VI - neurobioloske osnove emocija Flashcards

1
Q

emocije

A

slozena, psiho-fizioloska iskustva koja mozemo doziveti kao prijatna, neprijatna ili oboje, a koja su izazvana nekom un. (biohemijskom) i sp. pobudom.

licno iskustvo, intimni dozivljaj, ne mogu se meriti ili kvantitativno uporedjivati.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

o emocionalnom iskustvu druge osobe

A

mozemo suditi samo na osnovu sopstvvenog emo. iskustva i sposobnosti da se saosetimo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

tri aspekta emocija

A
  1. ispoljavanje
  2. promena fizioloskih reakcija
  3. adaptivni i motivacioni aspekt emocija

emocije su povezane sa raspolozenjem, temperamentom, crtama licnosti, dispozicijom i motivacijom, a obezbedjuju i pozitivnu i negativnu komponentu motivacije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ispoljavanje osecanja

A

paralingisticka funkcija: izraz lica koji prati specif. emociju cini dopunu verbalne komunikacije

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Darvinova teorija

A

emocije potpomazu prezivljavanju i reprodukciji; na univerzalan nacin se ispoljavaju kod ljudi razl. kultura.

H: ispoljavanje bazicnih se ne uci, vec nasledjuje.

emocije: un. psih. stanja pracena ponasanjem koje nasledjujemo od nasih predaka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

tri principa na kojima se baziraju emocije

A

I - svrsishodna navika: specif. emotivno stanje koje se ispoljava uvek na isti nacin i praceno je istim fac. izrazom i telesnim gestovima
II - antiteza - bazicne emocije imaju svoj opozitni par (radost/tuga).
III - emocije su proizvod delovanja NS na organizam, nezavisno od nase volje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

facijana mimika

A

kontrakcija delikatne mreze 40tak fac. misica, pokrivaju skelet lica; odgovorni za produkciju govora i emotivni izraz lica. dele se u dve grupe: povrsinski i dibunski.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

povrsinski misici

A

pricvrsceni za kozu lica

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

dubinski misici

A

za lobanjske kosti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

skelet lica

A

viscerokranijum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

povrsinski misici

A

inervirani moto A VII para kran. nerva (facijalnog jedra koji je u m. mostu).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

facijalno jedro

A

ima dorzalni i ventralni deo, a aksoni koji polaze iz ta dva dela inerviraju gornju (dorzalni) i donju (ventralni) polovinu lica

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

duboki fac. misici

A

pod kontrolom V kran. nerva, cije je motorno jedro unutar retikularnog jedra m. mosta.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

voljna kontrola misica lica

A

dolazi iz mot. korteksta, vlaknima konrtikospinalnog puta; deo vlakna se zavrsava na moto jedrima V i VII kranijalnog nerva.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

facijalni mis. pod kontrolom ANS

A

do facijalnog i retikularnog jedra stizu projekcije iz ventr. prednjeg mozga i hipotalamusa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

unilateralna lezija u nivou motorne kore ili kortikospunalnog puta

A

asimterican osmeh kada treba voljno da se nasmese; kad se prezentuje smesan sadrzaj -> simterican osmeh.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

osobe sa lezijom ventralog prednjeg mozga

A

iskrivljen osmeh, prati pozitivna emotivna stanja, ali na zahtev da se voljno nasmeju, razvijaju simetrican osmeh.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

istinski emotivni izraz lcia

A

pod kontrolom bazalnog prednjeg mozga (nevoljna kontrola).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

rodjenje bebe

A

ispoljavanje nezadovoljstva i zadovoljstva, zainteresovanosti i usmeravanje (treca emocija koju deca ispoljavaju).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

zavrsetak treceg meseca

A

radost, tuga (obicno kao reakcija na uklanjanje poznatog lica ili objekta iz vidnog polja).

sposobnost ispoljavanja odbojnosti i gadjenja, najcesce kao reakcija na nepoznatu hranu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

ljutnja i bes

A

ispoljavanje izmedju 4. i 6. meseca zivota.i

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

znenadjenje

A

oko 6. meseca, obicno kao reakcija na neocekivano ili novo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

strah

A

izmedju 7. i 8. meseca.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

navrsenih 9. meseci

A

beba ispoljava sve bazicne emocije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

svest o sebi

A

izmedju 18. i 24 meseca; pojava nekoliko drugih emocija; osecaj posramljenosti, empatije i zavisti.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

procena svojih postupaka i ponasanje u odnosu na standard i ocekivanja

A

2- i 3- gpdina; razvija se sposovnost samosvesne evaluacije emocija (ponos, zaljenje, stid).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

individualne razlike u emotivnoj reaktivnosti

A

sa profilom, kapacitetom i intenzitetom ispoljavanja se radjamo.

moguce je meriti intenzitet reakcije novorodjenceta na stresni stimulus (potapanje ruke u hladnu vodu).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

individualna reakciona stereotipija

A

urodjene razlike na stres.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

pravila ispoljavanja

A

drustvene norme koje se odnose na stepen i frekvenciju ispoljavanja emocionalnog izraza lica.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

stepen emocionalnog odogvora

A

zavisi i od individualnog iskustva i ucenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

uslovljen emotivni odgovor

A

da li cemo se i u kojoj meri plasiti, zavisi od naseg prethodnog iskustva i ucenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

ogranicen uspeh, recimo strah od zmija

A

moguce je da su neke emotivne reakcije duboko ukorenjene i masledjene od predaka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

teorija urodjene govotosti

A

duboko ukorenjene i nasledjene emocije od predaka (emo. reakcije) koje nisu proizvod ucenja i ne mogu se razusloviti, smatraju se urodjenim reakcijama.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

treci postulat Darvinove teorije o emocijama

A

kod jakih emocija narocito, pracene su snaznim fizioloskim promenama.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

neposredna opasnost

A

strah, burne fizioloske promene, ubrzan rad srca i disanja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Fereov fenomen

