Sjúkdómar í gallgangakerfi

Question 1

Gallsteinar tvær gerðir

Answer 1

i) kólesteról gallsteinar

ii) pigment steinar

Question 2

Bilary atresia

Answer 2

Lumen myndast ekki í gallkerfinu

Algengasta orsök neonatal stíflugulu

Question 3

Choledochal cysta

Answer 3

staðbundin veruleg útvíkkun á gallgöngum

Question 4

Algengi gallsteina

Answer 4

10-20% fullorðinna eru með gallsteina

Question 5

Nefndu 3 gerðir Cholesterol gallsteina og lýstu þeim

Answer 5

a) Hreinir cholesterol - ca. 5%
oftast stakir, stórir , egglaga, hvítir steinar
b) Blandaðir - ca 75-80% - blandaðir cholesterol, calcium carbonate, calcium bilirubinate
oftast margir, kantaðir, breytilegir að stærð og lögun, sléttir, gulleitir
c) Samsettir - combined - ca.10% - hreinir cholesterol í miðju
oft stakir, egglaga, slétt yfirborð

Question 6

Orsakir og áhættuþættir Cholesterol gallsteina

Answer 6

Hækkandi aldur
Konur FFFF
Hyperlipidemia
Snöggt þyngdartap
Norður Evrópa, Ameríkurnar 
Meðganga
Arfgengi

Question 7

Pigment gallsteinar

Answer 7

Sjaldgæfir

Calcium bilirubinate er megininnihald þeirra

Question 8

Cholelithiasis - afleiðingar

Answer 8

Acut cholecystitis
Krónískur cholecystitis
Hreyfing gallsteina:
a)  stíflun á ductus cysticus
b)  stíflun á choledochus
c)  stíflun á ampulla of Vater svæði
d)  fistulu myndanir

Question 9

Cholecystitis acuta (alm, einkenni og meinmyndun)

Answer 9

Bráð bólga í gallblöðrunni
Oftast (>90%) vegna lokunar á ductus cysticus, vegna steins
Einkenni:
verkur í efri hluta kviðar hægra megin, hiti, ógleði og uppköst, tachycardia, lystarleysi.
Meinmyndun:
gallsteinar + kemísk erting + sýking

Question 10

Cholecystitis acuta (meingerð og smásjárútlit)

Answer 10

Meingerð:
gallblaðran þanin, bjúgkennd og congesteruð
rauðleit til dökkgrænleit
fibrin exudat á yfirborði
purulent innihald í lumeni - empyema
Histologískt:
sármyndun
bjúgur
bólgufrumuíferð aðallega neutrophila-íferð
drep + blæðingar - gangrenous cholecystitis

Question 11

Cholecystitis chronica vefjaútlit:

Answer 11

Blaðran getur verið lítil, eðlileg eða stækkuð
Veggurinn er þykknaður
Fibrosis og krónísk bólgufrumuíferð
Slímhúð oft atrophísk
Cholesterolosis
Rokitansky-Aschoffs sinusar
Kalkanir - postulíns gallblaðra
Xanthogranulomatous cholecystitis

Question 12

Cholesterolosis

Answer 12

Strawberry gall bladder
Gular skellur og strik í slímhúðinni
Stundum litlir polypar
Fitufylltir macrophagar í lamina propria
Algengast í konum milli 40 og 60 ára
Óvíst með tengsl við cholecystitis

Question 13

Cholangitis

Answer 13

ascenderandi sýking
allt sem veldur stíflu stuðlar að sýkingu
bacteríur frá görnum skríða upp gegnum sphincter of Oddi
aðallega E.coli, Klebsiella eða aðrar enterobacteriur

Question 14

Krabbamein í gallgöngum utan lifrar - dreifing

Answer 14

Æxli í hepatic ducti kallast Klatskin tumor ca 20%
geta verið afar lúmsk klínskt, lík cholangiocarcinoma í lifur
Æxli í miðhluta eru um 30%
Æxli í neðri hluta eru um 50%
æxli í nánd við Ampulla of Vater eru sérstök
skurðtækari yfirleitt
skárri horfur

Question 15

Krabbamein í gallgöngum (utan lifrar) - útlit og smásjárgerð –>Aðalatriði!!!

Answer 15

Útlit:
polypoid og yfirborðslægt 
nodulert og dreift með æxlisíferð djúpt í vegginn
stundum multicentric
Smásjárgerðir:
ADENOCARCINOMA langalgengast
oftast vel diff en með mikilli desmoplasiu =fibrotískur stroma
(adenosquamous koma fyrir)
Dreifist fljótt í eitla
Horfur fremur slæmar