Spijsvertering Flashcards
Hoe ziet epitheel eruit in de mondholte, slokdarm, darm en peritoneum?
Mondholte en slokdarm - Meerlagig
Darm - Enkel
Peritoneum - Een laag plat
Wat is de opbouw van het spijsverteringskanaal van binnen naar buiten?
Mucosa - Epitheelcellenm lamina propia, muscularis. Bevat crypte en rugae (vouwen) in de maag, vili in de darm
Submucosa - Bindweefsel met lymfe -en bloedvaten
Muscularis externa - 3 spierlagen bij de maag, de rest 2
Serosa - Visceraal peritonea/mesentaria
Wat is grofweg de functie van het GI kanaal?
Onderdeel van het externe milieu zorgt ervoor dat stoffen worden opgenomen in het interne milieu
Welke processen vinden plaats in het GI kanaal?
- Digestie = afbraak
- Secretie = uitscheiding van stoffen
- Absorptie = opname in de bloedbaan
- Motiliteit = voortbeweging
Welke uitdagingen komt het GI kanaal tegen?
- Autodigestie door enzymen
- Vochtbalans (drinken, sappen, slijmvliezen)
- Immuniteit (innate defence)
GI kanaal doet aan secretie van welke ionen? En wat zijn hun functies?
- HCL > denatureert eiwitten, enzymactivatie
- Bicarbonaat (HCO3-) > maakt basisch
- NaCl > betrokken bij wateropname (CL- > Na+ > H2O)
Wat secreteerd het GI kanaal nog meer naast ionen?
Digestie enzymen
- Mucus door MCellen/Goblet cellen/ speekselkliercellen
- Speeksel
- Gal (door lever)
Waar en hoe komen digestie enzymen vrij? En hoe reguleert de afgifte?
Door exocriene klieren (speekselklieren en pancreas) en mucosa cellen komen vrij in lumen of apicaal membraan (borstelzoom enzymen) in actieve vorm = zymogeen.
Afgifte neuronaal, hormonaal of paracrien
Welke regulatie systemen kent het GI kanaal?
ENS = enteric nervous system = neuronen in GI die onafhankelijk zijn van CZS, maar wel met CZS communiceren.
Werkt via lokale stimuli (pH, osmolariteit, rek, etc) en is voor korte/enterische reflexen
CZS: voor lange/cephalische reflexen via externe stimuli.
Welke hormoonfamilies komen voor bij het GI kanaal, wat zijn hun functies?
- Gastrine; bestaat uit gastrien en CCK, zorgt voor het verzadigingsgevoel
- Secretine: bestaat uit secretine/VIP/GIP/GLP1, zorgt voor het remmen van systemen
- Motiline: stimuleert beweging
Welke 3 stappen vallen onder de cephalische fase?
- Denken, ruiken, zien etc. van eten > CZS signaal via medulla oblongata > autonoom ZS signaal aan ENS > secretie en mobiliteit start als voorwerk
- Speekselaanmaak
- Slikreflex: Tong duwt bolus tegen gehemelte achter in de mond > slokdarmsfincter ontspant > epiglottis sluit luchtpijp af > bolus beweegt de slokdarm in door peristaltische bewegingen en zwaartekracht
Gastrische fase, hoeveel materie komt er per dag ongeveer in je maag?
3,5 liter
Gastrische fase, uit welke onderdelen bestaat de maag en wat is de functie?
Van boven naar beneden:
Slokdarm
Fundus - opslag
Body - opslag
Antrum - vertering
Pylorus - sluitspier
Duodenum
In het geheel ook belangrijk voor defensie
Wat gebeurt er in de maag met makkelijk verteerbaar voedsel?
Wordt minder lang opgeslagen waardoor het verzadigde gevoel korter is.
Wat is de pylorus?
Sluitspier; gaat open als voedsel klaar is om door te gaan, sluit als duodenum vol is
Hoe ziet de maagwand er van buiten naar binnen uit?
- Serosa
- Muscularis; 3 spierlagen; horizontaal, verticaal en diagonaal (voor menging)
- Submucosa
- Mucosa met cryptes waar de maagcellen in liggen
Hoe werken de maagcellen met elkaar?
Cephalisch/vagus nervus reflex zorgt voor: G-cel maakt gastrine > stimuleert parietale cel voor HCl productie > H+ zorgt voor zure omgeving, HCL wordt gemeten > Chief cells maken pepsinogeen > H+ activeert naar pepsine voor eiwitvertering
H+ activeert D-cel die somatosine aanmaken > remt parietalecellen, G-cellen en chief cells als er genoeg HCl is.
