Sepsis (VST)

Question 1

Skilgreining sepsis.

Answer 1

SIRS + merki um sýkingu.

Question 2

Skilgreining severe sepsis.

Answer 2

Sepsis + líffærabilun.

Question 3

Skilgreining septic shock.

Answer 3

Severe sepsis sem svarar ekki vökvagjöf.

Question 4

Faraldsfræði sepsis

Answer 4

Dánartíðni í Vestrænum löndum er ennþá mjög há (9-10%)
Tíðnin hvað mest hjá yngstu börnunum.
Mjög há tíðni á barnagjörgæsludeildum.

Question 5

Hvað gerist við sepsis?

Answer 5

Það verður ójafnvægi á milli pro- og anti-inflammatory viðbragðs og það verður æðaútvíkkun og -leki.

Question 6

Hvaða sýklar eru helstu orsakavaldarnir hjá nýburum?

Answer 6

GBS
E. Coli
S. Aureus
HSV

Question 7

Hvaða sýklar eru helstu orsakavaldarnir hjá eldri börnum?

Answer 7

Pneumococcar
Meningococcar
GAS
S. aureus
E. Coli

Question 8

Hvað er SIRS?

Answer 8

Skilgreint sem tvennt af eftirfarandi:

• Hiti yfir 38,5°C eða undir 36°C
• Hröð öndunartíðni
• Tachycardia
• Hækkun eða lækkun á HBK

Question 9

Klínísk einkenni/teikn sepsis

Answer 9

Upphafseinkenni eru mjög óspecifísk.

Þegar lengra er komið:

• Hiti er algengasta einkennið
• Óeðlileg tachycardia
• Breytingar á mental status
• Lengd háræðafylling (yfir 2 sek)
• Útbrot (purpura fulminans)
• Minnkaður þvagútskilnaður

Lækkandi BÞ er mjög alvarlegt merki!

Question 10

Hver er ástæða minnkaðs þvagútskilnaðar í sepsis?

Answer 10

Meðan á veikindunum stendur innbyrða börnin lítinn vökva auk þess sem metabolisminn er mikill og vökvi tapast út í interstitium út af háræðaleka. Líkaminn bregst við með því að vernda mikilvægustu líffærin og dregur því úr blóðflæði til nýrna.

Question 11

Hvaða rannsóknir gerir maður?

Answer 11

Engar rannsóknir eru afgerandi. 
Hefðbundin blóðrannsókn:
- Blóðhagur 
- CRP (PCT)
- Lifrarpróf
- Blæðingarpróf
Blóðræktun
Blóðgös (þ.m.t. laktat)
?Mænustunga

Question 12

Hvenær mænustingum við?

Answer 12

Alltaf ef heilahimnubólga kemur til greina!
Einnig:
- Alla nýbura (undir 4 vikna) með hita yfir 38°C.
- Börn með áhættuþætti (maternal herpes, ónæmisbæling)
- Einkenni (pirringur, hnakkastífleiki)
- “Gut feeling”

Question 13

Hvaða sýklalyf notar maður?

Answer 13

Barn undir 3 mán:
- Amoxicillin + 3. kynslóðar cephalosporin (cefotaxime)

Barn yfir 3 mán:
- 3. kynslóðar cephalosporin (ceftriaxone)

Íhuga acyclovir.

Question 14

Vökvagjöf í sepsis

Answer 14

20 ml/kg af RA í bolus.
Reyna 2-3x.
Ef engin svörun reynir maður colloid eða plasma/blóð.