Thema 1 Flashcards
Gereguleerde marktwerking
Marktwerking binnen door de overheid gestelde voorwaarden en beperkingen.
De vier stelsel wetten
Zvw, Wlz, WMO en de Jeugdwet.
Principaal-agent problemen
Ongelijke verdeelde informatie.
Principaal
Relatief slecht geïnformeerde partij.
Agent
Relatief goed geïnformeerd partij.
Bij gelijke doelstelling
Geen risico op misbruik.
Bij ongelijke doelstelling
Wel risico op misbruik. Eigen belang agent staat niet gelijk aan belang van principaal. Immoreel gedrag mogelijk (‘moreel gevaar’).
Oplossingen voor principaal-agent problemen
Verkleinen informatie-asymmetrie.
(Meer) gelijkschakelen van belangen.
Regelgeving door de overheid
Vijf potentiële principaal-agent problemen
- Patient <–> zorgaanbieder.
- Zorgverzekeraar <–> verzekerde.
- Zorgverzekeraar <–> aspirant-verzekerde.
- Verzekerde <–> zorgverzekeraar.
- Zorgverzekeraar <–> zorgaanbieder.
Praktijkvariatie
De verschillen in aantal interventies tussen artsen, ziekenhuizen en regio’s bij dezelfde aandoeningen die niet verklaard kunnen worden door verschillen in patiëntenpopulatie worden praktijkvariatie genoemd.
Aanbodgeïnduceerde vraag
Vraag wordt uitgelokt door de aanbieders terwijl de vraag medisch gezien niet strikt noodzakelijk is. De artsen (agent) maken misbruik van hun informatievoorsprong tov patiënten/verzekeraars (principaal). Supplier-induced demand (SID).
Tegenkrachten voor SID bij artsen
Doelinkomen in plaats van zo hoog mogelijke inkomen.
Hoger inkomen staat tegenover minder vrije tijd.
Beroepsethiek ⇒ ‘eed van Hippocrates’. Hierbij beloven ze plechtig dat ze altijd in belang van de patiënt zullen opstellen
Roemer’s law
“In an insured population, a hospital bed built is a filled bed.” - Milton Roemer.
Naarmate de capaciteit van de zorg uitbreidt en patiënten verzekerd zijn hebben artsen ruimte en prikkels de capaciteit te vullen.
Bekostigingsmethoden
Basishonorering/bekostiging:
1. Per consult/verrichting (Fee-for-service). Sterke prikkel om meer productie te draaien, dus risico op aanbodgeïnduceerde vraag.
- Per zorgbundel per patient (Bundled payment). Één bedrag per patient voor alle vormen van zorg die de patient nodig zou hebben (DBC)).
- Per zorgbundel per verzekerde (Capitation payment). Een bedrag per verzekerde ongeacht of hij ziek is of niet.
- Vast bedrag per periode (Salaris/budget). Kleinere prikkel voor aanbodgeïnduceerde vraag t.o.v. fee-for-service.
Prestatie-opslagen: Expliciet belonen van ‘meetbare prestaties (Pay-for-performance).
Perfecte marktwerking
Op een markt met perfecte marktwerking zorgt de onzichtbare hand van het marktmechanisme ervoor dat overheidsbemoeienis niet nodig is om tot optimale uitkomst te komen. En daarmee onderscheid een markt met perfecte marktwerking (pure competition) zich van andere marktwerkingen die zich gekenmerkt worden door imperfecte concurrentie.
Vier voorwaarden voor perfecte marktwerking
- Homogene producten: Aanbieders verkopen allemaal hetzelfde product.
- Transparante markt: Aanbieders & vragers beschikken over perfecte informatie.
- Toe- & uittreding is vrij.
- Aanbieders zijn prijsnemers: Er zijn zoveel aanbieders dat ieder van hen individueel geen invloed kan uitoefenen op de prijs.
Schending vier voorwaarden perfecte marktwerking in de zorg
- In de zorg zijn de producten/diensten vaak heterogeen. Er bestaan soms flinke kwaliteitsverschillen tussen zorgaanbieders.