Wat doen de gobletcellen van de maagcellen?
Maken mucus ter bescherming van de maagwand tegen o.a. HCL (maagzuur). Zitten in de hals van de crypte
Hoe werkt HCL vorming door de parietale cel?
ATPase pomp stuurt H+ de maagcel in, mbv kalium die de maagcel uit gaat >
oiv Carbonic anhydrase (CA) vormt OH- + CO2 > HCO3- (bicarbonaat) >
HCO3- de cel uit naar IF door een pomp die Cl- mee naar binnen neemt > Cl- vormt met H+ HCL
Wat doet de mucosalaag van de maag?
Bevat mucus (goblet cell) die veel HCO3- bevat voor een hoge pH neutralisatie
Beschermt alle cellen onder de slijmlaag
Na hoe lang worden cellen toch aangetast, ondanks mucosa?
1 week
Intestinele fașe, hoe komt eten van de maag > duodenum?
Oiv aminozuren en peptides in het duodenum (G-cellen) of entro-oxyntin wordt zuursecretie in de maag gestimuleerd > kringspier even open
Wat is er al verteerd aan het begin van de duodenum?
Eiwitvertering van de tertiaire structuur in de maag
Koolhydraatvertering in de mond
Waaruit bestaat chyme?
~5,5L per dag vloeistof en secreties
~ Toevoeging van 3,5L hepatisch-, pancreatisch -en darmsecreties
Onder invloed van wat is mobiliteit?
- Parasympatisch: Gastrine en CCK (GI hormonen) > stimulatie
- Sympathisch > inhibitie
Waarvoor zijn vili (darm) en cryptes (maag) in het algemeen?
Vili > absorptie
Cryptes > enzymsecretie
Wat voor secretieproducten worden toegevoegd aan de chyme?
- Digestive enzymen van het darmepitheel, digestie
- Gal van de lever, vetvertering
- Bicarbonaat van de pancreas, neutralisatie
- Mucus van goblet cells, bescherming
- Isotone NaCl oplossing
Wat voor functies hebben de papil van Vater, eilandjes van Langerhans en acinaire cellen van de pancreas?
Papil van Vater: verzamelbuis voor naar de darmen
Eilandjes van Langerhans: maken glucagon en insuline
Racinaire cellen: maken verteringsenzymen
Hoe zien de acinaire cellen eruit?
serieuze kleercellen met een grote kern, goed RER en Golgi die enzymen maken verpakt in een granula (blaasje) aan de buitenkant van de cel > fusie met celmembraan voor het vrijlaten van inactieve inhoud
Wat doen pancrealytische exocriene cellen?
Verbonden aan papil van Vater maken sappen
Hoe wordt de inactieve inhoud van de acinaire cellen geactiveerd?
CCK + neuronale signalen + vulling > signaal borstelzoomenzymen in vili om langskomend trypsinogeen te activeren > trypsine activeert pancreasenzymen voor hun taak
Hoe werkt HCO3- vorming van de pancreas/duodenum?
Oiv CA reageert H2O met CO2 > HCO3- > de cel uit en pancreas in in ruil voor Cl-
CL- de cel uit door CFTR kanaal diffusie, pancreas in > Na+ en H2O volgen uit IF langs de cel naar pancreas
wat gebeurt er bij vet/eiwit in de dunne darm?
CCK productie duodenum > bloedbaan > pancreas scheidt enzymen uit in sap duodenum
Wat gebeurt er bij een zure pH in de maag?
Secretine productie door duodenum > bloedbaan > HCL productie in sap duodenum
Hoe ontstaat gal?
Vet/zuur chyme in duodenum > CCK en secretine productie > bloedbaan >
- Secretine en galzouten zorgen voor galproductie van de lever
- CCK contracteert galblaas en relateert hepatopancreatische spinster zodat gal in darmen komt
> vetvertering
Galzouten worden pnieuw opgenomen via enterohepatische kringloop
Hoe werkt NaCl secretie van duodenum/colon?
Na+, K+ en Cl- cotransporteren de cel in > Cl- gaat de lumen in via CFTR > Na+ wordt gereabsorbeert in IF door ATPase kanaal en K+ > Na+ volgt Cl- paracellulair > H2O ook
Wat is het poortadersysteem?
