tkanka nerwowa Flashcards
co to pobudliwość
zdolność do wytwarzania bodźców i reagowania na nie przez depolaryzację błony komórkowej
co to przewodnictwo
możliwości przekazywania bodźców nawet na bardzo dalekie odległości
co powstaje z neuroektodermy
nerony i neuroglej
jaki jest ECM w tkance nerwowej
ogranicza się tylko do blaszek podstawowych wytwarzanych przez niektóre komórki glejowe
kiedy kom nerwowe mogą się dzielić i jak
z zasady się one nie dzielą, ale w życiu pozapłodowym mogą powstawać nowe komórki z komórek niezróżicowanych (macierzystych)
ile neurytów (aksonów) może mieć neuron
1
jak zbudowany jest bazalny odcinek aksonu
wychodzi ze stożkowatego końca perykarionu - stożka aksonalnego, za nim znajduje się odcinek początkowy
co to odcinek początkowy
krótki odcinek aksonu nieobjęty jeszcze osłonkami, odpowiedzialny jest za generację potencjału czynnościowego
jak się nazywają drobne odgałęzienia kasonu
pobodźce
skłąd cytoplazmy aksonu
mikrotubule, filamenty pośrednie, mitochondria i sER, która bogata jest w wapń. Brak tigroidu
jak się anzywa błona komórkowa aksonu
aksolema
gdzie najwięcej jest kanałów jonowych sodowych w aksonie
w odcinku początkowym
jaka jest różnica między aksonem a dendrytem
akson jest pojedynczy, dendrytów jest sporo i są mocno rozgałęzione, dendryty są grubsze u podstawy i krótsze, oraz posiadają tigroid. Mają mniej kanałów jonowych, oraz nie są otoczone osłonkami neurogelju
jak klasyfikujemy neurony
na podstawie liczby wypustek lub obszaru zajmowanego przez wypustki i kształtu perykarionu
jakie mamy rodzaje neuronów ze względu na liczbę wypustek
- wielobiegunowe - najczęstsze, jeden akson i wiele dendrytów
- dwubiegunowe - posiadają jeden neuryt i dendryt, są w wysoko wyspecjalizowanych strukturach, dlatego też wypustki moga być przekształcone, wyst. w siatkówce oka lub opuszce węchowej
- pseudojednobiegunowe - z perykarionu wychodzi jedna wypustka, która rodziela się na dwa tworząc czynnościowy dendryt i neuryt, chodź oba maja budowę neurytu. Bodziec omija perykarion, występuje w zwojach czuciowych
- jednobiegunowe - posiadają jeden neuryt lub dendryt, brak u kręgowców
jakie mamy rodzaje kom. nerwowych ze względu na obszar jakie zajmują wypustki
- golgi I - projekcyjne, długi akson, daleko od perykarionu
- golgi II - tworzą obwód lokalny, krótki kason
jakie mamy rodzaje neuronów ze względu na kształt perykarionu
ziarniste, gwieździste, wrzecionowate, piramidowe, gruszkowe
jak wygląda jądro w komórkach nerwowych
jest okrągłe, zazwyczaj posiada euchromatynę, wyraźne jąderko
jaki występuje barwnik w neuronach
neuromelanina i lipofuscyna - marker starzenia
jaki jest marker starzenia w kom. nerwowych
lipofuscyna
jakie filamenty występują w komórce newrowej
neurotubule i neurofilamety (filamenty pośrednie)
za co odpowiadają neurotubule
za transport aksonalny, może zachodzić dwukierunkowo
jak nazywa się tarnsport odśrodkowy i za pomocą jakim białkom on zachodzi
atnerogradowy, za pomocą kinezyny
jak nazywa się transport dośrodkowy i za pomocą jakim białkom on zachodzi
retrogradowy i za pomocą dineziny
za co równiez odpowiedzialny jest transport retrogradowy
za rozprzestrzenianie się wirusów i toksyn
z jakich białek zbudowane są neurofilamenty
NF-L, NF-M, NF-H
co to trigroid
inaczej ciałka Nissla, są to zasadowe grudki, lub witki u dendrytów i w perykarionie (brak w aksonie). Są to gęste skupiska cystern rER, oraz wolnych rybosomów. Odpowiada za symteze białke własnych (cytoszkieletu, b. błonowych itd), neuroprzekaźników, oraz białek wydzielniczych
co to komórki neurosekretoryczne
komórki wydzielnicze
jakie mamy dwa rodzaje osłonek nerwowych
Shwanna i mielinowe
z jakich komórek powstają osłonki
z komórek Shwanna, zalicznay do neurogleju obwodowego