A

ektodermalna reakcija (pojacano znojenje); autonomna reakcija, izaziva povecanje el. provodljivosti koze, na tome se zasniva rad poligrafa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

poligraf

A

registruje stepen akt. simpatickog nervnog sistema; prate se kozna provodljivost, krvni pritisak i puls; najpre se postavlja niz neutralnih pitanja, da se odredi bazalna akt. simpatickog sistema.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

prozivljavanje jakih emocija

A

fizioloske promene, povecana Fr srcanog rada i disanja, povecan nivo secera u krvi, suzenje krvnih sudova u un. organima, posledicno povecanje krvnog pritiska, preusmeravanje krvi iz un. organa u mozak i misice, sirenje zenica i znojenje.

istovremeno, smanjeno oslobavanje pljuvacke i zeludacnih sokova i smanjena pokretljivost creva i prestanak rada gastrointestinalnih organa (funkcija nije neophodna u momentima neposredne opasnosti).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

fizioloske promene

A

uslovljene akt. simpatickog NS, oslobadjanjem hormona stresa, kortizola i adrenalina iz nadbubrezne zlezde, do kojih dolazi usled akt. subkortikalnih struktura (pre svega, bademasta jedra, hipotalamus i m. stablo).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

bori se ili bezi (flight or fight)

A

skup navedenih fizioloskih promena; cilj da usmeri nasu paznju ka izvoru emocionalne pobude i da mobilise energetske i druge resurse, zarad efikasnog suocavanja sa opasnoscu ili bezanja od nje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Džejms-Langeova teorija emocija

A

ljudi su tokom evolucije stekli sposobnost da reaguju na sp. i un. telesne znake ispoljavanjem emocija; fizioloske promene su emocije i ukoliko uklonimo fiz. promene, nestace i emocije.

srce kuca -> plasim se.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

tehnike relaksacije

A

uspesno poboljsavaju raspolozenje ublazavanjem fiziolosih procesa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Kenon i Bard

A

eksperimentisanje na zivotinjama, transakcija KM; dokaz -> uprkos nemogucnosti prenosa telesnih senzacija sa perif. R ispod nivoa preseka prema CNS, takve zivotinje prozivljavaju emocije. (kontraargument Dzejms-Langeovoj teoriji).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

kontraargument Dzejms-Langeovoj teoriji

A

nekonzistentnost izmedju fizioloskih reakcija i emotivnog dozivljaja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

strah

A

pracen ubrzanim radom srca, smanjenjem rada creva i znojenjem; medjutim iste reakcije prate i pozitivna uzbudjenja, pa cak i neemocionalna stanja, poput bolesti.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

ako emocije nisu vise od fiziol. reakcije na S

A

emocije bi trebalo das e ugase istovremeno sa normalizacijom fizioloske funkcije. -> jasno je da traju duze od fizioloskog stanja i odrazavaju se i u njegovom odsustvu, a mnoge nisu pracene fiziol. promenom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

rad Kenona

A

jake emocije su obicno izazvane urgentnom reakcijom, bori se ili bezi.

javlja se u anticipaciji izmenjenog ponasanja i potrosnje dodatne energije u odgovoru na skoldjivi S.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Kenon i Bard

A

H: 2 subkortik. strukture, hipotalamus i talamus imaju kljucnu ulogu u medijaciji emocija, kako u regulaciji perifernih znakova emocija, tako i u prenosenju info do korteksa, na osnovu kojih se odvija k. obrada.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Kenon-Bardova teorija

A

info o S pristizu do kortikalnih senzornih zona i akt. ih, a m. kora salje komande kojima menja telesne funkcije.

ta petlja -> lisena emotivnog sadrzaja.

nastanak emocija -> kada signali pristignu u talamus, bilo direktno od senz. sistema, bilo posredno.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Kenon i Bard

A

karakter emocija -> uslovljen je nacinom akt. talamusa; ta ideja je nastala na osnovu exp. sa mackama kojima je uklonjen ceo korteks (ispolavaju potpuno integrisanu emo. reakciju, lazni bes, buduci da se javlja u odsustvu svesnog iskustva koje odlikuje pravi prirodni osecaj besa).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

lazni bes

A

razlikuje se od pravog besa, moze se iazzvati blagom stim. i moze nastati spontano; gasi se neposredno nakon uklanjanja S:

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

emocije u vecoj meri

A

rezultat dinamickih i tekucih interakcija izmedju perif. faktora, posredovanih hipotalamusom i centralnih faktora posredovanih m. korom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Sahter

A

redefinise Dzejms-Langeovo shvatanje;

postoji individualna interpretacija visc. akt. koja se odvija na osnovu S, konteksta, k. stanja i iskustva.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Safterova, kognitivna teorija emocija

