Tłuszcze Flashcards
1
Q
Z czego powstają estry?
A
Alkohol + kwas (np. karboksylowy)
-OH + COOH
2
Q
Z czego powstają tłuszcze?
A
glicerol + kwasy tłuszczowe (wyższe kwasy karboksylowe
3
Q
Wiązanie pomiędzy cząsteczką glicerolu a reszta kwasu karboksylowego
A
wiązanie estrowe
O
II
-O-C-R
4
Q
Lipidy proste
A
- tłuszcze właściwe
- woski
5
Q
Lipidy złożone
A
- fosfolipidy
- glikolipidy
6
Q
Reszta acylowa
A
Reszta kwasu karboksylowego
7
Q
Amfifilowość, amfipatyczność
A
- elementy hydrofilowe i hydrofobowe
- tworzą się micele i błony komórkowe
8
Q
W czym się rozpuszczają lipidy
A
W niepolarnych rozpuszczalnikach
9
Q
Funkcje lipidów
A
- uczestniczą w kowalencyjnej modyfikacji białek
- wpływają na metabolizm komórki (hormony sterydowe, witaminy A,D,E,K)
- funkcje ochronne i izolacyjne (osłonka mielinowa)
- przekazywanie sygnałów
10
Q
Łańcuchy węglowodorowe kwasów tłuszczowych ssaków
A
- proste (nierozgałęzione)
- zbudowane z parzystej liczby atomów węgla (od 12 do 24 - tzw. wyższe kwasy tłuszczowe)
- hydrofobowe (im dłuższy tym bardziej hydrofobowy)
11
Q
Formy występowania kwasów tłuszczowych
A
- forma zestryfikowana (trójglicerydy, fosfolipidy, glikolipidy)
- WKT - wolne kwasy tłuszczowe, uwalniane z trójglicerydy, główny materiał energetyczny
12
Q
Nazewnictwo
A
- kw. nasycone: -anowy
- kw. nienasycone: -enowy
- kw. wielonienasycowe: (di/tri/tetra)-enowy
13
Q
Jak lipidy nienasycone wpływają na błonę komórkową?
A
Zwiększają jej płynność
14
Q
Czego prekursorem są nienasycone kw. tłuszczowe?
A
Hormonów tkankowych
15
Q
Forma cis
A
- podstawniki po tej samej stronie
- naturalna forma
- bardziej płynna
- bardziej przepuszczalna
- łatwiejsze podziały komórkowe
16
Q
Forma trans
A
- podstawniki po stronach przeciwnych
17
Q
Jakie nienasycone kw. tłuszczowe mogą być wytwarzane w organizmach ssaków?
A
Omega-9
18
Q
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
A
- omega-6 i omega-3
- obniżają poziom trójglicerydów
- zmniejszają ryzyko zawału serca
- zmniejszają ryzyko nowotworów (piersi, okrężnicy, prostaty)
- spowalniają proces starzenia się komórek
19
Q
Peroksydacja
A
- samoistne utlenienie
- szkodliwy proces
- wytwarza rodniki lipidowe (powstają również podczas smażenie)
20
Q
Kwas erukowy
A
- szkodliwy
- występuje w nieoczyszczonym oleju rzepakowym
- hamuje wzrost organizmu
- powoduje zmiany w mięśniu sercowym
21
Q
Triglicerydy proste
A
Zawierają jeden rodzaj kwasu tłuszczowego
22
Q
Co mogą tworzyć monoacydoglicerole i diacydoglicerole?
A
Mają zdolność tworzenia miceli, bo mają wolne grupy hydroksylowe o charakterze polarnym
23
Q
Wpływ cholesterolu na błony komórkowe
A
Cholesterol powoduje usztywnienie błon
24
Q
Główny składnik tłuszczów zapasowych
A
Tłuszcze właściwe
25
Glicerol + jedna reszta kwasu tłuszczowego
Monoacyloglicerol
26
Glicerol + dwie reszty kwasu tłuszczowego
Diacyloglicerol
27
Glicerol + trzy reszty kwasu tłuszczowego
Triacyloglicerol
28
Z czego składają się fosfolipidy?
