totstandkoming gebreken en de gevolgen van die gebreken

Question 1

Wilsontbreken

Answer 1

de situatie waarbinnen iets verklaart dat niet in overeenstemming is met diens wil

Question 2

rechtsgeldige overeenkomst

Answer 2

twee wilsverklaringen die overeenkomen

Question 3

geen rechtsgeldige overeenkomst

Answer 3

Geen overeenstemmende wilsverklaringen (wilsontbreken/oneigenlijke dwaling)

Question 4

wilsgebrek = in beginsel rechtsgeldig overeenkomst

Answer 4

Overeenstemmende wilsverklaringen, echter de wil is op een gebrekkige wijze gevormd

zijn de wil en verklaring wel in overeenstemming, maar is deze wil gebaseerd op een onjuiste voorstelling van zaken of is deze wil onder onjuiste omstandigheden gevormd

Question 5

vereisten geldige rechtshandeling

Answer 5

• Vorm (art. 3:37 BW)
• Persoon (art. 3:32 BW)
• Inhoud (art. 3:40 BW)
• Totstandkoming: wilsontbreken (wil en verklaring, art. 3:33, art. 3:34 en art. 3:35 BW) en wilsgebreken (art. 3:44 en 6:228 BW)

Question 6

Dwaling (Art. 6:228 BW)

Answer 6

‘het ontbreken van de juiste voorstelling van zaken’, enige wilsgebrek enkel een rol kan spelen bij overeenkomsten en de andere wilsgebreken (bedreiging, bedrog en misbruik van omstandigheden) een rol kunnen spelen bij allerlei soorten rechtshandelingen.

Question 7

onjuiste voorstelling van zaken eigen risico met 3 uitzonderingen

Answer 7

(a) het onjuist verstrekken van informatie (HR Booy/Wisman),
(b) het achterhouden van informatie door de wederpartij (HR Van Geest/Nederlof),
(c) de situatie waarin beide partijen van onjuiste informatie zijn uitgegaan of onjuiste voorstelling van zaken hadden. (HR Gerards/Vijverberg)

Question 8

vereisten dwaling

Answer 8

1. Onjuiste voorstelling van zaken of omstandigheden (essentiële eigenschap)
2. Causaal verband: tussen onjuiste voorstelling en sluiten overeenkomst
3. Kenbaarheid (van het essentiële onderwerp) voor de wederpartij
4. De dwaling moet mede het gevolg zijn van bepaald gedrag van de wederpartij: 1 vd 3
   Sub a: Dwaling te wijten aan een inlichting van de wederpartij
   Sub b: Wederpartij had de dwalende behoren in te lichten
   Sub c: Wederzijdse dwaling

Question 9

mededelingplicht

Answer 9

1. De wederpartij is op de hoogte van bepaalde feiten;
2. De wederpartij weet of behoort te weten dat het punt in kwestie voor de dwalende van doorslaggevend belang is voor het sluiten van de overeenkomst, (kenbaarheidsvereiste);
3. De wederpartij moet rekening houden dat de ander dwaalt;
4. De wederpartij had naar maatschappelijke opvattingen de dwalende behoren in te lichten.

Mededelingsplicht zwaarder als onderzoeksplicht

Question 10

onjuiste voorstelling van zaken veroorzakt doordat

Answer 10

a) Dwaling te wijten aan een inlichting van de wederpartij HR Booy/Wisman
b) Wederpartij had de dwalende behoren in te lichten HR Van Geest/Nederlof
c) Wederzijdse dwaling Let op de kenbaarheid! HR Kantharos van Stevensweert)

Question 11

Uitzonderingen voor dwaling

Answer 11

a. Een beroep op dwaling is niet mogelijk als het een toekomstige omstandigheid betreft, het moet een omstandigheid zijn die bij het sluiten van de overeenkomst aanwezig was.
b. Een beroep op dwaling is niet mogelijk wanneer de dwalingskans uitdrukkelijk in de overeenkomst is verdisconteerd.
c. Onderzoeksplicht: van iemand die een overeenkomst wil sluiten kan worden verwacht dat hij binnen redelijke grenzen maatregelen neemt om te beletten dat hij dat doet onder invloed van een onjuiste voorstelling.
d. Aanprijzingen zoals ‘mooiste’ of ‘goedkoopste’ kunnen geen dwaling opleveren.

