Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

bioloska psihologija > IV - neurobioloske osnove reproduktivnog i seksualnog ponasanja > Flashcards

IV - neurobioloske osnove reproduktivnog i seksualnog ponasanja Flashcards

1
Q

seksualne potrebe

A

bioticke, spefic. jer njihovo zadovoljenje nije vezano za prezivljavanje jedinke, ali je presudn za opstanak vrste.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

reproduktivno ponasanje

A

kod vecine zivotinja, cilj da se ostavi potomstvo; pod uticajem specif. signalnih molekula, polnih hormona, hemosignala olf. komunikacije.

kod čljudi, u regulaciji seksualnog i reproduktivnog ponasanja osim hromozoma, znacajnu ulogu imaju kogn. i drugi uticaji, kao i socijalni faktori, stavovi i ucenja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

bespolno razmnozavanje

A

jednostavna celijska deoba, kod jednocelijskih organizama; slican i kod celija visecelij. organizma.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

mitoza

A

jedna C udvostruci svoj celokupni genetski materijal, podeli se na da 2 Cm svaka od tako nastalih dobija identicnu kopiju pocetne kolicine gen. materijala i polovinu citoplazmatskog sadrzaja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

kod retkih visecelijskih

A

partenogeneza - razvice iz neoplodjenih jaja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

polno razmnozavanje

A

rano u evoluciji, kod papucica, veci deo se razmnozava prostom deobom, ne moze u nedogled, oko 100 ciklusa; klonirani potomci, znaci starenja, sporije se krecu, vise vremena da se zavrsi ciklus udvajanja, osim ako se ne upuste u polno razmnozavanje.

dominantan i neophodan nacin razmnozavanja; 2 jedinke iste vrste, suprotnog pola, mesaju svoj gen. materijal, a svaki od 2 roditelja prenosi na potomstvo samo polovinu svojih gena.

skupo, zahteva postojanje posebnih organa u kojima nastaju polne celije, omogucava samo prenos polovine gena sa generacije na generaciju.

mesanjem genetskog pola roditelja, povecava se varijabilnost populacije i sanse da nastanu varijacije koje ce poboljsati prezivljavanje u promenljivim uslovima sredine.

omogucava nastanak novih osobina i eliminaciju nepozeljnih varijacija, kao i umanjivanje njihovog efekta.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

polovi

A

kod vecina zivotinja su odvojeni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

individue muskog pola

A

nose karakteristike, muske polne celije, spermatozoide.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

individue zenskog pola

A

proizvode zenske polne C, jajne C.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hermafroditi

A

jedinka proizvodi i muske i zenske polne C.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

mejoza

A

nastanak polnih celija, mejoticka deoba.

pocetna celija -> nastaju dve polne celije, upola manja kolicina gen. materijala (broja hromozoma).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

dimofrni pripadnici

A

kod vecine zivotinja, proizvode razlicite polne celije i jedinke unutar dva pola se jasno fenotipski ralikuju. (najcesca razlika je dimenzija muskog pola).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

polno monomorfne

A

razliciti polovi, ne razlikiuju se u fenotipskim karakteristikama.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

sprematozoidi

A

manji do jajne celije, jednog ejakulacijom izbaci se oko 100 miliona. kod vecine vrsta, muzjaci investiraju znatno vreme i energiju nadmecuci se sa drugi muzjacima da osvoje zenku.

brzi i laksi, Y hromozom, na oko 120-150 muskih zigota nastane 100 zenskih; broj rodjene dece oba pola je priblizno jednak, jer je prezivljavanje zenskih embriona i fetusa nesto vece.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

prenosenje gena na dva nacina

A

stvaranjem veceg broja potomaka bez investiranja vremena i energije u podizanje potomstva.

stvaranjem manjeg broja potomaka, sansa za prezivljavanje do repr. perioda, povecana, brigom roditelja.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

reproduktivne strategije

A

poligamija i monogamija

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

poligamija

A

stupanje u reproduktivne odnose, ne ostvaraju se trajne zajednice; javlja se u nekoliko oblika.p

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

promiskuitet

A

repr. odnos i stvaranje potomstva sa razlicitim partnerima, a medju njima se ne uspostavlja trajna vezaM simpanze.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

poliginija

A

gorile; dominantan muzjak, trajna veza sa vecim brojem zenki (harem), sa kojima ostavlja potomstvo, a zenke unutar harema ostavljaju potomstvo samo sa dominantnim muzjakom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

poliandrija

A

jedna zenka, stabilna grupa sa vise muzjaka sa kojima ostavlja potomstvo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

monogamija

A

formiranje cvrste i realtivno trajne veze izmedju dva partnera; reproduktivni odnosi, stvaranje potomstva o kojem zajedno brinu.