A

emotivna stanja, kao sto su ljutnja, bes, srca, zavise od interpretacije situacije na osnovu prethodnog iskustva.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

dokaz Sahterovog stanovista

A

m. kora u dobroj meri konstruise emocije na osnovu viseznacnih signala koji dolaze iz organizma, odnosno, da korteks akt. translira, cak i nespecif. periferne signale u specif. emocije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

prema Sahteru

A

korteks kreira kogn. odgovor na promene fizioloskih parametara, saglasan sa ocekivanjima ili drustv. kontekstom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Damasio

A

dodatno oblikuje Sahterovo shvatanje; emocija i emotivno iskustvo su prica koju mozak kreira kako bi interpretirao telesne reakije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

autonomne reakcije na S

A

nisu uniformne i stereotipne u meri u kojoj je pretpostavio Bard; razlicita emotivna stanja pracena su nesto razlicitim autonomnim reakcijama.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

uloga m. kore u ispoljavanju i obradi emocija

A

uklanjanje nje kod psa; dekortikovana zivotinja ispoljava reakcije iznenadnog i nekontrolisanog besa, lazni bes.

najneznija stim. -> agresivna reakcija, rezanje, ujedanje i snazan visceralan odgovor.

kontrola emocionalnih odgovora -> ispod nivoa kore, a uloga neokorteksa je u inhibiciji i obuzdavanju emocionalnih reakcija.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Dzejm Pejps

A

predlozio je postojanje emocionalnog nervnog kola.

primetio: prisustvo lezija i drugih ostecenja u nekoliko povezanih struktura medjumozga -> neki od tih regiona bi mogli biti centri emot. ponasanja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Pejpsovo kolo

A

medjupovezane strukture, mamilarno telo hipotalamusa, prednji talamus, pojasnu koru, hipokampus i forniks.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Pol MekLin

A

pridruzuje i bademasta jedra i jos nekoliko drugih regiona -> ceo sistem dobija naziv limbicki sistem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Klever i Bjuse

A

sindrom, majmunu uklanjanje slepoocne kore -> isti se sindrom dobija uklanjanjem samo bademastih jedara -> zivotinja drasticno menja ponasanje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

majmun sa ostecenim bademastim jedrima

A

ne ispoljava: strah i agresivnost
ispoljava: oralnu tendenciju (sto mu je bilo poznato pre operacije, ispituje stavljajuci ih u usta.

hiperfacija
vizuelne agnozije - nemogucnost prep. obj. uprkos ocuvanoj viz. percepciji.
hiperseksualnost.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Klever-Bjuseov sindrom

A

nema straha i agresivnosti, oraln atendencija, hiperfacija, vizuelne agnozije, hiperseksualnost.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

ljudi sa bilat. ostecenjem bademastih jedara

A

nema straha i nemaju sposobnost prep. straha na licu drugih ljudi, a imaju i problema sa pamcenjem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

dokazi o neuroanatomiji emocija, exp. Oldsa i Milnera

A

pacovi, elektroda usadjena u specif. zonu u mozgu, dobijaju el. sok, ako se nadju u odredjenom delu kaveza.

H: pacovi ce nauciti da izbegavaju zabranjenu zonu kaveza.

elektroda je usadjena u jedro accumbens, septalnu regiju i hipotalamus, a el. sok bi navidoio ziovitnje da se stalno vracaju u zabranjeni deo kaveza.

1 varijanta testa: pedala cijim pritiskom pacov sam sebi aplicira el. spok; pacov ponavlja autostim. navedenih zona sve dok ne padne od isrpljenosti.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

H: centar za uzivanje

A

mezolimb. siste, u zonama (nu. accumbens, septalna oblast i delovi hipotalamusa).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

mesta + potkrepljenja

A

cija stim. izaziva ponavljanje, autostimulaciju; u hipotalamusu su, i iidu ka m. stablu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

medijalni snop

A

iz srM, prema hoT, ushodni snop; stim. izaziva potkrep.

inervira jedro accumbens.

stim. drugih delova m. kore ne uzaziva osecaj zadovoljstva.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

stim. bademastih jedara

A

intenzivan osecaj straha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

tehnike neuroodslikavanja

A

pracene obrasca akt. m. regija kod budnih IC koji u trenutku ispitivanja prozivljavaju specif. emociju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

zaljubljene osobe

A

snazna akt. insule i prednjeg dela pojasne kore i smanjena akt. zadnje pojasne kore, bdemastih jedara i prefrontalne kore.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

osecaj tuge

A

pojacano akt. prednja pojasna kora, insula i dorz. deo m. mosta.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

ispoljavanje ljutnje

A

pojacana akt. m. mosta i leva prednja pojasna kora.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

aktivacija mozga

A

ne postoji jednoznacna, tokom ispoljavanja odredjene emocije, jer i prilikom oprecnih emoija, pojacano su akt. isti regioni, pojasna kora.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Lejn, studija neuroodslikavanja, 4 m. oblasti koje se akt. pri prozivljavanju svih emocija

A
  1. prednja pojasna kora i medijalna prefrontalna kora (uspostavljanje reprez. emoc. stanja)
  2. prednja insula (uklj. u obradu visc. info.)
  3. desna slepoocna kora (slozene senz. diskr. emoc. S i povlacenje mem. zapisa sa emoc. sadrzajem)
  4. zadnja pojasna kora (regulacija aut. funkcija).
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

pojasna kora

A

iznad zuljevitog tela, obavija u vidu pojasa, obuhvata Brodmanove oblasti 24, 25, 26, 30, 31 i 32.

