theorie Flashcards
1
Q
algemeen
A
evenwicht stabiliteit & beweglijkheid = elk gewricht!
- functies
- bescherming CZS
- ondersteuning & draagvermogen
- centrale aanhechtingsplaats - onderdelen
- cervicale regio = C1-7
- thoracale regio = T1-12
- lumbale regio = L1-5
- sacrale regio = S1-5
- os coccygis = Co1-4 - krommingen = S-vormig
- cervicaal & lumbaal = convex naar ventraal = lordose
- thoracaal & sacrum = convex naar dorsaal = kyfose
- extremen = versterkt of verzwakt -> pathologie
2
Q
nieuwe begrippen
A
- proclief
- van craniaal ventraal naar caudaal dorsaal
- C3-T7
- L4-S5 - declief
- van craniaal dorsaal naar caudaal ventraal
- C1-C3
- T7- L4
3
Q
osteologie vertebrae
A
- corpus verebrae
- dorsale arcus vertebrae, onderverdeeld in pediculus = verbinding corpus & lamina = dorsale deel
–> vorming van foramen vertebrale die canalis vertebrealis vormen - dorsale proc. spinosus
- laterale proc. transversi
- proc. articulares inferiores & proc. articulares supeiores
4
Q
cervicale vertebrae
A
- algemeen
- opening in proc. transversus = foramen transversarium
–> doorlopende a. vertebralis tot C7
- horizontale proc. spinosi & gespleten distaal
- proc uncinatis op C3-C7 = extra stevigheid voor kleine lichamen
–> vorming uncovertebralen gewrichten van luschka - atlas = C1
- samen met os occipitale = atlanto-occipitale gewricht
- geen corpus & proc. spinosus
- ver uitstekende proc. transversi
- 2 massae lateralis die verbonden zijn door kleine arcus anterior & lange arcus posterior
- fovea dentis op arcus anterior articuleert met dens van C2 - axis = C2
- samen met atlas = atlanto-axialis lateralis & mediana = met lig. transversum atlantis
+ lig. alaria = C2 verbinden met os occipitale
- craniaal uitstekende dens - C7 = vertebra prominens = langere proc. spinosus
5
Q
lumbale vertebrae
A
- groot corpus vertebrae
- dikke & horizontale proc. spinosi
- proc. costalis
- vervanger van proc. transversus
- langer ≈kleine ribben - andere proc.
- proc. accesori = dorsaal van proc. costalis
- proc. mamillaris = craniaal
- rudimentair - L4 = dal van lumbale lordose
6
Q
thoracale vertebrae
A
- T1 ≈ C7 –> T12 ≈ L1
- daling van proc. spinosi = sterk caudale richting
- dakpan gewijs
- lager = minder beweging - T1-10 = fovae costae voor caput & tuberculum costae
- 2 op elke wervel = toekomen van wervel tussen 2 ribben - T7 = top thoracale kyfose
- andere beenderige structuren thoracaal niveau
- sternum
- clavicula
- costae
- scapula
–> veel gewrichten = weinig beweegelijkheid
7
Q
os sacrum
A
- 5 verbeende sacrale wervels
- proc. spinosi -> crista sacralis mediana
- proc. articularis -> crista sacralis medialis
- proc. transversi -> crista sacralis lateralis
8
Q
vertebrale gewrichten
A
- facetgewrichten = zygaphophysiale-
- proc. art. inferiores x proc. art. superiores
- uitzonderingen: atlanto-occipitale gewricht, atlanto-axiale gewricht & sacro-iliacacaal gewricht - discus intervertebralis
- meest craniale = C2xC3
- meest caudale = L5 x sacrum
- in sacrum & os coccygis geen
- ringvormig BWring = annulus fibrosus met nucleus pulposus binnen in
–> nucleus drogen voor 30jaar
- maximaal 25% dikte van kolom - ligamentaire structuren
- lig. longitudinale posterior & anterius rond corpus over hele kolom
- lig. flava = in canalis op lamina
- lig. interspinalia = tussen proc. spinosus, lig. supraspinalia = op topjes
–> cervicaal = lig. nuchae
- lig. intertransversarium
9
Q
indeling lokale/globale spieren
A
- stabiliteit
- lokaal = tonische spieren = stabiliteit
- globaal = fasische = movers - verschillen: kenmerken van lokale
- anatomisch = aanhechting occiput, wervels & sacrum
- biomechanisch = dicht bij gewricht = veel compressie krachten met weinig afschuif krachten
- veel type 1 vezels voor uithouding - anatomisch
- tonische spieren altijd aan holle kant
- fasische spieren altijd aan bolle kant - pathologisch
- tonische spieren verzwakken
- fasische spieren verkorten
10
Q
globaal vs lokaal cervicaal
A
- ventraal lokaal
- rectus capitis anterior & lateralis