- De zorgmarkt is niet transparant, er is sprake van informatieasymmetrie.
- Toe- en uittreding is niet vrij, er gelden strenge voorwaarden en het is prijzig wat toegang tot de markt voor nieuwe concurrenten bemoeilijkt.
- Aanbieders zijn geen prijsnemers doordat ze geen minimale marktaandelen hebben. Ze hebben controle over hun prijzen en zijn niet afhankelijk van de markt.
Veronderstelling neoklassieke micro economie
Op een markt met perfecte marktwerking streven partijen naar winstmaximalisatie, dat is de veronderstelling van de neoklassieke micro economie.
Winst
De totale opbrengst minus totale kosten.
Marginale opbrengst (MO)
De afgeleide van de totale opbrengst. Ofwel de marginale opbrengst is de verandering van de totale opbrengst als de hoeveelheid met 1 eenheid toeneemt.
Marginale kosten (MK)
De afgeleide van de totale kosten. Ofwel de marginale kosten is de verandering van de totale kosten als de hoeveelheid met 1 eenheid toeneemt
Marginale winst (MW)
Afgeleide van de totale winst. Als MW = 0 dan is de winst maximaal ofwel MO = MK. Als MW > 0, dan meer produceren en verkopen (MO > MK).
Als MW < 0, dan minder produceren en verkopen (MO < MK).
Winstmaximalisatie
MW = 0 ofwel MO = MK
Stappenplan om winst/verlies te berekenen
- Prijs berekenen van winstmaximalisatie bij MO = MK.
- In de grafiek aflezen bij deze prijs de snijpunt met de marginale kosten. Nu kan je de Q aflezen.’
- Bij deze Q kijken naar de prijs bij de gemiddelde totale kosten (GTK = ATC).
- Verschil tussen deze prijzen x de hoeveelheid (Q) is de totale winst bij winstmaximalisatie.
(Het blijkt dat bij x eenheden (Q) worden verkocht met een prijs van X (P bij MK) terwijl de gemiddelden kosten gelijk is aan x euro.
Consumentensurplus
Financieel voordeel vragers. Verschil tussen betalingsbereidheid en marktprijs.
Producentensurplus
Financieel voordeel aanbieders. Verschil tussen prijs waartegen men bereid zou zijn te produceren en marktprijs.
Aanpassingen van korte naar lange termijn
Winst lokt toetreding uit. Winst op een markt met een perfecte concurrentie leidt toetreding van nieuwe aanbieders. Bij dezelfde prijs wordt er meer aangeboden. Hierdoor daalt de prijs en dit leidt tot een afname van winst. Omdat de productiehoeveelheid wordt verlaagd gaan aanbieders kritischer kijken naar hun voorraden. Hierdoor gaat de aanbodcurve weer omhoog. Er komt een prijs tot stand waarbij geen winst of verlies gemaakt wordt.
Allocatieve efficiënte
Prijs is gelijk aan marginale kosten. De consument betaalt voor de eenheden die ze kopen nooit meer dan dat het echt kost om die eenheden te maken P = MK.
Kosten efficiëntie
Prijs is gelijk aan laagste punt op lange termijn gemiddelde kostencurve. Er is geen enkele lagere prijs mogelijk zonder dat de aanbieders verlies maken.
Pareto-efficiënte
Een marktuitkomst is Pareto efficiënt als de uitkomst van de markt zodanig is dat voor niemand een verbetering mogelijk is zonder dat dat bij een ander tot een achteruitgang leidt.
Perfecte marktwerking & innovaties
Continue zoektocht naar kostenbesparende innovaties bij perfecte marktwerking. Dit is namelijk een bittere noodzaak om te overleven. Want als er een nieuwe toetreder komt die goedkoper is, dan zul je mee moeten want anders ga je failliet!
“Perfect competition is akin to running a treadmill: the firm either keeps on innovating or fall flats on its face”.