anat. smisao, prednji i zadnji deo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

prednji deo pojasne kore

A

pripada petoslojnom alokorteksu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

zadnji deo

A

sestoslojna kora

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

prednja pojasna kora

A

prima aferente iz interlam. jedara i jedara sredisnje linije talamusa, kao i dp. aksona iz ventralnog srM, a salje A na anteriorno jedro talamusa.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

zadnja pojasna kora

A

prima aferente iz povrs. jedara talamusa i subikuluma hipokampusa, a salje A na prefront. i obitofront. koru.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

cela oblast pojasne kore

A

uklj. u obradu emocija.

prednja pojasna kora je vise ukljucena u emotivno.

zadnja pojasna kora, u kogn. nijansiranje.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

V sloj prednje pojasne kore

A

vretenaste celije; razlika od tip. piramidnih N po prisustvu jednog apikalnog i jednog bazalnog dendrita koji celiji daju vretenasti oblik, kao i po 4x vecoj zapremini celijskog dela.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

vretenasti N

A

ne uocavaju se na samom rodjenju, vec tek negde oko 4 meseca zivota, a prisustvo njih kod 4 meseca starih beba korelira sa njihovom sposobnoscu da drze glavu uspravno, da se sponano smeju i da viz. prate i dosegnu neki predmet.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

jedna od afer. projekcija na prednju pojasnu koru

A

dolazi iz ventr. dela srM koji je ukljucen u pomenuti dop. sistem potkrepljenja, odnosno, ponasanja potkr. nagradom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

EEG merenja, prednje pojasne kore

A

snazan izvor m. talasa Fr 4-7Hz kod IC koji su mentalno fokusirani na resavanje problemskog zadatka.

amp. se povecava sa povecanjem tezine zadatka.

kod uzbudjenosti i ansk. IC, ti talasi se ne registruju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

akt. prednje pojasne kore kod anks. i ment. fokusiranih ljudi

A

oscilira izmedju dve krajnosti.

fokusiranje na problem, umanjuje anksioznost.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

prikaz reci bez emotivnog sadrzaja

A

akt. zadnje pojasne kore

88
Q

prikaz reci sa emotivnim sadrzajem

A

akt. prednje pojasne kore.

89
Q

bademasta jedra

A

struk. bademastog oblika, unutar medijalnog dela slepoocnog reznja obe m. hemisfere. -> vazan deo limbickog sistema, cini nekoliko subkortikalnih struktura, zajedno ukljucenih u ispoljavanje emocija.

90
Q

ostecenje b. jedara kod zivotinja, neposredno nakon rodjenja

A

simptomi koji najvise podsecaju na autizam kod ljudi.

91
Q

ljudi sa ostecenim b. jedrima

A

nemaju sposobnost prep. straha na licu drugih ljudi, a imaju i problem sa pamcenjem.

92
Q

bademasta jedra

A

pojacano akt. i kada se prep. tuzan izraz lica, ali ne i osecaj besa, tj. ljutnje.

93
Q

bademasta jedra

A

centralna struktura u ispoljavanju osecaja straha.

94
Q

bademasta jedra

A

sacinjena od nekoliko jedara grupisanih u bazolat. jedra, kortiko medi. jedra i centralno jedro.

primaju info iz svih senz. sistema

95
Q

u bazolat. deo

A

info o neutralnom S iz odg. sistema, a odatle u kortikomed. nakon cega ide u centralno jedro.

96
Q

glavna eferentna veza bademastih jedara

A

centralno jedro, ostvaruje veze sa centrima u hipotal. i m. stablu u kojima akt. 3 aspekta emoc. odgovora.

97
Q

centralno jedro; veza sa lat. hoT inicira reakciju sa ANS

A

od koje zavise akt. fizioloskih promena koje su tipicne za reakciju straha i lucenje hormona.

98
Q

centralno jedro; veza sa periakvaduktalnom SM srM

A

inicira promene ponasasnja.

99
Q

projekcija bademastih jedara prema cerebralnom korteksu

A

izaziva subjektivan emotivni dozivljaj.

100
Q

epilepticnom napadu

A

obicno prethodi osecaj intenzivnog straha, kao uvod i upozorenje ored napad.

101
Q

orbitofrontalni korteks (OFC)

A

deo m. kore neposredno iza ocnih orbita; iznad se nalazi ceonog reznja.

prima info iz svih delova ceonog korteksa, kao i iz senz. sistema; ima bogate projekcije i na limb. sistem

informisan o svemu sto se desava na sp. sredini, o telesnim reakcijama i planiranim ponasanjima.

utice na akt. limb. sistema i posebno bad. jedara.

102
Q

ostecenje OFC

A

znacajne promene u emotivnom odgovoru ljudi i ceste izmene crta licnosti.

103
Q

uloga OFC u ispoljavanju emocija

A

studija slucaja Fineasa Gejdza, sredina 19. veka. prvi klinicki dokaz, OFC u ispoljavanju emocija.

104
Q

lista ponasanja pod kontrolom OFC

A

anksioznost, apatija, iritabilnost, impulsivnost, i nedostatak emocija prema drugim ljudima.

nije specificno ukljucen u ispoljavanje neke emocije, vec je mesto na kojem se analiziraju i integrisu razl. info koje dolaze iz sp. i un. izvora.

105
Q

OFC

A

povezan i sa pojasnom korom koja je interfejs izmedju procesa donosenja odluka u ceonoj kori i emoc. funkcija i delova mozga koji kontrolisu motoricko ponasanje.

106
Q

dominacija desne hem

A

kad je rec o ispoljavanju emocija.