muzjaci ne mogu biti sigurni da je potomstvo njihovo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

neizvesnost ocinstva

A

mehanizmi, osiguravanje ostavljanja sopstvenog potomstva i osiguravanje brige i sopstvenim potomcima; babuni nepogresivo (fenotipski ili hemosenzorni).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

diferencija pola

A

kod sisara, samim zacecem. kod nas: geneticki pol, gonadni pol, rodni identitet, tj. sopstvena percepcija pola.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

geneticki pol

A

trenutak zaceca, spajanje muske i zenske polne C i nastankom zigota.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

telesne celije

A

46 hromozoma, tj. 23 para homologih hromozoma; od kojih se jedan iz svakog para nasledjuje od oca, a drugi od majke.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

autozomi

A

22 para telesnih hromozoma, na njima su telesne osobine.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

polni hromozomi

A
  1. par hromozoma, od njih zavisi determinacija pola.

nose oznake X i Y. nisu homologi, razlikuju se, na njima su potpuno razliciti geni.

prisustvo jednog X i jednog Y hromozoma odredjuje muski pol, a zenski je odredjen kombinacijom 2 X hromozoma.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

polne celije, proces redukcione deobe

A

mejoza, odvija se u gonadama.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

testisi, muske gonade

A

deoba spermatogonija; 22 para telesnih + XY. -> nastaju spermatozoidi, imaju upola manju kolicinu genetickog materijala.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

jajnici, zenske gonade

A

mejoza, oogonija (22 para telesnih + XX) -> jajne celije (22 hromozoma + X = 23 hromozoma).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

spermatogeneza

A

nastaju 2 tipa spermatozoida, 22, X i 22, Y.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

proces oogeneze

A

jajne celije od kojih svaka sadrzi 22, X kombinaciju.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

diploidan broj hromozoma

A

spajanjem spermatozoida i jajne celije, nastaje zigot.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

geneticki pol

A

formira se na osnovu kombinacije polnih hromozoma koja se nalazi u zigotu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

X hromozom

A

veci od Y, sadrzi vecu kolicinu genetickog materija i veci broj gena. sadrzi oko 1500 gena.

vecina sadrze uputstva za sintezu proteina koji imaju ulogu u uspostavljanju telesnih osobina.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Y hromozom

A

sadrzi oko 50 gena, vecina je vezana za determinaciju pola.

muski pol je geneticki uskracen i to je tacno na izvestan nacin.

ako se u muskom genotipu na X hromozomu nadje mutiran gen, posledice su vidljive, jer je mutirani gen jedina kopija gena za datu osobinu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

bolesti vezane za X hromozom

A

cesce kod muskaraca, nego kod zena; hemofilija i Dusenova misicna distrofija.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

SRY gen

A

kljucni na Y hromozomu, determinise razvoj pola, smesten je na vrhu kraceg kraka hromozoma Y.

ako se eksperimentalno isece, razvijaju se odlike zenskog pola. l

ako se gen nalepi u DNK zigota koji sadrzi 2 X hromozoma, iz takvog se razvija organizam koji ima odlike muskog pola.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Svajerov geneticki sidrom

A

uprkos prisustvu XY hromozoma ispoljavaju zenski gonadni pol (zenski spoljni i unutrasnji organi).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

LaChappelle sindrom

A

XX genotip, fenotipski muskarci, jer se usled neadekvatno obavljenog cross overa tokom mejoze nalazi adirani SRY gen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

SRY gen

A

nosi sifru za sintezu testikularnog faktora - TDF.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

gonadni pol

A

determinisan prisstvom gonada odredjenog pola.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

semenici (testisi)

A

muske gonade, odredjuju geneticki pol; u njima su muske polne celije, spermatozoidi i muski polni hormoni, androgeni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

jajnici (ovarijumi)

A

zenske gonade, odlika zenskog gonadnog pola. u njima se formiraju zenske polne celije, jajne celije i zenski polni hormoni, estrogen i progesteron.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

gonade

A

formiranje oko 7. nedelje intrauterinog razvica, kod oba pola nastaju od istog bipotentnog embrionskog materijala, primarne seksualne trake.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

muske gonade

A

razvoj putem TDF faktora, sintetise se na osnovu info u SRY genu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Sertolijeve celije

A

najpre se diferenciraju tokom formiranja testisa.

u njima se eksprimira TDF faktor, podstice ostale da se diferenciraju u spermatogonije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

uticaj TDF

A

ekspresija mngoih gena, najvazniji je SOX-9 gen, na osnovu njega nastaje SOX-9 protein.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

