W2 Społeczne podstawy zdrowia Flashcards
Zdrowie psychiczne -
zdolność radzenia sobie z przeciwnościami i kryzysami, do utrzymywania satysfakcjonujących relacji itp
Czynniki zmian podejść do zdrowia
- wydłużenie życia
- epidemiologia społeczna
- znaczenie nieinfekcyjnych chorób chronicznych
- wpływ stylu życia mają wpływ na zdrowie
- gdy zaczęto myśleć o stylu życia jako czynniku mającym znaczenie, zaczęto kłaść odpowiedzialność za zdrowie na jednostkę
Model biomedyczny zdrowia
Psycha
→ opierał się na założeniu, że zdrowie kryje się całkowicie w ciele i zależy od narządów i ich funkcjonowania, nie brano pod uwagę psychiki, koncentrowano się na ciele.
Rola chorego według T. Parsonsa
- chory ma pewne przywileje i prawa, w tym prawo do zwolnienia z codziennych obowiązków
- to zależy od tego, czy choruje przejściowo czy ciężko, przewlekle
- może mieć niską odpowiedzialność i brak przywilejów (np. łysienie) albo niska odpowiedzialność o wysokie przywileje (np. nowotwór)
- rola nieprawomocna - piętnowanie jednostki cierpiącej np. osoby chore na AIDS w początkowych latach były piętnowane
- nie jest osobiście odpowiedzialny za swoją chorobę
- chory ma obowiązek pracować nad powrotem do zdrowia
Teoria salutogenezy Aaron Aronovsky
Nacisk na zdrowie, a nie na chorobę. Człowiek zawsze znajduje się na kontinnum między zdrowiem a chorobą.
Zdrowie zależy od:
- Zasobów odpornościowych → to różne cechy biologiczne, psychologiczne, osobowościowe i społeczno-kulturowe (np. wsparcie społeczne). Te zasoby odpornościowe wpływają na stan zdrowia lub choroby, zapobiegają przekształceniu się napięcia w stan stresu.
- stresorów - to, do czego nie mamy gotowych odpowiedzi adaptacyjnych
- poczucia koherencji - mniej więcej zakładamy racjonalność świata i własnego położenia życiowego, potrafimy to, co się dzieje przewidzieć i wytłumaczyć, poczucie zaradności, poczucie sensowności
- zachowania i stylu życia
Kultura zdrowotna - obyczaje co do zdrowia
- higiena
- stosunek do żywności i żywienia
- bezpieczeństwa
- używki i uzależnienia
- aktywność fizyczna
- styl życia
- sposoby spędzania czasu wolnego
- wzory relacji między ludźmi
- stres życiowy/społeczny
- małżeński
- rodzicielski
- opiekuńczy
- finansowy
- związany z pracą
- ekologiczny związany z warunkami mieszkaniowymi, sąsiadami i bezpieczeństwem w okolicy zamieszkania
- zdrowotny
- urzędniczy
Medykalizacja (M. Focault)
→ kompleksowe procesy ekspansji ingerowania medycyny i modelu medycznego w niemedyczne dziedziny życia społecznego
Ciało jako produkt według Baumana
Ciało ma wartość samą w sobie, cały czas powinniśmy utrzymywać je w dobrej kondycji, zawsze jest coś, co jeszcze możemy zrobić, coraz bardziej sprawne ciało.
Ciało konsumowane.
Wolność i przymus w przypadku przywileju/obowiązku sprawowania osobistej kontroli nad własnym ciałem → mamy nieograniczone możliwości, ale media i społeczeństwo nam wtłaczają różne rzeczy.
Ciało konsumenta, ciało konsumujące jest wartością autoteliczną:
- najważniejszy cel: utrzymania ciała w dobrej kondycji
- nieustanna troska o ciało, które jest uznawane za narzędzie wytwarzania przyjemności (sprawność fizyczna). Sprawne ciało może być jeszcze sprawniejsze.
Ciało jako instrument
Ciało ma generować zyski, staje się instrumentem osiągana zysków, jest równie ważne jak doświadczenie zawodowe lub umiejętności
healthizm -
dyskryminacja ze względu na stan zdrowia.
Wzrost zainteresowania zdrowiem -zwiększenie osobistych wysiłków podejmowanych przez ludzi na rzecz zdrowia, badania uwarunkowania zdrowia, kampanie prozdrowotne, coraz większa liczba informacji o zdrowiu w mediach, reklamach produktów konsumowanych z powodów zdrowotnych. Zdrowie jako najwyżasza wartość, podstawa dobrostanu. Człowiek jest odpowiedzialny za swoje zdrowie. Wywieranie presji na ludzi, żeby zachowywali się w sposób uznany za korzystny dla zdrowia
lookism -
dyskryminacja lub przesądy oparte na wyglądzie zewnętrznym osoby, użyte po raz pierwszy w 1978 r. w artykule przeciwko dyskryminacji ze względu na otyłość. Np. dyskryminacja ze względu na nadwagę przy zatrudnieniu.
atrakcyjność twarzy
- cechy związane z tzw. syndromem dziecięcości (duże, szeroko rozstawione oczy, niewielki nos) albo znamionujące dojrzałość (ostro zarysowane kości policzkowe), związane z ekspresją emocjonalną (szerokość uśmiechu) decydują, czy twarz będzie uznawana za atrakcyjną
ageizm -
dyskryminowanie ludzi za to, że weszli w fazę starości, kult młodości sprawia, że starzenie napawa lękiem ze względu na ostracyzm i izolacja społeczna.