- longus colli & capitis - ventraal globaal
- sternocleidomastoideus
- scaleni
- supra & infrahyoidale spieren - dorsaal lokaal
- rectus capitis posterior major & minot
- obliquus capitis superior & inferior
- interpinalis & intertransversari
- multifidi
- rotatores
- spinalis cervicis
- semispinalis cervicis & capitis
- trapezius pars descendens - dorsaal globaal
- splenius capitis & cervicis
- semispinalis capitis
- longissimus capitis & cervis
- iliocostalis cervicis
- levator scapulae
11
Q
globaal vs lokaal thoracaal
A
- dorsaal lokaal
- trapezius
- serattus anterior - dorsaal globaal
- levator scapulae
- romboidei
- latissimus dorsi
- pectoralis minor
12
Q
globaal vs lokaal lumbaal
A
- ventraal lokaal
- MTA
- MOIA onderste deel
- psoas achterste deel
- QL mediaal deel - ventraal globaal
- MRA
- MOIA bovenste deel
- psoas voorste deel
- QL lateraal deel - dorsaal lokaal
- interspinales & intertransversari
- multifidus
- longissimus thoracis pars lumborum
- iliocostalis lumborus pars luborum - dorsaal globaal
- longissimus thoracis pars thoracis
- iliocostalis lumborus pars thoracis
- lattismus dorsi
13
Q
klinische biomechanica
A
- mogelijke bewegingen
- flexie/extensie
- lateroflexie
- rotatie
- lateroflexie & rotatie altijd samen door oriëntatie van facetgewrichten - beweegelijkheid
- cervicaal > lumbaal > thoracaal
- vorm van facetgewrichten, ribben, discus, lig., spieren
- flexie = geheel
- extensie = cervicaal & lumbaal
- lateroflexie = geheel
- rotatie = cervicaal & hoog thoracaal - oriëntatie facet gewrichten
- cervicaal = in transversaal vlak
- thoracaal = in frontaal vlak
- lumbaal = in sagitaal vlak
–> beïnvloed volledige biomechanica
14
Q
biomechanica cervicaal
A
- algemeen
- aanhecting grote schouderspieren
- hoog cervicaal = grootste ROM
- cerivcothoracale overgang = C7-T3 = rigied fulcrum = funcitoneel onderdeel van cervicaal - stabiliteit
- segmentum mobile = 2 wervels + discus + lig.
- lig. heel belangerijk cervicaal & hoog thoracaal
- verdere ondersteuning door spieren, neurogene & vasculaire structuren - flexie/extensie = 140°
- 25° in atlanto-occipitaal gewricht
- 10° in atlanto-axiaal gewricht - andere
- lateroflexie = 35°
- rotatie = 85°
- waarvan 35° graden atlanto-axiaal
15
Q
biomechanica andere
A
- thoracaal
- mindere beweging door ribben
- flexie/extensie ≈ 0
- lateroflexie = 35°
- rotatie = 55° - lumbaal
- flexie 25°
- extensie = 55°
- lateroflexie = 35°
- rotatie = 15° - sacraal = bijna geen beweging door onregelmatige gewrichtopp & stevige ligamenten
–> grotere beweegelijkheid bij vrouwen
16
Q
algemeen klinische diagnostiek
A
- prevalentie
- 80% rugklachten
- 55% spontaan herstel
- 30% zoekt medische hulp
- 10% chronische klacthen - pathogeneses
–> oorzaak heel vaak niet gekend & multi-factorieel = aspecifieke rugpijn
–> beeldvorming afgeraden = enkel bij sterke onderliggende oorzaak
- congenitaal = aangeboren: hals ribben, ziekte van Scheuerman, ziekte van Klippel-Feil, idiopathische scoliose
- traumatisch = lig. ruptuur, fracturen
- degeneratief = disucdeneratie, sponylose, sponylatherose
- houdigsgebonden
- inflammatoir: bacterieel/niet-bacterieel vb: reuma & spondilits ankolysans
- neoplasmata
- metabole aandoeningen = osteoporose & osteomalacie
17
Q
overige aandoeningen
A
- viscerogeen
- infectieuze aandoeningen
- vasculair = atherosclerose & aneurysmata
- neurogeen = myelum & cauda equina
- psychogeen = depressie & neurotisch
18
Q
indeling op duur v/d klacht
A
- acuut < 6 weken
- subacuut 6-12 weken
- subchronisch 12 weken - 6 maand
- chronisch > 6 maand
OF - recidiverende (recurrente) klachten
19
Q
pathologie van lumbale wervelzuil
A
- lumbalgie = lumbalgo = pijn in lage rug
- discusprobleem = buging, hernia, degernatie
- facet = artroste, blokkade
- musculair
- lumbale spinale of foraminale stenose
- instabiliteit
- spondylolyse & spondylolisthesis
- houdingsafwijkingen - lumbo-ischialgie = pijn in rug & been door uitstraling
- niet-radiculaire gerefereerde pijn = somatische
- radiculaire gerefereerde pijn - ischias = enkel pijn in been door uitstraling