SOX-9

A

transkripcioni faktor, podstice u Sertolijevim celijama sintezu anti-Milerovog hormona (AMH).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

AMH

A

deluje inh. na speratogonije i drzi ih uspavane, tako da one ne proizvode spermatozoide sve do puberteta;
podstice i nastanak celija treceg tipa u testisima - Lajdigove celije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Lajdigove celije

A

proizvodjenje muskog polnog hormona testosterona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

testosteron

A

oslobadja se od trenutka formiranja testisa (oko 8. nedelje intrauterinog zivota) i on preuzima primat u narednim procesima koji uticu na fenotipsku diferencijaciju pola.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

zenski fetus nema Y hromozom

A

niti SRY gen, diferencijacija gonada se odvija bez TDF.

primarne trake zalaze u genitalni greben u isto vreme kao i kod muskih fetusa, ali zbog nedostatka SRY gena i TDF faktora se degenerisu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

sekundarne trake

A

oko 10-11. nedelje, kortikalne trake se pruzaju sa povrsine epitela genitalnog grebena.
-> migracija primordijalne germinativne celije od koji ce nastati oogonije.

  1. nedelja, razdvajanje u vidu izolovanih grupa primordijalnih folikula, pri cemu svaki folikul sadrzi jednu oogeniju i jedan sloj folikuralnih celija koje nastaju od trake.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

od oogenija

A

nastaju jajne celije, a folikularne celije ce sintetisati zenske polne hormone; sve je uspavano do puberteta.
zenski fetusi se razvijaju u odsustvu polnih hormona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

kraj 7. nedelje u muskom polu/16. nedelje u zenskom polu

A

gonade polno determinisane, ostali delovi reproduktivnog trakta su jos uvek bipotentni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Volfovi kanali

A

kraj 8. nedelje, 2 para izvodnih kanala (buduci izvodni kanali testisa), kod oba pola, kao i Milerovi kanali (buduci izvodni kanali jajnika).

kraj stanja indiferentnog stanja izvodnih kanala.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

dalji tok diferencijacije kanala

A

zavisi od prisustva/odsustva testosterona koji oslobadjaju tek formirane Lajdigove celije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

muski fetus

A

testosteron podstice diferenciranje Volfovih kanala u izvodne kanale testisa, dok AMH proizvodi degeneraciju Milerovih kanala.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

srediste testisa

A

uticaj testosterona -> diferenc. u mrezicu kanalica koja odvodi spermatozoide do izvodnog kanala - semenovoda.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

zenski fetusi

A

nema testosterona, ni AMH, degeneracija Volfovih kanala -> Milerovi kanali se diferenciraju u jajovod, matericu i gornji deo vagine.

desava se i u prisustvu i u odsustvu jajnika, pa je nastanak un. zenskih polnih organa nezavisan od polnih hormona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

distalni delovi MIlerovih kanala

A

prilepljivanje za zadnji zid mokracovoda; zid formira zadebljanje, sinusni porsirenje. kontakt sa prosirenje, fuzionisanje Milerovog kanala, formiranje uterovaginalnog kanala.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

razvijanje sp. polnih organa

A

prolazi kroz indifer. bipotentnu fazu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

spoljasnje genitalije

A

formiranje od para labrioskrotalnih nabora, para genitalnih nabora i prednjeg genitalnog prosirenja i sve do 8. nedelje istog su izgleda kao oba pola.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

muski pol

A

genitalno prosirenje pocinje da se izduzuje, genitalni nabori se spajaju i zajedno formiraju muski polni organ. penis.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

dihidrotestosteron

A

morfoloske promene zavise od njega, nastaje lokalno iz testosterona delovanjem enzima 5-alfa reduktaza.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

razvice sp. genitalija zenskog pola

A

u potpunom odsustvu testosterona i dihidrotestosterona.

genitalno prosirenje se ne izduzuje i od njega nastaje klitoris.

genitalni nabori se ne fuzionisu i od njih nastaju labia minora. labioskrotalni nabor postaje labia major.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

tokom embr. i fetalnog zivota

A

testisi se spustaju u mosnice (skrotum), a jajnici ostaju u pelvisu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

struktura gubermakulum

A

od nje zavisi spustanje gonada oba pola.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

spustanje testisa

A

odvija se od 7-14 nedelje, pod uticajem testosterona i DHT.

ako se ne spuste, nastaje stanje koje se naziva kriptoharizam.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

uticaj testosterona

A

formiranje un. polnih organa, parasemenik, semenovod i prostata.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

sp. organi zenskog pola

A

klitoris, labia minor i major formiraju u odsustvu polnih hormona.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Salinas, Dominikanska republika