jak powstają osłonki w OUN
za pomocą wypustek astrocytów - odpowiednik osłonki Shwanna, albo oligodendrocytów - mielinowe
jak zbudowana jest osłonka Shwanna
z szeregowo ułożonych komórek tworząc segment, w nim powstaje wgłębienie a tam aksony
jak się nazywają włókna nerwowe wyposatżone wyłącznie w osłonki Shwanna
niezmienilizowane i bezrdzenne - wolniejsze przewodnictwo
jaką funkcję pełni sołonka shwanna
ochronną, wspomaga metabolicznie
jakie białka zostają w obrębie osłonki
zasadowe białko mieliny (BMP), obwodowe białko mieliny (PMP) i białk 0 (P0)
co to przewężenie Ranviera
miejsce zetknięcia się dwóch komórek Shwanna, brak osłonki mielinowej. Posiada liczne kanały sodowe, a w obrębie cytoplazmy występuje wiele mitochondrii
kolba presynaptyczna
pozbawiona neurotubul, posiada pęcherzyki synaptyczne połączone z filamentami aktynowymi tworząc pulę rezerwową.
synapsa metabotrobowa
związanie neuroprzekaźnika z receptorem powoduje uaktywnienie białka G oraz kaskadę procesów metabolicznych
jak przebiega synapsa hamująca
indukuje hiperpolaryzacje, przez otwarcie kanałów anionowych (chlorkowych)
jakie są główne neuroprzekaźniki w synapsach hamujących
glicyna i kwas alfa-aminomasłowy
co decyduje o hiperpolaryzacji lub depolaryzacji neuronu
zbiorczy potencjał postsynaptyczny w w perykarionie, jeżeli wartość przekroczy wartość progową niezbędną do otwarcia kanałów sodowych -> depolaryzacja, a jak nie to hiperpolaryzacj
jak zachodzi przekazywanie bodźców na komórki mięśniowe
parakrynnie, neuroprzekaźniki z włókien nerowwych autonomicznych (np. do mięśniówki gładkiej) są wydzielane do substancji międzykomórkowej, a następnie dyfundują do komórek doeclowych
jak zachodzi synapsa elektryczna
przez neksusy między komórkami nerwowymi, jest to przekaźnictwo ciągłe, brak neuroprzekaźników, rzadko u człwoieka (zazwyczaj w pniu mózgu, korzee i siatkówce)
neuroglej
nie biorą udziału w przewodnictwu nerwowym, ale ich liczba jest 10x większa jak neuronów. Dzielimy je na neuroglej ośrodkowy i obwodowy
jaki mamy neuroglej ośrodkowy
astrocyty, oligodendrocyty i kom. mezogleju
jaki mamy neuroglej obwodowy
kom. Shwanna
ependyna
wyściela komory mózgu, oraz kanał centralny rdzenia kręgowego. Komórki układają się w formę nabłonka walcowatego, lub sześciennego, pozbawiony blaszki podstawnej (dlatego to nie jest nabłonek). Posiada mikrokosmki i migawki
jaskie białka budują filamenty glejowe
kwaśne włókienkowe białko glejowe i GFAP
dwa rodzaje astrocytów
- protoplazmatyczne - w istocie szarej, grube i mocno rozgałęzione wypustki
- włókniste - istota biała, cieńsze i mniej rozgałęzione wypustki, dużo filamentów glejowych
jak się łączą astrocyty
wypustki łączą się miejscami przylegania i neksusami
jaką funckję mają astrocyty
- oddzielenie sieci neuronowej od środowiska zewnętrznego za pomocą wypustek
- wspomaganie metaboliczne (iopochłaniają jony potasowe, wapniowe, glutaminian i alfa-aminomaślan z przestrzeni międzykomórkowej w wyniku aktywności neuronów, gromadzą glikogen i rozkładają go do glukozy, oraz produkują i wydzielają substancje regulacyjne i troficzne tj. enkefaliny i somatostatynę)
- sygnalizacja międzykomórkowa (wydzielaja glutaminian, który moze regulowac aktywnośc innych neuronów)
- tworzenie blizny glejowej (namnażają się w miejscu uszkodzenia)
glej radialny
odmiana kom. neurogleju, istotna rola w rozwoju mózgowia, tworzy szlaki dla migracji neuronów, po zakończeniu rozwoju przekształca się w astrocyty
oligodendrocyty
ubogie w wypustki, ziemne, zwarte jądra, cytoplazma obfita w AG, rER, mitochondria, aktywnośc pordukcyjna, nie pordukują blaszki podstawnej
jaka jest funckja oligodendrocytów
wytwarzanie substartów osłonki mielinowych w OUN, głównie w istocie białej.
