socijalni stavovi Flashcards
Olportova definicija stava
Stav je neuralna i mentalna spremnost, formirana na osnovu iskustva, koja vrši direktivni ili dinamički uticaj na reagovanje pojedinca na objekte i situacije s kojima dolazi u dodir.
Na čemu je bio naglasak pri definisanju stavova u prvoj polovini XX veka?
Na ponašanju prema stvaskom objektu
Kako su neki autori prve polovine XX veka definisali stavove?
Stav je trajna stečena dispozicija da se na dosledan način ponaša prema nekoj grupi objekata. (English)
Kako se definisanje stavova menja 70-ih godina XX veka?
Sve se više stavlja akcenat na evaluativnu dimenziju stava. Ova tendencija opstaje do danas.
Kako stavove definiše Bem (70-te)?
Naklonosti ili nenaklonosti
Jedna današnja definicija stava
Fazio: Stav je ukupna evaluacija datog objekta, zasnovana na kognitivnim, emotivnim i bihejvioralnim informacijima u vezi sa datim objektom.
Koje su danas najbitnije karakteristike stava?
- evaluativna priroda
- uticaj na ponašanje
- dispozicioni karakter
- složenost u smislu integracije različitih psihičkih sistema
- trajnost
Kada se stavovi smatraju socijalnim stavovima?
Kada se odnose na stavske objekte od opšte socijalne važnosti u ekonomskom, političkom, religijskom, obrazovnom, etničkom ili drugom smislu od važnosti za socijalni život ljudi.
Koje su komponente stava?
- kognitivna komponenta - kako pojedinci percipiraju važne karakteristike njihove socijalne realnosti
- afektivna komponenta - kako se osećaju u vezi istih
- konativna komponenta - spremnost da deluju u odnosu na njih
Šta je ideologija?
Set uverenja o poželjnom uređenju društva i načinima kako da on bude ostvaren.
Koji je prvi empirijski zasnovan jednodimenzionalni model stavova?
Adorno i sar. - Autoritarnost
Adornova Autoritarnost - pozitivan pol?
Antidemokratski, profašistički i konzervativni stavovi, koji vode nekritičnom prihvatanju uspostavljenog autoriteta.
Adornova Autoritarnost - negativan pol?
Prodemokratski, egalitaristički, liberalni i socijalistički stavovi.
Kakav je odnos Adornove Autoritarnosti sa ličnošću?
To je stavska dimenzija koja je direktna ekspresija crte ličnosti autoritarnosti.
Koje facete obuhvata Adornova Autoritarnosti?
- konvencionalizam
- autoritarna submisivnost
- agresivnost
- antiintraceptivnost
- poštovanje vlast
- destruktivnost i cinizam
- projekcija
- rigidnost
- preterano interesovanje za seksualne različitosti
Kako se zove skala koja operacionalizuje Adornovu autoritarnost?
F skala
Kritike Adornove Autoritarnosti
Značajno kritikovana sa teorijskog i metodološkog stanovišta - istraživači su nastojali da metodološki revidiraju koncept.
Najznačajnije rekonceptualizacije Adornove Autoritarnosti
Altemejer, Rokič
Kakvo je Altemejerovo viđenje autoritarnosti?
Autoritarnost je dimenzija ličnosti koja podrazumeva kovariranje tri komponente.
Koje su 3 komponente Altemejerove autoritarnosti?
- autoritarna submisivnost
- autoritarna agresivnost
- konvencionalizam
Altemejerova autoritarna submisivnost
Submisivni i nekritički stav prema uspostavljenim moralnim autoritetima društva
Altemejerova autoritarna agresivnost
Agresivnost prema pojedincima i grupama koje se percipiraju kao sankcionisane od strane autoriteta
Altemejerov konvencionalizam
Privrženost konvencijama prihvaćenim od strane društva i autoriteta
Kako se zove Rokičova rekonceptualizacija Autoritarnosti?
Dogmatizam (generalna autoritarnost)
Šta je Rokičov Dogmatizam?
Rokič je pokušao da definiše autoritarnost bez ideološke sadržine, kao relativno zatvorenu kognitivnu organizaciju uverenja o realnosti.
Na šta stavlja fokus Rokičov Dogmatizam, za razliku od prethodnih modela?
Stavlja fokus na način na koji se veruje, umesto na sadržaj uverenja.
Prema Rokiču, kakvi su dogmatični pojedinci?
Imaju teškoća u obradi novih informacija i informacija koje ugrožavaju njihov sistem uverenja. Skloni su odbacuju uverenja koja im nisu bliska, kao i pojedince i grupe koji imaju drugačija uverenja.
Gde na političkom spektru se mogu naći pojedinci sa visokim Dogmatizmom?
Na ekstremnim krajevima (i desnom i levom)
Kako se zove skala koja operacionalizuje Rokičev Dogmatizam?
D skala
Sa kojim autorom Konzervativizam dobija na značaju?
Vilson
Kako je Vilson konstruisao svoj model stavova?
Na bazi faktorske analize termina koji se odnose na socijalne stavove relevantne za period. Kao glavna komponenta pokazao se konzervativizam.
Kako Vilson definiše konzervativizam?
Otpornost na promene i preferencija sigurnih, tradicionalnih konvencionalnih formi institucija i ponašanja.
Koji je odnos Vilsonovog konzervatizivizma i ličnosti?
Vilson je konzervativizam razumeo kao projekciju ličnosti u prostor socijalnih stavova.
Koje karakteristike ličnosti se projektuju u prostor stavova kao konzervativizam (Vilson)?
Osetljivost na doživljavanje opasnosti i straha pri suočavanju sa neizvesnošću.
Koje su za Vilsona ključne komponente konzervativizma?