A

naizgled devojcice, gaje se kao devojcice; u pubertetu potpuna promena gonadnog i fenotipskog pola -> poremecaj guevedoces.

pol beba se odredjuje na osnovu gonada; ova deca se radjaju sa zenskim gonadama; u pubertetu se od klitorisa razvija izrazeniji penis, maskulinira se gradja i pojavaca maljavost.

sindrom uzrokovan genetickom mutacijom gena koji koduje pomenuti enzim 5alfa-reduktazu. -> nefunkcionalan, DHT se ne proizvodi, sp. genitalije se formiraju kao kod zenskog pola, dok su un. genitalije i testisi potpuno normalno formirani.

pubertet -> pojacano lucenje testosterona, fenotip i sp. gonade se menjaju u muske.
do tad fenotip, devojcica -> muske fenotipske karakteristike.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

nastanak gonada

A

od njega zavisi dalji tok diferenijacije pola, fenotipski pol.

75
Q

fenotipski pol

A

sek. polne karakteristike i ukupan izgled koji odaje osobu jednog pola.

76
Q

polno-specif. fenotpiske osobine

A

formiraju se pocev od 10. nedelje intrauterinog razvica.

fenotpski pol se determinise pod uticajem polnih hormona u pubertetu.

77
Q

testisi

A

oko 8. nedelje da luce testosteron. produkcija pojacana u pubertetu.

78
Q

fenotipske karakteristike muskog pola

A

visina, uzi bokovi, sira ramena, veca misicna masa, duze kosti, formiraju se pre svega pod uticajem testosterona.

79
Q

jajnici

A

uspavani do puberteta; izrazite fenotipske odlike zenskog pola, grudi, siri bokovi, uza ramena, zenstvene crte lica i gradja tela, razvijaju se pocev od puberteta, pod uticajem zenskih hormona, estradiola i progresterona koji se od puberteta do menopauze luce u jajnicima.

80
Q

hormoni

A

sinteza u endokrinim zlezdama, izlucivanje u krv, krvotom rasporedjivanje do svih tkiva i organa.

81
Q

endokrine zlezde

A

stitasta (tiroidna), sintetise tiroidne hormone koji ucestvuju u metabolizmu;

nadbubrezna (adrenalne) - luce glukokortikoide i mineralokortikoide, regulacija metabolizma i prometa vode u organizmu;

polne zlezde - luce polne hormone.

82
Q

polni hormoi

A

steroidna struktura, sinteza i holesterola; svi dele isti put biosinteze i ceoma su slicni. oba hormona se nalaze u oba pola, samo u razlicitim koncentracijama.

83
Q

muski pol, testisi

A

kolicina androgena; najvazniji su testosteron i dihidrotestosteron (DHT).

84
Q

zenski pol, jajnici

A

proizvodjenje znacajne kolicine estrogena i progestina; najvazniji su estradiol i progesteron.

85
Q

serija hem. reakcija

A

holesterol -> progesteron -> testosteron -> (katalizovanje enzima aromataze) estradiol.

desava se u oba pola, nastaju u nadbubreznim zlezdama (proizvode sopstvene steroidne hormone ukljucene u metabolizam - aldosteron i glukokortikoide. male kolicine oba pola).

86
Q

steroidni hormoni

A

lipofilna priroda, lako prolaze kroz celijske membrane ciljnih celija. unutar se vezuju za specif. hormon-receptorske molekule, preko kojih ostvaruju svoje ef.

ef. hormona ne zavisi samo od ef. koncentracije hormona, vec i od prisustva funkc. hormonskih R.

87
Q

testosteron

A

odgovoran za maskulizacione ef. u muskom polu, izrazaj prenatalno; visestruko povecanje tokom puberteta, razvidje muskih repr. organa, sekundarne polne karak. tokom adultnog perioda.

produkcija smanjena sa godinama.

88
Q

nivo testosterona

A

moze da varira od brojnih faktora, poput umora, neraspolozenja, stresa, mada nije sasvim jasno da li je promena nivoa testosterona posledica ili uzrok ovih stanja.

89
Q

korelacija izmedju visokog nivoa testosterona

A

i agresivnosti, konfliktnog ponasanja i sl.

90
Q

estradiol i progesteron

A

glavni zenksi polni hormoni; sinteza tokom detinjstva, nivo povecan tokom puberteta, regulisu sazrevanje repr. organa i razvoj sek. polnih karak.

nivo zenskih polnih hormona varira u pravilnom 28-dnevnom periodu, menstrualnom ciklusu.

