Week 1 Flashcards
Wanneer spreken we van vroeggeboorte + subgroepen:
- extreem
- ernstig
- gemiddeld
- late
- vroeg
Vroeggeboorte = geboren bij <37 weken zwangerschap
- extreem: <28 weken
- ernstig: 28-31 weken
- gemiddeld: 32-33 weken
- late: 34-36 weken
- vroeg: 37-38 weken
Wat is de meest voorkomende oorzaak van vroeggeboorte?
Infectie
Wat zijn de big 4’s ziektes die zorgen voor neonatale sterfte?
- complicaties premature geboorte
- intrapartum-related (asfyxie)
- infectie
- aangeboren afwijking
Wat zijn de lange termijn gevolgen waar premature kinderen vaak aan overlijden?
- chronische longziekte op latere leeftijd
- infecties
Hoe kan een infectie leiden tot premature geboorte?
Vanuit geboortekanaal infectie naar boven en ontsteking vliezen –> ontsteking navelstreng –> foetale inflammatoire respons syndroom
Vaak voordat foetale inflammatie respons syndroom ontstaat natuurlijke ebevalling in gang gezet:
- cytokines afgegeven als reactie op infectie:
–> aanzetten uterus contractie
–> vliezen breken –> baring ingang
Wat zijn de korte termijn gevolgen van organen die beschadigd kunnen raken bij de foetus door een infectie (foetale inflammatoire respons syndroom)?
- necrotische enteritis
- long ziekte
- hersenschade: witte stof schade
- immuunsysteem aanpassingen
Wat zijn lange termijn gevolgen van organen die beschadigd kunnen raken bij foetus door infectie (foetale inflammatoire respons syndroom)?
- neurologische problemen: autisme (?) , parese, gehoorschad, oogschade
- longen: astma, COPD
Wat zijn factoren voor prematuriteit?
- infecties
- stress
- maternale ziekte
- vasculaire ziekte
- cervicale ziekte
Wat kan een oorzaak zijn van het ontstaan van ROP (retinale problemen)?
vroeggeboorte –> geen vaatontwikkeling vaan retina (want is hypoxie voor nodig) –> hyperoxie na geboorte –> stoppen vaatontwikkeling retina –> lokaal te weinig zuurstof –> te snelle groei van vaten –> afwijkende vaten
Wat kan een oorzaak zijn van ontstaan van BPD (long problemen)?
normaal: sufactant gemaakt vanaf 32-33 weken zwangerschap
Vroeggeboorte: nog geen surfactant gemaakt –> longontwikkeling niet goed –> longproblemen
Wat is de relatie tussen BPD en cognitief vermogen?
kinderen met BPD hebben een lager cognitief vermogen (verwerken moeilijker)
Wat is het percentage van normale/beperkte uitkomt van vroeggeboorte bij:
- 22 weken
- 23 weken
- 24 weken
- 22 weken: 43%
- 23 weken: 58%
- 24 weken: 70%
Waar is intra-uterien groei afhankelijk van?
- maternale factoren: gezondheid, leeftijd, roken
- foetale factoren: meerling, genetische afwijking
- placenta factoren: verminderde doorbloeding
- hormonen: insuline achtige groeifactoren 1 en 2
- 2 –> vroege fase
- 1 –> late fase
Hoe gaat de normale groei in het 1e levensjaar?
zeer snelle groei:
- 50 cm –> 75 cm
- 3, kg –> 10 kg
Belangrijkste factor: voeding
Hoe gaat de normale groei na 1e levensjaar?
- groeisnelheid neemt af
- grote rol voor hormonen
- genen: 80% genetisch bepaald
- voeding, omgeving, gezondheid
Hoe komt de groeispurt tijdens de puberteit?
- toename groeihormoon door geslachtshormonen
-piek meisjes eerder dan jongens
Wat is een kleine lengte?
Kleine lengte = < 2 SDS voor leeftijd, geslacht en puberteitsstadium uitgaand van referentiepopulatie
Wat is grote lengte?
Grote lengte = > 2 SDS voor leeftijd, geslacht en puberteitsstadium uitgaand van referentiepopulatie
Waar moet je naar kijken bij het interpreteren van groeicurve?
- Target height (TH) + TH range
- TH breken: gemeten lengte biologische ouders
- minder betrouwbaar bij >20 cm verschil beide ouders
- TH range: ± 1,6 SDS = ± 9 cm rondom TH
- aparte groeicurve per etniciteit
Waneer is de kans op pathologie voor groei groter?