Question 12

Bedrog (art. 3:44 lid 3 BW)

Answer 12

zwaardere variant van dwaling
namelijk het willens en wetens in dwaling brengen of het ‘voorwaardelijk opzettelijk’ iemand laten dwalen. Dit laatste behelst de situatie dat iemand zich bewust is van de aanmerkelijke kans dat zijn bedrog tot een nadelige rechtshandeling zal bewegen en die kans accepteert.

Question 13

vereisten bedrog

Answer 13

1. het opzettelijk geven van onjuiste informatie
2. opzettelijk zwijgen
3. de andere kunstgreep kan het vervalsen van bepaalde stukken zijn of een valse naam of adres opgeven. Ook kan iemand zich in een valse hoedanigheid presenteren. voorbeeld uit de praktijk is het aanpassen van de kilometerstand van een auto.

Question 14

Bedreiging (art. 3:44 lid 2 BW)

Answer 14

Bedreiging als wilsgebrek in een rechtshandeling maakt vernietiging mogelijk. De bedreiger moet enig nadeel in het vooruitzicht hebben gesteld ten aanzien van een persoon of goed en zodoende de vrees hebben opgewekt bij de bedrogene dit nadeel daadwerkelijk uit te voeren, mocht hij/zij niet een bepaalde overeenkomst sluiten.
Voorbeeld bedreigen met een mes op een persoon, of dreigen de iPhone van het slachtoffer kapot te smijten.

Causaliteit vereist: De bedreigde moet dus aannemelijk maken dat hij de overeenkomst zonder de bedreiging niet of niet onder dezelfde voorwaarden zou hebben gesloten.

Question 15

Misbruik van omstandigheden (art. 3:44 lid 4 BW)

Answer 15

kan worden gezien als de lichtere of zwakkere vorm van bedreiging zoals men zich ook primair dwaling en subsidiair op bedrog beroept. Voor het aannemen van nadeel is niet nodig dat sprake is van nadeel, hoewel het gelet op de laatste volzin wel kan bijdragen aan het aannemen van het misbruik.

Question 16

situaties misbruik van omstandigheden

Answer 16

1. In een dwangpositie, al dan niet samenhangend met een noodsituatie, en
2. Wanneer iemand zich in een zodanige geestelijke of psychische stoornis bevindt dat hij zijn belangen niet goed kan overzien.

Question 17

Nietig

Answer 17

Nietig wil dat zeggen dat bij de rechtshandeling de door de partijen beoogde rechtsgevolgen ontbreken. De overeenkomst is vanaf begin af aan ongelding en daarmee krachteloos
Voorbeeld de inhoud is in strijd met de wet. Je hoeft hier geen beroep op te doen.

Question 18

Vernietigbaar

Answer 18

betekent dit dat de rechtshandeling geldig is maar dat een of beide partijen deze kan vernietigen. Vernietiging heeft dan terugwerkende kracht volgens art. 3:53 BW. Zonder vernietiging van de rechtshandeling is deze dus gewoon geldig en heeft zij rechtsgevolgen, MOET een beroep op worden gedaan.

Question 19

rechtshandeling onder bedrog

Answer 19

kan alleen de bedrogene een beroep doen op de vernietigbaarheid van de overeenkomst. Ook de overige wilsgebreken, handelingsonbekwaamheid (onder curatele, minderjarigheid) en de geestelijke stoornis (art. 3:34 BW) beschermen alleen de ‘zwakkere’ partij

Question 20

Partiële nietigheid

Answer 20

Partiële nietigheid niet altijd mogelijk: indien het overgebleven gedeelte van de overeenkomst in ‘onverbrekelijk verband staat’ met het nietige deel, dan is de gehele rechtshandeling nietig. De omstandighedencatalogus voor dit ‘onverbrekelijk verband’ behoort niet tot de verplichte stof van dit vak.

Question 21

Relatieve nietigheid

Answer 21

Relatieve nietigheid waarbij de overeenkomst slechts tegenover bepaalde derden krachteloos is.