91
Q

regulacija polnih zlezda

A

prednji rezanj hipofize; spec. C oslobadjaju 2 gonadotropna hormona: luteinizirajuci hormon (LHo) i folikulo-smlirajuci hormon (FSH); neophodni za normalan polni razvoj i ponasanje vezano za repr. jedinki oba pola.

92
Q

funkcija hipofize

A

direktna kontrola hipotalamusa i njegovih oslobadjajucih hormona

93
Q

nivo ostecenja LHo i FSH

A

direktno zavisi od nivoa gonadotropnog-oslobadjajuceg hormona hipotalamusa; GnRH.

fizioloski i faktori iz okruzenja direktno uticu na sekreciju gonadotropina.

94
Q

kod muzjaka, LHo

A

stimul. rad testisa i oslobajanje testosterona iz Lajdigovih C, dok FSH i testosteron stimulisu sazrevanje spermatozoida.

95
Q

LHo i FSH

A

snazan uticaj na fertilnost muzjaka.

96
Q

zenski pol, LHo

A

stimulise oslobadjanje estrogena, dok FSH stimulise sazrevanje jajne celije.

97
Q

LHo i FSH

A

izrazravanje periodicne promene u jajnicima, a vreme i trajanje delovanja LHo i FSH odredjuje prirodu reproduktivnog ciklusa.

98
Q

menstrualni ciklus

A

traje 28 dana.

99
Q

folikularna faza menstrualnog ciklusa

A

FSH stimulise rast malih folikula, meskova u kojima se nalazi jajna celija.

sazrevanje i izbacivanje jajne celije iz folikula.

100
Q

lutealna faza

A

folikularne celije podlezu promenama koje se nazivaju luteinizacija, a procesa zavisi od oslobodjenja LHo iz hipofize.

101
Q

rodni identitet

A

sopstvena percepcija pola, ispoljava se od trece godine zivota, a formira tokom veoma kriticnih ranih faza intrauterinog razvica, tokom kojih je organizam izlozen delovanju gena, hormona i svih nabrojanih faktora (ili u odsustvu).

102
Q

prisustvo testosterona u fetusu

A

kljucna uloga u formiranju sopstvene percepcije pola individue koje se uocava od trece godine zivota.

103
Q

testosteron iz krvi u mozak

A

prolaz kroz c. membrane nervnih i drugih C CNS i u njima se vezuje za postojece R za testosteron.

postoje neuroni osetljivi na testosteron.

104
Q

nakon ulaska u nervnu C

A

testosteron se enzimskim pute posredstvom enzima aromataze prevodi u estradiol.

105
Q

maskulinizacija mozga muskih fetusa

A

odvija se pod uticajem estradiola koji tokom fetalnog zivota moze poticati samo od testosterona.

106
Q

zenski fetus

A

ne proizvodi testosteron, a ne proizvodi ni estradiol, jer su jajnici neaktivni, tako da se mozak zenskih fetusa razvija u odsustvu polnih hormona.

107
Q

majcin estradiol

A

ne ostvaruje svoje dejstvo na fetus.

108
Q

estradiol majke

A

u cirkulaciji je vezan za nosacki protein, alfa-fetoprotein koji stiti estradiol od razgradnje i sprecava da ostvari dejstvo u formiranju fetusa.

109
Q

seksualni dimorfizam

A

utvrdjeno odstupanje izmedju dva pola; upadljivo dimorfni m. regioni, direktno ukljuceni u kontrolu seksualne funkcije.

110
Q

Onufovo jedro

A

kolekcija motoneurona u sakralnom delu KM; kontrolisu bulbokalverozni misic, kod muskaraca je u bazi penisa, a kod zena se nalazi oko otvora vagine.

upadljivo vece kod muskaraca neko kod zena.

111
Q

preopticka oblast prednjeg hipotalamusa

A

najupadljivije seksualno dismorfna struktura kod svih sisara.

znacajne uloge u repr. ponasanju.

lezije remete estrusni ciklus zenke i ucestalost kopulacija kod muskaraca.

112
Q

seksualno dismorfno jedro - SDN

A

5 do 8 puta vece kod muzjaka, nego kod zenki.

cetirio jedra unutar su nazvana intersticijalna jedra prednjeg hipotal. 1-4; INAH1-4.

113
Q

INAH-1, INAH-2, INAH-3

A

veci kod muskaraca nego kod zena; INAH-3 dva puta veci kod muskaraca, nego kod zena.

114
Q

zuljevito telo

A

vece kod muskaraca, a zadnji deo, zavoj, veci kod zena.

