Stóma

Question 1

Hvað er Iliostomy - garnastómía? hvaða partur líffæris er fjarlægður? og hvernig er úrgangurinn?

Answer 1

Allur ristillinn er fjarlægður ásamt endaþarminum og tengt beint á milli garnanna og stómíunnar
Úrgangurinn er frekar þunnur

Question 2

Hverjar eru helstu orsakir garnastomíu?

Answer 2

Bólgusjúkdómar eins og Colítis ulcerosa og Crohn´s disease
Mikill fjöldi af sepum í ristli
Krabbamein
Óstarfhæfur ristill vegna lömunar 
Slys o.fl.

Question 3

Hvað er Colostomy- ristilstómía? hvaða líffæri/partur er fjarlægður og hvernig er úrgangurinn?

Answer 3

• Neðri hluti ristilsins fjarlægður
• Tengt er beint frá ristlinum í stómíuna
• Úrgangurinn er þykkari en í garnastomíu

Question 4

Hverjar eru helstu orsakir ristilstómíu?

Answer 4

• Sýking og rof á ristilpokum (diverticulítis með perforation)
• Krabbamein í ristli og/eða endaþarmi
• Meðfæddir sjúkdómar
• Slys o.fl.

Question 5

Hvað er Ureastomia - þvagstómía? hverjir þurfa á því að halda?

Answer 5

Getur þurft að gera hjá þeim sem hafa þurft að fara í aðgerð vegna galla, sýkinga eða krabbameins í blöðru eða vegna nýrnaaðgerða.

• Þvagleiðarar eru tengdir í garnabút sem er tekinn úr neðsta hluta garnar
• Garnabúturinn er síðan tekinn út gegnum kviðvegginn og saumaður við húð
• Þvagstomaþegar nota tæmanlegan poka með tappa og bakrennslishindrun
• Ath. að garnabúturinn heldur áfram að framleiða slím sem safnast fyrir í stómapokanum

Question 6

Hverjar eru helstu orsakir fyrir þvagstómíu?

Answer 6

• Krabbamein í þvagblöðru
• Meðfæddir sjúkdómar
• Skaddaðar taugar til þvagblöðru
• Slys
• o.fl.

Question 7

Eftir hverju fer aðlögunin að stóma hjá sjúklingum?

Answer 7

• Flestir sjúklingar eiga erfitt með að sætta sig við að fá stomiu
• Aðlögun fer eftir mörgum þáttum og skiptir máli hvort stomian er endanleg eða ekki
• Undirliggjandi sjúkdómur og batahorfur ráða miklu um aðlögun sbr. colitis ulcerosa eða krabbamein
• Viðhorf sjúklings og annarra

Question 8

Stóma
- Talsverð sýkingarhætta er við stómaaðgerðir hvað þarf að skoða?
og með hverju þrífur þú í kringum stomiuopið?

Answer 8

> Fylgjast þarf með merkjum um sýkingu bæði í skurðsári og v/stómiu

• Hætta er á húðvandamálum kringum stómiu v/ertandi vökva úr stomiunni
  > Þvo þarf í kringum stómiuop með saltvatni eða kranavatni, þerra vel og láta lofta um

Question 9

Hvernig er umhirðan við stómakökur? obs

Answer 9

Stóma
- Stómakökur > Gæta þess að gat á stómaköku sé ekki of stórt ef húð er heil
> Ef húð er rofin, nota græðandi krem og hafa gat á köku aðeins stærra
> Skipta á kökum eftir þörfum

• Huga vel að andlegri líðan sjúklings
  >Sýna nærgætni, kenna sjúklingi, hvetja hann til að tjá sig