107
Q

hipoteza hemisferne valence

A

desna hem. ukljucena u obradu negativni emocija, leva u obradu pozitivnih.

108
Q

slepoocni rezanj

A

protok krvi nakon prezentacije foto sa srecnim izrazom lica, kontinuirano povecavanje, cak i nakon uklanjanja S; isti odg. naglo opada, nakon uklanjanja S kod ljutog lica.

109
Q

leva slepoocna oblast

A

snaznija akt. za prikaz srecnog lica.

110
Q

desna slpoocna oblast

A

snaznija akt. za prikaz ljutitog lica.

111
Q

desna hem.

A

dominantna za prepoznavanje emocija

112
Q

leva hem.

A

dominantna za prozivljavanje emocija.

113
Q

akt. mozga

A

pod kontrolom horm. end. zlezda, a njihova akt. pod kontrolom NS, najvise hipotal. -> horm. pristizu do mozga i modif. njegovu akt.

114
Q

emotivno znacajni dogadjaji

A

bad. jedra salju info. ANS; koji izaziva oslbadjanje adrenalina -> priprema za bori se ili bezi.

115
Q

nasilno (agresivno) ponasanje

A

ponasanje ispunjenom emocijom mrznje i namerom da se nacini steta bicima i obj.

116
Q

predatorska agresivnost

A

ponasanje vezano za zadovoljenje potrebe za hranom i ona ne dovodi do znacajne akt. ANS.

117
Q

afektivna agresivnost

A

nije motivisana trazenjem hrane, pracena je snaznom akt. ANS i vokalizacijom.

118
Q

2 tipa agresije

A

ucesce som. i visc. moto sistema; posredovana razlicitim nervnim outevima u istim regionima mozga, badedmastim jedrima, hipotal, srednjem mozgu i na razl. nacin su regulisana polnim horm. i neurotransmiterima.

119
Q

ispoljavanje predatorske agresivnosti

A

akt. kortikomedijalna grupacija bademastih jedara -> dovodi do akt. lat. hipotal. i ventr. tegmentuma sr. mozga.

120
Q

ispoljavanje afekt. agresivnosti

A

akt. bazolat. grupacija bad. jedara, medijalni deo hipotal. i periakvad. sm srMozga.

121
Q

smanjenje nivoa muskih polnih hormona

A

praceno je smanjenjem agr. ponasanja.

122
Q

tretiranje kastriranih miseva testosteronom

A

povecalo ucestalost agr. ataka.

123
Q

kod tenki, uklanjannje polnih zlezda

A

ne dovodi do pormena u ispoljavanju agr. ponasanja.

124
Q

tokom ispoljavanja agr. ponasanja

A

dolazi do promene oslobadjanja testosterona i kortizola.

125
Q

misevi i majmuni

A

nakon borbe 2 muzj. pobednik ima povisen nivo testosterona i snizen nivo kortizola. kod gubitnika obrnuto.

126
Q

kortizol

A

konsolidacija memorije; gubitnik nece zaboraviti ko je bio pobednik, nece napraviti istu gresku ponovo.

127
Q

serotonin, studije na zivotinjama

A

neg. korelacija izmedju step. akt. serot. sistema (nivoa serotonina) i agr.

128
Q

smanjen nivo serotonina ili akt. serotoninskog sistema

A

uoceni kod ljudi koji ispoljavaju agr. u alkoholisanom stanju.

129
Q

emocije

A

specif. tip adapt. ponasanja, oblikovan prirodnom sel, koim se vrsi podesavanje fiziol, psihol. i bihejvioralnih parametara organizma, tako da se uveca sposobnost reakcije na pretnje i mogucnosti u razl. situacijama.

130
Q

ukupan repertoar emocija

A

nastao usled sel. pritiska sa kojim su se suocavali nasi preci.

131
Q

podrska stanovista emocija kao motiv. programa

A

ljudi u razl. kultura koriste iste osn. emocionalne izraze u slicnim situacijama.

primati pokazuju neke od bazicnih izraza emocija u sl. situacijama

kod ljudi, nervni hardver za prep. i anal. emocija.

132
Q

emotivno vezivanje za potomstvo ili makar privremeno za partnera

A

preduslov prenosenja gena na sledecu generaciju.

133
Q

osnovne negativne emocije

A

evoluirale zarad odgovora na averzivne S.

razlikuju se od +, jer preovladjuuju i po tome sto su specificne -> uvek postoji vrsta pretnje vise, nego + mogucnsti.

neadekvatan odg. na pretnju i opasnost -> zivotno vazne posledice

134
Q

strah

A

za prezivljavanje, (i ljutnja) imaju ulogu da suze fokus nase paznje na trazenje izlaa odnosno spasenja.

povezan sa povlacenjem, a ljutnja sa napadom i agresivnoscu.

135
Q

tuga

A

neg. emocija, ne prati specif. obrazac ponasanja.

tera nas da se povucemo iz akcije, smatra se oblikom samokaznjavanja koji nas motivise da stitimo decu i bliznje.

136
Q

pozitivne emocije

A

manje izrazene od negativnih.

mogu posluziti sirenju fokusa i znanja, ili vidika.

137
Q

cetiri osnovna pozitivna emocionalna stanja

A

radost, zainteresovanost, zadovoljstvo i ljubav.

138
Q

depresija

A

cesce se javlja kod zena, epistemoloska prevaga.