115
Q

ulazni signali iz mreznjace

A

prostiru se retinhipotal. putem; produzenje svetlosnog perioda tokom dana izaziva promenu nivoa oslobadjanja hormona.

116
Q

svetlost

A

inhibira oslobadjanje melatonina iz pinealne zlezde -> povecanje sekrecije GnRH u hipotalamusu.

produzenje svetlog perioda tokom dana u prolecnoj sezoni uticena na repr. aktivnost jedinki.

117
Q

faza udvaranja

A

muzjak i zenka dolaze u kontakt, ako su spremne za reprodukciju.

118
Q

neke vrste primata

A

trenutak ovulacije, jasno naznacen, zenka oslobadja najveci nivo estrogena, a oblast sp. genitalija je uvecana ili intenzivnije obojena, sto deluje privlacno na muzjake babuna.

119
Q

apetitivno ponasanje

A

ako je prosla faza udvaranja; uspostavlja i olaksava seksualna interakcija; za zenke koje udju u tu fazu se kaze da su proreceptivne; prilaze muzjaku i obicno zauzimaju specificnu pozu.

zauzima specif. polozaj, lordozu.

proreceptivni muzjaci, specificni oblici ponasanja, njuskanje.

120
Q

kopulacija, koitus

A

nakon proreceptivnog stava; veci broj intromisija i veci broj kopulatornih stimulacija.

121
Q

refraktorni period

A

nakon jedne runde, nestupanje u reproduktivne odnose, jedno odredjeno vreme.

zavisi od vrste, od nekoliko minuta do nekoliko meseci, zavisno od vrste, a postoje i razlike unutar jedne vrste.

122
Q

Kulidzov efekat

A

nakon kratkog refraktornog perioda, samo ako je dostupan novi partner dolazi do nove kopulacije.

123
Q

fertilizacija

A

uspesna kopulacija kod zivotinja; spajanje muskog i zenskog gameta; zigot.

124
Q

postkopulatorno ponasanje

A

poslednja faza reprod. ponasanja.

kod nekih ptica, zenka ima sposobnost postkupolatorne selekcije. ptica zadrzava spermu boljeg.

125
Q

aktivacioni efekat

A

hormon direktno izaziva specif. ponasanje.

ispoljavanje reprodukt. ponasanja muzjaka zavisi od prisustva testosterona.

reproduktivno ponasanje zavisi od sposobnosti muzjaka; individualne razlike u ispoljavanju ucestalosti i energicnosti repr. ponasanja -> odgovoran je neki drugi faktor.

126
Q

reproduktivno ponasanje zenki

A

zavisi od polnih hormona.

presudnu ulogu ima hipotalamus.

127
Q

ventromedijalni hipotalamus - VMH

A

najveca gustina neurona koji poseduju R za zenske polne hormone se uocava ovde.

128
Q

periakvaduktalna siva masa srednjeg mozga - PGA

A

neuroni VMH tu projektuju svoje aksone.

129
Q

ostecenje neurona u VMH i PGA

A

potpuni prestanak tipicnog repr. ponasanja zenki.

130
Q

neuroni PGA

A

projektuju se na retikularnu formaciju -> aksoni tih neurona, retikospin. put, projekcija na neurone KM, senz. info o prisustvu muzjaka -> ispoljavanje lordoze.

131
Q

medijalna preopticka oblast hipotalamusa - mPOA

A

najveca gustina receptora testosterona kod muzjaka se tu uocava.

lezija - nema iniciranja kopulatornog ponasanja.

132
Q

neuroni mPOA

A

projekcija svojih aksona na ventralnu sivu masu srM, a odatle info posredstvom puteva stizu do kicmene mozdine.

jedna grupa lumbalnih neurona funkcionise kao generator ejakulacije, buduci da se refl. uk i generator ejakulacije nalaze u lumb. delu KM.

133
Q

feromoni

A

uticu na repr. ponasanje; deluju na culne celije vomeronazalnog organa (VNO), a aksoni tih celija se projektuju do pomocne mirisne kvrzice i posredstvom medijalnog olf. puta do medijalnog dela bademastih jedara.

134
Q

neuroni bademastih jedara

A

projektuju se posredstvom snopa Zavrsne brazde do mPOA -> integracija senz. i hormonskih info i koordinacija motornog obrasca karakt. za kopulaciju.

135
Q

efekat muzjaka

A

zenka ranije ulazi u estrus, ako se izlozi muzjaku ili njegovom urinu. (javlja se nezavisno od srodnosti sa zenkom).

136
Q
A
136
Q

efekat muskoh feromona

A

ako je muzjak geneticki nesrodan zenki.