z jakich białek składa się osłonka zbudowana przez oligodendrocyty
przez zasadowe iałka mieliny, glikoproteidy mieliny oligodendrocytów i proteolipidy
komórki mezogleju (mikroglej, kom. Hortegi)
ulegaja aktywacji w wyniku czynników patogennych, zmiany ich kształtu i właściwości. Staja się fagocytujące i produkują cytokiny. Powstają z prekursorów monocytów, komórki obronne, , mają zdolnośc do inicjowania apoptozy w wyniku wydzielania cząsteczek sygnałowych
komórki satelitarne
amficyty - odmiana kom. Shwanna, otaczają peryakriony w zwoijach czuciowych
lennocyty
otaczają perykarion w ciałkach czuciowych skóry
istota szara
zawiera perykariony kom. nerowwych, włokna nerowe (niezmienlinizowane), towrzą sieć (neuropil), protoplazmatyczny typ astrocytów, komórki mezogleju, oligodendrogleju
istota biała
utworzona przez zmielinizowane włokna nerwowe, zweirają astrocyty włokniste, oligodendrocyty
gdzie zlokalizowana jest istota szara
na zewnątrz kory mózgu i móżdżku, i wewnątrz rdzenia kręgowego
co jest odpowiedzialne za funkcjonownaie poprawne bariery krew-mózg
- strefy zamykajace szczelinowe łączące z sobą komórki śródbłonka
- obeznośc w blonach kom. białek o wysokiej selektywności
- enzymy w cytoplaźmie rozkładaja substancje pobrane
- dodatkowo bariere buduje blaszka podsatwna śródbłonka oraz wypistki astrocytów, ale nie mają istotnej roli w regulacji przepuszczalności bariery
cytoarchitektura kory mózgu
- warstwa drobinowa (głownie włókna nerwowe)
- warstwa ziarnista zewnętrzna (zawiera komórki ziarniste)
- warstwa piramidowa zewnętrzna (komórki piramidowe)
- warstwa ziarnista wewnętrzna
- wasrtwa piramidowa wewnętrzna ( duże komórki piramidowe)
- warstwa nueornów wieloksztaltnych
jaki jest charakter warstw ziarnisty
czuciowy
jaki jest charakter warstw piramidowych
motoryczny
cytoarchitektura móżdżku
a. warstwa zwojowa
b.warstwa drobinowa
c. warstwa ziarnista
zdefiniuj warstwe zwojową móżdżku
znajduje się centralnie (po środku), odbiera impulsy nerwowe z neuronów obecnych w korze. Tworzą ją kom. Purkiniego
komórki purkiniego
są to największe neurony, wielokrotnie rozglaężione wypustki, perykarion jest otoczony spoltem włokienek nerowywch o różnym pochodzeniu tworząc tzw. koszyczek (tworzą go bocznice aksonów komórek koszyczkowych, oraz samych kom. purkiniego, i dendryty kom ziarnistych dużych)
zdefiniuj wasrtwę drobinową
posiada dwa rodzaje kom:
- koszyczkowe - biegną nad komórkami purkiniego, a ich bocznice tworzą koszyczek
- komórki gwiaździste - dendryty są skierowane w stronę poweirchni kory, a aksony tworzą styki z dendrytami kom. purkiniego
zdefiniuj warstwę ziarnistą
występują tutaj małe i duże ziarniste komórki, oraz komórki poziome
- małe kom. ziarniste - tworzą kłębuszki móżdżkowe, aksony przechodzą do warstwy zwojowe,
- duże komórki ziarniste - ich dendryty przechodzą do warstwy dorbionowej i towrzą synapsy w obrębie koszyczków kom. purkiniego
- kom poziomie - pod warstwą zwojową, poziomo biegnące dendryty
