie
• Hoge delingspotentie, lage delingsfrequentie
• Relatief ongevoeling voor genotoxische invloeden (bijv. straling)
• Verantwoordelijk voor lange termijn herstel van beenmerg en bloedvorming

Question 6

Wat zijn eigenschappen van progenitor cellen?

Answer 6

• Geen (of beperkt) vermogen tot zelfvermeerdering
• Beperkt in ontwikkeling tot 1 (unipotent) of enkele (multipotent) bloedceldifferentiatielijnen
• Hoge delingsfrequentie, maar lage delingspotentie
• Gevoelig voor genotoxische invloeden
• Korte termijn herstel bloedcelvorming

Question 7

Welke klinische toepassingen voor stamceltransplantatie bestaan er?

Answer 7

• Allo-SCT: Eerste chemo of bestraling, daarna stamcellen van een donor (vaak familie)
• Auto-SCT: Eerst chemo of bestraling, daarna stamcellen van zichzelf

Auto-SCT wordt experimenteel ook gebruik voor autoimmuunziekten (harde reset) of bij patiënten die gentherapie nodig hebben (bijv. immuundeficienties of stellingziektes).

Question 8

Welke groeifactoren zorgen voor welke differentiatie naar bloedcellen?

Answer 8

• EPO (erythropoietine): zorgt voor vorming rode bloedcellen
• G-CSF: zorgt voor granulocyten
• TPO (thrombopoietine): zorgt voor vorming bloedplaatjes

Question 9

Hoe vindt differentiatie plaats?

Answer 9

Een groeifactor bindt op een di-meer receptor, waardoor er activatie plaats vindt van de groei.

Question 10

Wat gaat er mis bij de differentiatie van patiënten die leukemie hebben?

Answer 10

In de signaaltransductie gaat iets mis in of het transductie proces, of in de receptor, waardoor de differentiatie uit de hand loopt

Question 11

Welke vormen van leukemie zijn er?

Answer 11

• Chronische leukemie: aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen. Te zien is dat er wel teveel cellen zijn, maar deze wel goed gedifferentieerd zijn
• Acute leukemie: ophoping van niet functionerende cellen, is vaak wel levensbedreigend

Chronische leukemie kan overgaan in een acute leukemie

Question 12

Welke type stamlijnen leukemie bestaan er?

Answer 12

• Myeloide leukemie: Leukemiecellen die kenmerken dragen van rode bloedcellen, bloedplaatsjes en granulocyten
• Lymfoide leukemie: Leukemiecellen dragen kenmerken van lymfoide cellen.

Question 13

Hoe vindt diagnostiek plaats van leukemie?

Answer 13

• Microscopisch bekijken. Wanneer er geen afwijkingen te zien zijn geen leukemie.
  Wanneer wel afwijkingen te zien zijn -> immunofenotypering waarbij er dus gekeken wordt welke soort leukemie het is. Ook kan er tegenwoordig gekeken worden naar de genetica.

Question 14

Hoe wordt besloten of een patiënt direct in aanmerking komt voor stamceltransplantatie (STP)?

Answer 14

Er wordt gekeken naar hoe gunstig de prognose is. Als deze gunstig is, zal er niet snel gestart worden met STP, wanneer deze zeer ongunstig is, is het risico van STP het wel waard.

Question 15

Wat is het effect van een FLT3-receptor

Answer 15

Een mutatie in FLT3-receptor, verslechterd de prognose van een leukemie patiënt

Question 16

Zorgt een mutatie altijd voor een leukemie?
En hoe heet dit

Answer 16

Nee, in een gezonde populatie zijn ongeveer 10% van de cellen gemuteerd, dit geeft de cellen een groeivoordeel, waardoor het uiteindelijk zou kunnen uitlopen in leukemie, maar dat hoeft niet.

Dit heeft klonale hemopoëse.

Question 17

Hoe kan klonale hemopoëse ons helpen leukemie te voorkomen?