20
Q
klinische diagnostiek thoracaal
A
- specifieke aandoeningen
- objectief aandoeningen
- syndroom van Tietze = ontstekinsreactie aan sternocostaal gewricht
- scoliose
- ziekte van scheuermann & - bechterew
–> degeneratieve ziektes = stijver worden patienten - aspecifieke aandoeningen
- costosternale disfuctie
- facettaire disfunctie
–> traumatische blokkage of artrosis deformans
–> kan leiden tot gereffereerde pijn
- costovertebrale disfunctie
21
Q
ananmese thoracaal
A
- specifieke klachten
- ademhaling = ribben
- HNP
- refereerde orgaanpijn in thorax of borst - rode vlaggen
- cardiovasculaire aandoeningen zorgen voor gerefereerde pijn
- borstpijn bij myocard infact = angina pectoris = drukpijn
- fractuur
- pneumothorax
- pneumonie = longontsteking
- pericarditis = scherpe pijn
- pleuritis = mesachtige pijn
- pulmonaire embomie
22
Q
pijnlokalisatie cervicaal
A
- cervicaal syndroom = lokaal
- facetproblemen: artrose, blokkade of oesteofyten = verdikking die kan leuden tot uitstraling
- discusproblemen: bulging, degeneratief & hernia
- musculair: traumatisch of chronisch, vaak RSI - cervico-brachiaal syndroom = laag cervicaal
- uitstralingspijn naar arm/handen
- radiculair = irritatie van zenuwwortel
- niet-radiculari = pijn van discus of facet gewricht zelf - cervico-cephaal syndroom = hoog cervicaal
- uitstralingspijn naar hoofd
- cervicogene pijn = meestal door spieren
- cervicogene duizeligheid = abnormale prikkels van nekproprioreceptoren
- trauma, hypertonie, discus & artrose
23
Q
oorzaken cervico-brachiale pijn
A
- radiculaire pijn
- schietende pijn tot in handen
- eerst arm pijn dan pas nek
- bij jongeren = acute discus hernia
- bij ouderen = chonrische cervicale stenose door degeneratie
- primaire symptomen = krachtverlies & verminderde reflexen - niet-radiculaire
- eerst nekpijn
- doffe pijn enkel in bovenarm
24
Q
anamnese cervicaal
A
- specifieke klachten
- hoofdpijn & duizeligheid
- oorzuisen
- temporomandibulaire klachten
- uitstralingspijn naar het hoofd & bovenste ledematen
- HNP hoesten-niezen-persen - rode vlaggen ivm hoofdpijn
- onder 50 jaar
- toegenomen frequentie & intensiteit
- retro-orbitaal - andere rode vlaggen
- veranderingen mentale gesteldheid
- misselijkheid & braken
- uitval - of neurologische verschijnselen
25
Q
discus intervertebralis cervicaal
A
- kenmerken
- andere morfologie
- hoge discus: 3mm
–> door aanwezigheid van proc. uncinati
- functionele eisen = minder last dragen
–> minder water & proteoglycanen - pathologie
- minder speling door proc. uncinatie
- minder gewricht dragen
- minder vaak hernia
26
Q
lig. cervicaal
A
- lig. nuchae
- membrana tectoria = uitloper lig. longitudinale posterior
- lig. alare = dens axis x occiput
–> vooral rotatie beperken - lig. transversum atlantis = dens tegen atlas houden
27
Q
facet gewrichten cervicaal
A
proc. art. inferior x superior
- sterke innervatie
- veel noci- & propiroreceptoren
- vatbaar voor degeneratie
- belangerijke bron van pijn generatie - oriëntatie
- dakpannen die steiler worden
- C5 = 45°
- T1 = 70°
- progressieve beperking van lateroflexie & rotatie
28
Q
functionele anatomie thoracaal
A
- klachten
- veel meer bij nek dan thoracaal
- door weinig beweging mogelijk
- vaak wel reden waardoor nekklachten - gewrichten
- intervertebraal
- costovertebraal
- costotransversaal
- sternocostaal
- acromioclaviculair
- sternoclaviculair
- scapulothoracaal
29
Q
inspectie van scapulothoracaal gewricht deel 1
A
- optimale positie
- bestaat niet
- lichte anterior tilt
- lichte opwaartse rotatie
- lichte interne rotatie
- 30° = scapulaire vlak - neerwaartse rotatie stand
- angulus inferior meer mediaal dan margo medialis
- over activiteit m. levator scapula, rhomboideus
- verminderde van trapezius descendens - depressiestand
- bovenrand lager dan T2 & angulus inferior lager dan T7
- overactiviteit m. pectoralis major & latissimus dorsi
- verminderde activieit trapezius descendens
30
Q
inspectie van scapulothoracaal gewricht deel 2
A
- elevatie stand
- angulus superior hoger dan acromion
- overactiviteit m. levator scapula
- als angulus superior & margo superior hoger
–> over activiteit trapezius pars descendens - retractie stand
- mediale rand dichter dan 5cm van proc. spin
- overactiviteit mm. romboideus & trapezius
- verminderde m. serattur anterior - protractie stand
- mediale rand verder dan 7 cm
- overactiviteit m. serattus anterior & pectoralis major
31
Q
winging
A
- wining
- mediale rand volledig loskomen
- verminderde activiteit m. serattus anterior
- hypokyfose thoracaal - scapulatipping = pseudo wining
- enkel angulus inferior komt los
- verkorting pectoralis minor
32
Q
anamnese
A
- doorverwijzing
- uitsluiten van onderliggende/erstige aandoeningen door red flags
–> alarmsignalen die weizen op doorverwijzing
- identificeren van risico-patienten van niet spontane genezeing
- zoeken naar elementen die wijzen op verhoogde kans op chronische & invaliderende pijn - administratief
- gegevens
- ook sociaal & familiaal
- algemene hulpvraag & specifieke kinesitherapeutische gegevens
33
Q
vragen anamnese
A
- klachten
- ontstaan van klachten: traumatisch of idiopatisch
- tijdsverloop: wanneer onstaan & evolutie
- status praesens: body chart
–> wat, soort, lokatie, ernst (VAS), … - symptoom gedrag
- provocaties: houdingen & bewegingen
- reductie: idem
- vermijding: wat doet de patiënt om de pijn de vermijden
- 24-uurs verloop - eerdere episodes & behandelingen
- andere klachten
- technische onderzoeken, medicatie, kine, … - belasting
- leeftijd
- familiaal
- beroep
- hobby
34
Q
rode vlaggen
A
= contra-indicaties
in volgorde van dringendheid
- neurologische
- wijdverspreide neurologische symptomen = coördinatie, motorisch, gevoel, piramidaal, …
- progressieve neurologische symptomen
- zadelanesthesie = algemene pijn & verminderde kracht OL, verlies van fecale of urine - traumatisch
- ernstig motorisch deficiet binnen 48u
- ernstige pijn na hoog energetisch trauma
- pathologische fractuur - andere
- vasculaire tekenen = duizeligheids, black-outs, koude voeten, permiderde pulsatie
- infectie
- tumor
- inflammatoire aandoening
35
Q
pathologische fracturen
A
- ouderdom
- hoge leeftijd
- voorgeschiedenis van kanker
- voorgeschiedenis van osteoporose - andere
- pijn in borstkast
- onverklaard gewichtsverlies
- chronisch corticoïden gebruik
36
Q
infectie
A
- symptomen
- tekenen van infectie = koorts, zweten, …
- onverklaard gewichtsverlies
- immunodicientie - afh van oorzaken
- intraveneus drugsgebruik
- urinaire of huidinfectie
- recente chirurgische ingreep
- gekende voorgaande of samengaande systemische infectie of risico hierop
37
Q
tumor & inflammatoir
A
- tumor
- recente klachten onder 18j of boven 55j
- voorgeschiedenis
- nachtelijke pijn
- onverklaarbaar gewichtsverlies - inflammatoir
- constante progressieve niet-mechanische pijn
- pijn die verbetert bij beweging maar niet in rust
- nachtelijke pijn
- ochtendstijheid binnen 30min
38
Q
andere rodevlaggen
A
- postoperatieve pijn die toeneemd
- therapie resistente pijn langer dan 6weken
- unilaterale piramidale tekenen
- algemeen onwel
- thoracale pijn
- overmatig medicatie gebruik
- HIV
39
Q
andere vlaggen
A
- gele vlaggen = persoonlijke factoren
- overtuigingen & percepties vb: oncontroleerbaarheid van letsel & geen vertrouwen in therapie
- emotionele reacties vb: ongesrust & angstig
- gedrag ivm pijn vb: vermijden alle activiteit & grote afh van passieve therapie - oranje vlaggen = psychiatrische symptomen
- klinische depressie
- persoonlijkheidssymptomen - blauwe vlaggen = gezond werk
- overtuiging dat werk belastend is & voor letsel zorgt
- overtuiging dat leiding & collega hem niet steunen - zwarte vlaggen = externe factoren
- wetgeving die mogelijkheid tot werkhervatting beperkt
- conflict met verzekering of schade vergoeding
- overbeschermende familie
- geen mogelijkheid voor professionele aanpassing
40
Q
inspectie in het frontale vlak
A
- hoofd = neutrale stand: niet gekanteld of gedraaid
- volledige wervelkolom = recht
- schcouders = horizontaal, niet opgetrokken of afhangend
- scapulae = neutrale stand, mediale randen parallel & 7-8cm uitelkaar
- bekken = horizontaal: SIPS op gelijke hoogte
- onderste ledematen = recht, geen O of X-stand
- voeten = parallel & verticale achilles pees
41
Q
evenwicht in frontale flak
A
- evenwicht van de schoudergordel
- vergelijking acromioclaviculair gewricht & angulus inferior scapulae
- maximaal verschil van 1 cm
- aandacht vleugelstand schouderblad & voorwaartse verplaatsing
- ook kijken naar nek-schouder-lijn & oksellijn - evenwicht tailledriehoek
- mediaal rompwand terhoogte van taille
- lateraal door binnenzijde arm
- gecontroleerd door emting
- caudaal kan driehoek niet gesloten zijn - lateraal evenwicht van bekken
- mogelijk onevenwicht door: verkorting van 1 been, pes plano-valgus, unilaterale genu valgum, …
- ook naar evenwicht patellae, calcanei & luchtfiguren kijken
- kan ook mogelijk door ongelijke hoogte femur koppen ≠ ongelijke lengtes
–> tezien op XR
- enkel arts schrijft steunzolen voor
42
Q
inspectie saggitale vlak
A
rechte lijn door
1. oorlel = lichte anteropositie van hoofd
2. schouder gewricht
3. midden van romp
4. trochanter major
5. voor middelijn knie
6. voor laterale malleolus
43
Q
evenwicht saggitale vlak
A
- bekken & OL
- positie bepaling SIAS & SIPS
- neutrale stand = SIAS recht boven symphisis pubica
- anteverie ≈ grotere lumbale lordose
- rotatie van bekken = andere positie vergeleken met andere kant
- ook aandracht knie & enkel - evenwicht van sternum
- onderste deel uitstekend = pectus gallenicum = pectus carinatrum
- onderste deel ingedrukt = pectus excavatum
44
Q
indeling volgens erst van houdingsafwijking
A
- eerste graad
- soepel = geen beenderige afwijkingen
- kan zelf gecorrigeerd worden of genormaliseerd vb: hang of buiklig
- veranding in gewoontehouding - tweede graad
- soepel
- gebrek van juiste houdingsgevoel of spierkracht
- houding kan aangenomen worden maar extra maatregelen moeten genomen worden
- evolutie naar derde graad zonder therapie - derde graad
- gefixeerd = beenderige afwijkingen = automatische evolutie
- minder goede prognose
- actief als passief kan houding niet gecorrigeerd worden
≈ indeling structurele & niet- afwijkingen
45
Q
indeling volgens aard van houdingsafwijking
A
- afwijkingen in het sagittale vlak
- anteropositie van hoofd
- thoracale hyperkyfose
- thoracale vlakke rug
- lumbale hyperlordose
- houdingtype kyfo-lodrotische houding - afwijkingen in frontale vlak
zie verder
46
Q
objectiveren van houdingsafwijkingen
A
- medische beeldvorming = RX = Röntgen, CT, MRI, …
- 3D houdings- en bewegingsanalyse
- rasterstereografie
- lichtbron met daar voor horizontale lijnen
- kijken naar afwijkingen van lijnen
- vaak voor scoliose & inclinaties - fotografische analyses
- manuele metingen
–> goniometrie, flexiecurve, pijlen, scoliometer, …
47
Q
motorische controle onderzoek
A
- complex
- neurosensorische input = proprioceptie
- verwerking door centraal neurologische systeem
- neuromotirsche output - doel
- neuromusculaire controle
- kwaliteit van houding, beweging, kracht & uithouding
- specifieke testen
- focussen op 1 enkel mechanisme = onmogelijk
48
Q
cervicale houdingstypes
A
- referentie punten
- 1e horizontale lijn = verbinding mandibula x C2
- 2e horizontale lijn = verbinding clavicla x cervicothoracale overgang
- verbinding van lijnen op midden van nek
- normaal tussen 0-10° van verticale = natuurlijke lichte anteropositie
- 2e verticale lijn = recht op aangezicht
- ook 0-10° - chin poke = hoog cervicale extensie zonder huidplooi
- geen anteropositie
- aangezicht ≠ verticale
- uitstekende kin - anteropositie = laag cervicale flexie zonder huidplooi
- anteropositie met chinpoke = wel huidplooi
49
Q
thoracale hyperkyfose
A
- compensatie door hyperlordoses cervicaal & lumbaal
- verkorte spieren
- m. pectoralis major & minor
- compensatie door heup & nek flexoren voor lordoses - verzwakte spieren
- thoracale & tussenschouderblad spieren
- compensatie door buik & bilspieren
50
Q
thoracale vlakke rug
A
= hypokyfose
- uitzicht
- vlakke & soms zelf holle rug
- scapulae dicht tegenelkaar
- niet vaak voorkomen door abnormaal patroon = verkorting van tonische spieren & verzwakking van fasische - verkorte & verzwakte spieren
- geen
- tonische spieren verkort door houding
- fasische spieren verzwakt door houding
51
Q
lumbale hyperlordose
A
- algemeen
- compensatie door hyperkyfose & hyperlordose
- 2 types:
- normale wervelkolom bovenop
- sterk declief bovenop - verkorte spieren
- heupbuigers & lenden spieren door zit
- compensatie: mm. pectorales voor hyperkyfose - verzwakte spieren
- buikspieren: vooral inferior deel buikband & laterale vezels MOEA
- MOIA
- gluteale spieren
- compensatie = thoracale & tussenschouderblad spieren
52
Q
verslies van bekkenevenwicht bij lumbale hyperlordose
A
- zwaartepunt verplaatst naar ventraal
- meer werking van antagonisten = lendenspieren & bilspieren
- verlening van inferior deel buikwand
- hangbuik = verplaatsing buikinhoud
- evenwicht nog meer naar ventraal = cirkel
- gehorintaliseerd bekken met sacraal contact & vergrote lumbosacrale hoek
- hangen van patienten aan gluteus & lenden spieren
- controleren van lordose
- proberen verticaliseren
- beide zijn in openketen antagonisten
53
Q
lumbale hypolordose
A
- uitzicht
- abnormale redressie van plateau van sacrum
- retroversie van bekken
- heup ≈ volledige extensie
–> hangen op anterieure ligamenten
- geen gluteale spiermassa & verkoting door houding
- soms hangbuik
–> in erge mate = inbloed op abdominale ademhaling - verkorte spieren
- meestal niet, enkel door houding = fasische - verzwakte spieren
- meestal niet, enkel door houding verlinging = tonisch
- compensatoir: thoracale rugspieren & tussenschouderblad spieren
54
Q
kyfo-lordotische houding
A
- stand
- anteversie bekken -> lumbale hyperlordose -> thoracale hyperkyfose
- verkorte pectoralis -> protractie schouders -> scapula alatie
- cervicale hyperlordose & anteropositie
- soms scoilotische houding
- vermindering algemene tonus -> genua valga & platvoeten - zit = totale ronde rug
- hyperlordose kan verdwijnen & overgaan in kyfose
- -> vergroten van thoracale kyfose
- inversie van curven is mogelijk - lig = onderscheid soepel vs gefixeerd
- soepel = jonge patienten = zonder symptomen
- later = ook in lig
- onderscheid ook mogelijk door actief te laten corrigeren
55
Q
swayback & vlakke rug
A
- swayback
- gelijkaardig op kyfo-lordotische houding
- verschil = posterior shift van bekken
- geen echte lordose waarneembaar
–> lumbaal declief en geen proclief door retroversie
- hangen aan lig. van Bertin & rectus abdominis
- verlengde heupflexoren & thoracale spieren
- verkorte glutea door houding - vlakke rug
- hypolordose & hypokyfose
- bekken in retroversie
- spieren die normaal verkorten kunnen nu niet
56
Q
totale kyfose
A
- kenmerken
- retroversie van bekken & hypotone buikspieren
- hypotoon hangbuikje = vaak last aan ademhaling - thoracale kyfose
- hoog toppunt
- compensatoire hyperlordose in nek
- sterk proclief - prevalentie
- vaak bij reumatische aandoeningen vb. ziekte van bechterew = spondylitis ankylosans
57
Q
scoliose
A
- bepaling
- afwijking in frontale vlak
- C of S
- naamgeving door kant van afwijking & segment
–> vb: scoliose thoracaal rechts
- normaal rechte lijn door osteologie, tonus rug & schuine buikspieren
- kan asymptomatisch zijn - diagnostiek
- meestal vooraleer klachten
- prognose afh van hoeveel groeien
- famiaal
- volwassenen = veel klachten
–> pijn, stijfheid, uitstalingspijn, cometische afwijkingen, functionele beperkingen, …
- link met pectus afwijkingen = 13% - AIS adeolescente idiopathische scoliose
- meest voorkomende wervelkolom afwijking
- 4% van gezonden vrouwen
- vaker bij vrouwen door oestrogeen
- Adams Forward Bend test = structurele scoliose bochel/gibbus zichtbaar
58
Q
beeldvorming ivm scoliose
A
- beeldvorming
- RX-beelden
- 3D ct-scan
- MRI: minder goed door neerliggend
–> onderscheid structurele & functionele door verdwijnen
–> S-scoliose = secundaire bocht verdwijnen & primaire bocht beter worden - controles
- regelmatig controleren
- per 4-8 maanden bij evolutieve scoliose
- 8-12 bij stabilisererende
+ vooroverbuigen voor kijken gibbus vormig
59
Q
scoliotische hoek
A
= curve van Cobb
- wervels
- inbeeld brengen van neutrale & exteme wervels
- neutrale wervels = grenzen van curve
- topwervel = wervel met meeste deviatie van middellijn - hoek meten
- rechte trekken vanuit bovenrand meest craniale neutrale wervel
- rechte trekken vanuit onderrand meest caudale neutrale wervel
- kruispunt = hoek - rotatie afwijkingen
- lateroflexie wervelzuil ≈ rotatie
- ook bij scoliose
60
Q
ernst van scoliose door rotatie
A
- verdelen van wervel
- wervel lateraal van proc. spinosi verdelen
- in 3 gelijke delen
- graden afh van waar proc. spinosi op wervel licht - gradatie
- 0 = op middelijng
- 1 = eerste 1/3
- 2 = tweede 1/3
- 3 = laatste 1/3
- 4 = punt ligt naast wervel zelf
61
Q
beenderige leeftijd bepalen
A
- Risser-test
- verbeendering van crista iliaca
- beginnend op 13 jaar
- van mediaal naar lateraal - Atlas van Greulich & Pyle
- verbeendering van hand
- groeischijven op caputs & algemeen polsbeentjes - belang van scoliose
- meeste = verergeren bij puberale groeistoot
- WZ volgroeid op 16-16,5 bij meisjes & 17-18 bij jongens
62
Q
groei van bot
A
- kraakbeen
- voorloper van bot
- tot 20 jaar groei
- groeispurt tussen 7-14 jaar
- volwassenen = correctief - verschillen
- lange beenderen = eerst groeien
- nalopen van axiaal skelet - kritieke periode = pubertijd
- beweging
- Ca-inname
- slechte gewoonte houdingen
63
Q
graad van reduceerbaarheid van de afwijkingen
A
- verschil tussen opname in stand & lig
- reduceerbaarheid bepaken
- inzakkingcoëfficient volgens Stagnare bereknen - inzakkingcoëfficitent
- groter = meer reduceerbaar = betere prognose
- A = hoek van Cobb in stand
- B = hoek van Cobb in lig
- A-B/A X 100%
64
Q
thoracale gibbus
A
- algemeen
- = voussure
- enkel bij structurele scoliose door aanpassing van botten
- wigvorming door wet van Delpech
- lumbaal = max 0,5cm & thoracaal = max 0,8cm - mechanisme van gibbus
- kleinere ruimte aan concave kant
- proc. spin draaien naar concave kant <=> corpus
- nog meer bij voorover buigen
- mee volgen van ribben & proc. costalis
- zorgt voor unilaterale gibbositeit = kleinere hemithorax & geweizigde longfunctie
65
Q
primaire statische scoliosen
A
- klinisch
- vaak C-vormig convex naar links
- geen gibbus bij flexie
- kyfolordose die reduceerbaar is - houdingen
- stand = ipsilateraal been licht voorwaarts & ongelijke tailledriehoek/stand van schouders
- zit = lumbale kyfose
- lig = geen afwijkingen - etiologie
- lichaamhouding: hypotonische houding, ligamentatie (hyperlaxiteit) & spierinsufficiëntie
- lichte stoornissen vb: vermoeide spieren bij langdurige houdingen & verzwakte spieren door snelle groei in pubertijd
66
Q
secundaire statische stoornissen
A
= extravertebrale aandoeningen
- bekken & OL
- onevenwicht
- werkelijke ongeleijkheid vb disharmonische groei of fracturen
- schijnbare ongelijkheid
–> afh van heup, knie & voet positie: valgus/vaglus, flexum, … - romp = antalgische houdingen
- schouders-armen-hals
- unilaterale verlamming van nekspieren
- antalagische houding bij nekpijn
- congenitale hoogstand van schouderblad
- unilaterale atrofie van arm
- retractie van sternocleidomastiodeus
67
Q
indelingen structurele scoliosen
A
- indeling volgens aantal curven
- indeling ovlgend lokalisatie = Ponseti
- lumbaal = 24%
- thoracaal = 22%
- combinatie = 37%
- throacolumbale = 16%
–> altijd vrouwen»_space; mannen - indeling volgens oorsprong
- gekende etiologie
- idiopathische = essentiële scoliose = 80% - indeling volgens hoek van Cobb = volgens ernst van scoliose
- normaal <10°
- licht <30°
- middelmatig <50°
- enstig >50°
68
Q
structurele scoliose met gekende etiologie
A
- congentiale scoliose
- aangeboren misvorming
- cervicaal door versmelting atlanto-occipital, hemivetebra, cervicale rib
- thoracaal door hemiveterbra, versmelting ribben, afwezigheid/overtolligheid ribben
- lumbaal door hemivetebra & spina bifida - symptomatische scoliose
- na trauma vb: spondylolysthesis
- na neuromusculaire of andere oorzaak - paralyse scoliosen na polio
- assymertrische paralyse van rugspieren
- verlamming = concave zijde - neuromusculaire oorsprong die niet polio is
- myopathie
- hemiplegie of spastische paraplegie - pleuropulmonale oorsprong
- purulente pleuritis
- postoperatief vb: thoracoplastiek
69
Q
evolutie van scoliose
A
onderscheid maken van wel/geen evolutie door RX-foto’s
- evolutie met leeftijd
- vergroting tijdens pubertijd
- stop op 16jaar bij meisjes
- stop op 17-18jaar bij jongens - lichte toename daarna
- niet met zelfde intensiteit
- congentiale scoliose = moeilijke prognose
- paralystische = slechte evolutie
- idiopathische = verscheiden evolutie - lokalisatie
- grote evolutie bij thoracaal & thoracolumbaal
- minder evolutie bij (gecombineerd) lumbaal
–> adolescenten minst evolutie
70
Q
scoliose volgens leeftijd
A
- zuigelingen scoliose = 3-4 maand
- jongens > meisjes
- C-vormig convex naar links met weinig rotatie
- geen secundaire curven maar wel secundaire hersenassymetrie door op 1 kant te liggen
- vroege ingreep = herstel na 6m-2j
- kan spontaan verdwijnen - infantiele scoliose = 4m-3j
- resolutief type vs evolutief type
- hoog thoracaal = meer evolutief
- slechte prognose
- thoracaal infantieel slechter als juveniel - juveniel = 3-9j = slechte prognose
71
Q
AIS
A
- adolescenten scoliose = na 10jaar
- na skeletale maturiteit
- meest voorkomende idiopathische
- 7x vaken bij vrouwen - ethiopathogenese
- genetirsche factoren, relatieve anterior overgroei, biomechanise beïnvloeding, …
- multifactoriëlle oorzaak
- skeletale groei draagt bij aan progressie afwijking - natuurlijk verloop
- 10% nood aan therapie
- groter risico op verslechten bij jongens
- curves >30° stabiliseren
- curves >50° kan toenemen
72
Q
onderzoek scoliose in stand deel 1
A
- schietlood
- meting lateraal evenwicht bekken
- vanuit C7 naar bilnaad
–> iets meer dorsaal als C7 om kyfose niet invloed te geven
- evenwicht als recht in bilnaad
–> anders “scoliose uit het lood naar links/rechts” - lateraal evenwicht van bekken
- schietlood verder laten vallen tot enkels
–> kijken naar zowel positie aan bilnaad & enkels
- laterale verschuiving als goede positie aan enkels maar slechte aan bilnaad
- nagaan cirsta iliaca dorsaal & ventraal = max 1 cm verschil
- onder lagere kant plankje steken
…
73
Q
onderzoek scoliose in stand deel 2
A
- aftekenen van proc. spinosi
- scoliotische pijl meten
- proc. spinosi aftekenen
- maximale uitwijking tenopzichte van C7-bilnaad
- elke wervel pijl tekenen voor afwijking - klinische meting van wervelrotatie
- romp voorwaarts buigen = gibbositeit beter zien
- zoeken van hoogste punt gibbus & niveau noteren
- afstand van gibbus tot proc. spinosus meten
- thoracaal pathologisch vanaf 0,8cm
- lumbaal pathologisch vanaf 0,5cm
74
Q
onderzoek scoliose in stand deel 3
A
- evenwicht van schoudergrodel & taille driehoek
- vergelijking horziontale stand schouders
–> acromioclavicualir gewricht & angulus inferior
- max 1 cm verschil
- meting aan trochanter voor taille driehoek
–> wegenscheefhandende arm - thoracale metingen
- perimeter bij in- & expiratie
- thoracale diameter
- buikomtrek in lig & stand
–> allemaal indicatoren van mobiliteit - mobiliteit van wervelkolom
- volledige mobiliteit meten
- verlies bij scoliose in correctieve richting
- winst in foutive richting
75
Q
onderzoek scoliose in zit & buiklig
A
- zit
- afwijkingen aan onderste ledematen elimeneren
- patiënten die niet kunnen staan vb: polio
- andere gibbus & afwijkingen
- geen normaal waardes - lig
- enkel vaste scoliose
- contracturen paravetrebrale spieren vast leggen
76
Q
therapie scoliose
A
- chirurgie
- hoek van Cobb >30° en groeispurt moet nog komen
- 45° bij niet volgroeide patienten
- 50° bij volgroeid - bracing
- techniek om progresse te voorkomen
- verschillende ontwerpen & draag duur
- kinesitherapie = versteving van rug & buikspieren
+ motorische controle
