temporal lobe -> kolb H15 Flashcards
temporale lobe en schade
Temporal lobe: heeft te maken met geheugen, emotie, taal, gehoor en het herkennen van dingen die je ziet. Het ligt onder de lateral (sylvian) fissure. Schade hieraan zorgt voor:
- Veranderingen in emotie en persoonlijkheid
- Problemen met geheugen (vooral LT)
- Ruimtelijke desoriëntatie
- Taalproblemen (kortdurent)
- Moeite herkennen en categoriseren van dingen
- Moeite met koppelen van emoties aan gebeurtenissen
- Slechter herkennen van gezichten, gezichtsuitdrukkingen of bewegingen.
onderdelen temporale lobe & functie -> amygdala & auditieve gebieden
- Amygdala: regelt emoties -> ervaringen positief of negatief labelen
- Auditieve gebieden (geel): verwerkt geluiden
onderdelen temporale lobe & functie -> hippocampus
- Hippocampus: regelt geheugen -> langetermijngeheugen; sensorische info wordt via hippocampus opgeslagen. Zorgt ook voor dat je weet waar je bent en hoe je ergens moet komen
o Parahippocampale cortex: rol ophalen herinneringen, herkenen context, ruimtelijke navigatie en info koppelen aan situatie.
onderdelen temporale lobe & functie -> visuele gebieden
- Visuele gebieden = Inferotemporal cortex (TE): objectherkenning is functie het ventrale visuele pad. Dit vereist wellicht gerichte aandacht, aangezien bepaalde kenmerken van stimuli een belangrijkere rol spelen in de classificatie.
o Cross-modal matching is het matchen van visuele en auditieve informatie, en is afhankelijk van de cortex van de superieure temporale sulcus.
o Langetermijnprocessen hangen af van de gehele ventrale visuele stroming en de paralimbische cortex van het mediale temporale gebied.
o Fusiform face area (FFA): hoge activiteit bij close-up gezichten zien.
onderdelen temporale lobe & functie -> temporale parietale junctie (TJP)
- Temporale-patiëtale junctie (TPJ): gebied langs grens van temporale en pariëtale kwab. Het is actief bij aandacht, geheugen, taal en sociale verwerking -> centraal besluitvorming in sociale context.
onderdelen temporale lobe & functie -> superieure temporale sulcus
- Superieure temporale sulcus: analyseert biologische beweging; herkent lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemgeluid. Het is belangrijk voor sociale cognitie; hypothesen ontwikkelen over andermans intenties. Het wordt geactiveert bij visuele stimuli (mondbewegingen) en praten of zingen. Neuronen zijn hier -> gezichtscellen en reageren op bepaalde gezichten, houding ect.
theorie temporale kwab
Theorie van temporale kwab functie
3 basisfuncties temporale kwab: auditieve input verwerken, visuele objectherkenning, lange termijn opslag van geheugen (sensorische input)
-> de functies kunnen het beste begrepen worden door te kijken hoe het brein sensorische stimuli analyseert.
Thatcher illusie
Thatcher illusie: we zijn gevoelig voor de verwerking van rechtopstaande gezichten.
-> Rechtopstaande gezichten worden in een apart gezichtsperceptiesysteem verwerkt. Dit systeem is extensief en bevat gebieden in occipitale en temporale kwab.
- Gezichtsstimuli wordt anders verwerkt dan andere visuele stimuli (zie plaatje)
- Bias self-facial image: we zien onszelf altijd in de spiegel en niet hoe anderen ons zien.
Asymmetrie van temporale kwabfuncties
Asymmetrie van temporale kwabfuncties
Schade rechter kwab:
- Gebrek in non-verbaal geheugen -> gezichten en muziek
Schade linker kwab:
- Gebreken in verbaal geheugen -> verwerking spraakgeluiden
Ook hebben beide verschillend effect op persoonlijkheid.
! Het weghalen van beide temporale kwabben verdubbelt niet de symptomen van schade die bij unilaterale temporale lobectomie worden gezien. Maar bilaterale temporale kwabverwijdering zorgt wel voor dramatischere effecten op geheugen en affect.
Stoornissen temporale kwab
Auditieve en spraakperceptie -> corticale doofheid, auditieve hallucinaties, beperkte auditieve verwerking, wernicke’s afasia
Stoornissen temporale kwab
Auditieve en spraakperceptie (test: dichotisch luisteren) (test taalbegrip -> token test)
- Corticale doofheid: geen auditieve waarneming meer. door bilaterale schade aan auditieve cortex. -> geen neurale activiteit meer.
- Auditieve hallucinaties: spontane activiteit in auditieve gebieden leidt tot horen van geluiden die er niet zijn.
- Beperkte auditieve verwerking: moeite met onderscheiden snelle spraak en volgorde van geluiden, vooral bij schade aan linker temporale kwab.
- Wernicke’s afasia: woordherkennig is verstoord. In extreme vorm leidt dit tot woorddoofheid -> wel geluid horen, maar geen woorden herkennen.
stoornissen temporale kwab -> visuele perceptie
Visuele perceptie (test: visual object and space perception battery)
- Geen uitval van visuele veld, maar wel met perceptie (inferotemporale cortex) -> problemen met herkenning en interpretatie, vooral gezichten (bij rechter temporale kwab).
- Moeite met begrijpen van sociale signalen
stoornissen temporale kwab -> selectieve aandacht
Selectieve aandacht (input selectie)
- Schade linker temporale kwab -> moeite met auditieve en visuele selectie en recall van input, vooral uit rechter oor of gezichtsveld. (= unilaterale gebreken)
- Schade rechter temporale kwab -> verstoort selectie bilateraal -> grotere rol in visuele aandacht.
-> Rechter temporale kwab heeft grotere rol in selectieve aandacht van visuele input.
stoornissen temporale kwab -> organisatie en categorisatie & gebruik context & seksueel gedrag
Organisatie en categorisatie
- Linker temporale schade: moeite categoriseren (dieren opnoemen) en onderscheiden van subcategorieën binnen bredere semantische categorieën.
Gebruik van context
- Moeite interpreteren van betekenis van bepaalde contexten. Soms interpreteer je stimuli al anders met ouders dan met vrienden.
Seksueel gedrag
- Bilaterale temporale kwab schade met amygdala -> seksueel gedrag.
stoornissen temporale kwab -> geheugen
Geheugen
- Anterograde amnesie: bij bilaterale schade aan mediale temporale kwab = geen nieuwe herinneringen meer kunnen vormen.
- Schade inferotemporale cortex: speelt rol bij bewuste recall van info -> hoe meer schade, hoe erger de geheugenverstoring.
- Linker temporale kwab: verslechterd verbaal geheugen (test: revised wechsler memory scale IV)
- Rechter temporale kwab: verslechterd non-verbaal geheugen (test: rey complex-figure test)
stoornissen temporale kwab -> affect en persoonlijkheid
Affect en persoonlijkheid
- Temporale kwabpersoonlijkheid: persoonlijkheidsveranderingen (pedante spraak, egocentriciteit, paranoia) -> vaker rechter temporale kwab schade. Dit komt door epilepsie met temporale kwab.