Question 22

leerstuk van onverschuldigde betaling/prestatie (art. 6:203 BW)).

Answer 22

Wanneer verbintenis komt ter vervallen en partijen worden geacht nooit de verplichtingen uit de verbintenis te hebben gehad. Dan worden de onverschuldigde prestaties en betalingen moeten ongedaan worden gemaakt

Question 23

onverschuldigde betaling van toepassing (art. 6:203 BW en 6:210 BW

Answer 23

wanneer ongedaan maken niet onwenselijk is maar onmogelijk

Question 24

4 bronnen v. nietigheid en vernietigbaarheid

Answer 24

1. vorm
2. totstandkoming
3. persoon
4. inhoud

Question 25

vorm

Answer 25

in principe is sprake van vormvrijheid (art. 3:37 lid 1 BW) maar soms bestaan vormvoorschriften (bijvoorbeeld. Sommige overeenkomsten kunnen alleen via een notariële akte). De sanctie is nietigheid.

Question 26

totstandkoming

Answer 26

wilsontbreken of wilsgebreken (art. 3:33 BW). Onder wilsontbreken wordt verstaan een overeenkomst tot stand gekomen onder invloed van oneigenlijke dwaling of een (tijdelijke) geestelijke stoornis. Bij oneigenlijke dwaling is de sanctie nietigheid. Bij een overeenkomst gesloten onder invloed van een (tijdelijke) geestelijke stoornis is de sanctie vernietigbaarheid, behalve bij een eenzijdig ongerichte rechtshandeling, dan is de sanctie weer nietigheid. Onder wilsgebreken wordt een overeenkomst verstaan die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling, bedrog, bedreiging of misbruik van omstandigheden. De sanctie is vernietigbaarheid.

Question 27

persoon

Answer 27

handelingsonbekwaamheid, sanctie is vernietigbaarheid van de overeenkomst (art. 3:32 lid 2, eerste zin)
Tenzij ongericht eenzijdige rechtshandeling = nietig (art. 3:32 lid 2 BW, tweede zin)

Question 28

inhoud

Answer 28

wanneer de inhoud in strijd is met de wet, openbare orde of goede zeden
* Art. 3:40 lid 1 BW: strijd met goede zeden of openbare orde, sanctie = nietigheid
* Art. 3:40 lid 2 BW: strijd met een dwingende wetsbepaling, sanctie = nietigheid tenzij bepaling strekt ter bescherming van een van de partijen (dan vernietigbaarheid)

Question 29

handelingsonbekwaamheid

Answer 29

Minderjarigen (art. 1:234 BW) en onder curatele gestelden (art. 1:381 BW).

In deze gevallen geldt een vertrouwensregel als in art. 3:35 BW niet.

Question 30

4 wettelijke wilsgebreken

Answer 30

Dwaling (art. 6:228 BW)
Bedreiging (art. 3:44 lid 2 BW)
Bedrog (art. 3:44 lid 3 BW)
Misbruik van omstandigheden (art. 3:44 lid 4BW)

Question 31

gevolg handelingsonbekwaamheid

Answer 31

• Een rechtshandeling van een handelingsonbekwame is vernietigbaar wanneer het gaat om een meerzijdige rechtshandeling (een overeenkomst) of een eenzijdige gerichte rechtshandeling (vb. Het opzeggen arbeidsovereenkomst of huurovereenkomst, art. 3:32 lid 2 BW).
• Een rechtshandeling van een handelingsonbekwame kan in specifieke gevallen nietig zijn. Met name in het geval van een eenzijdige ongerichte rechtshandeling zoals het opmaken van een testament, het erkennen van een kind of verwerpen/aanvaarden van nalatenschap. Ook hier is weer de beschermingsratio te zien. De wetgever heeft het maatschappelijk wenselijk geacht dat iedereen beschermd wordt tegen dit soort handelingsonbekwame handelingen en daarom zijn deze handelingen dus nietig in plaats van vernietigbaar.
• Een handelingsonbekwaam persoon kan wél als gevolmachtigde optreden (art. 3:63 lid 1 BW).