- groei afbuiging of versnelling
- te klein of te grote lengte
- groot verschil met streeflengte: buiten TH range
In welke groepen kan je abnormale groei verdelen?
- primaire groeistoornissen: verstoring regulatie epifysair schijf
–> mutatie in genen die rol spelen in cellulaire processen, paracriene signalen, extracellulaire matrix
* smal for gastational age (SGA) bij geboorte zonder inhaalgroei - secundaire groeistoornissen: invloed van buiten de epifysair schijf
- endocriene oorzaak, chronische ziekte, onder/overvoeding
- ideopathische
groeistoornissen: langzame/snelle groei van onbekende origine
Welke twee groepen heb je in de primaire groeistoornissen?
- zonder/milde dysmorfe kenmerken:
- vaak gepaard met disproporties
- door: monogenetische afwijkingen
- met dysmorfe kenmerken/syndromaal
- chronosoomafwijkingen
- (epi)genetische afwijkingen
Wat is een kenmerk van primaire groeistoornissen
- vroege afbuiging met stabiele lengtegroei tot aan puberteit
Noem twee voorbeelden van primaire groeistoornis
- Turner syndroom
- Silver-Russel syndroom
Wat zijn kenmerken van Silver-Russel syndroom?
Netchine-Harbison criteria:
- SGA geboorte
- relatieve macrocefalie bij geboorte met frontaal botsing (vol voorhoofd op peuterleeftijd)
- verkromming van de pinken
- voedingsproblemen en/of BMI <-2 SDS
- postnataal slechte groei
- lichaamasymmetrie
- ontwikkelingsproblemen: ADHD, autisme
Wat kunnen oorzaken zijn van secundaire groeistoornissen?
- endocriene oorzaak:
- geïsoleerde of multipele hormoonuitval: te kort schildklier of groeihormoon
- te veel cortisol
- chronische ziekt een orgaansysteem
- iatrogeen: glucocorticosteroiden, bestraling
- emotionele deprivatie: kindermishandeling
- malnutritie
Wat is kenmerkend aan secundaire groeistoornis?
- normale groei gevolgd door afbuiging
Wat zijn kenmerken va een groeihormoon deficiëntie?
- kleine legte met meestal progressieve afbuiging na 1 jaar
- vertraagde bosrijping en achterlopende skeletleeftijd
- meer vet, minder spiermassa, verminderde rotleeftijd
Welke bloed waardes IGF en groeihormoon passen bij problemen groeihormoon gelegen in:
- hypofyse
- binden of proces in lever
- binden IGF-1 niet goed
- hypofyse: laag groeihormoon + IGF-1
- binden of proces in lever: hoog groeihormoon + laag IGF-1
- binden IGF- niet goed: hoog IGF-1
Hoe kan hypothyreoïdie leiden tot groeistoornis + welke dingen is schildklierhormoon nog meer belangrijk voor?
Schildklier hormoon belangrijk voor:
- hersengroei + neurologische ontwikkeling
- stofwisseling: thermoregulatie, aminozuur en vetmetabolisme
- lengte groei
Wat zegt de uitslag van GH stimulatie test met: IGF-1 waarde en oplopende GH tijdens test?
- (partiële) groeihormoon deficiëntie
- groeihormoonresistentie
Bij hoeveel % wordt oorzaak gevonden voor grote lengte?
- 2-12%
Wanneer kan je denken aan pathologie bij grote lengte?
- groot voor referentie
- groei in vergelijking tot biologische ouders:
- lengte >+1.6 SD boven TH
- groeiversnelling: > 1SD op prepuberteit leeftijd
Waarom moet je altijd BMI meenemen in beoordelen van iemand met grote lengte?
- lengtegroei vaak tot 1 SDS groter bij obesitas
- rotleeftijd vaak 1-3 jaar voorlopend op kalenderleeftijd bij obesitas
Wat kunnen oorzaken zijn van grote lengte?
- constitutioneel snelle rijpers: hoog-normaal eindlengte, vaak zelfde groeipatroon als bij 1/beide ouders
- fysiologische variant
- expectatief beleid
- Obesitas geïnduceerde snelle rijping: uiteindelijke normale eindlengte
- polygoon familiaire grote lengte: 1/beide ouders lang maar verder gezond
- geen geassocieerde pathologie
- monogenetische grote lengte
- hormonale overproductie: vroegtijdigs puberteitskenmerken of hyperthyreoïdie
Wat betekend perinatale sterfte?
Perinatale sterfte = doodgeboorte of sterfte vanaf 22 weken - 28 dagen postparfum en/of >500 gram gebrootegewicht en/of 25 cm kruin-heellengte