Answer 17

Zodra we weten welke mutaties een verhoogde kans geven op leukemie, kan, wanneer deze mutatie ontdekt wordt, de patiënt vooraf behandelt worden tegen deze mutatie om leukemie te voorkomen.

Question 18

Wat zijn de hallmarks van kanker?

Answer 18

1. Een tumorcel kan zich toch delen zonder dat het geactiveerd wordt door een groeifactor;
2. Een tumorcel “luistert” niet naar groeiremfactoren;
3. Een tumorcel zal niet meer in apoptose gaan door de signaalroute uit te zetten;
4. Een tumorcel kunnen onbeperkt blijven doordelen, in tegenstelling tot normale cellen (bescherming telomeren);
5. Een groeiende tumor heeft bloedvaten in de tumor, omdat alle cellen voorzien moeten worden van bloed en voedingsstoffen;
6. Een tumorcel wordt niet tegengehouden door een barrière en een tumorcel kan verplaatst worden en daar een nieuwe tumor vormen (metastase).

Question 19

Hoe kan een tumorcel delen zonder dat een de binding van een groeifactor?

Answer 19

De receptor is geactiveerd, terwijl er geen ligand gebonden is. Dit kan bijvoorbeeld door een mutatie in de receptor.

Question 20

Waarom kunnen cellen niet onbeperkt delen?

Answer 20

Bij elke celdeling worden de telomeren korter, wanneer een cel dus doorgaat met delen, zullen de telomeren dus te kort worden.
In tumorcellen worden de telomeren telkens verlengt, waardoor ze niet korter worden.

Question 21

Hoe groot kan een tumor worden als er geen bloedvaten in zouden groeien?

Answer 21

Ongeveer 2 mm

Question 22

Wat is angiogenese/angiogene switch?

Answer 22

De groei van bloedvaten richting de tumor om alle cellen in de tumor te kunnen voorzien van voedingsstoffen.
Wordt vooral geïnduceerd door VEGF

Question 23

Wat is stroma?

Answer 23

Stroma is een gevolg van angiogenese, wat dient als ondersteunend weefsel.

Question 24

Hoe kan een tumorcel zich gaan metastaseren?

Answer 24

Het metastaseren van een tumorcel bestaat uit meerdere stappen:
1. Junctions tussen cellen moeten doorbroken worden
2. Verankering moet doorbroken worden
3. Cellen moeten gaan kunnen bewegen (doen ze van nature niet)
4. Door basaalmembraan heen komen
5. Door bloedvat heen
6. Meeliften met het bloed
7. Zich vestigen in het nieuwe weefsel

Question 25

Wat is locomotion?

Answer 25

Een tumorcel door weefsel heen gaan richting het bloedvat.

Question 26

Wat is EMT en MET?

En welke transcritiefactoren zorgen hiervoor?

Answer 26

EMT = Epithele mesenchymale transitie
MET = Mesenchymale epithele transitie

Twist, Zab en Snail

Question 27

Welke 4 extra hallmarks zijn later toegevoegd?

Answer 27

1. Genoom instabiliteit en mutaties;
2. Verstoring van energie aanmaak in de cel, waardoor er anaerobe dissimilatie optreedt;
3. Tumor-bevorderende ontsteking;
4. Immune evasion = Het inactiveren van het immuunsysteem door de tumorcel, waardoor het immuunsysteem de cel niet gaat aanvallen.

Question 28

Hoe vindt de energie aanmaak in een tumorcel plaats?

Answer 28

In een tumorcel vindt er anaerobe verbranding plaats, waardoor er lactaat wordt gevormd. Dit zorgt voor een mindere efficiëntie in energie aanmaak.

Question 29

Hoe werkt immunosurveillance?

Answer 29

1. Cytotoxische T-cel laat tumorcellen in een normale situatie in apoptose gaan;
2. Tumorcellen maken remmers aan voor de cytotoxische T-cellen