Question 32

Minderjarigen (art. 1:234 lid 1 en 3 BW)

Answer 32

1. De ouder of voogd van de minderjarige kan als wettelijk vertegenwoordiger in naam van de Minderjarige rechtshandelingen verrichten;
2. De minderjarige/onbekwame is met toestemming van de wettelijk vertegenwoordiger toch Bekwaam rechtshandelingen te verrichten (art. 1:234 lid 1 BW);
3. Deze toestemming kan verondersteld worden te zijn verleend, indien het een rechtshandeling betreft ten aanzien waarvan het in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk is dat de minderjarigen van hun leeftijd deze handelingen verrichten; (art. 1:234 lid 3 BW) Hetveronderstelde vermoeden is in beginsel onweerlegbaar: achteraf het bewijs dat toestemming uiteindelijk ontbrak doet niet af aan deze veronderstelling. Tenzij een wederpartij Daadwerkelijk wist dat de vertegenwoordiger niet akkoord ging met de rechtshandeling;
4. Zonder toestemming of veronderstelde toestemming is de minderjarige handelingsonbekwaam

Question 33

Onder curatele gestelde (art. 1:381 lid 2, 3, 5, 6 en 1:382 BW)

Answer 33

wanneer zij onder curatele gesteld zijn. Voor Zover in de wet niet anders is bepaald, kan de onder curatele gestelde geen geldige rechtshandelingen Verrichten. In de wet zijn drie gronden opgenomen waarop een rechter iemand onder curatele kan Stellen. Zie art 1:378 BW.

Question 34

Feitelijke onbekwaamheid

Answer 34

Feitelijke onbekwaamheid is een verzamelbegrip dat verder niet in de wet staat ter aanduiding van een geestestoestand die veroorzaakt dat het recht in beginsel met de wil van de feitelijke onbekwame geen rekening houdt voorbeeld door geestesziekte, alcohol of shocktoestand, art. 3:34 BW.
De wederpartij is wellicht beschermd door art. 3:35 BW in gevallen van geestelijke en feitelijke onbekwaamheid.

Question 35

Redelijkheid en billijkheid

Answer 35

De rechter constateert slechts dat dit het geval is en wat die aanvulling inhoudt. De rechter vult de leemte dus niet op met wat hij redelijk en billijk vindt. De redelijkheid en billijkheid kan ook het beroep op een regel ontnemen (beperkende werking): in concrete, bijzondere omstandigheden kunnen algemene afspraken of regels onacceptabel zijn.

Question 36

aard van de overeenkomst, gevolgen die voortvloeien uit

Answer 36

a. Aanvulling door de wet
b. Aanvulling door gewoonte
c. Aanvulling door ‘redelijkheid en billijkheid

Question 37

Aanvulling door de wet

Answer 37

Aanvulling door de wet: soms via dwingend recht (zoals bij consumentenkoop, huren van woonruimte en bedrijfsruimte: zie art. 7:5 BW, art. 7:232 BW en art. 7:290 BW) en meestal via aanvullend recht (zo regelt afdeling 6.1.9 ten aanzien van verbintenissen de niet-nakoming en afhandeling daarvan voor zover partijen niets anders zijn overeengekomen op dit gebied).

Question 38

Aanvulling door gewoonte

Answer 38

Aanvulling door gewoonte: vaak via gedragscodes, gedragslijnen die in bepaalde kringen als normaal worden gezien. Dit is vaak het geval binnen beroepsgroepen.

Question 39

Aanvulling door ‘redelijkheid en billijkheid’

Answer 39

Aanvulling door ‘redelijkheid en billijkheid’: verwijst naar ongeschreven recht en stelt dat schuldeiser en schuldenaar moeten handelen in elkaars wederzijdse gerechtvaardigde belangen (HR Baris/Riezenkamp). Art. 3:12 BW geeft aan dat rekening te houden is met algemeen erkende rechtsbeginselen, de in Nederland levende rechtsovertuigingen en met maatschappelijke en persoonlijke belangen die bij het gegeven geval betrokken zijn.

Question 40

exoneratiebeding

Answer 40

Contractueel uitsluiten (‘exonereren’) van een beroep op dwaling?
In hoeverre is dat redelijk en billijk?