139
Q

neki tipovi anksioznih poremecaja i poremecaja zavisnosti

A

cesce kod muskaraa.

140
Q

depresija

A

najvecom indencom se javlja od 25 do 44 godine.

141
Q

kognitivni poremecaji

A

najvecom incidencom se javljaju kod osoba starijih od 65 godina.

142
Q

epistem. podaci

A

svake god. 20% odrasle populacije ce ispoljiti enki psihijatrijski simptoim, a trecina ljudi ce jednom u zivotu ispoljiti neki oblik poremecaja raspolozenja.

143
Q

pocetak 20. veka

A

cetvrtina pacijenata u psihijatrijskim ustanovama je patila od psihoze sa paranoidnim tendencijama, euforijom, impulsivnoscu i dubokim promenama u strukturi misljenja.

144
Q

preokret, 1911. Noguchi, mozak osoba koje pate od te psihoze

A

je tesko ostecen sifilisom, antibiotik desetak godina kasnije.

145
Q

Kreplin, prvi opis simptoma sizofrenije

A

paranoja, prividjenja, aud. halucinacije, izopaceno emo. ponasanje, bizarni poremecaji misljenja. -> nazvao mladalacka demecija.

146
Q

Bleuler

A

uvodi termin sizofrenija, kljucni simptom je disocjativno razmisljanje, tj. poremecaj logicke strukture misljenja.

147
Q

moderniji istrazivaci, simptomatologija sizofrenije

A

aud. halucinacije, prividjenja, promena afekta.

dve grupe:
+ -> prisustvo izmenjenih, abnormalnih stanja (halucinacije, prividjenja, pojacana motorika).
- -> odsustvo, gubitak norm. funkcija (zaravnjeno ispoljavanje emocija tokom prozivljavanja jakih emocija.

148
Q

roditelji, brace i sestre obolelih od sizofrenije

A

imaju povecan rizik od oboljevanja; smanjuje se stepenom gen, srodnosti.

149
Q

sto veci br. gena odredjuje neku osobinu

A

to je i uticaj sredina na ispoljavanje te osobine veci.

150
Q

stepen konkordanse (Shz kod 2 blizanca)

A

iznosi 50% za jednojajcane i 17% za dvojajcane blizance.

151
Q

geneticki lokus za shz

A

rastrkani na 15 od 23 hromozoma u genomu coveka.

152
Q

geni sa vecom incidencom kod obolelih

A

za protein neuregulin 1 -> regulacija akt. NMDA, GABA ACh R.

disbajndid - ucestvuje u sinap. plasticnosti

gen za katehol-O-metil-transferaza (COMT) -> enzim, ucestvuje u metabolizmu dopamina.

G72 protein -> ucestvuje u akt. glutaminskog sistema.

deca starijih oceva imaju vecu sansu da obole od shizofrenije.

153
Q

shz

A

prosirene lat. komore u odnosu na zdrave.

154
Q

75% obolelih od shz

A

zapremina hipokampusa i bademastih jedara, znacajno je manja, nego kod zdravih.

povecanje lat, usled atrofije struk. limb sistema, jer su oko njih.

155
Q

jacina simptoma bolesti, shz

A

+ korelacija sa stepenom citoarhitekturalne dezorganizacije.

156
Q

veliki br, obolelih, shz

A

smanjena velicina vermisa malog mozga, delje zuljevito telo, neuob. citoarhitektura ceone kore.

157
Q

hipoteza o hipofrontalnosti

A

manji step. akt. ceone kore kod osoba obolelih od shz.

158
Q

simptomi amfetaminske psihoze

A

oni koji koriste amfet. -> simptomi slicni shz.

159
Q

amfetamin

A

pojacava ef. kateholamina, pre svega dopamina, jer sprecava njihovo eliminisanje iz sinapse.

njegovi ef. se mogu ukliniti brzo, jednom injekcijom hlorpromazina (antagonista dop. R)

160
Q

primena hlorpramzina i lekova iz grupe fenotiazina

A

revolucija u lecenju od shz; ublazavaju ili potpuno eliminisu simptome kod velikog br. ljudi.

161
Q

prva generacija neurleptika

A

antipsih. lekovi sa antishz. delovanjem.

hlorprozamin (kao fenoziazini i butirofenoni) -> blokator presinapt. D2 R za dopain (u neuronima mezolimb. sistema).

162
Q

neki pacijenti

A

ne reag. na lekove za modulaciju akt. dop. sistema.

klinicka ef. II gen. antipsih. -> atipicni neuroleptici (dovodi u pitanje ispravnost dop. H).

162
Q

dopaminska hipoteza shz

A

osnovni uzrok shz je akt. dopaminskog sistema

prilog: dugogodisnja terapija obolelih od Parkinsonove bolesti (smanjena akt. dopaminskog sistema, usled stradanja dop. neurona), prekursorom dopamina, L-DOPA, dovodi do simptoma koji podsecaju na shz.

163
Q

atipicni neuroleptici

A

klozapin -> sel. blok. serotoninski sistem, 5-HT2a receptor za serotonin (deluju i na druge R, D2).

jednako efikasni u tretiranu + simptoma, kao i tipicni, ali efikasniji od starih u olaksavanju - simptoma.

163
Q

glutamatna hipoteza, shz

A

shz je uslovljena smanjenom akt. glutamatnog sistema.

163
Q

udarac dop. H shz

A

atipicni neuroleptici povecavaju oslobodjanje dop. u prednjem mozgu.

komb. tretman atipicnim neurolepticima i L-DOPA daje najbolje ef.

mnogi pacijenti oboleli od shz imaju normalan nivo dop. metabolita u mokraci.

164
Q

jedinjenje fenilciklidin (PCP)

A

prvobitno sintetisano kao disasocijativni anestetik -> izaziva simptome slicne shz, delije kao psihomimetik.

ostvaruje ef. vezujuci se NMDA receptor i delujuci kao njegov antagonist, sprecavajuci glutamat da ostvari svoja normalna dejstva.

165
Q

anksioznost

A

negativno raspoloznenje; odlikovano brigom, negativnim osecanjima, pracenim specif. somatskim, kogn. i ponasajnim manifestacijama, bez neposrednog uzroka i povoda.

166
Q

anksioznost

A

normalan repertoar, odbrambreni mehanizam povecane svesti i reaktivnosti, sa ciljem da se suocimo sa novom situacijom ili uslovima sredine.

167
Q

anksioznost u velikoj meri ili ucestalo ili bez odgovarajuceg konteksta

A

utice na norm. funkcionisanje, smatra se patoloskim ponasanjem.

168
Q

ispoljavanje anksioznosti

A

strukture limbickog sistema; bademasta jedra,

169
Q

ispoljavanje anks.

A

dve grupacije jedara unutar bad. jedara:

bazolat. kompleks (BL) i centralno jedro.

170
Q

bazolat. kompleks, BL

A

prima aferentne ulaze o potencijalno neg. signalima iz talamusa i senzorne asoc. kore

direktno akt. centr. jedro pomocu ekscitat. glutamatnih vlakana.

akt. GABA inh neurone koji su izmedju BL i centr. jedra.

171
Q

centr. jedro

A

glavni ef. izlaz iz bad. jedara.

inh. GABA N projektuju se do hipotal. i m. stabla, a akt. tih struktura izaziva somatske manif. anksioznosti. projekcije u druge strukture baz. prednjeg mozga, izazivaju disforiju povezanu sa anks.

172
Q

neuroni BL

A

akt. N u susednom jedru BNST, koji se projektuju u iste regije, kao i centr. jedro.

173
Q

regulacija anks.

A

bad. jedra i delovi prednjeg mozga, poput medijalne prefrontalne kore (PFC) i prednje pojasne kore.

174
Q

meta u terapiji anksioznih poremecaja

A

neurotransmisija posredovana gama-aminobuternom kiselinom (GABA) u bademastim jedrima.

175
Q

GABA

A

glavni inh. neurotransmiter i vazan faktor ravnoteze izmedju akt. i inh. CNS; deluje na dva osn. tipa R.

176
Q

jonotropni GABAa R

A

brzo delujuci, ligand-zavisni jonski kanali za Cl.

akt. izaziva fazicnu inh. neurona.

177
Q

GABAb

A

spregnuti sa proteinom G i sa kalanima za kalcijum ili kalijum, preko kojih izazivaju sporu i produzenu inh.

178
Q

infuzija GAVA ili antagonista GABA R u bademasta jedra

A

dovodi do smanjena anks. reakcije.

179
Q

benzodiazepini

A

pojacavaju ef. endogenog GABA, izazivajju snazan anksioliticki ef.

(suprotan ef. izaziva inh enzima koji ucestvuju u sintezi GABA).

180
Q

GABA interneuroni

A

ukljesteni izmedju BL i centralnog jedra; glavna meta eksc. projekcija iz PFC.

sporo deakt. struje kalijuma koje imaju sposobnost da modif, obrazac nadrazljivosti u odg. na promene ukupne akt. bdemastih jedara.

181
Q

depresivna epizoda

A

20% populacije tokom najmanje jednu u zivotu.

182
Q

depresija

A

poremecaj raspolozenja; kod zena i starijih od 40 god.

simptomi: neraspolozenje, pesimizam, gubitak interesa, umor, gubitak energije i apetita, gubitak koncentracije i poremecaj strukture sna. moze biti fatalna i zavrsiti se suicidom.

183
Q

geneticke studije depresije

A

visok stepen naslednosti; konkordantnost kod monozigotnih blizanaca (60%), kod dizigotnih (20%) i jednaka je, bez obzira da li su ziveli zajedno ili odvojeno.

184
Q

distimija

A

blagi oblik promene raspolozenja, pati 2% populacije. blago progresivan karakter, retko prodje spontano, potrebno ju je leciti.

185
Q

unipolarna depresija (depresija major)

A

stanje, periodi neraspolozenja koji alterniraju sa periodima norm. raspolozenja; pogadja 13-20% ukupne populacije i cesca je kod zena.

ako su simptomi duzi od dve nedelje, dijagnostikuje se kao klinicka depresija.

186
Q

bipolarni poremecaj (manicno-depresivna psihoza)

A

periodi loseg raspolozenja, alternacija sa periodima ekspanzivog ponasanja (hiperakt, pricljivost, osecaj viska energije).

pogadja 5% populacije, jednako muskarce i zene.

187
Q

dva tipa bipolarnog poremecaja

A

tip I -manicne epizode se smenjuju periodima depresije ili normalnog raspolozenja
tip II - hipomanija alternira sa epizodama jake depresije.

188
Q

tehnike neuroodslikavanja

A

kod pacijenata sa depresijom se menja funkc. akt. prefrontalnog koretksa i limb. sturktura (regija koje regulisu afekt).