De lever en galblaas hebben een gezamenlijke buis die in de duodenum uitmondt. Het is een filtersysteem:
Lever > lichaam: recyclen
Lever > uitscheiden: schoonmaken
Vetten niet door poortadersysteem > te groot dus via lymfe naar de bloedbaan
Hoe werkt de digestie en absorptie van koolhydraten/suikers?
Door amylase uit speeksel en pancreas > knipt tot disacchariden > opname in cel door SGLT/GLUT5 samen met Na+ > maltase/sucrase etc. knipt tot monosacchariden op de borstelzone > naar capillair via GLUT2
Hoe werkt de digestie en absorptie van eiwitten?
Eerst binnen de keten genipt door endopeptidasen (pepsinogeen/trypsine) inactief in de maag > exopeptidasen knippen terminale bindingen (amino en carboxyl) in de darm
Hoe werkt de digestie en absorptie van vetten?
Gal komt vrij in darm, emulgeert vetdruppels > lipase in de lumen knipt tot monoglycerine en 2 losse vetzuren in micellen > uit micellen in epitheel door diffusie > cholesterol de cel in door transporter > chol+eiwitten worden verpakt als chylomicroon > absorptie in lacteaal = lymfesysteem
Hoe werken galzouten?
Binden aan lipiden om emulsie te maken > polaire kant naar buiten
Hoe werkt de digestie en absorptie van vitaminen/mineralen?
Vetoplosbaar: vitamine KADE
Wateroplosbaar: C, meeste B
Mineralen: actief transport
B12 alleen opname icm intrinsieke factor uit maag
Hoe werkt de digestie en absorptie van ionen en water?
In duodenum en colon: Na+ via verschillende wegen de cel in > H2O volgt > reabsorptie in extracellulair door Na-K-ATPase pomp tegen vochtverlies (diarreepreventie)
Welke regulatiesystemen zijn er in de intestinale fase?
Eten in maag:
- Zuur > minder door GIP/secretine/CCK
- Pepsine en lipase secretie
- Mobiliteit > minder door endocrien/GIP/CCK/ENS
Van duodenum naar pancreas:
- Osmotische oplossingen > endocriene cellen
- Koolhydraten > GIP/GLP1 > insuline secretie
- Vetten en eiwitten > CCK > enzym secretie
- Zuur > secretine > HCO3- secretie
Waarvoor is de colon en wat helpt hierbij?
Vertering van voornamelijk plantaardig materiaal.
Wij hebben niet alle enzymen hiervoor nodig dus hulp van microbioom en vitamine K
Hoe werkt de digestie en absorptie in de dikke darm?
Digestie: koolhydraten en eiwitten
Absorptie: lipfiele afbraakproducten via diffusie, water, vitaminen, elektrolyten en vetzuren en cellulose > zorgt voor flatus = gasvorming
Wat is osmotische diarree?
Secretie > absorptie
Te kort aan wateropname > ontlasting vloeibaar > uitdroging
Osmolariteit hoger > hinder en ophoping
Wat is secretoire diarree?
Secretie > absorptie
Te kort aan wateropname > ontlasting vloeibaar > uitdroging
Door prikkeling van de mucose door bijvoorbeeld toxines
Wat is constipatie?
Secretie < absorptie
Mobiliteit vind in de darm plaats, waarom en hoe?
- Migrating motor complex voor het legen van GI kanaal
- Peristaltisch voor het vooruitduwen van de bolus
- Segmentaal voor het mengen
Door gladde spiercellen met gap junctions, autonoom
Wat is het verschil tussen tonische en fasische contracties?
Tonisch: min-uren. Meestal aangespannen, tenzij het door moet van maag naar darm
Fascisch: seconden. Contracties in maag en darm
Wat zijn slow wave potentials?
Vuren actiepotentiaal af als ze boven threshold komen > spiercontractie darm door Cajal cellen > lijken op de pacemakercellen van het hart.
Elke 3-12 minuten
Wat is het migrating motor complex?
Ruimte maken voor nieuw voedsel oiv motiline die periodiek elke 1,5-2 uur tijdens het vasten zorgt voor peristaltiek
Wat is het gastrocolisch en defecatie reflex?
Gastrocolisch - massaverplaatsing na het eten
Detectie:
- Interne anussfincter, glad, houdt autonoom poep in het rectum
- Externe anussfincter, dwars, bewust inhouden of uitlaten