137
Q

fenomen uzajamnog odlaganja estrusa

A

kad se zenke misa drze u istom kavezu, u broju koji prevazilazi normalnu gustinu populacije, sve zenke ispoljavaju.

138
Q

podredjene zenke izlozene zlostavljanju

A

indukcija hormona stresa - glukokortikoida koji direktno suprimiraju GnRH i hormon hipofize LH i FSH, sto suprimira estrusni ciklus.

nasilno ponasanje dominantne zenke dostize vrhunac u periodu koji prethodi ovulaciji podredjenih zenki. (kod babuna).

139
Q

seksualna receptivnost zena

A

nije ogranicena ovulacijom, zena je receptivna tokom celog menstrualnog cikusa, trudnoce i laktacije.

140
Q

kripticna ovulacija

A

u nasoj vrsti, ovulacija nije pracena jasnim sp. promenama u izgledu zene.

141
Q

seksualnost ljudi

A

nije iskljucivo motivisana reprodukcijom, vec uzajamnom ljubavlju i potrebom za neznoscu izmedju partnera.

142
Q

ljudi

A

usvojili obrazac (serijske) monogamije.

143
Q

hipoteza ocinskog ulaganja

A

uspesno podizanje potomstva zahteva zajednicku brigu oba rodielja, odnosno, uspostavljanje trajnijih monogamnih zajednica.

144
Q

Vilijem MAster i Virdzinija Dzonson

A

covek se najvise razlikuje od zivotinja po razlicitoszti seksualnih stilova i orijentacija.

seksualni akt je opisan kao cetvorofazni proces, koji se sastoji od uzbudjenja, platoa, orgazma i rezolucije.

145
Q

seksualno ponasanje

A

uslovljeno polnim hormonima; nivo testosterona ne utice na ucestalost, trajanje i energicnost seksualnog akta; i male su dovoljne da se odrzi normalno seksualno ponasanje.

kod zena, zavisi od pravilnog cikliranja zenskih polnih hormona tokom menstrualngo ciklus; najveci interes tokom ovulacije.

146
Q

zena u menopauzi

A

smanjenje interesa za seks

147
Q

testosteron kod zena

A

moze da aktivira seksualni interes u menopauzi.

148
Q

olfaktorni hemosignali

A

uticu na reproduktivno i seksualno ponasanje ljudi.

149
Q

uspesna reprodukcija u evolutivnom smislu

A

reprodukcija treba da proizvede potomstvo.

150
Q

roditeljsko ponasanje

A

moze definisati kao svako negametsko ulaganje koje povecava izglede za prezivljavanje potomaka i time, repr. uspeh roditelja, a cilj je povecanje prezivljavanja potomstva do repr. perioda.

151
Q

uniparentalno

A

ucestvuje jedan roditelj

152
Q

biparentalno

A

ucestvuju dva roditelja.

153
Q

kod sisara

A

zenke ulazu vise, sigurna geneticka srodnost. oceva neizvesnost.

154
Q

altricijalni mladunci

A

bespomocni, najcesce slepi i gluvi, bez motorne kontrole i sposobnosti regulacije telesne temperature. nuzna roditeljska briga, mladunci se gaje u gnezdu.

155
Q

prekocijalna mladuncad

A

radjaju se sa motornim i senzornim sistemima i samostalno se krecu i regulisu telesnu temperaturu. potrebna im je hrana i zastita koju im pruza majka.

156
Q

semiprekocijalni infanti

A

drze se uz majku, beba se mora nositi.

157
Q

hormoni, signalni faktori

A

promene nivoa estrogena, progesterona i prolaktina tokom gestacije imaju vaznu ulogu u materinskom ponasanju.

158
Q

uloga prolaktina

A

hormon hipofize, regulise rad mlecnih zlezda, u inicijaciji majcinskog ponasanja, povecavanje na dan porodjaja.

159
Q

briga oca o potomstvu

A

smanjen nivo testosterona; opada io u prisustvu decjeg placa i mirisa majcinog mleka; smanjen nivo agresivnost prema potomstvu, a i interes prema drugi zenama.

nivo prolaktina se povecava u prvoj nedelji nakon dobijanja prinove, odrzava se mesecima.

160
Q

reproduktivno ponasanje

A

oksitocin i vazopresin; sinteza u hipotalamusu, u krvotok se oslobadjaju u nivou neurohipofize.

161
Q

oksitocin

A

kontrakcija glatkih misica materice u trenutku porodjaja; inicira oslobadjanje mleka iz mlecnih zlezda.

162
Q

vazopresin

A

regulacija izbacivanja vode preko bubrega.