- otpornost na promene, novine i različitosti
- preferencija reda, strukture i tradicije
Kako se naziva skala koja operacionalizuje Vilsonov konzervatizivam?
C skala
Šta je pokazalo ispitivanje povezanosti C, F i D skale?
Mere vrlo sličan, ako ne i isti kontrukt
Koji autori su dopunili Vilsonov model?
Jost i saradnici
Prema Jostu, kako vreme utiče na konstrukt konzevativizma?
On poseduje svoje bazične, stabilne odrednice, kao i one periferne koje su podložne društveno-istorijskim uticajima.
Prema Jostu, koje su dve sržne odrednice konzervativizam i u kakvom su one odnosu?
- Otpornost na društvene promene
- Prihvatanje nejednakosti
One su međusobno povezane, ali različite
U potrazi za odgovorom na koje pitanje je nastao model Orijentacija ka socijalnoj dominaciji? U okviru koje teorije možemo da razmatramo ovo pitanje?
Da li se pripadnici različitih etničkih zajednica unutar jedne države u jednakoj meri identifikuju sa nacijom kojoj pripadaju? Teorija socijalne dominacije
Teorija socijalne dominacije
Sva ljudska društva teže da budu hijerarhijski organizovana na osnovu grupne pripadnosti, tako da dominantna grupa poseduje disproporcionalno veliki deo pozitivnih socijalnih ili materijalnih vrednosti.
Kako se održava dominantnost jedne grupe nad drugima? (teorija socijalne dominacije, Pratto)
Održavaju se pomoću legitimizirajućih mitova - stavovi, vrednosti i ideologije oko kojih postoji konsenzus, a koje podržavaju i opravdavaju hijerarhijsku organizaciju i nejednakost. Jedan od centralnih od ovih stavova je Orijentacija ka socijalnoj dominaciji (Pratto).
Definicija Orijentacije ka socijalnoj dominaciji (SDO)
Stepen u kojem pojedinac preferira hijerarhijski sistem i teži da njegova grupa bude dominantna.
Zašto je Ajzenkov model najuticajniji model strukture socijalnih stavova?
- Hijerarhijski model organizacije koji je predložio je danas osnovna paradigma strukture socijalnih stavova.
Koje su dimenzije Ajzenkovog modela stavova?
- Radikalizam-Konzervativizam
- Tvdoglavost-Popustljivost, odnosno Društvena neosetljivost-Društvena osetljivost
Liberalni pol AJzenkove R-K dimenzije
Pozitivni stavovi prema
- teoriji evolucije
- mešanim brakovima
- studentskim protestima
- reformi pravnog sistema
- nudističkim kampovima
- pop-muzici
- imigraciji
Konzervativni pol Ajzenkove R-K dimenzije
Pozitivni stav prema
- dominaciji belaca
- smrtnoj kazni
- antisemitizmu
- protivljenju kontroli rađanja
Pol Tvrdoglavnosti/Neosetljivosti (Ajzenk)
Pozitivni stavovi prema
- prisilnoj sterilizaciji
- eutanaziji
- rasizmu
- nasilju prema ženama
- strogim kaznama za kriminalce
Pol Popustljivost/Osetljivost
- pacifizam
- antidiskriminacija
- protivljenje smrtnoj kazni
Ekstrakcija trećeg Ajzenkovog faktora
U kasnijim istraživanjima, pronašao je još jedan faktor koji se izdvaja iz R-K - Ekonomski konzervativizam - Socijalizam. On se ipak nije pokazao stabilnim.
Kako je Ajzenk video T-P dimenziju u odnosu na prostor ličnosti?
Smatrao je T-P nije stav u pravom smislu te reči, već projekcija ličnosti u prostor stavova. To je način na koji će neko zastupati svoje stavove.
Kako se autoritarsnot razlikuje u zapadnoevropskim zemljama u odnosu na bivše komunističke?
U zapadnoevropskim zemljama je povezan sa favorizovanjem socijalne nejednakosti, u istočnoevrpskim sa marksizmom i ekonomskim egalitarizmom.
Kako se nacionalizam razlikuje u zapadno- i istočnoevropskim društvima?
Na zapadu je povezan sa kapitalističkim principima, a na istoku negativno sa kapitalizmom i pozitivno sa državnim intervencionizmom.
Na kojim pretpostavkama je Milas razvio svoj model strukture socijalnih stavova?
- Socijalni stavovi moraju da reflektuju aktuelne društvene procese koji nisu obuhvaćeni ranijim studijama.
- Socijalni stavovi moraju biti relevantni za aktuelnu društvenu i političku situaciju u datom društvu (u ovo slučaju, u Hrvatskoj)
Koje dimenzije je dobio Milas?
- Religioznost,
- Seksualne slobode,
- Kosmopolitizam,
- Moderne tehnologije,
- Socijalna pravda
U čemu leži prediktivna vrednost Milasovog modela?
Dobra prediktivna vrednost za političko ponašanje: glasanje, političku identifikaciju, poverenje u političare, i sk
Koje faktore prvog reda je dobio Todosijević u Srbiji?
- Ekonomski liberalizam
- Socijalistička ekonomija
- Ekonomski egalitarizam
- Liberterijanski individualnizam
- Hijerarhijski individualizam
- Kolektivizam
- Međunarodna integracija
- Enviromentalizam
- Feminizam
- Nacionalizam
- Tradicionalizam
- Filozofski konzevativizam
- Klerikalizam
- Radna etika
- Populistička orijentacija
Koje faktore drugog reda je pronašao Todosijević u Srbiji?
- Socijalistički konzervativizam
- Desni konzervativizam
- Socijalni red i hijerarhija
- Postmaterijalistička orijentacija