189
Q

regije promenje akt. kod depresivnih ljudi

A

ventromed. deo prefrontalnog korteksa (vmPFC)

lat. orbitofront. korteks (lOFC)

dorzolat. prefr. korteks (dlPFC)

prednja pjasna kora

ventralni strijatum (+nu accumbens)

hipokampus

bademasta jedar

190
Q

Pejpsovo

A

integrisano kolo; pojasna kora, bad. jedra, hipokampus; regulacija raspolozenja i kontekstualnog ucenja i pamcenja.

191
Q

vmPFC

A

reakcija na bol, agresivnost, seksualna funkcija i ponasanje vezano za unos hrane.

192
Q

lOFC

A

procena rizika i modulacija stresnog af. stanja.

193
Q

vmPFC i lOFC

A

reciprocno akt. u odnosu na dlPFC koji ima ulogu centr. izvrsioca radne memorije i obavlja egzekutivne funkc. i nadzire paznju.

194
Q

pojasna kora

A

uloga u potkrepljenju ponasanja

195
Q

funkc. odslikavanja, kod pacijenata sa unipol. depresijom

A

pojacan akt. vmPFC i lOFC, a smanjena dlPFC.

196
Q

hiperakt. vmPFC

A

pojacana osetljiost na bol, anksioznost, depresivne misli.

197
Q

smanje akt. dlPFC

A

psihomot. usporavanje, apatija, deficit paznje i radne memorije.

198
Q

smanjena interakcija izmedju bad. jedara i pojasne kore

A

gubitak inh. uloge u emocionalnom nijansiranju; dodatno umanjena motivacija i raspolozenje.

199
Q

hipokampus

A

posebna osetljivost u depresiji; konzist. smanjenje zapremine, stepen smanjenja proporc. trajanju depr. epizoda.

200
Q

urodjene morfometrijske odlike hipokampusa (manja zapremina)

A

faktor koji predisponira depresiju.

201
Q

smanjenje hipokampusa u depresiji

A

posledica preterane akt. i gubitka regulacije neuroendokrine ose.

202
Q

pacijenti, unipol. depresija

A

povecan nivo hormona stresa, posebno glukokortikoidnog hormona kortizola.

203
Q

hronicno povecanje nivoa kortizola i gustine njegovi R (GR) u neuronima hipokampusa

A

izaziva smrt hipokampalnih neurona, pa time i atrofiju.

204
Q

atrofija hipokampusa

A

pojacava neuroendokrinu disfunkciju.

205
Q

hronican stres

A

disregulacija hipotalamo-hipofizicno-adrenalne ose (HPA) usled cega se i bez postojanja sp. stresora odrzava visok nivo hormona stresa u cirkulaciji.

206
Q

povecana akt. HPA ose

A

akt. i imunski sistem i oslobadjanje proinflamatornih faktora -> doprinos metabolickoj i neuroend. disregulaciji -> osecaj hronicnog umora koji osecauju osobe obolele od depresije.

207
Q

hipotalamo-hipofizno-adrenalna osa

A

regulacija oslobadjanja hormona stresa.

208
Q

oslobadjanje kortizola iz nadbubrezne zlezde

A

direktna kontrola hormona adrenokortikotropnog hormona hipofize (ACTH).

209
Q

oslobadjanje ACTH

A

zavisi od nivoa hipotal. kortikotropnog oslobadjajuceg hormona (CRH).

210
Q

hronicno povecanje kortizola

A

znacajni smanjenje neurotrofni faktora u mozgu, posebno neurotrofnog faktora-2 (BDNF) u hipokampusu. smanjen kod depresivnih pacijenata.

211
Q

neurotrofna hipoteza patogeneze unipolarne depresije

A

hronican stres i geneticka predispozicija uslovljavaju povecanje nivoa kortizola i promenu plasticnosti usled smanjenja nivoa BDNF.

oporavak i remisija depresije zavise od uspostavljanja normalnog nivoa BDNF.

212
Q

monoaminska hipoteza nastanka depresije

A

komplementarna sa neurotrofnom hipotezom; depresija se javlja usled smanjenja nivoa monoam. neurotrans, posebno serotonina i noradrenalina u mozgu.

213
Q

serotoninski i noradrenalinski N

A

nalaze se u jedrima u m. stablu, a njihovi A inerviraju limb. siste, prefr. koru i strukture ukljucene u regulaciju raspolozenja.

214
Q

test supresije deksametazonom

A

na ukljucenost HPA ose i hormona stresa u etiologiju depresije ukazuje.

215
Q

DEX

A

sintetski kortizol; ubrizgan zdravom IC, smanjuje nivo oslobadjanja prirodnog kortizola (neg. povratna sprega).

kod obolelih od depresije, usled gubitka regulacije HPA ose, ubrizgan, smanjuje nivo oslobadjanja endogenog kortizola.

kod izlecenih, ponovo osetljivost na DEX.

216
Q

model anucene bespomocnosti

A

zivotinje izlozene neprijatnim S koje ne mogu da izbegnu, postaju hiperakt, nervozne, visok nivo kortizola i smanjena sposobnost ucenja.

nakon nekog t -> odustaju od pokusaja da izbegnu stetne S i razvijaju anhedoniju i ponasanje nalik na depresivno (praceno smanjenom funkc. serotoninskog sistema).

217
Q

razvijena geneticki linija pacova

A

kao model depresije; smanjena lokomotorna akt, smanjena telesna tezina, produzena REM faza, teskoce u ucenju.