163
Q

prerijska voluharica

A

kolektivni odnosi, monogamna, muzjak i zenka zive u istom gnezdu, dele brigu o potomstvu.

164
Q

planinske voluharice

A

samotnjacki zivot, izolovana gnezda, promiskuitetne, muzjak nema nikakvog udela u podizanju potomstva.

165
Q

mape ekspresije receptora za okcitocin i vazopresin u mozgu

A

potpuno razlicite kod te 2 vrste, kao i da se nivoi tih hormona u cirkulaciji znacajno razlikuju.

166
Q

muzjak prerijske voluharice

A

ekspresija R za vazopresin je upadljivo veca u siroj oblasti bademastih jedara; u periodu parenja imaju veci nivo vazopresina.

167
Q

zenke porodicnih voluharica

A

povecana ekspresija R za oksitocin kao i nivo oksitocina u cirkulaciji.

168
Q

oksitocin i vazopresin

A

podsticu roditeljske navike, uspostavljanje trajne veze izmedju partnera.

169
Q

neurotransmiteri, regulacija roditeljskog ponasanja oba pola

A

dopamin i serotonin.

170
Q

post-partum zenke

A

znacajno snizen nivo dopamina, u odonosu na neskotne zenke, a taj nivo se naglo povecava nakon porodjaja -> direktna veza sa naglim prestankom lucenja prgesterona.

171
Q

tretiranje post-partum zenke sa antagonistom dop. R

A

u Naslonjenom jedru -> briga prema okotu se prekida; isto kao i sa lezijom ventralne tegmentalne oblasti (deo mezolimb. dopaminskog sistema mozga).

172
Q

hemosignali

A

kod mladunaca, drugog porekla, iniciraju agresivnost adultnih jedinki; kod istog, olaksavaju i stim. roditeljsko ponasanje.

adaptivni mehanizam -> sprecava muzjaka da unisti sopstveno potomstvo, a istovremeno uspesno umanjuje sansu gajenja tudjeg potomstva.

173
Q

izlaganje hemosignalima mladunaca

A

neuroni vomeronazalnog organa se znatno jace aktiviraju kod cednih muzijaka u odnosu na oceve.

174
Q

lezija VNO

A

potpuno prekida agresivnost cednih muzjaka prema nesrodnim mladuncima.

175
Q

prelaz sa agresivnog na roditeljsko ponasanje

A

moze biti uslovljen vremenski-zavisnom akt. VNO.

176
Q

medijalna preopticka oblast (mPOA)

A

centar roditeljskog ponasanja; region hipotalamusa, bogat R polnih hormona.

uloga u repr. i seks. ponasanju,

ostecenje: prekid brige o okotu
el. stim: roditeljsko ponasanje (i kod neskotnih)

177
Q

aktivnost mPOA

A

uticu ulazne projekcije iz bademastih jedara, BNST jedara, naslonjenog jedra i kortikalnih oblasti.

178
Q

najvaznija eferente projekcije mPOA

A

usmerene ka ventralnoj tegmentalnoj oblasti (VTA), naslonjenom jedru i mozdanom stablu.

179
Q

bademasta jedra

A

primaju ulazne projekcije iz olf. orfana, preko lat. i medijalnog olf. puta -> to je projekcija preko koje hemosignali deluju.

180
Q

Zavrsna brazda

A

snop, iz bademastih jedara koji ih povezuje sa hipotalamusom.

181
Q

BNST jedro

A

na kraju Zavrsne brazde, cini ga 12 jedara koji funkcionisu kao relejni centar za koordinaciju autonomnog, neuroendokrinog i somatskog motornog sistema u kooordinisane fizioloske procese i ponasanja.

susrecu se senzorne informacije iz kortikalnih zona sa ushodnim interocept. i eksteroccept. info koje se odnose na svaku potencijalnu promenu homeostaze.

182
Q

VTA

A

glavna dopaminska regija, ukljucena u nagradu i ucenje pojavacanjem, mesto preko kojeg dopamin ostvaruje svoju ulogu u inicijaciji i odrzanju roditeljskog ponasanja.

183
Q

neuropeptid galanin

A

grupa neurona u mPOA ga eksprimira.

aktivira se kod jedinki oba pola tokom roditeljskog ponasanja.

sel. unistavanje kod cednih jedinki pacova, koa i kod majki i oceva, potpuno obustavlja ispoljavanje roditeljske nege.

optogenicka stimulacija kod cednih muzjaka, suprimira agresiju prema mladuncima i indukuje prijateljsko ponasanje.

bioloska psihologija (6 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions