Thema 2 oestische cyclus Flashcards
Hoe gaat het systeem voor GnRH afgifte?
GnRH wordt geproduceert door de hypothalamaus waar kisspeptin neuronen opliggen. Deze neuronen krijgen informatie van allerlei waardes uit je bloed zoals glucose, vetzuren, leptine, feromonen, temperatuur etc. als alle omstandigheden goed zijn geven de neuronen het signaal dat er GnRH afgegeven kan worden.
Short day breeders vs long day breeders systeem
Licht valt op het oog en deze informatie wordt doorgegeven aan de hypothalamus waarbij het uiteindelijk in de pijnappelklier komt, deze geeft melatonine af. Bij veel licht wordt er weinig melatonine afgegeven en bij weinig licht juist veel. Melatonine grijpt aan op RFRP-3 neuronen, deze geven de informatie door aan de short day- of long daykiss neuronen. Bij laag melatonine is er veel RFRP-3 afgift en wordt short day geïnhibeerd en lond day gestimuleerd.
gevolgen van afgifte GnRH?
GnRH wordt afgegeven aan het poortadersysteem en bereikt zo de adenohypofyse. Hier bevinden zich LH (luteïniserend hormoon) en FSH (follikel stimulerend hormoon) producerende cellen. Deze gaan nu LH en FSH produceren. LH en FSH zijn beide gonadotropines en worden pulsatief afgegeven.
tonische en puls centrum
GnRH heeft zowel een tonisch als een puls centrum. Het tonische centrum geeft continu een klein beetje af en het puls centrum geeft echt pieken. Het puls centrum wordt pas echt in de puberteit aangezet en kan daarvoor ook niet gestimuleerd worden. Na de puberteit zorgt oestrogeen voor de regulatie van de activiteit van het puls centrum. Oestrogeen komt ook pas vrij als een follikel mag gaan groeien. Het proces verloopt dan op de volgende manier.
1. LH en FSH komen vrij uit het tonische centrum
2. er is follikelgroei
3. Oestrogeen wordt geproduceert door het follikel
4. LH en FSH piek door pulscentrum
5. Ovulatie
Niet alle dieren hebben een tonisch en een pulscentrum. Mannelijke dieren hebben sowieso alleen een tonisch centrum. Het pulscentrum gaat daar verloren in de embryonale ontwikkling door defeminisatie van het brein.
Defeminisatie proces
Het brein wordt gedefeminiseerd door testosteron. Eigenlijk gebeurt het doordat oestrogeen wordt omgezet in testosteron in de hersenen. Vrouwen hebben op dit moment alfafoetoproteine in het bloed wat oestrogeen bindt voordat het de bloed-hersenen barriere overkan. Dit zorgt ervoor dat daar geen defeminisatie optreedt.
Hoe treedt de puberteit op
Dit gebeurt door de vermindering van de gevoeligheid van het tonische centrum voor negatieve feedback door testosteron/ oestradiel. Hierdoor komt er een stijging van de oestradiolspiegel. Dit veroorzaakt een GnRH piek gevolgt door een LH piek wat dan de eerste ovulatie is en het begin van de puberteit.
veroorzaking ovulatie (follikel ontwikkeling)
Antrale follikesl zijn gevoelig voor FSH en LH en ontwikkelen hierdoor tot preovulatoire follikels. Antrale follikels gaan verschillende fase door in Recruitment zijn ze vooral gevoelig voor FSH (gevoeligheid verschilt per follikel door de hoeveelheid FSH receptoren). Tijdens de selection fase neemt de goevoeligheid voor FSH af en die voor LH toe. Tegelijkertijd neemt de oestradiol productie toe doordat de follikels zelf groter zijn en meer gaan produceren. De beste follikels hebben minder FSH nodig dan de andere en gaan dan ook inhibine produceren. Hierdoor gaat de adenohypofyse minder FSH produceren, dit is erg nadelig voor de minder goed groeiende follikels deze hebben namelijk nog FSH nodig. Hierdoor is er een werkelijke selectie. Uit de selectie krijg je een aantal follikels die dominant zijn, die staan nu voornamelijk onder invloed van LH en produceren veel oestradiol. Dit zorgt ervoor dat je veel LH krijgt en een LH piek optreedt, ovulatie vindt dan plaats. na ovulatie neemt FSH weer toe en er wordt geen oestrogeen meer geproduceert . Hierdoor kunnen er weer nieuwe follikels groeien. de FSH piek die wordt gezien is eigenlijk een poging tot redding maar doet uiteindelijk niks.
de vier stadia van de oestrische cyclus
Pro-oestrus - de periode waarin de oestrogeen spiegel stijgt
Oestrus - de periode waarin oestrogeen/ oestradiol productie maximaal is
Metoestrus - oestrogeenspiegel daalt, progesteron spiegel stijgt
Dioestrus- progesteron spiegel is maximaal
Pro-oestrus en oestrus zijn de folliculaire stadia, metoestrus en dioestrus horen bij de luteale fase die wordt gedomineerd door de aanwezigheid van het corpus luteum.
klinische waarnemingen die je kan zien tijdens de folliculaire fase
-Vulva zwelling
-Bloederige vaginale uitvloeiing
-Toename zwelling aantal cellagen mucosa
-Gedrag wordt beïnvloed door oestradiol concentratie, echter is het de daling van oestradiol die zorgt voor oestrisch gedrag
Corpora lutea
Dit is wat er overblijft van de geovuleerde eicel. Vanuit theca cellen gaan er dn bloedvaten hierin groeien en gaan de cellen zich vergroten. Er wordt dan progesteron geproduceerd naast was oestrogeen en oxytocine. De progesteron wordt door de theca en granulosacellen geproduceerd. luteolyse is degeneratie van de corpus luteum aan het einde van de luteale fase. Dit gebeurt onder invloed van oxytocine en prostaglandine F2a. het corpus luteum wordt dan het corpus allbicans (witte lichaam)
Werking progesteron
Progesteron wordt onder invloed van LH uit cholesterol geproduceerd. Het heeft zowel een inhiberende als stimulerende werking. inhibitie gebeurt op de hypothalamus-hypofyse as.
oorzaken van anoestrus
leeftijdsafhankelijk
seizoen (schaap en merrie)
post-partum / lactatie
lichaamsconditie
congenitale afwijkingen
Hoe doe je oestrus synchronisatie
Dit kan door PGF2a wat de luteale fase verkort of met progesteron wat de luteale fase verlengt.