- kwasy tłuszczowe
- rdzeń
- fosforan
- grupa polarna
29
Z czego może być zbudowany rdzeń fosfolipidu?
- glicerol (glicerofosfolipidy)
- sfingozyna (sfingofosfolipidy)
30
Czym się różnią sfingofosfolipidy od glicerogosfolipidów? (właściwości)
- sfingofosfolipidy są bardziej hydrofobowe
- występują często w układzie nerwowym (oligodendrocyty)
31
Z czego składa się fosfatyd?
- kwasy tłuszczowe
- glicerol/sfingozyna
- reszta kwasu fosforowego
32
Przykłady grupy polarnej w fosfolipidach
- seryna
- etanolamina
- cholina
- izotynol
- glicerol
33
Podział ikozanoidów
- prostanoidy
- leukotrieny
34
Jak powstają ikozanoidy?
- pochodne NNKT, głownie kwasu arachidonowego
35
Rola ikozanoidów
Działają jako lokalne hormony o bardzo krótkim czasie działania
36
Jak powstają prostanoidy i leukotrieny?
Powstają z kwasu arachidonowego
- prostanoidy w szlaku cyklooksygenazy
- leukotrieny w szlaku lipooksygenazy
37
Gdzie występują prostanoidy?
Płytki krwi i śródbłonek
38
Gdzie występują leukotrieny?
Głównie leukocyty
39
Podział prostanoidów
- prostaglandyny
- prostacykliny
- tromboksany
40
Tromboksan A2 (działanie)
- skurcz naczyń krwionośnych, agregacja płytek krwi
- podnosi się ciśnienie
- krótkie działanie
- przekształca się w tromboksan B2 nieaktywny biologicznie, długo utrzymuje się we krwi
- aspiryna jest inhibitorem szlaku cyklooksygenazy
41
Prostacyklina I2 (działanie)
- rozszerza naczynia krwionośne
- działa przeciwzakrzepowo (zapobiega agregacji płytek krwi)
42
Prostaglandyny (działanie)
- modulują działanie mięśni gładkich
- stymulują stany zapalne
- kontrolują kanały jonowe
- modulują przekazywanie sygnałów przez synapsy
43
Leukotrieny (działanie)
- zwiększają reaktywność reakcji zapalnej
- skurcz oskrzeli (astma, alergie)
44
Gdzie występują glikolipidy?
Na zewnątrz błony komórkowej
45
Cząsteczka steroidu
- rdzeń cykliczny zwany steranem
- jeśli przy C3 jest grupa -OH jest sterolem
46
Czego prekursorem jest cholesterol?
- kwasów żółciowych
- hormonów kory nadnerczy
- hormonów płciowych
- witaminy D
47
Gdzie nie występuje cholesterol?
W roślinach i bakteriach
48
Niekorzystne działanie cholesterolu
Przyspiesza rozwój zmian miażdżycowych
49
Kwasy żółciowe
- zmniejszają napięcie powierzchniowe
- emulgują tłuszcz
- aktywują lipazę trzustkową
50
Połączenie kwasów żółciowych i kwasów tłuszczowych
Kwas choleinowy
51
Hormony steroidowe: przykłady
- androgeny: testosteron, androsteron
- estrogeny: estradiol, progesteron
- kortykosteroidy: kortyzol (przemiana białek w cukry), aldosteron (reguluje metabolizm jonów sodu i potasu)
52
Hormony steroidowe: charakterystyka
- małocząsteczkowe związki chemiczne
- bez trudu przenikają przez błonę komórkową
- receptory tych hormonów znajdują się w jądrze komórek, na które oddziałują
53
Przemiana witaminy D3
Witamina D3 jest związkiem biologicznie nieatywnym
witamina D3 --> kalcydiol (hydroksylacja w wątrobie) -->kalcytriol (hydroksylacja w nerkach)
54
Kwas stearynowy
C17H35COOH
55
Kwas palmitynowy
C15H31COOH
